Explainer: Γιατί έχει αναστατώσει τόσο η εξαγορά της Warner από το Netflix;

Και ξαφνικά μια ωραία μέρα (με ανάδρομους πλανήτες, πόσο καλά θα πάει αυτό δεν ξέρω), ανακοινώθηκε η πρόθεση του Netflix να εξαγοράσει τη Warner Bros. Discovery (WBD). Είναι μια κίνηση που απειλεί να αλλάξει ριζικά τον τρόπο με τον οποίο παράγονται, διανέμονται και καταναλώνονται ταινίες και σειρές παγκοσμίως και -ας μη γελιόμαστε- δεν πρόκειται απλώς για ένα ακόμη μεγάλο επιχειρηματικό deal. 

Η συμφωνία περιλαμβάνει τα κινηματογραφικά και τηλεοπτικά στούντιο της Warner, καθώς και τις streaming υπηρεσίες της (μεταξύ αυτών το HBO Max και το HBO) και η συνολική «αξία επιχείρησης» εκτιμάται σε περίπου 82,7 δισ. δολάρια, εκ των οποίων το «equity value» είναι 72 δισ. δολάρια. 

Η εξαγορά έρχεται μετά τη διάσπαση της Warner Bros. Discovery, όπου τα καλωδιακά δίκτυα (π.χ. CNN, TNT, Discovery) θα αποχωρήσουν και θα σχηματίσουν νέα εταιρεία. Την ίδια στιγμή, έχει ανοίξει ένα τεράστιο μέτωπο αντιδράσεων σε Χόλιγουντ, ΗΠΑ και Ευρώπη, ενώ μπήκε πλέον και ευθέως στο πολιτικό πεδίο, με δημόσιες παρεμβάσεις του Ντόναλντ Τραμπ. Όπως φαίνεται λοιπόν, το διακύβευμα εκτός από οικονομικό είναι θεσμικό, πολιτισμικό και βαθιά πολιτικό.

Τι ακριβώς προβλέπει η συμφωνία

Με τα έως τώρα επίσημα δεδομένα:

• Το Netflix προχωρά στην εξαγορά του κινηματογραφικού και τηλεοπτικού σκέλους της Warner Bros. Discovery, μαζί με τις streaming υπηρεσίες της, συμπεριλαμβανομένου του HBO και του HBO Max.
• Τα παραδοσιακά καλωδιακά δίκτυα της WBD (CNN, Discovery Channel, TNT κ.λπ.) δεν περιλαμβάνονται στη συμφωνία και αποσχίζονται σε ξεχωριστή εταιρική οντότητα.
• Το equity value της συμφωνίας ανέρχεται στα 72 δισ. δολάρια, ενώ η συνολική enterprise value φτάνει τα 82,7 δισ. δολάρια.
• Οι μέτοχοι της Warner Bros. Discovery λαμβάνουν 27,75 δολάρια ανά μετοχή σε μετρητά και μετοχές του Netflix.
• Το Netflix έχει ήδη εξασφαλίσει τεράστιο χρηματοδοτικό πακέτο (bridge loan περίπου 59 δισ. δολαρίων) για να υποστηρίξει την εξαγορά.
• Το χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης, εφόσον πάρει όλες τις εγκρίσεις, τοποθετείται στους 12–18 μήνες.
  

Παράλληλα, η Warner διαθέτει ήδη ενεργά συμβόλαια θεατρικής διανομής ταινιών έως το 2029, κάτι που σημαίνει ότι -τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα- το σινεμά δεν καταργείται αυτομάτως ως μοντέλο.

Τι κάνει αυτή τη συμφωνία ιστορικά επικίνδυνη για τη βιομηχανία

Η Warner Bros. είναι ένας πυλώνας με τα IP (Πνευματικά δικαιώματα) της παγκόσμιας κινηματογραφικής ιστορίας: DC Universe, Harry Potter, Game of Thrones (HBO), κλασικό αμερικανικό σινεμά, prestige τηλεόραση, τεράστιες παραγωγικές υποδομές.

Το Netflix, από την άλλη, είναι μια παγκόσμια μηχανή δεδομένων, αλγορίθμων και συνδρομητών, που ελέγχει τι βλέπουν εκατοντάδες εκατομμύρια χρήστες καθημερινά.

Ο συνδυασμός των δύο δημιουργεί αρχικά έναν υπερ-παίκτη που ελέγχει ταυτόχρονα παραγωγή, IP, διανομή, αλγόριθμο και παγκόσμια πρόσβαση. Από εκεί και πέρα προκαλεί μία τεράστια συγκέντρωση αγοράς (κάτι που θέτει σοβαρά ζητήματα πλουραλισμού), καθώς και μείωση των ανεξάρτητων «αγοραστών» έργων, άρα λιγότερες εναλλακτικές για δημιουργούς και παραγωγούς.

Όπως επισημαίνεται σε διεθνή και ελληνικά αναλυτικά ρεπορτάζ, αν οι ρυθμιστικές αρχές ορίσουν την αγορά αποκλειστικά ως «streaming», τότε το νέο σχήμα φλερτάρει με δεσπόζουσα θέση. Αν όμως συνυπολογιστούν τηλεόραση, social media και YouTube, τα δεδομένα αλλάζουν και εκεί ακριβώς παίζεται όλη η νομική μάχη.

Η αντίδραση του Χόλιγουντ

Υπάρχει μεγάλος φόβος για απολύσεις, περικοπές και έλεγχο. Οι επαγγελματικές ενώσεις σεναριογράφων, σκηνοθετών και εργαζομένων τοποθετήθηκαν δημόσια εναντίον της συμφωνίας, τονίζοντας ότι:

• Η συγχώνευση θα οδηγήσει σε νέες απολύσεις και συρρίκνωση παραγωγών.
• Το Netflix αποκτά υπερβολική διαπραγματευτική ισχύ απέναντι στους δημιουργούς.
• Η ήδη ταλαιπωρημένη αγορά εργασίας της βιομηχανίας κινδυνεύει να δεχθεί νέο ισχυρό πλήγμα.

Οι κινηματογράφοι απέναντι στο streaming-τέρας

Η Ευρωπαϊκή Ένωση Κινηματογράφων (UNIC) εξέφρασε έντονο προβληματισμό και προειδοποίησε για υποβάθμιση της θεατρικής διανομής, ειδικά για μικρές και ανεξάρτητες αίθουσες. Εξέφρασε επίσης φόβο ότι το μοντέλο «streaming πρώτα» θα γίνει ακόμη πιο κυρίαρχο. Αν και το Netflix διαβεβαιώνει ότι οι κινηματογραφικές κυκλοφορίες θα συνεχιστούν, η ανησυχία αφορά το τι θα συμβεί μετά το 2029, όταν λήξουν τα σημερινά συμβόλαια.

Γιατί το IP είναι το πραγματικό «χρυσάφι»

Γιατί ο έλεγχος των IP ισοδυναμεί με έλεγχο της παγκόσμιας αφήγησης. Όποιος δηλαδή έχει το IP:

• αποφασίζει αν θα γίνει ταινία, σειρά, reboot, spin-off

• αποφασίζει αν ο Batman θα είναι σκοτεινός, πολιτικός, παιδιάτστικος, queer icon ή blockbuster hero

• αποφασίζει αν θα μπει σε παιχνίδι, σειρά στο Netflix, προϊόντα, TikTok κ.λπ.

• και φυσικά… μαζεύει τα λεφτά

Η πολιτική έκρηξη: Ο Τραμπ παρεμβαίνει ανοιχτά

Η συμφωνία απέκτησε πλέον καθαρά πολιτική διάσταση, όταν ο Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε δημόσια ότι: «Η συμφωνία μπορεί να είναι πρόβλημα λόγω του μεγέθους του μεριδίου αγοράς του Netflix». Στον πυρήνα της αμερικανικής Δεξιάς έχει αρχίσει να διαμορφώνεται το αφήγημα ότι το Netflix συνδέεται με φιλελεύθερα πρόσωπα, προοδευτικά αφηγήματα και κύκλους των Δημοκρατικών, υπάρχει φόβος ότι μεγάλα IP όπως ο Batman ή ο Superman θα «πολιτικοποιηθούν» και η συμφωνία θεωρείται από ορισμένους ως ακόμη ένα πλήγμα του «παλιού Χόλιγουντ» από τις Big Tech. Παράλληλα, ο Τραμπ διατηρεί σχέσεις με τον Larry Ellison και τον γιο του David (Skydance Media), οι οποίοι είχαν καταθέσει ανταγωνιστική πρόταση για τη Warner, γεγονός που φορτίζει ακόμη περισσότερο το πολιτικό παρασκήνιο.

Η αντεπίθεση της Paramount – Skydance

Το deal έπαψε να θεωρείται «τελειωμένη υπόθεση» όταν η Paramount – Skydance κατέθεσε εχθρική προσφορά για ολόκληρη τη Warner Bros. Discovery. Η προσφορά κινείται ακόμη και πάνω από τα 100 δισ. δολάρια, ανατρέποντας πλήρως τις ισορροπίες.

Αυτό σημαίνει πλέον ότι oι μέτοχοι έχουν εναλλακτική, η διοίκηση της Warner βρίσκεται υπό πίεση και οι ρυθμιστικές αρχές βλέπουν έναν πολυμέτωπο πόλεμο κολοσσών.

Οι επίσημες δηλώσεις του Netflix

Το Netflix, προσπαθώντας να καθησυχάσει συνδρομητές και κοινή γνώμη, απέστειλε επίσημο email, δηλώνοντας ότι: «Τίποτα δεν αλλάζει, προς το παρόν» και δεν θα υπάρξει καμία άμεση αλλαγή σε τιμές, υπηρεσίες ή πρόσβαση περιεχομένου. Το μήνυμα ήταν καθαρά επικοινωνιακό: σταθερότητα, ασφάλεια, καμία αναστάτωση στο άμεσο μέλλον.

Ευρώπη και ρυθμιστικές αρχές

Στην Ευρώπη εκτιμάται πως η συμφωνία δύσκολα θα μπλοκαριστεί πλήρως, αλλά πιθανόν να συνοδευτεί από αυστηρούς όρους. Ήδη διατυπώνονται αιτήματα για υποχρεωτική θεατρική διανομή, περιορισμούς αποκλειστικότητας και προστασία ανεξάρτητων παραγωγών.

Τι αλλάζει πρακτικά για τον θεατή

Πιθανά οφέλη:

• Τεράστια συγκέντρωση περιεχομένου. Μια πλατφόρμα με τεράστια βιβλιοθήκη και πρόσβαση σε κλασικές και σύγχρονες παραγωγές Netflix, Warner και HBO.
• Πιθανές οικονομίες κλίμακας (περισσότερη παραγωγή, πιο εύκολη διεθνής διανομή).
• Καλύτερη πρόσβαση σε παλιό περιεχόμενο που τώρα είναι διάσπαρτο ανάμεσα σε υπηρεσίες.

Πιθανοί κίνδυνοι:

• Λιγότερος ανταγωνισμός άρα και λιγότερη πίεση για ποιότητα.
• Περισσότερο ασφαλές περιεχόμενο, λιγότερο πειραματικό.
• Αβεβαιότητα για το μέλλον των κινηματογραφικών αιθουσών.
• Περιορισμός δημιουργικών φωνών.

Τι μένει να δούμε στη συνέχεια

• Αν οι μέτοχοι της Warner Bros. Discovery θα αποδεχθούν την προσφορά της Paramount Skydance ή θα σταθούν με το Netflix. Αυτό μπορεί να αλλάξει δραματικά την κατεύθυνση του deal.
• Πώς θα λειτουργήσουν οι ρυθμιστικές αρχές των ΗΠΑ (και πιθανώς άλλων χωρών) όταν εξετάσουν το μέγεθος αγοράς και τον έλεγχο που θα έχει το Netflix σε streaming + στούντιο + IPs.
• Αν τελικά το «θεατρικό μοντέλο» (κυκλοφορίες ταινιών στις αίθουσες πριν το streaming) θα τηρηθεί όπως υπόσχεται το Netflix ή αν το deal σηματοδοτεί οριστική στροφή αποκλειστικά προς το streaming.
• Πώς θα επηρεαστεί η παραγωγή περιεχομένου, η αγορά εργασίας στο Χόλιγουντ και αν θα ανοίξει ο δρόμος για μονοπωλιακή ή ολιγοπωλιακή διαχείριση IPs, media και διανομής, κάτι που ήδη ανησυχεί ενώσεις, δημιουργούς και θεατές.

Το πραγματικό ερώτημα λοιπόν δεν είναι αν θα δούμε περισσότερες σειρές και ταινίες, αλλά ποιος θα αποφασίζει τι ιστορίες αξίζει να ειπωθούν. Η συμφωνία Netflix – Warner είναι μια μάχη ελέγχου της παγκόσμιας αφήγησης, με πολιτική ισχύ, τεχνολογική δύναμη, πολιτισμικό αποτύπωμα και θεσμικό βάρος. Και το αν θα εγκριθεί ή θα μπλοκαριστεί (και μάλιστα με ποιο τίμημα) θα καθορίσει το τοπίο της ψυχαγωγίας για την επόμενη δεκαετία.