Πού και πού όλοι νιώθουμε την ανάγκη να κάνουμε κάτι διαφορετικό τις ημέρες των γιορτών. Θυμάμαι μια χρονιά που την παραμονή Χριστουγέννων τη γιορτάσαμε σε φιλικό σπίτι με χαβανέζικα ρούχα και μαγιό. Αφού δεν μπορέσαμε να πάμε στη Χαβάη, τη φέραμε με κάποιο τρόπο κοντά μας.
Το ιδανικό σενάριο είναι φυσικά ένα όμορφο ταξίδι σε μία άλλη χώρα αλλά αυτό δεν είναι πάντα εφικτό. Αν φέτος νιώθετε την ανάγκη να βρεθείτε κάπου μακριά και έχετε ξεμείνει κι εσείς εδώ μαζί μας, μπορείτε να οργανώσετε ένα τραπέζι με παραδοσιακές λιχουδιές από άλλες χώρες και να ταξιδέψετε μέσα από την αίσθηση της γεύσης.
Ενώ η “Γιορτή των επτά ψαριών” ή αλλιώς Festa dei sette pesci, είναι μια μεγάλη παράδοση την παραμονή των Χριστουγέννων στις ιταλοαμερικανικές οικογένειες, στην πραγματικότητα δεν αποτελεί μέρος των παραδοσιακών εορτασμών στην ίδια την Ιταλία. Ωστόσο, στη νότια Ιταλία το γεύμα με ψάρι την παραμονή των Χριστουγέννων είναι όντως ένα τοπικό έθιμο (ο αριθμός των πραγματικών πιάτων είναι άσχετος).
Δεν είναι τόσο σημαντικά τα πλούσια πιάτα όσο η απλότητά τους, μιας και πρέπει να συνδέονται με τη νηστεία. Τα κοινά πιάτα της παραμονής των Χριστουγέννων περιλαμβάνουν το baccalà (αλατισμένο μπακαλιάρο), είτε τηγανητό, είτε στον φούρνο με πατάτες, και το zuppa di pesce, μια νόστιμη σούπα με θαλασσινά και ψάρια.
Όλα αυτά συνοδεύονται, φυσικά, από άφθονο κόκκινο κρασί, υπερβολικές ποσότητες ελαιολάδου (όσο πιο γενναιόδωρα το περιχύνετε στα πάντα-όλα, τόσο το καλύτερο) και -αν είστε τυχεροί- ψωμί Altamura.
Την ημέρα των Χριστουγέννων οι εορτασμοί συνεχίζονται με ένα μεσημεριανό γεύμα που ξεκινά με ζυμαρικά όπως orecchiette, ένα μικροσκοπικό γεμιστό ζυμαρικό που είναι χαρακτηριστικό της περιοχής, αρωματισμένο με τοματίνια και τυρί ricotta forte και μετά κι άλλο ψάρι ή ένα πιάτο με κρέας, όπως αρνάκι.
Το αγαπημένο επιδόρπιο της νότιας Ιταλίας είναι το γνωστό και αγαπημένο πλέον και δικό μας, panettone. Μετά το φαγητό, η οικογένεια μένει συγκεντρωμένη γύρω από το τραπέζι, ίσως με ένα μπουκάλι γλυκό κρασί ή σαμπούκα και ένα μπολ μανταρίνια, παίζοντας παιχνίδια με χαρτιά όπως τα: sette e mezzo, scopa και tressette.
Ενώ οι γαστρονομικές παραδόσεις στη Γαλλία διαφέρουν από περιοχή σε περιοχή, η παράδοση που είναι ιδιαίτερα δημοφιλής στα βόρεια της χώρας είναι το γνωστό ρεβεγιόν. Η πλούσια αυτή γιορτή με τα πολλά πιάτα ξεκινά συνήθως μετά τα μεσάνυχτα την παραμονή των Χριστουγέννων και διαρκεί μέχρι το πρωί με χορό και άφθονο κρασί.
Αν και πολλοί Γάλλοι κάνουν ρεβεγιόν και την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, για τους περισσότερους αυτή η νύχτα του χρόνου είναι γεμάτη γαστριμαργικές απολαύσεις. Τα πιάτα περιλαμβάνουν στρείδια ψημένα στη σχάρα ή σερβιρισμένα με το μισό κέλυφος, καπνιστό σολομό με κρέμα γάλακτος, εσκαργκό (σαλιγκάρια), Coquilles St. Jacques Provençal ή εσκαλόπ (χτένια) σε σάλτσα κρέμας, ακόμη και ψητή χήνα.
Στην περιοχή της Προβηγκίας στη νότια Γαλλία, μια εκδοχή του γεύματος ολοκληρώνεται με τα επιδόρπια lei tretze. Μια σειρά από 13 επιδόρπια που ιστορικά αντιπροσωπεύουν τον Ιησού και τους Αποστόλους. Αν και ακούγεται σαν να είναι πολλά γλυκά, στην πραγματικότητα αυτές οι λιχουδιές είναι μικρά πιάτα που περιλαμβάνουν από αποξηραμένα δαμάσκηνα μέχρι σταφύλια και μαντολάτα που μένουν στο τραπέζι για τρεις ημέρες, μέχρι τις 27 Δεκεμβρίου. Ένα που δεν λείπει σχεδόν ποτέ από αυτά είναι το bûche de Noël ή αλλιώς Yule log, ένα κέικ γεμάτο σοκολάτα.
Στην περιοχή του Κεμπέκ στον Καναδά, όπως και στη Νέα Ορλεάνη, έχουν τη δική τους εκδοχή του ρεβεγιόν, η οποία σχεδόν πάντα περιλαμβάνει tourtière, μια κρεατόπιτα με πατάτες, κρεμμύδια και μπαχαρικά. Όπως καταλαβαίνετε, μετά από όλα αυτά, ανήμερα των Χριστουγέννων όλοι κοιμούνται ή ξεκουράζονται.
Το βασικό γεύμα των γιορτών στην Τσεχία σερβίρεται συνήθως το βράδυ της παραμονής των Χριστουγέννων και για πολλούς είναι το πρώτο γεύμα της ημέρας. Τα παραδοσιακά πιάτα περιλαμβάνουν ψαρόσουπα και τηγανητό κυπρίνο που σερβίρεται με bramborový Salát (πατατοσαλάτα) η οποία είναι πιο νόστιμη όταν ετοιμαστεί μια μέρα νωρίτερα.
Τα γλυκά είναι ένας άλλος βασικός πυλώνας της παράδοσης εκεί: τα καλούδια περιλαμβάνουν μπισκότα με μελόψωμο, στρούντελ μήλου και vánočka, το αντίστοιχο δικό μας τσουρέκι. Τα τραπέζια είναι πάντα στρωμένα για ζυγό αριθμό καλεσμένων, για καλή τύχη.
Στην Τσεχική Δημοκρατία αυτός που φέρνει τα δώρα στα παιδιά δεν είναι ο Santa Claus ούτε ο Άγιος Βασίλης (προφανώς) αλλά ο Ježíšek, ο «Μικρός Ιησούς», ο οποίος δεν κατεβαίνει από την καμινάδα αλλά τρυπώνει έρποντας από ένα παράθυρο όταν η οικογένεια βρίσκεται σε κάποιο άλλο δωμάτιο. Μόλις φτάσει (συνήθως ένας από τους γονείς χτυπά ένα κουδούνι για να το ανακοινώσει), η οικογένεια μετακινείται από το τραπέζι δίπλα στο χριστουγεννιάτικο δέντρο για να ανοίξει τα δώρα.
Πολλοί Νορβηγοί ξεκινούν τους επίσημους εορτασμούς των Χριστουγέννων στις 23 Δεκεμβρίου με τα «Μικρά Χριστούγεννα», που περιλαμβάνουν τον στολισμό του δέντρου και το σνακ του risingrynsgrøt, ένα κρεμώδες ρυζόγαλο που σερβίρεται ζεστό με βούτυρο και κανέλα. Οι οικογένειες συχνά κρύβουν ένα αμύγδαλο στην πουτίγκα και όποιος το βρει κερδίζει ένα μικρό αμυγδαλωτό-γουρουνάκι.
Όταν χτυπήσουν οι καμπάνες στις 5 το απόγευμα την παραμονή των Χριστουγέννων σε όλη τη Νορβηγία, σημαίνει πως είναι η ώρα να ξεκινήσει το επίσημο εορταστικό γεύμα. Τα πιο δημοφιλή πιάτα είναι: ψητή χοιρινή κοιλιά ή χοιρινή πανσέτα που σερβίρεται με χοιρινά λουκάνικα, πατάτες και σουκρούτ (ξινολάχανο) και βρασμένος μπακαλιάρος (ο οποίος είναι ιδιαίτερα δημοφιλής σε παραθαλάσσιες πόλεις όπως το Bergen και το Stavanger). Η ρέγγα τουρσί σερβίρεται συνήθως ως συνοδευτικό του akvavit, που είναι το απόσταγμα των σκανδιναβικών χωρών. Υπάρχει επίσης άφθονο gløgg -το νορβηγικό mulled wine- και μαύρη μπύρα.
Για επιδόρπιο, πολλές οικογένειες ετοιμάζουν το kransekake, ένα πολυεπίπεδο κέικ που μοιάζει με χριστουγεννιάτικο δέντρο. Φτιάχνεται με αμύγδαλα, ζάχαρη ζαχαροπλαστικής και ασπράδια αυγών και συχνά διακοσμείται με οδοντογλυφίδες με τη σημαία της Νορβηγίας.
Παρά το γεγονός ότι ο Santa Claus κατοικεί στην κοντινή Λαπωνία, οι Νορβηγοί έχουν τον δικό τους, τον Julenisse που του μοιάζει πολύ. Φοράει κόκκινο σκουφάκι, έχει μακριά λευκή γενειάδα και ζει στο νορβηγικό δάσος. Εμφανίζεται συνήθως την παραμονή των Χριστουγέννων. Άλλοτε χτυπά την πόρτα, άλλες φορές έρχεται κρυφά, αλλά πάντα έχει πολλά δώρα στο χέρι.
Η μέρα των Χριστουγέννων συνήθως περιλαμβάνει ένα brunch αργά ή ένα δείπνο νωρίς και το υπόλοιπο της εβδομάδας αφιερώνεται σε μια επίσκεψη με την οικογένεια και τους φίλους. Οι Νορβηγοί για τους στολισμούς τους χρησιμοποιούν μόνο λευκά φωτάκια -όχι χρωματιστά.
Η παραμονή των Χριστουγέννων στο Περού είναι γνωστή ως Noche Buena (Καλή Νύχτα). Τότε οι οικογένειες συγκεντρώνονται γύρω από τη φάτνη (τα χριστουγεννιάτικα δέντρα δεν είναι τόσο διαδεδομένα στις περισσότερες χώρες της Νότιας Αμερικής), ανταλλάσσουν δώρα και ανοίγουν εκείνα που έχει αφήσει ο Santa. Στις Άνδεις όμως τα δώρα ανταλλάσσονται παραδοσιακά στις 6 Ιανουαρίου, τη γιορτή των Θεοφανείων. Το Nochebuena είναι επίσης το βράδυ του κύριου χριστουγεννιάτικου γεύματος, το οποίο συνήθως πραγματοποιείται στις 22:00, μετά την Ισπανική εσπερινή λειτουργία Misa de gallo ή αλλιώς Rooster Mass.
Η ψητή γαλοπούλα είναι συνήθως το κύριο πιάτο, με συνοδευτικά όπως γεμιστές πιτούλες tamales, ρύζι με καρύκευμα σκόρδου και σάλτσα μήλου. Όπως και στη νότια Ιταλία, το panettone είναι ένα αγαπημένο επιδόρπιο, το οποίο σερβίρεται με ένα φλιτζάνι αχνιστή και καυτερή, περουβιανή ζεστή σοκολάτα. Η σαμπάνια είναι επίσης βασικό στοιχείο, ειδικά για την πρόποση προς τιμήν της γέννησης του Ιησού, του οποίου η μορφή τοποθετείται στη φάτνη μετά τη λειτουργία. Μόλις τα παιδιά ανοίξουν τα δώρα τους πέφτουν για ύπνο, αφήνοντας τους ενήλικες να συνεχίσουν να τρώνε και να γιορτάζουν μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες.
Τα Χριστούγεννα είναι μια από τις πιο πολυαναμενόμενες γιορτές των Φιλιππίνων. Την παραμονή, όπως και στο Περού, πραγματοποιείται η παραδοσιακή γιορτή Noche Buena. Τα τοπικά πιάτα περιλαμβάνουν queso de bola (τυρί Edam), puto bumbong (ένα μωβ κολλώδες ρύζι βρασμένο στον ατμό σε σωλήνες μπαμπού που σερβίρεται με βούτυρο και ένα μείγμα από ζάχαρη και καρύδα), ένα γλυκό ψωμί γνωστό ως ensaymada και ζαμπόν.
Το παραδοσιακό αυτό γεύμα σερβίρεται σε ένα τραπέζι διακοσμημένο με φρούτα που έχουν έντονα χρώματα και πραγματοποιείται συνήθως μετά τα μεσάνυχτα ενώ πολλές φορές διαρκεί μέχρι την ανατολή του ηλίου. Το πρωί των Χριστουγέννων συνήθως μαζεύονται πολλοί συγγενείς (κυρίως μεγαλύτεροι σε ηλικία) και ακολουθεί ακόμη ένα γεύμα.
Οι Ευρωπαίοι έφεραν για πρώτη φορά τις χριστουγεννιάτικες παραδόσεις τους στη Ζιμπάμπουε (όπως τον Santa Claus και τα κάλαντα των Χριστουγέννων) και σήμερα αποτελούν μέρος της τοπικής κοινότητας. Οι μέρες των γιορτών εκεί είναι μια καλοκαιρινή υπόθεση, έτσι τρώνε ελαφριά, δηλαδή φρούτα και sadza.
Πρόκειται για ένα πιάτο με μία πουτίγκα από mielie meal (καλαμποκάλευρο), ψητό κρέας και γαρνιτούρα με χόρτα, λαχανικά και σάλτσα, το οποίο συνήθως μαγειρεύεται σε ανοιχτή φωτιά και μοιράζεται σε εξωτερικούς χώρους με ολόκληρο το χωριό. Το κρέας μπορεί να είναι από κατσίκι μέχρι βόδι ή χοιρινό. Ωστόσο, μια ιδιαίτερη χριστουγεννιάτικη απόλαυση για τους κατοίκους της Ζιμπάμπουε είναι το κοτόπουλο με ρύζι, το οποίο συνήθως αποτελεί και το κύριο πιάτο ανήμερα των Χριστουγέννων.