Jonathan Franzen, Ελευθερία, Εκδόσεις Ωκεανίδα, 2011
Το αγόρασα στο πρωτότυπο, για 9 ευρώ. Το διάβασα καλοκαίρι – αν και όλα τα βιβλία είναι παντός σεζόν. Η υπόθεση δεν έχει σημασία. Ο Franzen φωτίζει τον κόσμο όπου ζούμε, που είπαν και οι Νew York Times. Κι αυτός είναι ο σκοπός της λογοτεχνίας, όταν είναι καλή – ή μάλλον, σούπερ. Φτιάχνει «πραγματικούς» κόσμους. Πιο τρισδιάστατοι χαρακτήρες δε γίνονται: Ο σέξι μουσικός που δεν καταφέρνει να συνδεθεί παρά μόνο μέσω των ήχων αλλά όλες τον θέλουν αλλά αυτός μόνο εκείνη που δε μπορεί να έχει, ακούγεται κλισέ, αλλά δεν είναι. Ο ηθικός ιδιοφυής ασχημούλης κολλητός ενδίδει στον ρομαντικό ιμπεριαλισμό του να γουστάρει κάποια φρέσκια και Ασιάτισσα. Η Πάτυ αστράφτει σωματικά και διανοητικά αλλά είναι μόνο μητέρα – και της παίρνει κάτι δεκαετίες να καταλάβει ποιον απ’ τους δύο θέλει. Όλοι θα γεράσουν πειστικά, με κάποια χάρη. Το διάβαζα κλεισμένη μέσα, βλέποντας παράλληλα τα σήριαλ Six feet under και Breaking Bad, σκεπτόμενη ότι οι Αμερικανοί είναι κορυφαίοι. Ο Franzen γράφει για το τώρα. Δείχνει πόσο τσάμπα και ανούσια περνάν οι ζωές των ανθρώπων, και το αντίθετο. Μου άνοιξε τα μάτια και στο ταμπού θέμα του υπερπληθυσμού, για το οποίο κάνουμε τα στραβά μάτια, επειδή έχουμε φετίχ με τα μωρουδιακά, και οι κυβερνήσεις επίσης: επειδή ο κόσμος έχει φετίχ με τα μωρουδιακά. Αδιαφορώ για την ηθική και τα «μηνύματα» στη λογοτεχνία. Άλλα ο φορμαλισμός του έχει ζουμί. Κι ο τίτλος είναι ειρωνικός, εφόσον το βιβλίο δείχνει ότι στο δυτικό κόσμο δεν υπάρχει ελευθερία. Διαβάζοντάς το επεκτείνεσαι ως εραστής, ως ακτιβιστής, ως συγγραφέας. Στο πάνθεον του μεταμοντερνισμού/ ρεαλισμού, ο Franzen είναι ημίθεος.
Άλλες προτάσεις:
Charles Bukowski, Τοστ ζαμπόν, Μεταίχμιο, 2013
Joe Dunthorne, Υποβρύχιο, Ίνδικτος, 2008
Stephen Chbosky, The perks of being a wall flower
Όλα τα βιβλία του Douglas Coupland από τη δεκαετία του ’90
Η Εύη Λαμπροπούλου έχει γράψει τα βιβλία Χάπι Λου, Σχεδόν Σούπερ, «\Όλα τα μήλα, και το πρότζεκτ ‘Heart, not shoes!’ όπου μετανάστες γράφουν για την αϋπνία και το παγωτό κρέμα. Ετοιμάζει το ΛΑΒ, ένα βιβλίο που περιέχει πόλη, ξύλο, θαλπωρή προαστίου, πεντικιούρ, έμβια δώρα γενεθλίων, φιλιά και λίγη αγάπη.