Αναβρασμός στη Liberation.
Η εφημερίδα -εγκεφαλικό παιδί του Ζαν Πωλ Σαρτρ και του Σερζ Ζυλί από το μακρινό 1973- γιορτάζει με αρκετά μαύρο τρόπο τα τεσσαρακοστά γενέθλιά της. Οι εργαζόμενοι αποφάσιασαν πριν από λίγες ημέρες να απεργήσουν, θέλοντας να αντιταχθούν στις προτάσεις των ιδιοκτητών τους, που θεωρούν ότι μ’αυτό τον τρόπο αλλοιώνουν το ύφος και το πνεύμα της επι χρόνια ιδιαίτερης εφημερίδας. «Είμαστε εφημερίδα. Οχι εστιατόριο, όχι κοινωνικό δίκτυο, όχι πολιτιστικός χώρος, όχι τηλεοπτικό πλατό, όχι μπαρ, όχι εκκολαπτήριο start-up εταιρειών». Αυτό είναι το λιτό, αλλά εξόχως περιεκτικό μήνυμα των συντακτών στο πρωτοσέλιδο της 8ης Φεβρουαρίου και δείγμα του χάσματος ανάμεσα σε συντάκτες και μετόχους. Από την πλευρά τους οι μέτοχοι δήλωσαν ξεκάθαρα πως αν οι συντάκτες δεν ακολουθήσουν τις επιταγές τους, τότε η Liberation δεν θα έχει μέλλον.
Όλα ξεκίνησαν όταν η εφημερίδα, όπως και το σύνολο των εντύπων παγκοσμίως, σημείωσε πτώση στις πωλήσεις. Στην περίπτωση της Liberation βέβαια, μιλάμε για τις χειρότερες τον τελευταίων δεκαπέντε ετών. Το Νοέμβρη που μας πέρασε σημείωσε αρνητικό ρεκόρ, λίγο κάτω από τις 100.000 πωλήσεις φύλλων. Το θέμα εν προκειμένω δεν είναι αν θα σταματήσει η κυκλοφορία της Liberation. Πιο πολύ φαντάζει σαν μια σύγκρουση του παραδοσιακού με το σύγχρονο. Η ανανέωση που προτείνουν οι μέτοχοι, μπορεί να οδηγήσει σε μια νέα πνοή και κυρίως να αυξήσει τα έσοδα αλλά, σύμφωνα με τους συντάκτες, θα αλλοιώσει εντελώς το χαρακτήρα του “brand name Liberation” που διατηρούσε πάντοτε το εναλλακτικό στυλ και τη λοξή ματιά.
Γιατί η απεργία δεν είναι το ζήτημα. Απεργίες των εργαζομένων έχει ξαναγίνει όχι μια και δυο φορές. Και το 2005, λίγο μετά την ανάληψη καθηκόντων από τους νέους μετόχους, τους Μπρινό Λεντού, Εντουάρ ντε Ροτσίλντ, τον ιταλικό όμιλο Ersel και σε πολλές άλλες περιπτώσεις, ενώ συχνά οι συντάκτες έβρισκαν διάφορους ευφάνταστους τρόπους να εκδηλώνουν την αντίθεσή τους σε διάφορα θέματα .
Επειδή το κλίμα στην εφημερίδα είναι πολλαπλώς βεβαρημένο (σταθερή πτώση της κυκλοφορίας, επανειλημμένη άρνηση των μετόχων να δεχθούν προτάσεις των συντακτών, άρση της εμπιστοσύνης των συντακτών προς το διευθυντήριο της εφημερίδας με 86% και νέα αρνηση της εργοδοσίας να αλλάξει τη διεύθυνση, απολύσεις και μειώσεις μισθών χωρίς οικονομικό αποτέλεσμα) τα πράγματα πλέον φαίνεται να είναι πολύ πιο άκαμπτα και χωρίς συμβιβασμούς. Γιατί εδώ, αλλάζει η κουλτούρα κατά μια έννοια: Το γαλλικό μοντέλο της εφημερίδας, θα μετατραπεί σε ένα brand name, κοινώς θα “αμερικανοποιηθεί” και το όνομα “Liberation” δεν θα είναι συνώνυμο ενός πράγματος -εφημερίδας, ενημέρωσης, εναλλακτικότητας, πείτε το όπως θέλετε- αλλά ένα τεράστιο χωνευτήρι που θα συνδυάζει πολλά μέσα μαζί, για να γίνει κάτι πολύ πιο σύγχρονο και διαδραστικό. Με ό,τι συνεπάγεται αυτό. Μέχρι στιγμής, η εφημερίδα διαθέτει ως συμπληρωματικό μέσο, τον ιστότοπό της. Η ειρωνεία της υπόθεσης είναι ότι το κοινό φαίνεται να συμμερίζεται τη γνώμη των μετόχων, αφού θεωρούν την εφημερίδα “αρκετά συντηρητική” και χρήζουσα ανανέωσης για να ακολουθήσει τις επιταγές της μιντιακής εξέλιξης. Οι εργαζόμενοι από την πλευρά τους, χωρίς να παραβλέπουν την αναγκη εκσυγχρονισμού, δίνουν περισσότερο βάρος στο υφιστάμενο κλίμα και την αντιμετώπισή τους εκ μέρους της εργοδοσίας. Οι κυριότερες ενστάσεις έχουν να κάνουν με το γεγονός ότι οι αλλαγές που προτείνονται έγιναν σε ανύποπτο χρόνο και χωρίς να τεθούν στις διαπραγματεύσεις, συμφωνα με την παράδοση της εφημερίδας, ενώ ταυτόχρονα η απαξιωτική αντιμετώπιση από τον Λεντού, που τους αποκάλεσε “στενόμυαλους”, σίγουρα δε βοήθησε την κατάσταση. Εν γένει, θεωρούν ότι θα χαθεί η “ψυχή” και τα όσα πρεσβεύει η εφημερίδα για να μετατραπεί σε κάτι πιο γυαλιστερό, πιο καινούριο, ένα προϊόν που θα θυμίζει τη Liberation κατ’όνομα και όχι κατ’ουσία, ενώ σημαντικό ρόλο στη στάση τους παίζει και το γεγονός οτι η πρόταση των μετόχων περιλαμβάνει τη μετακόμιση των συντακτών σε άλλο κτήριο ώστε η σημερινή έδρα της εφημερίδας να γίνει ένας χώρος, όπου υπό την ονομασία και το λογότυπο της Liberation, θα φιλοξενούνται εστιατόρια, κοινωνικά δίκτυα, πολιτιστικοί χώροι, τηλεοπτικά πλατό, μπαρ και εκκολαπτήρια start-up εταιρειών.
Παρά το βαρύ κλίμα, παρά την ανυποχώρητη στάση και των δύο πλευρών και τη σκληρή γραμμή της εργοδοσίας, η εφημερίδα κυκλοφορεί κανονικά καθώς οι εργαζόμενοι γνωρίζουν ότι η παρατεταμένη απουσία της από την αγορά θα ισοδυναμούσε με το οριστικό κλείσιμό της.
Εσχάτως, ο Διευθυντής Νικολά Ντεμοράν που βρέθηκε στο σταυροδρόμι των “πυρών” ανάμεσα σε συντάκτες και μετόχους, παραιτήθηκε, αρκετούς μήνες αφ’ ότου οισυντάκτες είχαν καταθέσει πρόταση μομφής εναντίον της Διεύθυνσης την οποία δεν είχαν αποδεχθεί οι μέτοχοι. Τουναντίον, πρόσθεσαν κι έναν επιπλέον Διευθυντή, δείγμα του χάσματος ανάμεσα στις δυο πλευρές. Ο Νικολά Ντεμοράν, αποφάσισε να φύγει ύστερα από περίπου τρία χρόνια ως διευθυντής της εφημερίδας, για να προσπαθήσει να εξομαλύνει την κόντρα και να βοηθήσει στο να απεμπλακεί η κατάσταση, αλλά και μετά την άρνηση της σύνταξης (!) να δημοσιευθεί στο φύλλο της 8ης Φεβρουαρίου κείμενό του με την άποψή του για την παρούσα κρίση.Έκτοτε δεν είχε πατήσει το πόδι του στην εφημερίδα.
Μέχρι τώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές λύση δεν έχει βρεθεί. Εκείνοι που βρίσκονται με την πλάτη στον τοίχο είναι οι συντάκτες, οι οποίοι μάλιστα δέχονται κριτική και από πολλούς αναγνώστες τους: στο διαδίκτυο κυκλοφόρησαν πολλές παραλλαγές του πρωτοσέλιδου της εφημερίδας όπου ο τίτλος “Ειμαστε μία εφημερίδα” έχει αντικατασταθεί με τον τίτλο ” Είμαστε στον 21ο αιώνα ” .Η λογική υπαγορεύει πως κάποια στιγμή θα λυγίσουν και θα συμβιβαστούν με τους μετόχους, καθώς εάν πράξουν διαφορετικά η Liberation κινδυνεύει να μείνει μια ανάμνηση του παρελθόντος. Αυτό που πρέπει πάντως να υπογραμμιστεί είναι ότι παρά το βαρύ κλίμα, παρά την ανυποχώρητη στάση και των δύο πλευρών και τη σκληρή γραμμή της εργοδοσίας, η εφημερίδα κυκλοφορεί κανονικά καθώς οι εργαζόμενοι γνωρίζουν ότι η παρατεταμένη απουσία της από την αγορά θα ισοδυναμούσε με το οριστικό κλείσιμό της.
‘Οποια και αν είναι η τελική έκβαση της κρίσης, είναι δεδομένο πως η Liberation βρίσκεται στην πιο κρίσιμη καμπή της ιστορίας της.
Ακολουθεί μία επιλογή από τα πρωτοσέλιδα της εφημερίδας στα 40 χρόνια της Ιστορίας της.