Καθόταν, ελαφρώς ανασηκωμένος, στο κέντρο της πρώτης σειράς. Ευτραφής και στρογγυλοπρόσωπος, με μια σκουρόχρωμη Μάο στολή και παπούτσια με ενισχυμένο – ισπανικό – τακούνι. Παρακολουθούσε κάτι ενθουσιασμένος. Έδειχνε να το ευχαριστιέται με την ψυχή του. Πλάι του, η σύζυγός του, και γύρω τους, στην πρώτη και δεύτερη σειρά, εξίσου, αν όχι ακόμη πιο, ευτυχείς, δέκα ή και παραπάνω νεαρές Βορειοκορεάτισσες, με μία ιδιότυπη λευκή στρατιωτική αμφίεση, κόκκινο φουλάρι στο λαιμό και τη χαρακτηριστική κονκάρδα με τον ηγέτη στο πέτο. Πίσω τους, πλήθος αξιωματούχων, στην πλειοψηφία τους ένστολοι, με ψηλά τηγανόσχημα πηλίκια. Η λεζάντα της φωτογραφίας λίαν κατατοπιστική: «Ο Κιμ Γιουνγκ-Ουν και η γυναίκα του Ρι Σολ Γιου, μαζί με τα μέλη του γυναικείου μουσικού συγκροτήματος Moranbong, παρακολουθούν παράσταση για τον εορτασμό των εβδομήντα χρόνων από την ίδρυση του Εργατικού Κόμματος της Κορέας».
Έστρεψα ξανά την προσοχή μου στον περιχαρή τύραννο. Παρατήρησα το ιδιόρρυθμο γεωμετρικό κούρεμα, τα σχεδόν κλειστά μάτια, τις συσπάσεις στο πρόσωπο, το σχήμα που έπαιρνε καθώς γελούσε. Για μια στιγμή αναρωτήθηκα: μπορεί αυτός ο χαριτόβρυτος νεαρός να είναι στην πραγματικότητα όλα όσα του προσάπτουν; Είναι ποτέ δυνατόν, αυτός ο τόσο χαμογελαστός κι εύσαρκος «πρίγκηπας» να είναι στην πραγματικότητα ευέξαπτος, βίαιος, επιθετικός, αυταρχικός, σχιζοφρενής;
Άρχισα να αναζητώ φωτογραφίες του στο διαδίκτυο. Σε εκείνες των τελευταίων δύο χρόνων, σχεδόν πάντα γελά. Ανεξάρτητα από την περίσταση και τον χώρο.
Στην επίσκεψή του σε μια πρότυπη φάρμα συνεταιρισμού, στη γιορτής μιας ένωσης φοιτητών, σε κάποιο κρατικό ορφανοτροφείο, στα εγκαίνια ενός κτιρίου στην πρωτεύουσα. Το γέλιο του γίνεται ακόμη πιο έντονο σε στρατιωτικές ασκήσεις, στα γραφεία του επιτελείου στρατού, στην αίθουσα επιχειρήσεων. Κι ακόμη πιο δυνατό έπειτα από την επιτυχημένη δοκιμή μιας βόμβας υδρογόνου ή την εκτόξευση ενός διηπειρωτικού πυραύλου που σκορπίζει τον τρόμο στο μισό Χοκάιντο, στέλνοντας τους Ιάπωνες στα πυρηνικά καταφύγια. Τότε, ιδιαίτερα τότε, ο μικρός «αυτοκράτορας» μοιάζει περισσότερο ευτυχής από ποτέ. Γελά βροντερά, όπως οι πολεμικές σειρήνες στη Χαβάη (που είχαν να ηχήσουν από τον Ψυχρό Πόλεμο).
Ανέτρεξα στις δηλώσεις του, καθώς και στις ανακοινώσεις του καθεστώτος, τις οποίες και υπογράφει. Τις χαρακτηρίζει όλες μια πρωτοφανής αλαζονεία και προκλητικότητα: η Βόρεια Κορέα προειδοποιεί τις ΗΠΑ, «θα τους προκαλέσουμε τη μεγαλύτερη από τις οδύνες και τους πόνους», «η εκτόξευση του ισχυρού μας πυραύλου αποτελεί δώρο για τους αλήτες τους Αμερικανούς», «ο ηγέτης μας θα παρατηρήσει για λίγο ακόμα την ηλίθια κι ανόητη συμπεριφορά των Γιάνκηδων προτού εκτοξεύσει τους πανίσχυρους πυραύλους μας», «πέντε εκατομμύρια μαχητές είναι έτοιμοι, με πέντε εκατομμύρια πυρηνικές βόμβες θα καταστρέψουμε τους ιμπεριαλιστές Αμερικανούς και τις μαριονέτες τους, τους πολεμοχαρείς Νοτιοκορεάτες».
Σιγά σιγά το γέλιο του τύραννου άρχισε να αλλάζει νόημα και όψη. Άλλοτε σαρκαστικό και ειρωνικό, άλλοτε χονδροειδές, ποταπό ή ιδιοτελές, κι αρκετές φορές απάνθρωπο και χυδαίο. Αναζήτησα κι άλλα στοιχεία. Ήθελα να καταλάβω πόσο τρελός είναι. Επέστρεψα στα δεδομένα.
Ο Κιμ Γιονγκ-Ουν διαδέχθηκε τον πατέρα του Κιμ Γιονγκ-Ιλ το 2012 στη θέση του Ανώτατου Ηγέτη της Λαοκρατικής Δημοκρατίας της Κορέας. Ήταν μόλις 28 ετών (δίχως να είμαστε απόλυτα βέβαιοι, καθώς η ακριβής ημερομηνία γέννησης παραμένει άγνωστη), ο νεότερος σε ηλικία αρχηγός κράτους παγκοσμίως. Αποτελεί τον τρίτο στη σειρά ηγέτη της χώρας και συνεχιστή της «Δυναστείας» των Κιμ, την οποία εγκαθίδρυσε ο παππούς του Κιμ Ιλ Σουνγκ το 1948 κυβερνώντας ως τον θάνατό του. Είναι νυμφευμένος με την, πρώην διάσημη στη χώρα του, τραγουδίστρια Ρι Σολ Γιου κι έχει αποκτήσει μαζί της τρία παιδιά.
Η ανάληψη των καθηκόντων του σε μία από τις πλέον εσωστρεφείς και μυστικοπαθείς δικτατορίες παγκοσμίως προκάλεσε κύματα ρίγους σε όλους τους ηγέτες της Δύσης. Ένας άγνωστος και άπειρος νέος βρισκόταν άξαφνα στο τιμόνι ενός γνήσια επιθετικού και φιλοπόλεμου δικτατορικού καθεστώτος. Οι δυτικές μυστικές υπηρεσίες γνώριζαν ελάχιστα δεδομένα: μαθήτευσε, κρύβοντας από δασκάλους και συμμαθητές του την πραγματική του ταυτότητα, σε δημόσιο σχολείο της Ελβετίας, λάτρευε το NBA, τα ακριβά αθλητικά, τους Chicago Bulls, τον Michael Jordan και, μικρότερος, τον Μίκυ Μάους. Αυτά, τίποτα άλλο. Ως εκ τούτου, άπαντες ανέμεναν τα πρώτα «δείγματα γραφής». Δεν χρειάστηκε να περιμένουν πολύ.
Πριν περάσουν δύο χρόνια, ο νεαρός δικτάτορας διατάσσει την εκτέλεση του θείου του Γιανγκ Σονγκ Τάει, «ενορχηστρώνει» τη δολοφονία του ετεροθαλή αδερφού του Κιμ Γιονγκ Ναμ στη Μαλαισία και καταδικάζει σε θάνατο μία σειρά από, απειλητικούς ή λιγότερο συνεργάσιμους, υψηλόβαθμους αξιωματούχους. Ταυτόχρονα, αποφασίζει να μεταμορφωθεί εμφανισιακά: αρχίζει να παχαίνει, αλλάζει το κούρεμά του, υιοθετεί έναν νέο τρόπο αμφίεσης, προσπαθώντας να μοιάσει στον παππού του, τον «αιώνιο ηγέτη» της Λαοκρατικής Δημοκρατίας.
Ήταν πλέον πασίδηλο: ο Κιμ ήθελε να εδραιώσει την εξουσία του (αν όχι να την επεκτείνει), να συμβάλει στην επιβίωση της δυναστείας και του καθεστώτος (καταστέλλοντας κάθε φωνή αντιπολίτευσης ή αντίλογο), να αποδείξει την ηγετική του ικανότητά, αλλά και να κερδίσει την απαιτούμενη αναγνώριση (κι αυτόεπιβεβαίωση) τόσο στο εσωτερικό της χώρας του, όσο και στην διεθνή πολιτική κονίστρα.
Στα χρόνια που ακολούθησαν και έως τις ημέρες μας, ο Κιμ έχει επιδείξει μία πρωτοφανή και απρόβλεπτη επιθετικότητα ή θράσος, συνεχίζοντας απρόσκοπτα το πυρηνικό πρόγραμμα της χώρας του, δοκιμάζοντας βόμβες υδρογόνου, στέλνοντας διηπειρωτικούς πυραύλους πάνω από την Ιαπωνία, αλλά κι εκτοξεύοντας τρομακτικές απειλές προς την Νότιο Κορέα, την Ιαπωνία κι – όπως είναι προφανές – τις ΗΠΑ.
Μιλά πλέον δίχως περιστροφές για επανένωση του έθνους της Κορέας, τιμωρία των Ιαπώνων και επίθεση στην βάση Γκουάμ των ΗΠΑ στον Ειρηνικό Ωκεανό.
Ο Κιμ εμφανίζεται έτσι, αφ’ ενός στο εσωτερικό, ως ένας πανίσχυρος ηγέτης, αντάξιος του παππού του και ανώτερος του πατέρα του, και αφ’ ετέρου στο εξωτερικό, ως ένας ασυνείδητος μεγαλομανής, αν όχι τρομακτικά επικίνδυνος τρελός, ο οποίος έχει κατορθώσει σε πολύ μικρό διάστημα να επαναφέρει τουλάχιστον τη μισή Ασία και τον Ειρηνικό Ωκεανό σε ψυχροπολεμικές συνθήκες, πετυχαίνοντας να ακουστούν οι σειρήνες της πυρηνικής επίθεσης σε Κορέα, Ιαπωνία και Χαβάη.
Υπό αυτή την έννοια, ο Κιμ ενσαρκώνει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο το Juche, την κυρίαρχη ιδεολογία στη ΛΔΒΚ. Ένα συνονθύλευμα μαρξισμού-λενινισμού, με αρκετές δόσεις μαοϊσμού και πολύ εθνικισμό, το οποίο προτάσσει την αυτονομία – ανεξαρτησία και την πίστη – αφοσίωση στον Κορεατικό λαό και την ιστορία του. Αλλά και καταφέρνει, με τη στάση του, να τονώνει την υπερηφάνεια ενός λαού εικοσιπέντε εκατομμυρίων, ο οποίος έχει υποβληθεί σε φοβερές δοκιμασίες στο παρελθόν, όπως τις οδυνηρές συνέπειες του πολέμου της Κορέας ή τη «μεγάλη πορεία», τον φοβερό λιμό που ταλάνισε τη χώρα τη δεκαετία του 1990.
Σε αυτό το πλαίσιο, αν τον συγκρίναμε με άλλους δικτάτορες, ο Κιμ Γιουνγκ-Ουν διαθέτει αναμφίλεκτα τη μεγαλομανία και τη βιαιότητα του Ίντι Αμίν (Ουγκάντα) και του Εγιαντέμα (Τόγκο), μοιράζεται την εσωστρέφεια, κρυψίνοια, αλλά και ιδεολογική ιδιορρυθμία του Ενβέρ Χότζα (Αλβανία) και του Πωλ Ποτ (Καμπότζη), εμφανίζεται το ίδιο αποφασισμένος να αντιμετωπίσει πολεμικά τις ΗΠΑ όπως ο Χο Τσι Μινχ (Βιετνάμ) κι εκφράζει απειλές δίχως αίσθηση του ορίου ή των πραγματικών δυνατότητων του, όπως ο Σαντάμ Χουσσέιν (Ιράκ). Ενώ, εάν επιχειρούσαμε το άλμα στο φανταστικό, προστρέχοντας στον μέγα ανατόμο ψυχών και ηγετών, τον Σέξπηρ, ο Κιμ θυμίζει τον Μάκβεθ (βούληση για ισχύ, επιδίωξη σκοπών ανεξαρτήτως μέσων), τον συμπλεγματικό Ριχάρδο τον Γ’ (απόλυτη ενσάρκωση του κακού για τους εχθρούς του και δίψα για επιβεβαίωση), αλλά και τον διαβόητο Ιάγο (μυστικοπάθεια, χειραγώγηση και αμοραλισμός).
Ας είμαστε ωστόσο ειλικρινείς. Η προσωπικότητα και οι πράξεις του Κιμ θα συνεχίσουν να μας εκπλήσσουν. Ο χαριτόβρυτος δικτάτορας είναι την ίδια στιγμή γρίφος, μυστήριο κι αίνιγμα. Και έπειτα από μια ακόμη πετυχημένη εκτόξευση πυραύλου πάνω από την Ιαπωνία μοιάζει περισσότερο χαμογελαστός και χαρούμενος από ποτέ. Σαν το μικρό παιδί που γελά με την πετυχημένη πονηριά ή αταξία του. Μόνον που αυτό το «παιδί» απειλεί τον πλανήτη με πυρηνικό όλεθρο.
Δεν θα μπορούσε να είναι αλλιώς: το γέλιο ενός τυράννου φέρνει πάντα τρόμο.