ΠάριςΤαβιτιάν ©ΜουσείοΚυκλαδικής Τέχνης, 2017
Αν σας ρωτούσαν «πόσους τρόπους μπορεί να βρει κάποιος που έχει εξουσία να κάνει προπαγάνδα (και ουχί popaganda);», σίγουρα οι περισσότεροι θα λέγατε πολλούς. Πόσοι όμως θα αναφέρατε ως χαρακτηριστικό παράδειγμα τις απεικονίσεις των διαδόχων του Μεγάλου Αλεξάνδρου στα νομίσματα, οι οποίοι χρησιμοποίησαν αυτό το μέσο, προκειμένου να νομιμοποιήσουν τη θέση τους;
Τα νομίσματα -ειδικά αυτά της ελληνικής αρχαιότητας- δεν ήταν απλώς τα μέσα για τη διεκπεραίωση των συναλλαγών, αλλά περιείχαν μία σειρά από πληροφορίες και συμβολισμούς, οι οποίοι έχουν τη δική τους, εξαιρετικά μεγάλη σημασία. Και αυτό ακριβώς είναι το θέμα της έκθεσης με τον τίτλο «ΧΡΗΜΑ. Σύμβολα απτά στην αρχαία Ελλάδα» που θα φιλοξενείται μέχρι τις 15 Απριλίου 2018 στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης και αποτελεί συνδιοργάνωση της Νομισματικής Συλλογής της Alpha Bank και του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης.
Η έκθεση προσφέρει μία εξαιρετική ευκαιρία για να διαπιστώσει κανείς ότι τα αρχαία νομίσματα δεν είναι απλά μέσα συναλλαγής, αλλά απεικόνιζαν παραστάσεις που προσφέρουν σημαντικές πληροφορίες, ιστορικές και άλλες, οι οποίες συνδέονται με τον τόπο και την αρχή που τα εξέδωσε. Η έκθεση δίνει τη δυνατότητα στον επισκέπτη, ξεκινώντας από τα πρώτα ανεικονικά νομίσματα, να παρακολουθήσει την εξέλιξη του νέου, τότε, μέσου συναλλαγής, του νομίσματος, που καθιερώθηκε και εξαπλώθηκε τάχιστα στον αρχαίο κόσμο, φέροντας ακόμη και συγκεκριμένες ονομασίες (π.χ. δαρεικοί, χελώνες, γλαύκες, κ.λπ). Το επόμενο βήμα στο ταξίδι της ιστορίας είναι οι όψεις των νομισμάτων που μετατρέπονται σε πεδίο συμβολισμού, καθώς, σταδιακά, αποτυπώνουν θρησκευτικά σύμβολα, εμπορικά αγαθά, έργα τέχνης, ιστορικά γεγονότα και αφηρημένες έννοιες, όπως είναι ο πλούτος, η ευημερία, η νίκη, αλλά και προπαγανδιστικά μηνύματα της εκάστοτε εξουσίας και εκδότριας αρχής.
Τα εκθέματα προέρχονται κατά κύριο λόγο από τη Νομισματική Συλλογή της Alpha Bank. Στη σχετική λίστα υπάρχουν 85 νομίσματα από τη συγκεκριμένη συλλογή, με την επιλογή να γίνεται με βάση τα σύμβολα που φέρουν και τη σημασία τους. Αξίζει, βέβαια, να επισημανθεί πως η Νομισματική Συλλογή της Alpha Bank είναι μία από τις σημαντικότερες διεθνώς και συνολικά αριθμεί περίπου 11.000 νομίσματα από τον αρχαίο ελληνικό κόσμο. Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν πολύ σπάνια κομμάτια, μοναδικά δείγματα της αρχαίας σφραγιστικής. Τα χρονικά όριά της εκτείνονται από την εφεύρεση του νομίσματος, στα τέλη του 7ου αιώνα π.Χ., έως τον 3ο αιώνα μ.Χ. και το τέλος της νομισματικής παραγωγής των πόλεων της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας.
Επιπλέον, στα εκθέματα περιλαμβάνονται και 159 αντικείμενα (πήλινα αγγεία και ειδώλια, μαρμάρινα και χάλκινα αγαλμάτια, ανάγλυφα, χρυσά κοσμήματα, μετρητικά σκεύη, νομίσματα από κλειστά σύνολα και επιγραφές) που προέρχονται από 29 Αρχαιολογικά Μουσεία και Συλλογές της Ελλάδας, 2 Αρχαιολογικά Μουσεία της Ιταλίας, το Βρετανικό Μουσείο και Μουσείο του Λούβρου.
Επιμελητές της έκθεσης είναι ο καθηγητής Nίκος Σταμπολίδης, Διευθυντής Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, ο κ. Γιώργος Τασούλας, Αρχαιολόγος MPhil., Επιμελητής Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης και η Δρ. Δήμητρα Τσαγκάρη, Επιμελήτρια Νομισματικής Συλλογής Alpha Bank. Η ιδέα και ο συντονισμός ανήκουν στον κ. Ν. Σταμπολίδη, και στην κα Δ. Τσαγκάρη.