Τι από όλα αυτά που «ξέρουμε» για τον ιταλικό καφέ ισχύει πραγματικά και τι είναι μύθος; Εδώ έχουμε όλες τις αναγκαίες πληροφορίες.
Καταρχάς, ο καφές είναι στην Ιταλία συνώνυμος με τον espresso. Είτε είσαι στην παγωμένη Τεργέστη του Βορρά, είτε στο σισιλιάνικο Παλέρμο του Νότου, αν ζητήσεις «καφέ» θα πάρεις έναν espresso. Πώς πίνεται; Μπορείς να πιάσεις τραπεζάκι για να απολαύσεις ήλιο και κόσμο ή να τον πιεις όρθιος, όπως λένε οι Ιταλοί, al banco, δηλαδή στην μπάρα. Οι Ιταλοί γενικά προτιμούν το δεύτερο, άλλωστε η λέξη espresso έχει την έννοια του «επείγοντος», του καφέ που πίνεται γρήγορα.
Αν οι Ιταλοί σου προτείνουν να πάτε σε bar, δεν εννοούν αυτό που θα καταλάβεις. Εννοούν τα μαγαζιά που πωλούν καφέ και ο πελάτης τον πίνει «στα γρήγορα», al banco όπως είπαμε και πριν.
Ακόμη: αν θέλεις να συμπεριφέρεσαι ως Ιταλός, προσπάθησε να περιορίσεις τη ζάχαρη σε ένα το πολύ κουταλάκι. Οι Ιταλοί δεν έχουν ανακαλύψει ακόμα τον καφέ «καταΐφι». Ωστόσο, η λίγη ζάχαρη μπορεί να συνοδευτεί από αφρόγαλα, οπότε και ο καφές λέγεται macchiato. Κάποιοι μπορούν να πιουν τον καφέ τους lungo (μτφρ: μακρύ) αντί για ristretto, προσθέτοντας ζεστό νερό στον espresso τους. Αυτός ο καφές λέγεται τότε Americano.
Caffè americano
Για τις πρωινές ώρες υπάρχει και η επιλογή του capuccino, που είναι ουσιαστικά ένας espresso στον οποίο προστίθεται βρασμένο γάλα και αφρός. Πρέπει να σημειωθεί ότι ο capuccino είναι καφές που προορίζεται για το πρωινό. Θεωρείται απαράδεκτο για έναν Ιταλό να πιει capuccino μετά τις 12 το μεσημέρι.
Ο frappucino δεν υπάρχει ως επιλογή. Δεν υπήρχε ποτέ.
Στη νότια Ιταλία, κατά τη διάρκεια των θερινών μηνών, μπορεί να προσθέσει κανείς ένα παγάκι στον espresso, ή ακριβέστερα να χύσει έναν espresso σε ένα παγάκι. Σε αυτή την περίπτωση ο καφές δεν συνοδεύεται ποτέ από κανέλα ή μπισκότα.
Το σιρόπι είναι κάτι που παίρνεις όταν είσαι άρρωστος. Όχι όταν πίνεις καφέ, τουλάχιστον αλά ιταλικά. Ωστόσο, σε μέρη της βόρειας Ιταλίας, κάποιες φορές ο καφές «διορθώνεται» με κάποιο ποτό. Τότε ο καφές λέγεται caffé corretto, που στα ιταλικά σημαίνει «διορθωμένος». Το ποτό που προστίθεται διαφέρει από περιοχή σε περιοχή της ιταλικής χερσονήσου, αλλά τα πιο διαδεδομένα είναι η γκράπα, η σαμπούκα, το κονιάκ και το μπράντι. Αξίζει να αναφέρουμε ότι στα ιταλικά γήπεδα ο espresso συνοδεύεται από ένα ποτό που ονομάζεται borghetti, παράδοση που οφείλει την ύπαρξή της στο γεγονός ότι παλαιότερα οι φίλαθλοι πετούσαν μπουκάλια αυτού του ποτού στον διαιτητή, όταν το σφύριγμα δεν ήταν το επιθυμητό.
Πηγή φωτογραφίας: Alamy
Αν και ο ιταλικός καφές δεν έχεις τις καλύτερες σχέσεις με τη ζάχαρη, υπάρχουν πρακτικές με αρκετή δόση ζάχαρης που «καταστρέφουν» την παραπάνω παράδοση. Όμως, προσοχή: οι Ιταλοί δεν θεωρούν αυτά τα ροφήματα καφέδες με τη στενή του όρου έννοια, που μπορεί δηλαδή να πιει κάποιος γρήγορα στο δρόμο για τη δουλειά. Πρόκειται για ένα είδος «γλυκού», σαν τη βρετανική πουτίνγκα, που σερβίρεται ως επιδόρπιο μετά από ένα υγιεινό μεσογειακό τραπέζι.
Οι γνωστότερες δημιουργίες του είδους είναι ο marocchino, που «κατάγεται» από το Πιεντιμόντε και αποτελείται από espresso αρωματισμένο με κακάο και αφρόγαλα, καθώς και το affogato, που περιλαμβάνει αρωματισμένη ή «χτυπημένη» κρέμα (ιδέα από την γειτόνισσα Αυστρία), με τον espresso να χύνεται πάνω σε παγωτό.
Αυτά είναι τα πολύ βασικά για τον ιταλικό καφέ, υπάρχουν πολλές ακόμη υποκατηγορίες, στις οποίες σημαντικό ρόλο παίζουν και οι προτιμήσεις του καθενός. Σημειώνουμε μόνο ότι για κάποιους Ιταλούς σημαντικό ρόλο παίζει και το ποτήρι στο οποίο περιλαμβάνεται ο καφές: κάποιοι προτιμούν τα πορσελάνινα ποτήρια, την ώρα που άλλοι προτιμούν το γυαλί, δηλαδή al vetro.
Café al vetro
Φυσικά για το τέλος αφήσαμε τον ντεκαφεϊνέ, γνωστό στην Ιταλία ως il deka.