Θα προλάβει η συμφωνία την κατάρρευση;

Οι τράπεζες παραμένουν κλειστές, ο κόσμος περιμένει στωικά την εξεύρεση λύσης με την Ευρώπη, μετά το «ΟΧΙ» του δημοψηφίσματος, η ελληνική οικονομία αργοπεθαίνει – όπως είπε και ο οικονομολόγος Δημήτρης Αθανασόπουλος στον ΣΚΑΙ – στην εντατική και ο Αλέξης Τσίπρας μεταβαίνει σήμερα στις Βρυξέλλες για κάνει ένα θαύμα: να κλείσει σήμερα μία συμφωνία με τους Ευρωπαίους εταίρους. Αυτό τουλάχιστον ήταν το πλάνο της «συμφωνίας μέσα σε 48 ώρες», που είχε υποσχεθεί ο Έλληνας πρωθυπουργός λίγο πριν την προσφυγή στις κάλπες της Κυριακής.

«Σίγκμαρ Γκάμπριελ: Ο Τσίπρας οδηγεί τον ελληνικό λαό σε ένα μονοπάτι πικρής εγκατάλειψης και απελπισίας. Γκρέμισε και τις τελευταίες γέφυρες που θα μπορούσαν να οδηγήσουν Ελλάδα και Ευρώπη σε έναν συμβιβασμό».

Το «θαύμα» της συμφωνίας είναι εξαιρετικά δύσκολο να γίνει πραγματικότητα, παρά την ανάγκη που έχει η ελληνική κοινωνία για μία άμεση συμφωνία. Η Ελληνική κυβέρνηση προχώρησε σε δημοψήφισμα παγώνοντας τις διαπραγματεύσεις, ενώ το αποτέλεσμα της Κυριακής απέρριψε την πρόταση των δανειστών. Όμως και οι δηλώσεις Ευρωπαίων αξιωματούχων μετά το «ΟΧΙ» του ελληνικού λαού στο δημοψήφισμα της Κυριακής δείχνει πως η απόσταση μεταξύ Ελλάδας και δανειστών είναι μεγάλη:

Άνγκελα Μέρκελ – Γερμανίδα Καγκελάριος 

«Μέχρι αυτή την ώρα δεν υπάρχουν οι αναγκαίες προϋποθέσεις για να προχωρήσουν οι διαπραγματεύσεις και ο Αλέξης Τσίπρας θα πρέπει να υποβάλει συγκεκριμένες προτάσεις».

Σίγκμαρ Γκάμπριελ – Γερμανός Αντικαγκελάριος/Υπουργός Οικονομίας και Ενέργειας

«Ο Τσίπρας οδηγεί τον ελληνικό λαό σε ένα μονοπάτι πικρής εγκατάλειψης και απελπισίας. Γκρέμισε και τις τελευταίες γέφυρες που θα μπορούσαν να οδηγήσουν Ελλάδα και Ευρώπη σε έναν συμβιβασμό».

Ενώ ο Αλέξης Τσίπρας ετοιμάζεται να δώσει τη «μητέρα» όλων των μαχών για την Ελλάδα στο σημερινό Eurogroup, το Bloomberg σε άρθρο του υποστηρίζει πως «Για να υπάρξει συμφωνία πρέπει να γεννηθεί ένας νέος Τσίπρας».

Κριστίν Λαγκάρντ – Επικεφαλής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου

«Παρακολουθούμε από κοντά την κατάσταση στην Ελλάδα και είμαστε έτοιμοι ανά πάσα στιγμή αν μας ζητηθεί να βοηθήσουμε την Ελλάδα».

Τζορτζ Όζμπονρ – Βρετανός Υπουργός Οικονομικών

«Βρισκόμαστε σε μία κρίσιμη καμπή για την οικονομική κρίση στην Ελλάδα. Κανείς δεν θα πρέπει να τρέφει αυταπάτες. Η κατάσταση πάει από το κακό στο χειρότερο». 

Μπόρις Τζόνσον – Δήμαρχος του Λονδίνου

«Οι Έλληνες έδειξαν ότι δεν μπορούν να καταπιεστούν άλλο […] Η ευρωπαϊκή πολιτική τάξη είπε στους Έλληνες να ψηφίσουν «ΝΑΙ» – και οι Έλληνες τους είπαν να πάνε από εκεί που ήρθαν».

Ζαν-Κλοντ Γιουνκέρ – Πρόεδρος Ευρωπαϊκής Επιτροπής

«Σήμερα θα έχουμε μία συνάντηση κορυφής για το θέμα της Ελλάδας. Κι εγώ σέβομαι την ψήφο του ελληνικού λαού, αλλά να καταλαβαίνουμε την ψήφο τους».

Με τις παραπάνω δηλώσεις οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι αφήνουν να εννοηθεί ότι η κατάσταση με την Ελλάδα είναι ανεπίστρεπτη. Παρότι αυτή η εντύπωση μπορεί να εξαντλείται στη διαμόρφωση εντυπώσεων, η παραπάνω δήλωση Γιούνκερ – και ο κατηγορηματικός τρόπος με τον οποίο έγινε – δείχνει ότι ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δέχεται πολλές πιέσεις για να δείξει στην Ελλάδα την έξοδο από την Ευρωζώνη.

Η υποστήριξη Ολάντ προς την Ελλάδα έχει και πολιτική διάσταση: η γαλλική αριστερά πιέζει το Γάλλο Πρόεδρο να σταματήσει την εφαρμογή των πολιτικών λιτότητας, ενώ θεώρησε την επικράτηση του «ΟΧΙ» στην Ελλάδα μία «προσωπική» της νίκη.

Αντίρροπη κατεύθυνση στις χώρες που τα «έχουν βάλει» με την Ελλάδα φαίνεται να έχουν η Γαλλία και η Ιταλία: σύμφωνα με την γερμανική εφημερίδα Die Zeit, αναλυτές στη Γαλλία αναμένουν από το Γάλλο πρόεδρο, Φρανσουά Ολάντ, να αναλάβει πρωτοβουλίες, ώστε να αποφευχθεί ένα πιθανό Grexit. Ο Ολάντ, όπως και ο Γάλλος Υπουργός Οικονομικών, Μισέλ Σαπέν, γνωρίζουν ότι η Ελλάδα χρωστάει στη Γαλλική Δημοκρατία 68 δις ευρώ.

Πέρα όμως από αυτό, ένα Grexit θα μπορούσε να αναγκάσει τη Γαλλία – όπως και την Ιταλία και την Πορτογαλία- να πληρώνουν υψηλότερα επιτόκια για τα κρατικά ομόλογά τους.  Σύμφωνα με τον Ερίκ Ντορ, διευθυντή οικονομικών ερευνών του IESEG στο Παρίσι, «στις αγορές θα αναρωτηθούν ποια χώρα θα είναι η επόμενη που θα εγκαταλείψει την Ευρωζώνη. Για να προστατευθούν οι επενδυτές θα ζητούν ασφάλιστρα κινδύνου για τον κίνδυνο μιας εξόδου από το ευρώ. Αυτό σίγουρα θα επιδεινώσει την κατάσταση των δημοσιονομικών της Γαλλίας».

Η πρόσφατη ετυμηγορία του ελληνικού λαού δεν συνιστά εντολή ρήξης, αλλά εντολή συνέχισης και ενίσχυσης της προσπάθειας για την επίτευξη μία κοινωνικώς δίκαιης και οικονομικά βιώσιμης συμφωνίας αναφέρει το κοινό ανακοινωθέν που εξέδωσε η Προεδρία της Δημοκρατίας μετά την Σύσκεψη των Πολιτικών Αρχηγών.

Η υποστήριξη Ολάντ προς την Ελλάδα έχει και πολιτική διάσταση: η γαλλική αριστερά πιέζει το Γάλλο Πρόεδρο να σταματήσει την εφαρμογή των πολιτικών λιτότητας, ενώ θεώρησε την επικράτηση του «ΟΧΙ» στην Ελλάδα μία «προσωπική» της νίκη. 

Ο παραπάνω συσχετισμός δυνάμεων πιέζει τον Ολάντ, o οποίος χρειάζεται οπωσδήποτε τις ψήφους της αριστεράς για να διατηρήσεις τις ελπίδες του να επανεκλεγεί πρόεδρος της Γαλλίας στις εκλογές του 2017. Σε αντίθεση με τον Γάλλο Πρόεδρο, η Άνγκελα Μέρκελ δεν θα έχει εσωτερικό πολιτικό κόστος από ένα Grexit. Αντίθετα οι Γερμανοί Χριστιανοδημοκράτες φαίνεται να πιέζουν την Γερμανίδα Καγκελάριο να διώξει την Ελλάδα από την Ευρωζώνη.

Το Grexit θα προκαλέσει κλυδωνισμούς και στην Ιταλική οικονομία, η οποία δεν έχει ακόμη ανακάμψει από την οικονομική κρίση. Ο Ιταλός πρωθυπουργός, Ματέο Ρέντσι, είπε χθες με ανάρτησή του στο Facebook:

«Αν μείνουμε στάσιμοι, δέσμιοι των διάφορων κανονισμών και της γραφειοκρατίας, η Ευρώπη τελείωσε. Δεν θα είναι εύκολο να χτίσουμε μία νέα Ευρώπη, μετά από τα όσα συνέβησαν τα τελευταία χρόνια. Όμως αυτή είναι η καταλληλότερη στιγμή για να το προσπαθήσουμε, όλοι μαζί. Η Ιταλία θα συνδράμει τα ανάλογα».

Το παραπάνω πλαίσιο διαμορφώνει μία ρευστή κατάσταση για το σημερινό Eurogroup, το οποίο θεωρείται από όλους τους Ευρωπαίους αξιωματούχους εξαιρετικά κρίσιμο για το μέλλον της Ελλάδας. Με τον Γιάνη Βαρουφάκη να λέει την Παρασκευή, τρεις πριν την παραίτησή του, ότι η ρευστότητα στην πραγματική οικονομία θα αποτελέσει σοβαρό ζήτημα από αυτή την εβδομάδα (αναλυτές λένε πως στην αγορά υπάρχει έλλειψη σε χαρτονομίσματα των 5,10 και 20 ευρώ), οικονομολόγοι και πολίτες ελπίζουν ότι η συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και εταίρων – της επιτροπής που χτίστηκε σε «σαθρά θεμέλια», όπως είπε ο Γιάνης Βαρουφάκης – θα προλάβει την κατάρρευση της οικονομίας.

Θοδωρής Χονδρόγιαννος