Λαπωνία-Ζάμπια-Σιγκαπούρη: αυτό το αλλόκοτο γεωγραφικό τρίγωνο συνδέθηκε άμεσα με την πρόσφατη ιστορία της Ροβανιέμι Παλοσέουρα (RoPs), της ομάδας με έδρα οκτώ μόλις χιλιόμετρα νότια του Αρκτικού Κύκλου. Ήταν μια πρακτική που ξεκίνησε στα τέλη του προηγούμενου αιώνα, που έφερε καραβιές από νεαρούς και άσημους παίκτες από την Αφρική στη Φινλανδία. Οι μισθοί τους στη Veikkausliga, το μεγάλο πρωτάθλημα της χώρας, ήταν ταπεινοί, μάξιμουμ 25.000 Є το χρόνο, όμως για πολλούς ήταν μια πρώτη πόρτα που άνοιγε με την ελπίδα μιας μεταγραφής σε καλύτερη λίγκα. Η RoPs άνοιξε έναν δίαυλο με τη Ζάμπια το 1994, φέρνοντας τον διεθνή στράικερ Ζέντι Σαϊλέτι, ο οποίος και έμέλλε να αποτελέσει ένα μικρό θρύλο για την ομάδα, αφού έκατσε σε αυτήν 16 χρόνια και σταμάτησε το ποδόσφαιρο εκεί στα 40 του. Έχοντας γίνει ο πρώτος σε συμμετοχές και 2ος σκόρερ στην ιστορία της Ροβανιέμι, εξελίχτηκε προς το τέλος της καριέρας του σε παίκτη-μάνατζερ που έφερνε παίκτες από τη Ζάμπια στη Λαπωνία. Συνολικά πάνω από 20 παίκτες από την περίκλειστη αυτή χώρα στα νότια της Αφρικής πέρασαν από τη RoPs και τον Φεβρουάριο του 2011 επτά από αυτούς βρίσκονταν στο ξεκίνημα μιας νέας σεζόν. Ωστόσο όλα άλλαξαν τότε, ύστερα από έναν προκριματικό αγώνα για το εγχώριο Λιγκ Καπ, ανάμεσα στη Ροβανιέμι και την Τάμπερε Γιουνάιτεντ, που πραγματοποιήθηκε σε κλειστή σάλα λόγω των κυριολεκτικά πολικών συνθηκών μπροστά στα μάτια μερικών δεκάδων θεατών. Το αδιάφορο θεωρητικά ματς έληξε 1-1, ωστόσο μετά τη λήξη αστυνομικοί είδαν στο πάρκινγκ της σάλας τον Κρίστοφερ Μουσόντα, 25χρονο επιθετικό της RoPs από τη Ζάμπια, να έχει στριμωχτεί άγρια και να τρώει την κατσάδα ενός μυστηριώδη εξωτικού άνδρα. Το ίδιο βράδυ είδαν τον ίδιο εξωτικό σε ένα γαλλικό εστιατόριο της πόλης να τα χώνει με παρόμοια οργή σε άλλους τρεις αφρικανούς της ομάδας. Την επόμενη μέρα, ο άνδρας αυτός συνελήφθη στο αεροδρόμιο του Ελσίνκι την ώρα που ετοιμαζόταν να αναχωρήσει από τη χώρα με πλαστό διαβατήριο. Ήταν ο Γουίλσον Ρατζ Περουμάλ, «επιχειρηματίας» από τη Σιγκαπούρη. Μαζί του συνελήφθησαν και 9 ποδοσφαιριστές της RoPs, οι επτά από τη Ζάμπια μαζί με δύο γεωργιανούς, τους αδελφούς Χοργκιασβίλι.
Το στήσιμο είναι η δουλειά μου: στη δίκη που ακολούθησε αποκαλύφτηκε ότι στο ματς του Λιγκ Καπ είχαν παιχτεί τρελά λεφτά στη νίκη της Τάμπερε με «όβερ», ωστόσο το 1-2 δεν μπήκε ποτέ και το ματς στράβωσε. Ο Περουμάλ δέχτηκε ότι αυτός δεν ήταν παρά ένας κρίκος σε μια αλυσίδα 24 συνολικά αγώνων της Ροβανιέμι στο διάστημα 2008-2011 που είχαν χειραγωγηθεί από ένα στοιχηματικό συνδικάτο με έδρα τη Σιγκαπούρη. Το ωραίο είναι ότι και η Τάμπερε Γιουνάιτεντ ελεγχόταν από «εταιρεία αθλητικού μάνατζμεντ» με την ίδια ασιατική έδρα και μάλιστα από τότε εξαφανίστηκε από τον ποδοσφαιρικό χάρτη, έχοντας αποδεχτεί μια μαύρη χορηγία-δωροδοκία 300.000 Є. Η RoPs ήταν τόσο κερδοφόρα για τους ασιάτες μπούκηδες που το 2010 είχαν αποφασίσει να την αγοράσουν από τους φινλανδούς ιδιοκτήτες της ώστε να την ελέγχουν 100%, με ένα ποσό που άγγιζε τα 400.000 Є περίπου. Ωστόσο ο Περουμάλ, που εμφανίστηκε ως αντιπρόσωπος του «fund», κράτησε για τον εαυτό του παραπάνω από τα μισά και το ντιλ χάλασε. Στη δίκη έδωσε το όνομα του «μεγάλου» Νταν Ταν, αρχιερέα της παγκόσμιας ποδοσφαιρικής διαπλοκής και έπεσε στα σχετικά μαλακά, με δύο χρόνια φυλακή και μάλιστα αποφυλακίστηκε νωρίτερα, στον έναν χρόνο, οπότε και παραδόθηκε στις ουγγρικές αρχές για υποθέσεις αντίστοιχου ενδιαφέροντος. Δεν είναι ακόμα γνωστό αν το μοναδικό του ταλέντο και θράσος στο στήσιμο αγώνων έχει ξετυλιχτεί σε όλο του το μεγαλείο, όμως όσα του έχουν καταλογιστεί αγγίζουν τον σουρεαλισμό, αφού θεωρείται ότι μεταξύ 2007-2010 έφτιαξε δύο ολόκληρες εθνικές ομάδες, του Τόγκο και της Ζιμπάμπουε, από παίκτες ερασιτέχνες και πλήρως ελεγχόμενους για να χάσουν αγώνες σε φιλικές τουρνέ στην Ασία, την ώρα που οι ομοσπονδίες των αφρικανικών κρατών αρνούνταν ότι αυτές ήταν πράγματι οι αντιπροσωπευτικές τους ομάδες.
Οσα έχουν καταλογιστεί στον Περουμάλ αγγίζουν τον σουρεαλισμό, αφού θεωρείται ότι μεταξύ 2007-2010 έφτιαξε δύο ολόκληρες εθνικές ομάδες, του Τόγκο και της Ζιμπάμπουε, από παίκτες ερασιτέχνες και πλήρως ελεγχόμενους για να χάσουν αγώνες σε φιλικές τουρνέ στην Ασία, την ώρα που οι ομοσπονδίες των αφρικανικών κρατών αρνούνταν ότι αυτές ήταν πράγματι οι αντιπροσωπευτικές τους ομάδες.
Φόβος και στοιχηματική παράνοια στη Λαπωνία: οι δύστυχοι 9 ποδοσφαιριστές της Ροβανιέμι καταδικάστηκαν από το φινλανδικό δικαστήριο με ποινές από 6 έως 20 μήνες με αναστολή και χρηματικά πρόστιμα που άγγιζαν τις 30.000 Є, περίπου τα λεφτά που είχαν εισπράξει από τα διάφορα στησίματα. Η ουσία είναι ότι ποτέ τους δεν ξανάπαιξαν επαγγελματική μπάλα, και τουλάχιστον οι προερχόμενοι από τη Ζάμπια έμειναν να καταριούνται τον Σαϊλέτι, που τους έφερε στο Βόρειο Σέλας: «δεν θέλω να τον ξαναδώ στα μάτια μου», έλεγε μετά την επιστροφή του στη Ζάμπια ο Στίβεν Κούντα, ένας από τους καταδικασθέντες, αρνούμενος να παραδεχτεί ότι ο μέντοράς τους την έβγαλε καθαρή από το όλο σκάνδαλο, παρότι ύποπτος για το ρόλο του μεσάζοντα μεταξύ Περουμάλ και παικτών. Η υπόθεση αυτή πάντως δεν ήταν παρά το κερασάκι σε μια ιστορία που ξεκίνησε από το 2004 με μια σειρά αγώνων της RoPs που καλύφτηκαν από ένα πέπλο μυστηρίου. Υπήρξαν παίκτες, όπως ο σέρβος γκολκίπερ Ράτκο Μαριάνοβιτς ή ο γερμανός χαφ Άντριαν Πέλκα οι οποίοι αποχώρησαν από την ομάδα ύστερα από συγκεκριμένα ματς με βαριές ήττες, για τις οποίες εκείνοι φωτογραφήθηκαν ως βασικοί υπεύθυνοι. Σ’ έναν άλλο αγώνα που πονταρίστηκε με ασυνήθιστα ποσά, του 2006, όταν η RoPs αγωνιζόταν στη β’ κατηγορία, ο ρώσος τερματοφύλακας της αντίπαλης ομάδας Ατλάντις, Αλεξάντρ Μίστσουκ, κατηγορήθηκε και τελικά καταδικάστηκε για δωροδοκία. Η αστεία του αντίδραση στο ένα από τα γκολ της Ροβανιέμι είναι χαρακτηριστική:
Αλλά και λίγο αργότερα, το 2008, με την επάνοδο της ομάδας στη μεγάλη κατηγορία, δεν βρήκε κάποιον καλύτερο να εμπιστευτεί για κόουτς από τον εσθονό Βάλερι Μπονταρένκο, ο οποίος είχε βεβαρημένο παρελθόν με στήσιμο αγώνων στη χώρα του. Αποτέλεσμα ήταν μέσα σε λίγους μήνες η ομάδα να διώξει δύο παίκτες, τον εσθονό αμυντικό Αλεξάντρ Κούλικ και τον ουκρανό γκολκίπερ Νικολάι Παβλένκο ύστερα από αντίστοιχα παιχνίδια με κακές ατομικές τους εμφανίσεις που συνδυάστηκαν με ήττες της ομάδας και παραταϊσμένο ποντάρισμα. Λίγο προτού απολύσει τον Μπονταρένκο ο τότε πρόεδρος της ομάδας προχώρησε στην κορυφαία δήλωση ότι δεν θα ξαναπροσλάβει παίκτες που έχουν τα Ρωσικά ως μητρική τους γλώσσα.
Επιστοφή στις δόξες: η Ροβανιέμι είναι μια ομάδα που έχει γράψει και καλή ιστορία στο ποδόσφαιρο της χώρας: υπήρξε μάλιστα το τρίτο και τελευταίο μέχρι σήμερα φινλανδικό κλαμπ, μετά τις Χάκα και Κουίζιζι Λάχτι, που έχει φτάσει μέχρι τους 8 μιας ευρωπαϊκής διοργάνωσης, έστω και ύστερα από δύο εξαιρετικά ευνοϊκές κληρώσεις (απέναντι στην Γκλεντόραν και τη Βλάζνια Σκόδρα). Ήταν το Κύπελλο Κυπελλούχων της σεζόν 1987-1988, με τον α’ προημιτελικό να φιλοξενείται αρχές Μαρτίου μέσα στις λάσπες του Ολυμπιακού Σταδίου του Ελσίνκι, φέρνοντας τη RoPs απέναντι στη Μαρσέιγ του μεγιστάνα ακόμη τότε Μπερνάρ Ταπί. Σ’ ένα ματς που θα μπορούσε σήμερα να εκληφθεί και ως ειρωνεία της τύχης, στην ανέμελη εποχή δύο εντελώς διαφορετικών ομάδων που αργότερα θα στιγματίζονταν, το τελικό 0-1 έγραψε ο Ζαν-Πιέρ Παπέν, μηχανή των γκολ της εποχής:
Με έδρα ένα ειδυλλιακό, τουριστικό, αλλά ταυτόχρονα και απομονωμένο μέρος, με παίκτες επαγγελματίες αλλά πολύ χαμηλά αμοιβόμενους, μέλος μιας λίγκας που λόγω συνθηκών συγκεντρώνει τα καλοκαίρια το ενδιαφέρον, δηλαδή τα μαζικά πονταρίσματα από τα betting junkies ανά τον κόσμο, η Ροβανιέμι προσφερόταν για τέλειο θύμα της ραγδαίας εξάπλωσης της στοιχηματικής διαφθοράς. Έχοντας φτάσει στην κορύφωσή του με τη δικαστική περιπέτεια του 2011, ο εφιάλτης έδωσε τη θέση του σε μια φάση ανακούφισης και ανασύνταξης: νέα πρόσωπα ανέλαβαν τις τύχες της ομάδας, με τον φρέσκο πρόεδρο Ρίστο Νίβα ν’ αναλαμβάνει να μιλήσει για το καινούργιο ξεκίνημα, που σκοπό έχει να αναδείξει παίκτες από τη Λαπωνία και να τους παρουσιάσει στον υπόλοιπο ποδοσφαιρικό κόσμο. Μπορεί ο σύλλογος να μη θεωρήθηκε υπεύθυνος δικαστικά για τον στοιχηματικό χαμό, ωστόσο ο υποβιβασμός της RoPs το 2011 ήταν λογικός και επόμενος, αφού η ομάδα ουσιαστικά διαλύθηκε και έβγαλε τη σεζόν με νεαρούς ή άνεργους παίκτες. Ωστόσο η επάνοδος στη Veikkausliga ήταν δυναμική και άμεση και η σεζόν του 2013, πέρα από την άνετη παραμονή στη μεγάλη κατηγορία, έστω από τη χαμηλή 11η θέση, έκρυβε ανέλπιστες χαρές: ήταν τον Απρίλιο που έσκασε το πρώτο μπαμ, με την εντός έδρας νίκη επί της μόνιμης πρωταθλήτριας HJK-Ελσίνκι με 1-0 για τους 16 του Κυπέλλου. Κι αν στους 8 το εμπόδιο ήταν χαμηλό, η Τζαζ από τη β’ κατηγορία (εκτός έδρας νίκη 3-0), στον ημιτελικό του Αυγούστου κόντρα στην ισχυρή Μαρίεχαμν το παλιό γηπεδάκι Κεσκουσκέντα του Ροβανιέμι είδε τις 2.500 θέσεις του τιγκαρισμένες μετά από χρόνια, με το τελικό 4-0 να κάνει τους κατοίκους της πόλης να ξαναερωτευτούν τη μπάλα. Αρκετοί από αυτούς βρέθηκαν και στις 28 Σεπτεμβρίου στο στάδιο Σονέρα του Ελσίνκι για τον τελικό, όπου και πάλι ένας ισχυρότερος αντίπαλος, η Κουόπιο Παλοσέουρα, λύγισε:
Ήταν το 2ο Κύπελλο και γενικότερα ο 2ος τίτλος στην ιστορία της ομάδας. Στη RoPs δεν βλέπουν πια την ώρα για την επιστροφή τους σε ευρωπαϊκή διοργάνωση ύστερα από 23 χρόνια: «έχουμε μεγάλα πλάνα για το Γιουρόπα Λιγκ, πρέπει όμως πάνω απ’ όλα να συνεχίσουμε το πλάνο που έχουμε ξεκινήσει τα τελευταία χρόνια», έλεγε λίγο μετά τον θρίαμβο ο εκτελεστικός διευθυντής Άντι Χιετάκανγκας. Στην ομάδα αγωνίζονται αυτή τη στιγμή 8 ντόπιοι παίκτες κάτω των 22 ετών ωστόσο τα αστέρια είναι λίγο πιο έμπειρα, σαν τον διεθνή φινλανδό χαφ Άντι Όκονεν και τον ρωσοφινλανδό στράικερ Αλεξάντρ Κόκο, ήρωα του τελικού του Κυπέλλου. Παρόλο που μετά τις δύσκολες ώρες που πέρασαν στη RoPs επικεντρώθηκαν κάπως γύρω από το ντόπιο στοιχείο δηλώνοντας καχύποπτοι απέναντι στις εισαγωγές δυναμικού, σιγά-σιγά φάνηκαν να το ξανασκέφτονται με μια λογική συγκερασμού, στρεφόμενοι τουλάχιστον σε άλλες αγορές, από Νιγηρία μέχρι Τζαμάικα και Τρίνιταντ-Τομπάγκο.