Jean-Claude Izzo, Οι Βατσιμάνηδες της Μασσαλίας, μτφρ. Μαριλένα Κοραντζάνη, εκδόσεις Μεταίχμιο
Δεν ξέρω τι θα πει ένα βιβλίο για το καλοκαίρι. Εμένα στη βαλίτσα μου ήταν πάντα περισσότερα. Ίσως γιατί δεν μπορούσα ποτέ να φανταστώ ότι θα πάω στη θάλασσα χωρίς τα απαραίτητα ασεξουάρ – καφές, τσιγάρο, βιβλίο- είτε γιατί το καλοκαίρι, οι διακοπές κυρίως, είναι ο χρόνος που σου δίνεται απλόχερα να προλάβεις ό,τι δεν πρόλαβες να διαβάσεις το χειμώνα.
Στο δικό μου το μυαλό καλοκαίρι σημαίνει αστυνομική λογοτεχνία (Taibo, κυρίως), βαρύτιμη και βαρύ-τομη λογοτεχνία (όπως Dostojevskij ή Middlesex) και David Sedaris. Δεν θα μιλήσω για τίποτα από τα τρία.
Ένα από τα αγαπημένα μου βιβλία- κάθε εποχής- είναι οι «Βατσιμάνηδες της Μασσαλίας» του Jean-Claude Izzo . Αν θέλουμε να είμαστε συνεπείς ως προς τον γαλλικό του τίτλο, το βιβλίο λέγεται «Οι χαμένοι ναυτικοί» (Les Marins Perdus) και γράφτηκε από τον συγγραφέα του το 1997 (έχει γυριστεί επίσης σε ταινία, αλλά δεν την έχω δει, δεν στην προτείνω).
Οι «Βατσιμάνηδες»* είναι η ιστορία του Λιβανέζου καπετάνιου Αμπντούλ Αζίζ, του Έλληνα μηχανικού Διαμαντή και του Τούρκου ασυρματιστή Νεντίμ που έχουν ξεμείνει σε ένα φορτηγό-πλοίο, χωρίς πλοιοκτήτη, περιμένοντας τη νέα διοίκηση- αν ποτέ έρθει. Και μετά από χρόνια επαγγελματικής συνεργασίας, αρχίζουν πραγματικά να γνωρίζουν ο ένας τον άλλο.
Μοιάζει σαν η αρχή ενός ανεκδότου (ένας Γερμανός, ένας Αμερικανός, ένας Πόντιος…), αλλά η αλήθεια είναι ότι οι ζωές των τριών ηρώων – που περνάνε από μπροστά τους σαν απολογισμός- κάθε άλλο παρά με ανέκδοτο που έχει πλάκα μοιάζει. Εγκλωβισμένοι σε ένα «κουφάρι», ξεχασμένες ψυχές της Μεσογείου, προσπαθούν (να αποδεχτούν ότι πρέπει) να απαγκιστρωθούν απ’ αυτό που ήταν η ζωή τους -στα κύματα και την αλμύρα- και να βρουν ένα νέο σκοπό. Ή να μη βρουν.
Η ζέστη της Μεσογείου, η θαλασσά της, οι ναυτικοί και οι συνήθειές τους, ο Έλληνας, ο Τούρκος, ο Λιβανέζος, η κουζίνα τους, οι πόρνες, τα όνειρα, το λιμάνι, το άλμπουρο, η τσιμινιέρα μοιάζουν όλα βγαλμένα από ποιητική συλλογή του Νίκου Καββαδία. Και σε κάνουν να νιώθεις οικεία. Είναι σαν να διαβάζεις για τη ζωή του συμμαθητή σου με πατέρα ναυτικό. Και σε κάνει να νιώθεις οικεία. Είναι η ζωή σου όταν καλείσαι να κάνεις επιλογές που δεν μοιάζουν ως τέτοιες και να συμβιβαστείς με την ιδέα του αγνώστου, όταν αυτό μοιάζει να μην έπρεπε να είναι. Και πάλι νιώθεις οικεία.
Και κάτι προσωπικό. Οι «Βατσιμάνηδες της Μασσαλίας» με έκαναν να κατεβαίνω στο λιμάνι του Πειραιά- όπου μεγάλωσα- και να σκέφτομαι πως είναι να βλέπεις τον κόσμο από την αντίστροφη: από τον Ωκεανό προς τη Στεριά.
*Βατσιμάνης είναι ο φύλακας ενός πλοίου που παραμένει παροπλισμένο στο λιμάνι
Άλλες προτάσεις:
David Sentaris, Γυμνός, μτφρ: Μυρσίνη Γκανά, Μελάνι
John Fowles, Ο Μάγος, μτφρ: Φαίδων Ταμβακάκης, Βιβλιοπωλείον της Εστίας
Mark Twain, Το ημερολόγιο του Αδάμ και της Εύας και άλλες ιστορίες των Πρωτόπλαστων, μτφρ: Ερρίκος Μπαρτζινόπουλος, Το Ποντίκι
Jeffrey Eugenides, Middlesex, μτφρ: Άννα Παπασταύρου, Πατάκης
Η Δήμητρα Βγενοπούλου είναι δημοσιογράφος στο joytv.gr