Όταν αγοράζετε μια καινούργια μπλούζα, σκέφτεστε άραγε ποιος την έφτιαξε και πως; Οι περισσότεροι από εμάς αναλογιζόμαστε μόνο τα εντελώς χρηστικά χαρακτηριστικά των ρούχων που επιλέγουμε, δηλαδή την τιμή και την αισθητική τους. Η πικρή αλήθεια είναι πως η μόδα είναι ο δεύτερος κλάδος στον οποίο βρίσκονται εγκλωβισμένοι άνθρωποι–θύματα μοντέρνας σκλαβιάς, μετά την πορνεία και ο δεύτερος μεγαλύτερος μολυντής του περιβάλλοντος.
Το Soffa ήρθε στην Ελλάδα για να διορθώσει και τα δύο μεγάλα αυτά προβλήματα. Να δημιουργήσει ένταξη στην εργασία για αυτές τις ομάδες που υπόκεινται εκμετάλλευση, με σχεδόν 46 εκατομμύρια μοντέρνους δούλους ενώ 21 εκατομμύρια εξ αυτών είναι εγκλωβισμένοι να ζουν σε συνθήκες καταναγκαστικής εργασίας, κυρίως γυναίκες και παιδιά. Από αυτόν τον πληθυσμό, διασώζεται το 1% μόνο και το 80% γυρνά πίσω στην δουλεία γιατί δεν μπορεί να επιβιώσει. Στο κοινωνικό εργοστάσιο μόδας Soffa, μπορεί κάποιος να ενταχθεί στον κλάδο της μόδας, να εκπαιδευτεί και να εργαστεί εκεί, εξασφαλίζοντας την επιβίωσή του.
Τι σημαίνει κοινωνικό εργοστάσιο; Είναι μία θερμοκοιτίδα δευτέρου βαθμού, που προσφέρει την δυνατότητα παραγωγής και δεν ανήκει σε έναν βιομήχανο, αλλά σε όλα τα μέλη της. Οπότε ένα μέλος αυτής της δομής μπορεί να είναι μεριδιούχος, στέλεχος ή ο χρήστης που θα εκπαιδευτεί και θα εργαστεί εκεί για να δημιουργήσει την κολεξιόν του.
Στο Impact Hub, η Φιόρη Ζαφειροπούλου έμαθε για το κίνημα Fashion Revolution και το ατύχημα που έγινε στο Μπαγκλαντές, στο Ράνα Πλάζα που σκοτώθηκαν χιλιάδες άνθρωποι. Έτσι ξεκίνησε ένα παγκόσμιο κίνημα με έδρα το Λονδίνο και σε αυτήν την ομάδα μαζεύτηκαν άνθρωποι που είχαν ίδιες αξίες και ίδρυσαν το Soffa. Αυτό πήρε πολλά χρόνια για να λειτουργήσει γιατί δεν υπάρχει χρηματοδότηση από πουθενά. Το να στήσεις ένα εργοστάσιο με μηχανήματα απαιτεί 500.000 ευρώ για να είναι βιώσιμο. Επίσης, όπως σχολιάζει η ίδια, στην Ελλάδα ένας νέος designer δεν έχει που να φτιάξει την κολεξιόν του, ούτε να εκπαιδευτεί, ειδικά πάνω στην βιώσιμη μόδα κι αναγκάζεται να φύγει στο εξωτερικό.
«Ο κόσμος στην Ελλάδα δεν έχει γνώση του Fashion Revolution και του τι γίνεται στον κλάδο. Ο Έλληνας καταναλωτής βρίσκεται τελευταίος στην λίστα σύμφωνα με έρευνα του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, γιατί δεν ενδιαφέρεται καν να ξέρει για αυτά τα θέματα. Δεν διερωτάται καν τι σημαίνει ηθικό label. Γιατί μπορεί να είναι ανηθικό; Δεν του περνάει απ’ το μυαλό. Οπότε χρειάζεται να ευαισθητοποιήσεις τον κόσμο και να τον εκπαιδεύσεις, γι’ αυτό τρέχουμε κάποια προγράμματα για παιδιά και ενήλικες», μας λέει η Φιόρη Ζαφειροπούλου, συνιδρύτρια του Soffa και ακαδημαϊκός, η οποία εξελέγη πρώτη συντονίστρια του Fashion Revolution για την Ελλάδα.
Στις 24 Απριλίου ξεκινήσει μια σειρά από δράσεις ευαισθητοποίησης. Υπάρχει επιθυμία να ιδρυθεί μία αστική μη κερδοσκοπική οργάνωση για να μπορούν να δέχονται χορηγίες αλλά και να έχουν μία μόνιμη θέση στο κίνημα. Καλείται ο κόσμος να μπει στην ιδρυτική και οργανωτική ομάδα και να δημιουργηθούν κυψέλες σε όλες τις πόλεις της Ελλάδας.
Αυτήν την στιγμή στο Soffa απασχολούνται 7 γυναίκες, 2 πρόσφυγες και 2 άνεργοι Έλληνες, ενώ δίνεται εργασία και σε άλλους 5 Έλληνες. Γίνεται προσπάθεια να κρατηθεί ισορροπία μεταξύ μεταναστών και Ελλήνων. Πώς βρίσκουν όμως αυτά τα άτομα; «Εμείς δεν ξέρουμε να βγούμε στα πεζοδρόμια και να προσεγγίσουμε αυτές τις γυναίκες, οπότε συνεργαζόμαστε με μία ΜΚΟ που ασχολείται με τις γυναίκες αυτές» σχολιάζει η Φιόρη Ζαφειροπούλου.
Οι πρόσφυγες είναι ο νούμερο ένα πληθυσμός που πέφτει θύμα δουλείας. Στην Ιταλία αγνοούνται από πέρυσι 10.000 παιδιά. Δεν ξέρουμε που βρίσκονται. Το BBC πριν από 2-3 μήνες ανακάλυψε ένα εργοστάσιο μόδας όπου δούλευαν μόνο παιδιά, Σύροι πρόσφυγες. «Εμείς προσφέρουμε δύο διόδους στην ένταξη αυτών των πληθυσμών: Ένταξη στην εργασία μέσω της εκπαίδευσης και full time δουλειά, οπότε αυτοί οι άνθρωποι είτε πηγαίνουν σε μια άλλη χώρα είτε επαναπατρίζονται, γνωρίζοντας πως να κάνουν κάτι, και ένταξη στην μικροεπιχειρηματικότητα, έτσι ώστε να γίνει ο άλλος designer και μάλιστα βιώσιμος.
«Είναι καταιγισμός εμπειριών», αναφέρει η σχεδιάστρια Χριστιάννα Βασιλειάδου. «Είναι πολύ εύθραυστες αυτές οι γυναίκες, δεν τους μιλούσα, απλά παρατηρούσα, για να μην τις φέρω σε δύσκολη θέση. Δεν είμαι ψυχολόγος, δεν ήξερα πως να τις προσεγγίσω. Παρατήρησα ότι δεν λένε την γνώμη τους για τίποτα. Στην ουσία περιμένουν την έγκριση από την υπεύθυνη. Οτιδήποτε κάνουν, παίρνουν την έγκριση από την υπεύθυνη και μετά συνεχίζουν» προσθέτει.
Η παραγωγή γίνεται μόνο μέσα στον συνεταιρισμό και μόνο με βιώσιμα υλικά. Υπάρχει μια πολύ μεγάλη «βιβλιοθήκη» υλικών, από το πιο συνηθισμένο, το οργανικό βαμβάκι, μέχρι δέρματα από μανιτάρια και νήμα από βρώμη, κάνναβη, πεύκο ή ανακυκλωμένο πλαστικό. «Όλα τα παίρνουμε από έξω. Εδώ γίνονται ελάχιστα, textile από φύκια στην Πάτρα που φτιάχνουν θήκες για κινητά και ρακέτες» συνεχίζει η Χριστιάνα. «Θέλουμε να δημιουργήσουμε και παραγωγή ανακυκλώσιμων υλικών εδώ» λέει η Φιόρη Ζαφειροπούλου. «Την ανακυκλώσιμη ύλη την έχουμε, απλά μας λείπει η τεχνογνωσία και η χρηματοδότηση» σχολιάζει ενθουσιασμένη.
Τώρα έχουν παραγγελίες από ένα μεγάλο Ίδρυμα για 7.000 τσάντες, από το Social Fabric στην Ζυρίχη για 100 t-shirts -πιλοτικά, μέχρι τουλάχιστον να μεταφέρουν μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής τους εδώ- και μία ελληνική ΜΚΟ στην Κρήτη που εργάζεται για βιώσιμες παραλίες και χρειάζεται τις στολές που θα χρησιμοποιεί το προσωπικό. «Όμως έχουμε οικιακές μηχανές μόνο που δεν καλύπτουν πλέον τις ανάγκες και χρειαζόμαστε άλλου τύπου μηχανές και περαιτέρω εκπαίδευση των γυναικών».
Καθώς είναι η τρίτη γενιά που αναλαμβάνει τα παπούτσια Zita Hellas, η Φιόρη Ζαφειροπούλου, επιδιώκει την αναβίωση των αθλητικών των 80’s του πατέρα της αλλά μέσα από παραγωγή στην χώρα μας και μέσα από ένα κοινωνικό εργοστάσιο, χρησιμοποιώντας βιώσιμα υλικά. «Δεν μπορούν όμως τα εργοστάσια εδώ να φτιάξουν την σόλα των παπουτσιών, χρειαζόμαστε γύρω στις 10 χιλιάδες γι’ αυτό και μάλλον θα γίνει συνεργασία με Πορτογαλία».
«Αυτό που λέμε στους καταναλωτές είναι να τα αγοράσουν για να μας βοηθήσουν να φέρουμε την παραγωγή εδώ. Επειδή έχει σταματήσει η παραγωγή στην Ελλάδα, έχει χαθεί και η γνώση. Οι πρόσφυγες που έρχονται φέρνουν μαζί τους φοβερή τεχνογνωσία που εμείς αγνοούμε. Σαν κοινωνικό κεφάλαιο, αυτοί οι άνθρωποι μπορούν να μας βοηθήσουν πάρα πολύ να κάνουμε επανεκκίνηση της βιομηχανικής μας παραγωγής. Οι πρόσφυγες αυξάνουν μέχρι 2% το ΑΕΠ μιας χώρας κι αυξάνουν επίσης τους μισθούς των γηγενών γιατί έρχονται και κάνουν άλλες δουλειές επιτρέποντας στους ντόπιους να ασχοληθούν με κάτι άλλο», σχολιάζει η ίδια.
Λονδίνο, Άμστερνταμ, Πολωνία ή Βαρκελώνη; Τον Φεβρουάριο ξεκινάει στην Αθήνα το πρόγραμμα «Πώς να γίνεις ηθικός επιχειρηματίας μόδας» από το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και παράλληλα στη Μ. Βρετανία, την Ολλανδία, την Ισπανία και την Πολωνία. Μπορεί να συμμετέχει οποιοσδήποτε έχει μια επιχειρηματική ιδέα βιώσιμη ή κοινωνική και ο νικητής κερδίζει πλήρη υποτροφία, για να την κάνει πραγματικότητα.
Η Ελλάδα χρειάζεται να προωθήσει την κοινωνική της επιχειρηματικότητα. Υπήρχαν ήδη θερμοκοιτίδες, όμως έλειπαν οι δεύτερης γενιάς, δηλαδή οι παραγωγικές θερμοκοιτίδες, η ύπαρξη μηχανών, ώστε να μπορείς να πεις στον κόσμο «Έλα να δημιουργήσεις αυτό που θέλεις». Το Soffa κάνει ακριβώς αυτό και θέλει να είναι εξωστρεφές. Φιλοδοξεί να γίνει ένα βιώσιμο εργοστάσιο παραγωγής για labels του εξωτερικού.
Περισσότερες πληροφορίες για το Soffa θα βρείτε εδώ.