Τα «πρωτόγονα» ξύλινα φωτιστικά του Νίκου Τιλκερίδη

«Δε μου αρκεί μόνο η συνέντευξη», του είχα πει τηλεφωνικώς, μια μέρα προς τα τέλη του Νοέμβρη. «Θέλω να σε φωτογραφίσω και να δω και από κοντά τη σχέση σου με το ξύλο. Την ώρα που το κρατάς στα χέρια σου, και πώς το κρατάς, για να το σμιλέψεις». Έτσι, το πρωί της 1^ης του Δεκέμβρη μας βρίσκει σ’ ένα πέτρινο κτίριο του 1924, κάπου στον Ταύρο. Στο παρελθόν, είχε στεγάσει βιομηχανίες. Σήμερα, λειτουργεί ως εργαστήρι-εκθεσιακός χώρος, λέγεται Massive Wood, κι εκεί οι φίλοι του –η Δέσποινα και ο συνονόματός του Νίκος– δημιουργούν ξύλινα έπιπλα, εφαρμόζοντας παράλληλα και τεχνικές παλαίωσης. Τον φιλοξενούν, λοιπόν, κάποιες φορές προκειμένου να φτιάξει τις χειροποίητες κατασκευές του.

Η ιστορία αρχίζει κάπως έτσι. Χρόνια πριν, σε μία όμορφη και γραφική γειτονιά στην πόλη της Δράμας. Σ’ αυτή τη γειτονιά, δίπλα στο βουνό, μία παρέα δεκαεφτά παιδιών παίζουν στα στενά και τις αλάνες. Τα κλασικά (κρυφτό, κυνηγητό, κουτσό κ.λπ.) αλλά και παιχνίδια που εφεύρουν μόνα τους, αυτοσχεδιάζοντας, και με τα οποία διασκεδάζουν πολύ. Ενίοτε, βρίσκουν ξύλα και, τότε, διασκεδάζουν ακόμη περισσότερο. Γιατί, τα ξύλα αυτά, στα χέρια τους παίρνουν μορφή. «Ανήκω στη γενιά, που μπορούσαμε και φτιάχναμε και δικά μας παιχνίδια μόνοι μας, με ξύλα που βρίσκαμε. Ξύλινα όπλα, κανένα ξύλινο τρενάκι, ξύλα που χρησιμοποιούσαμε σαν τουβλάκια. Πάντα κάτι φτιάχναμε. Αργότερα, αυτό εξελίχθηκε σε χόμπι», μου λέει ο Νίκος Τιλκερίδης. Τα χρόνια πέρασαν, τα παιδιά μεγάλωσαν και ο καθένας τράβηξε το δρόμο του. Όμως, για τον Νίκο, η αγάπη για το σμίλευμα του ξύλου δεν ξεθώριασε στη μνήμη. Τι κι αν έγινε δημοσιογράφος κι εργάστηκε σε μεγάλους τηλεοπτικούς σταθμούς ως ρεπόρτερ και, αργότερα, ως αρχισυντάκτης ψυχαγωγικών εκπομπών και σύμβουλος προγράμματος. Η αγάπη του για το ξύλο ήταν λες και μπήκε με το «έτσι θέλω» σ’ εκείνο το ξύλινο τρενάκι για να τον ακολουθήσει, με τρόπο μαγικό, μέχρι την Αθήνα. Πρώτα εμφανίστηκε ως χόμπι –που άφησε πίσω ένα ξύλινο σπιτάκι κήπου και αρκετά ξυλόγλυπτα αντικείμενα– και μετά ως επάγγελμα, σε περίοδο ανεργίας από τα τηλεοπτικά δρώμενα. Εδώ και τρεις μήνες, δημιουργεί χειροποίητα ξύλινα φωτιστικά ιδιαίτερης κατασκευής και αισθητικής και είναι πολύ χαρούμενος γι’ αυτό. Τον ρωτάω αν αισθάνεται τυχερός. 

«Εγώ, πραγματικά, αισθάνομαι τυχερός, όταν μπορώ να κάνω στη ζωή μου οτιδήποτε μου δίνει χαρά το τελικό του αποτέλεσμα. Είτε είναι τηλεόραση, είτε είναι φωτιστικά, είτε το να είμαι σερβιτόρος. Οτιδήποτε. Και αυτό, νομίζω, είναι και το καλύτερο για όλους. Γιατί, τελικά, είναι πολύ όμορφο να ξέρει ο άνθρωπος να φτιάχνει πολλά πράγματα μόνος του. Δημιουργεί κι ευχαριστεί τους άλλους με το αποτέλεσμα, αλλά και μπορεί και να επιβιώσει μέσα από αυτό. Κάθε μέρα τρώμε ψωμί. Μπορείς να φανταστείς πόσοι είναι αυτοί που ξέρουν να φτιάχνουν μόνοι τους ψωμί; Εάν μπει κάποιος στη διαδικασία να φτιάξει μια μέρα ψωμί, είμαι σίγουρος ότι θα γίνει μία έκρηξη αρχέγονη μέσα του. Οτιδήποτε κάνεις με τα χέρια σου και ξέρεις να το κάνεις καλά, είναι ωραίο. Κι άμα μπορείς να ζήσεις κι από αυτό, είναι ακόμα πιο ωραίο».  

Ο Νίκος Τιλκερίδης επί τω έργω

Κατευθυνόμαστε προς τη μεριά που βρίσκεται ένα μεγάλο τραπέζι-πάγκος εργασίας. Απλώνει επάνω του μερικά από τα υλικά που χρησιμοποιεί. Ένα κομμάτι ξύλου, καλώδια, λάμπες κι ένα vintage μπρούτζινο εξάρτημα καλοριφέρ. Αρχίζει να σκαλίζει το ξύλο, που ήδη από τη φύση του έχει «χαρακτήρα». Δίπλα μας, σιγοκαίει μια ξυλόσομπα, Για λίγο, σκέφτομαι την ειρωνεία που εκτυλίσσεται στο χώρο. Την ώρα που κάποια ξύλα γίνονται στάχτη, κάποια άλλα παίρνουν μορφή για να μείνουν στο χρόνο. Κάποια φωτιστικά, είναι μισοτελειωμένα. Παίρνει τις λάμπες, τις βιδώνει, παρατηρεί προσεκτικά το αποτέλεσμα. 

«Όταν δουλεύω το ξύλο, έχω την αγωνία και το άγχος του τι θα γίνει», μου λέει. «Σκέφτομαι αν το κάνω σωστά και τι θα προκύψει από αυτό. Έχει τύχει να μου πουν, εντάξει μωρέ, ένα κομμάτι ξύλου είναι. Και να μη βγει αυτό που θες, πέτα το. Πάρε άλλο. Όμως, για μένα δεν είναι έτσι. Από τη στιγμή που θα πιάσεις κάτι στα χέρια σου, γίνεται πολύτιμο και στενοχωριέσαι άμα χαλάσει». 

Πρόσφατα, στην πλατφόρμα etsy.com –μέσω της οποίας κάποιος μπορεί να αγοράσει ή να πουλήσει χειροποίητα αντικείμενα και έργα τέχνης– ο Νίκος δέχθηκε ένα συγκινητικό σχόλιο από αγοραστή φωτιστικού του στη Μαλαισία. «Μόλις το διάβασα, χάρηκα πάρα πολύ και σκέφτηκα ότι, τώρα, κάποιος στη Μαλαισία έχει κάτι δικό μου και είπε δημόσια ότι είναι πολύ ωραίο. Είναι όμορφο να σου λέει ο κόσμος πόσο του αρέσει η δουλειά σου. Δεν το ξέρω αν ξεχωρίζουν αυτά που φτιάχνω. Αυτό που ξέρω, είναι ότι τα αγαπώ. Ταυτόχρονα, είναι σημαντική και η αρνητική κριτική. Σε ξεμπροστιάζει και σε προσγειώνει. Μέχρι στιγμής, πάντως, πάει αρκετά καλά. Όμως, και καλά να μην πήγαινε, είναι κάτι που το αγαπώ πολύ και μακάρι να μπορέσει να γίνει αυτό το κυρίως επάγγελμα μου και η τηλεόραση το χόμπι». 

Περιεργάζομαι τα φωτιστικά. Ένα κράμα από ακατέργαστα υλικά της φύσης (περίτεχνοι μικροί κορμοί και ξύλά καρυδιάς, καστανιάς, πουρναριού κ.α. που λειτουργούν ως βάση) και υλικών που έχει δημιουργήσει ο άνθρωπος. Μου λέει πως του αρέσει να φτιάχνει πράγματα με υλικά που ο άλλος τα θεωρεί τελειωμένα ή ευτελή. «Αν κάποιος δει ένα απλό κομμάτι ξύλου και αδιαφορήσει, για μένα είναι κίνητρο για να το κάνω κάτι. Σε ό,τι δε δίνει ο άλλος σημασία, μ’ αρέσει να δίνω εγώ. Γι’ αυτό αγαπάω και τα γαϊδουράκια. Γιατί είναι του πεταματού… ή, για παράδειγμα, ποιός δίνει σημασία σε ένα λυχνάρι; Κανένας. Ναι, αλλά χωρίς τα γαϊδούρια και τα λυχνάρια, δε θα ‘χαμε πολιτισμό. Τα γαϊδούρια βοήθησαν να κουβαλάνε οι άνθρωποι τις πέτρες και τα ξύλα για να χτίζουν τα σπίτια τους και χωρίς τα λυχνάρια, κάποτε, οι άνθρωποι –όταν νύχτωνε– θα ζούσαν στο σκοτάδι».  

«Το να ψάξεις να βρεις τα ξύλα, τα σωστά ντουί, να πας σε παλιατζίδικα ή σε μαγαζάκια που έχουν ηλικιωμένοι –που όπου να ‘ναι θα τα κλείσουν– έχει μεγάλη ομορφιά. Γνωρίζεις πολύ ενδιαφέροντες ανθρώπους… Κάποια στιγμή, βρέθηκα σε ένα κατάστημα που έχουν πατέρας και γιος. Ο πατέρας, έζησε μία άλλη εποχή. Με το φλόγιστρο και την ασετιλίνη. Ο γιος, που ανήκει στη νέα γενιά, θέλει να πουλήσει τα εργαλεία του πατέρα του μέσω ίντερνετ. Ε, αυτοί από μόνοι τους είναι μια χρονομηχανή. Κοιτάς δεξιά τον πατέρα, πας εξήντα χρόνια πίσω. Κοιτά αριστερά το γιο, είσαι στο παρόν και το μέλλον. Κι ο καθένας έχει να σου πει τις ιστορίες του».  

Το εργαστήρι-εκθεσιακός χώρος Massive Wood στον Ταύρο. Ένα κτίριο του 1924.

Τώρα, τι είναι αυτό που τον εμπνέει; Δεν ξέρει ούτε ο ίδιος. Πάντως, παραδέχεται ότι τον γεμίζει θετική ενέργεια το να τον προσεγγίζουν ωραίοι και με ευγένεια άνθρωποι, όπως η Νεφέλη. «Μου είχε κάνει μεγάλη εντύπωση η ευγένεια μίας κοπέλας που αγόρασε ένα φωτιστικό, που είπα ότι οποιοσδήποτε θα μου παραγγέλνει το συγκεκριμένο κομμάτι από εδώ και στο εξής, αυτό θα λέγεται Το φωτιστικό της Νεφέλης. Οπότε, έκλεισε. Πήρε το όνομά της γιατί της άξιζε». 

Τελικά, πιστεύεις ότι στην ατμόσφαιρα που δημιουργεί το φως μπορούν να γεννηθούν όμορφες ιστορίες ανθρώπων; «Άμα έχεις ωραίους ανθρώπους να τους φωτίσεις, ναι. Αν οι άνθρωποι γύρω από το φως δεν είναι καλοί, μόνο κακό κάνει. Την αλήθεια και το φως δεν την αντέχουν όλοι». Κάπως έτσι.  

Πληροφορίες για τις χειροποίητες δημιουργίες στη σελίδα του Wood & Light Creation στο facebook  και στο etsy.com 

Φτιαγμένο από ξύλο πουρναριού, που έμεινε βουτηγμένο μέσα σε λάδι για να χάσει τα υγρά του σιγά σιγά. Το καπέλο είναι υφασμάτινο, όπως και το κάλυμμα του καλωδίου, στην ίδια απόχρωση. Μπορεί να τοποθετηθεί και μεταλλική βάση. Το ξύλο του πουρναριού είναι ανοιχτόχρωμο, βαρύ κι εξαιρετικά σκληρό. Τόσο το χρώμα του καπέλου όσο και του καλωδίου μπορεί να επιλεχθεί κατά παραγγελία

Φτιαγμένο από υπέροχο παλιό ξύλο καρυδιάς, για επιτοίχια, οριζόντια ή κάθετη χρήση. Ο διακόπτης είναι μπρούτζινος περιστρεφόμενος , οι λάμπες τύπου edison,ενώ το καλώδιο είναι vintage στριφτό. Τα ντουί, όπως σε όλα τα φωτιστικά είναι ασφαλείας μεταλλικά.

Χειροποίητο φωτιστικό δαπέδου από κορμό Έλατου. Ελαφρώς παλαιωμένος και με λευκή πατίνα. Σκαλισμένος στο χέρι για να τοποθετηθούν οι δύο λάμπες edison. Η βάση είναι από μασίφ σίδερο, με ελαφριά, φυσική οξείδωση. Το καλώδιο είναι ντυμένο με σχοινί

Χειροποίητη κονσόλα κατασκευασμένη από μασίφ ξύλο Ακακίας .Περασμένη με φυσικό κερί. Οι συνδέσεις των ξύλων έγιναν με παραδοσιακό τρόπο, με καβίλιες ξύλινες & μπρούτζινες. Κατασκευάστηκε κατόπιν παραγγελίας.

Φτιαγμένο από ξύλο πουρναριού, που έμεινε βουτηγμένο μέσα σε λάδι για να χάσει τα υγρά του σιγά σιγά. Το καπέλο είναι υφασμάτινο, όπως και το κάλυμμα του καλωδίου, το οποίο μπορεί να δημιουργηθεί σε οποιοδήποτε χρώματα. Η βάση του είναι μεταλλική, με τεχνητή οξείδωση φυσικών υλικών , χωρίς χημικά υλικά. Το ξύλο του πουρναριού είναι ανοιχτόχρωμο, βαρύ κι εξαιρετικά σκληρό