Ήταν Κυριακή 29 Αυγούστου, στην Τελετή Λήξης της Ολυμπιάδας της Αθήνας, τότε που ακούστηκε από το στόμα του Ζακ Ρογκ το γνωστό «Ευχαριστούμι Ελλάδα. Ευχαριστούμι Αθήνα» με αφορμή την διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων. Η γιορτή είχε ήδη ξεκινήσει λίγο νωρίτερα με την κατάκτηση του Euro 2004 από την Εθνική ποδοσφαίρου και ήταν σαν να έδωσε την σκυτάλη του κλίματος στην Ολυμπιάδα που ακολούθησε. Οι άνθρωποι φόρεσαν το πιο πλατύ τους χαμόγελο και οι ολυμπιακές εγκαταστάσεις ντύθηκαν με τα πιο εκτυφλωτικά φώτα.
Πέρα όμως από τις εορταστικές τελετές και τις εκπληκτικές τότε (απαράδεκτες τώρα) αθλητικές εγκαταστάσεις, καθοριστικό ρόλο για την ομαλή διεξαγωγή των αγώνων είχαν οι άνθρωποι με τις άσπρες-μπλε-πορτοκαλί στολές, οι εθελοντές.
Η Σπυριδούλα Κοκμοτού ήταν εθελόντρια τον αγώνων του 2004 και όχι μόνο, μια και ο εθελοντισμός είναι η αξία που την καθοδηγεί εδώ και πολλά χρόνια. Σήμερα εργάζεται σαν υπεύθυνη εθελοντικού προγράμματος για το Ελληνικό Παιδικό Μουσείο, στην Πλάκα. Η Popaganda την βρήκε στο γραφείο της και μίλησε μαζί της για το πώς έζησε τον εθελοντισμό στην Ολυμπιάδα. Μαζί έφερε και την διαπίστευσή της με κρεμασμένα διάφορα αναμνηστικά pins επάνω της. «Τα ανταλλάζαμε με τους τουρίστες. Ήταν το αγαπημένο μας» θα πει λίγο πριν την συνέντευξη.
Η Σπυριδούλα Κοκμοτού, πριν από δέκα χρόνια, εθελόντρια, στο Κολυμβητήριο του ΟΑΚΑ
« Όταν ήμουν πιο μικρή λιποθύμησε ο πατέρας μου μες στο σπίτι, ακριβώς πίσω από μια πόρτα, με αποτέλεσμα να μην μπορούμε να την ανοίξουμε για να τον βγάλουμε. Όπως είναι λογικό, όλοι έπαθαν πανικό, άρχισαν να φωνάζουν και κανείς δεν ήξερε τι να κάνει.
Λίγο αργότερα ήρθε στο σχολείο μας ο Ερυθρός Σταυρός για έρανο και μια από τις κυρίες που φοράνε την γνωστή μπλε στολή μας είπε ότι μπορούσαμε να γίνουμε εθελόντριες νοσοκόμες και να μάθουμε να δίνουμε πρώτες βοήθειες. Έχοντας την άσχημη εμπειρία με την λιποθυμία του πατέρα μου, μόλις τελείωσα το σχολείο αποφάσισα να πάω σαν εθελόντρια νοσηλεύτρια. Έτσι ξεκίνησα και εκπαιδεύτηκα για έναν χρόνο με μια εξαιρετική γυναίκα, την Κατερίνα Λωράν που είχε ήδη μεγάλη εμπειρία στο αντικείμενο. Από εκείνη έμαθα ότι με το να βοηθάς τους άλλους βοηθάς και τον ίδιο σου τον εαυτό. Ο εθελοντισμός είναι μια ατελείωτη εκπαιδευτική διαδικασία που σε οδηγεί στην γνώση μέσω της ανακάλυψης.
Όταν η Ελλάδα έβαλε υποψηφιότητα για τους Ολυμπιακούς Αγώνες, μια ημερήσια εφημερίδα μάζευε υπογραφές για να στηρίξει την υποψηφιότητά μας. Τότε σκέφτηκα ότι θα ήταν πολύ ωραία να έρθουν οι αγώνες στην Ελλάδα και να το ζήσουμε όλο αυτό. Τελικά, βάζοντας κι εγώ την υπογραφή μου σκέφτηκα ότι αν τους παίρναμε εμείς θα το στήριζα και έμπρακτα.
Ήταν μια εορταστική εμπειρία. Ήταν γιορτή για τον ανθρωπισμό, τον Ολυμπισμό, τους Έλληνες, άσχετα με το τι ακολούθησε μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες.
Διαπίστωσα ότι το Αθήνα 2004 ήταν μεγάλο σχολείο οργανωτικά. Η γνώμη είναι πως ήταν μια καλοκουρδισμένη μηχανή με εκπαιδευμένο προσωπικό. Ήξερες από την ώρα που πήγαινες μέχρι την ώρα που θα έφευγες τι κάνεις. Έχω συμμετάσχει και σε άλλα εθελοντικά προγράμματα αργότερα, αλλά θεωρώ ότι στο 2004 αξιοποιήσαμε πλήρως την δυναμική μας.Όλη αυτή τη γνώση και τον μηχανισμό που λειτούργησε άψογα δεν τα εκμεταλλευτήκαμε μετά.
Από την ώρα που πήγαμε στα κεντρικά και δώσαμε την πρώτη από τις δύο συνεντεύξεις διέκρινα ότι αυτό που είχαν ήταν το ιδανικό μοντέλο οργάνωσης ως προς το εθελοντικό κομμάτι. Αυτός ήταν και ο λόγος που πιστεύω ότι με βοήθησε πολύ στην μετέπειτα πορεία μου σαν υπεύθυνη του εθελοντικού προγράμματος. Διαπίστωσα ότι το Αθήνα 2004 ήταν μεγάλο σχολείο οργανωτικά. Μου άρεσε ότι όλοι- εθελοντές και εργαζόμενοι- ήξεραν τι κάνουν.
Δεν ένοιωσα ότι αδικούμαι επειδή δεν πήρα κάποια χρηματική αμοιβή. Η αμοιβή μου ήταν η γνώση που πήρα και η χαρά της συνολικής συμμετοχής. Από τους τουρίστες μέχρι τους αθλητές στους διαδρόμους και τους εθελοντές ήταν όλοι χαρούμενοι. Οι εργαζόμενοι, παρόλο που ήταν πιεσμένοι, ήταν πολύ ευγενικοί και δοτικοί. Η γνώμη είναι πως ήταν μια καλοκουρδισμένη μηχανή με εκπαιδευμένο προσωπικό. Ήξερες από την ώρα που πήγαινες μέχρι την ώρα που θα έφευγες τι κάνεις. Έχω συμμετάσχει και σε άλλα εθελοντικά προγράμματα αργότερα, αλλά θεωρώ ότι στο 2004 αξιοποιήσαμε πλήρως την δυναμική μας.
Ήμουν στο άθλημα της κολύμβησης, αλλά μπορώ να πω ότι δεν παρακολούθησα και τόσο τα αγωνίσματα. Εννοείται όμως ότι θα παρακολουθούσα οπωσδήποτε την ώρα που θα έβγαινε ο Θορπ.
Όλη αυτή τη γνώση που προαναφέραμε και τον μηχανισμό που λειτούργησε άψογα δεν τα εκμεταλλευτήκαμε μετά. Προκαλεί θλίψη η κατάσταση των ακινήτων και έλλειψη εκμετάλλευσης. Θα μπορούσαμε να είχαμε σκεφτεί πριν από τους αγώνες τι θα τα κάνουμε (Χρησιμοποιώ πρώτο πληθυντικό γιατί δεν πετάω το μπαλάκι της ευθύνης μόνο στους άλλους) και να μην είμαστε τώρα σε αυτή την κατάσταση.
Όταν είπα ότι θα ασχοληθώ με τον εθελοντισμό όλοι με ρωτούσαν αν θα πληρώνομαι. Όταν τους απαντούσα όχι, με αποκαλούσαν χαζή δεδομένου ότι θα έκανα τόσα πράγματα τσάμπα. Ακόμα και η οικογένειά μου αναρωτιόταν μήπως με εκμεταλλεύονται.Η αλήθεια είναι ότι δεν σκέφτηκα ούτε στιγμή έτσι.
Ήταν γιορτινός ο εθελοντισμός το 2004, ενώ στην καθημερινότητα ενός μη κερδοσκοπικού σωματείου που οι ανθρώπινοι πόροι δεν επαρκούν, τα πράγματα δεν είναι τόσο λαμπερά.
Η Ολυμπιάδα του 2004 έδωσε ώθηση στον εθελοντισμό στην Ελλάδα. Όχι τόσο πριν όσο μετά. Θέλεις η στολή; Θέλεις η διαπίστευση που μας επέτρεπε να περνάμε παντού; Θέλεις η αναγνώριση από τα ΜΜΕ; Η γνώμη μου είναι ότι όλα αυτά βοήθησαν. Φτάνει να σου πω ότι 2004 υπήρξε τεράστια αύξηση αιτήσεων για εθελοντές στο Παιδικό Μουσείο. Την επόμενη χρονιά ξεφούσκωσε το πράγμα. Είναι αυτό που λέγαμε πριν. Ήταν γιορτινός ο εθελοντισμός το 2004, ενώ στην καθημερινότητα ενός μη κερδοσκοπικού σωματείου που οι ανθρώπινοι πόροι δεν επαρκούν, τα πράγματα δεν είναι τόσο λαμπερά.
Το σύγχρονο μοντέλο του εθελοντισμού στηρίζεται στο αμοιβαίο όφελος, αλλά ο εθελοντισμός πιστεύω ότι είναι μια καθαρά εγωιστική πράξη. Εγώ θέτω τον εαυτό μου στην διάθεση του φορέα. Δεν με παίρνουν τηλέφωνο να μου ζητήσουν κάτι.
Εξάλλου, από την μία κάνω μια καλή πράξη που βοηθάει τον σκοπό ενός σωματείου και από την άλλη θα κερδίσω παίρνοντας γνώση και μια βεβαίωση συμμετοχής που θα περάσει στο βιογραφικό μου. Για παράδειγμα, η αρχική μου επαγγελματική ιδιότητα είναι βρεφονηπιαγωγός. Όντας εθελόντρια στο Παιδικό Μουσείο υποστήριξα το βιογραφικό μου αλλά βοήθησα και τον σκοπό του Μουσείου.
Όταν λοιπόν πήγα, μετά από χρόνια να πιάσω δουλειά σε σχολείο δεν με ρώτησαν για τα επαγγελματικά σεμινάρια για τα οποία έψαχνα να βρω χαρτζιλίκι για να τα παρακολουθήσω. Με ρώτησαν γιατί διάλεξα τον εθελοντισμό και τι αποκόμισα από το Αθήνα 2004.
Στην Ελλάδα τείνουμε να συνδέουμε τον εθελοντισμό με ομάδες που χρήζουν βοηθείας. Έχει αλλάξει όμως η φύση του. Δεν μπορούν όλοι οι άνθρωποι να βοηθήσουν στον πόνο, για παράδειγμα.
Ένας εθελοντής μπορεί να συνεισφέρει και σε άλλους τομείς όπως η εκπαίδευση, το περιβάλλον, τα παγκόσμια δικαιώματα κ.ά.
Τόσο οι ΜΚΟ όσο και το κράτος μέσω της εκπαίδευσης πρέπει να προωθήσουν το όφελος που θα έχει ένας μαθητής ή ένας ενήλικος αν γίνει εθελοντής.
Ο Κωνσταντίνος Σισμάνογλου που ίδρυσε και το Σισμανόγλειο νοσοκομείο είχε πει « Στην κοινωνία οφείλουμε τα πάντα και εκεί οφείλουμε να τα επιστρέψουμε».
Αν κρατήσουμε τα λόγια του και ξεκινήσουμε ο καθένας σαν μονάδα να κάνει κάτι καλό, δεν θα γίνει λίγο καλύτερη η κοινωνία μας; Δεν θα σώσουμε τον κόσμο. Απλά, η επανάσταση στις μέρες μας γίνεται ατομικά και από στόμα σε στόμα.