Ρωσία: Ο πόλεμος έρχεται στο σπίτι

Στις 21 Σεπτεμβρίου, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν ανακοίνωσε «μερική» στρατιωτική κινητοποίηση Ρώσων εφέδρων με σκοπό να στηρίξει τον παραπαίοντα πόλεμό του εναντίον της Ουκρανίας. Η σκέψη ότι υπάρχει κάτι «μερικό» σχετικά με αυτή την κίνηση ωστόσο, είναι τόσο πειστική όσο ο ισχυρισμός του Πούτιν ότι η Ρωσία διεξάγει μια «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» στην Ουκρανία.

Μετά την ανακοίνωση του Πούτιν, ο Ρώσος υπουργός Άμυνας Σεργκέι Σόιγκου είπε ότι θα επιστρατευθούν 300.000 άνδρες που πληρούν τα κριτήρια. Ωστόσο, ορισμένες αναφορές δείχνουν ότι ο αριθμός που αναφέρεται στα επίσημα έγγραφα που εξουσιοδοτούν την κινητοποίηση δεν είναι συγκεκριμένος και μέρη του διατάγματος του Πούτιν που δημοσιοποιήθηκαν δεν περιλαμβάνουν περιορισμούς στη στρατολόγηση. Σύμφωνα με ορισμένες αναφορές, έως και ένα εκατομμύριο άνδρες μπορεί να στρατολογηθούν, και ορισμένες στρατιωτικές επιτροπές φαίνεται ήδη να επιστρατεύουν άνδρες αδιακρίτως.

Ορισμένοι στρατιωτικοί εμπειρογνώμονες στη Δύση και την Ουκρανία λένε ότι η απόφαση του Ρώσου προέδρου να καλέσει εφέδρους δείχνει ότι τα ρωσικά στρατεύματα αποτυγχάνουν στο πεδίο της μάχης – περισσότερο από επτά μήνες αφότου η Μόσχα ξεκίνησε την εισβολή στην χώρα.

Το Κρεμλίνο, συνήθως προσεκτικό να μην προκαλεί διαφωνίες και διαμαρτυρίες στην κοινωνία, προσπάθησε πολύ να παρουσιάσει την εισβολή ως μια μακρινή σύγκρουση με μικρή επίδραση στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων. Ο ίδιος ο πρόεδρος Πούτιν υποσχέθηκε τον περασμένο Μάρτιο να μην κινητοποιήσει τους Ρώσους για να πολεμήσουν. Αλλά μετά από σημαντικές αποτυχίες στην Ουκρανία, συμπεριλαμβανομένης της ταπεινωτικής ρωσικής υποχώρησης στην περιοχή του Χάρκοβο, αθέτησε αυτή την υπόσχεση.

Η κινητοποίηση – η πρώτη, έστω μερική, επιστράτευση στην Ρωσία μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, είναι μια επικίνδυνη και αντιλαϊκή απόφαση, που φέρνει τη ζοφερή πραγματικότητα του πολέμου στο σπίτι για εκατομμύρια Ρώσους. Πάρα πολλοί Ρώσοι που ήταν προηγουμένως απαθείς υποστηρικτές της εισβολής ή σιωπηρώς αντίθετοι σε αυτόν τον πόλεμο, βιώνουν τις τελευταίες μέρες σε κατάσταση σοκ, μην ξέροντας πώς να αντιδράσουν.

Στην αρχή, αμέσως μετά το διάγγελμα του Πούτιν, δημιουργήθηκε κύμα διαμαρτυριών από πολλούς πολίτες ενάντια στον πόλεμο και στην επιστράτευση. Το αποτέλεσμα ήταν μέχρι σήμερα, να έχουν τεθεί υπό κράτηση ή φυλακιστεί περισσότεροι από 2.000 άνθρωποι σε ολόκληρη τη Ρωσία.

Αν και η κινητοποίηση προς το παρόν, επισήμως προορίζεται να ισχύει μόνο για όσους έχουν κάποια στρατιωτική εμπειρία, πολλοί ανησυχούν ότι τα κριτήρια θα μπορούσαν να επεκταθούν και ότι η κυβέρνηση θα μπορούσε να εμποδίσει όλους όσους βρίσκονται σε στρατεύσιμη ηλικία, να εγκαταλείψουν τη χώρα. Αυτό είχε ως συνέπεια, να ξεκινήσει μια φρενιασμένη εκστρατεία προς τα σύνορα της χώρας από δεκάδες χιλιάδες νέους άντρες που δεν θέλουν να πολεμήσουν σε αυτόν τον πόλεμο. Πολλοί από αυτούς απλώς φοβούνται ότι η κυβέρνησή τους, απελπισμένη για στρατεύματα, θα στρατολογήσει τελικά οποιονδήποτε θα μπορούσε να κρατήσει όπλο. 

Η έξοδος των Ρώσων προμηνύεται μεγάλη – περισσότεροι από εκατόν ογδόντα χιλιάδες Ρώσοι έχουν ήδη περάσει τα σύνορα των τριών χωρών, Γεωργία, Καζακστάν και Τουρκία, στις οποίες ισχύουν ακόμα οι τουριστικές βίζες τους. Και οι ουρές στα σύνορα μεγαλώνουν. 

Το Κρεμλίνο είπε προς το παρόν ότι δεν έχει λάβει καμία απόφαση για το κλείσιμο των συνόρων της Ρωσίας, ως απάντηση στην μαζική έξοδο Ρώσων αντρών από την χώρα μετά την “μερική” κινητοποίηση.

Ερωτηθείς από δημοσιογράφους τη Δευτέρα σχετικά με δημοσιεύματα σε ανεξάρτητα ρωσικά μέσα ενημέρωσης ότι το Κρεμλίνο εξετάζει αυτό το ενδεχόμενο, ο εκπρόσωπος του Πούτιν Ντμίτρι Πεσκόφ είπε ότι “δεν γνωρίζει τίποτα γι’ αυτό”.

«Προς το παρόν, δεν έχουν ληφθεί αποφάσεις για αυτό το λόγο», είπε.

Όσο και να προσπάθησαν να ξορκίσουν την στιγμή αυτή, έφτασε τελικά η ώρα και για τους Ρώσους να αναμετρηθούν, πρόσωπο με πρόσωπο,  με την τραγικότητα ενός πολέμου, που ο πρόεδρός τους με κυνισμό προκάλεσε πριν από εφτά μήνες. Ένας πόλεμος που έχει επιφέρει, εκτός από χιλιάδες νεκρούς στα πεδία των μαχών και μια καταστραμένη χώρα στην καρδιά της Ευρώπης, πρωτοφανείς οικονομικές και κοινωνικές κρίσεις σε όλον τον κόσμο. Η επιλογή δεν είναι εύκολη. Εξορία ή πόλεμος.