«Με τη ρομποτική αρχίζεις να ασχολείσαι από περιέργεια. Πολύ σύντομα, όμως, σε κερδίζει. Και σιγά-σιγά, έρχονται και οι διεθνείς βραβεύσεις». Τα παραπάνω λόγια ανήκουν στους Δημήτρη Παρασκευόπουλο και Σονέρ Χασάνογλου, μαθητές του 1ου Γενικού Λυκείου Ξάνθης, καθώς και στον Αλέξανδρο Πανταζίδη, απόφοιτο του ίδιου σχολείου, οι οποίοι, εκπροσωπώντας τη χώρα μας στη Διεθνή Ολυμπιάδα Εκπαιδευτικής Ρομποτικής που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στην Ινδία, κατάφεραν να κερδίσουν την τέταρτη θέση παγκοσμίως. Πώς; Κατασκευάζοντας ρομπότ-ποδοσφαιριστές, τα οποία συμμετείχαν σε αγώνες με αντίστοιχους αντιπάλους από όλο τον κόσμο.
Οι μαθητές της Ξάνθης που συμμετείχαν στη φετινή Διεθνή Ολυμπιάδα Εκπαιδευτικής Ρομποτικής στην Ινδία.
Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα από την αρχή.
Κατά τη διάρκεια μιας διδακτικής ώρας, ο καθηγητής πληροφορικής κ. Θανάσης Μπαλαφούτης, για τον οποίο η ρομποτική αποτελούσε μέρος των σπουδών του στο Πολυτεχνείο και προσωπικό χόμπι, ρώτησε τους μαθητές του αν θα τους ενδιέφερε να γνωρίσουν τον συγκεκριμένο κλάδο στο πλαίσιο μιας εξωσχολικής δραστηριότητας. Η περιέργεια, η παρότρυνση από κάποιο φίλο, καθώς και η αγάπη για τα ρομπότ ως ήρωες σε ταινίες και κινούμενα σχέδια που είχε τις ρίζες της στην παιδική ηλικία έκαναν κάποιους να απαντήσουν θετικά. Από τους πρώτους που εξέφρασαν ενδιαφέρον ήταν ο Δημήτρης από τη Γ΄ Λυκείου και ο Σονέρ από τη Β’ Λυκείου. Οι δυο τους, λοιπόν, μαζί με τον Αλέξανδρο, απόφοιτο του ίδιου σχολείου και πλέον πρωτοετή φοιτητή πληροφορικής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, σχημάτισαν τους Robo Specialists. «Τα μαθήματα ρομποτικής είναι σαν ένα παιχνίδι, που, όμως, δεν χρησιμεύει μόνο για ψυχαγωγία», περιγράφουν τα τρία μέλη της ομάδας. «Σε προκαλεί να συνδυάσεις γνώσεις από διαφορετικούς επιστημονικούς κλάδους – μαθηματικά, φυσική, πληροφορική –, να αποκτήσεις δεξιότητες που αργότερα θα αξιοποιήσεις και στον επαγγελματικό τομέα -ομαδική συνεργασία, επίλυση προβλημάτων, λήψη αποφάσεων – και, τελικά, να φτιάξεις ένα ρομπότ που θα λειτουργεί όπως ακριβώς το έχεις προγραμματίσει».
Αλέξανδρος Πανταζίδης, Δημήτρης Παρασκευόπουλος, Σονέρ Χασάνογλου
Το αυξανόμενο ενδιαφέρον τους για τη ρομποτική, αλλά και το δέσιμο που προέκυψε μεταξύ τους ως ομάδα, γέννησε σύντομα την επιθυμία να πάρουν μέρος και σε διαγωνισμούς και, συγκεκριμένα, στην κατηγορία του ρομποτικού ποδοσφαίρου. Για προπονητή τους επέλεξαν τον κύριο Μπαλαφούτη. Τι έπρεπε, λοιπόν, να κάνουν; Να κατασκευάσουν δύο ρομπότ-ποδοσφαιριστές, έναν επιθετικό κι έναν τερματοφύλακα, που θα αντιλαμβάνονται με αισθητήρες τις κινήσεις της μπάλας κι αυτόματα θα κινούνται για να σκοράρουν ή να αποσοβήσυν, αντίστοιχα, κάποια γκολ. Αντίπαλοί τους, τα ρομπότ άλλων μαθητικών ομάδων, αρχικά από την Ελλάδα και, στη συνέχεια, αν τα πήγαιναν καλά, από το εξωτερικό. Οι ομάδες καλούνται μάλιστα να κατασκευάσουν τα ρομπότ τους από μνήμης μέσα σε δυο ώρες πριν την έναρξη κάθε αγώνα, αξιοποιώντας τις γνώσεις που έχουν συγκεντρώσει ως τότε και προσπαθώντας να επιλύσουν πιθανά τεχνικά προβλήματα με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
Η προετοιμασία ήταν, φυσικά, απαιτητική. Αναζήτηση στο ίντερνετ, πειραματισμοί, αλλά και… μια γερή δόση φαντασίας χρειάστηκαν προκειμένου τα τρία μέλη των Robo Specialists να σχεδιάσουν τα πλέον άρτια ρομπότ από τη σκοπιά της συναρμολόγησης και του προγραμματισμού. «Δεδομένου, μάλιστα, ότι εγώ και ο Δημήτρης βρισκόμαστε στις τελευταίες τάξεις του λυκείου, δεν μπορούσαμε να περιορίσουμε το διάβασμα για το σχολείο», εξηγεί ο Σονέρ. «Αυτό που κάναμε, λοιπόν, ήταν να θυσιάσουμε τον ελεύθερο χρόνο μας και τις εξόδους με τους φίλους μας, εφόσον οι συναντήσεις της ομάδας γίνονταν συνήθως τα βράδια και τα σαββατοκύριακα. Κατά συνέπεια, μόνο αν βλέπεις τη ρομποτική ως διέξοδο από το καθημερινό πρόγραμμά σου μπορείς να μπεις σε μια τέτοια διαδικασία. Αλλιώς, κάποια στιγμή θα κουραστείς και θα σταματήσεις».
Ο Αλέξανδρος με το ρομπότ-τερματοφύλακα της ομάδας.
Η αφοσίωση των τριών μαθητών στον στόχο τους, καθώς και η επιθυμία τους να χαρίσουν μια σημαντική και πρωτοποριακή διάκριση στο σχολείο τους, σύντομα τους αντάμειψε. Βγήκαν νικητές στον Πανελλήνιο Διαγωνισμό Ρομποτικής που διοργανώνεται από τον Οργανισμό WRO Hellas και, κατόπιν κλήθηκαν να συμμετάσχουν στη Διεθνή Ολυμπιάδα Εκπαιδευτικής Ρομποτικής που πραγματοποιείται κάθε χρόνο με τη συμμετοχή περίπου 3.000 μαθητών από 55 χώρες του κόσμου. Εκεί, υπάρχουν διαφορετικές διαγωνιστικές κατηγορίες για μαθητές δημοτικού, γυμνασίου, λυκείου και φοιτητές, ενώ τα τελευταία χρόνια ανάμεσα στους κριτές βρίσκονται και αρκετοί Έλληνες. Φέτος, η Ολυμπιάδα είχε προγραμματιστεί για τις 25-27 Νοεμβρίου στο Νέο Δελχί της Ινδίας, ενώ τη χώρα μας εκπροσώπησαν συνολικά 15 μαθητικές ομάδες.
Ο Δημήτρης και ο Αλέξανδρος μαζί με την ομάδα των Φιλιππινών, την οποία κέρδισαν με σκορ 7-0.
Στη Διεθνή Ολυμπιάδα Εκπαιδευτικής Ρομποτικής, τα δύο ρομπότ του Δημήτρη, του Σονέρ και του Αλέξανδρου συμμετείχαν σε επτά ποδοσφαιρικούς αγώνες, έβαλαν κάτι λιγότερα από 30 γκολ κι έφτασαν στον ημιτελικό. Στον τελευταίο τους αγώνα, όπου είχαν αντίπαλο την ομάδα της Ρωσίας, οι Robo Specialists έχαναν 3-0, κατάφεραν να ισοφαρίσουν σε 3-3 και, τελικά, η Ρωσία έβαλε ένα ακόμη γκολ διαμορφώνοντας το τελικό 4-3. Αυτό, βέβαια, δεν θα μπορούσε σε καμία περίπτωση να χαρακτηριστεί «ήττα», εφόσον οι Έλληνες μαθητές είχαν ήδη κατακτήσει την τέταρτη θέση στον κόσμο. «Από τον συγκεκριμένο αγώνα, πάντως, μας έχει εντυπωθεί στο μυαλό η κερκίδα», αναφέρει ο Δημήτρης. «Είχαν έρθει ακόμα και συμμαθητές μας ή ελληνικές ομάδες που είχαν αποκλειστεί νωρίτερα, προκειμένου να μας υποστηρίξουν φωνάζοντας “Ελλάς”. Είναι κάτι που σου δίνει μεγάλη ικανοποίηση εκείνη την ώρα».
Σημαντικό ρόλο για την τέταρτη θέση παγκοσμίως έπαιξε και το γεγονός ότι ο Αλέξανδρος είχε συμμετάσχει και πέρυσι στην Ολυμπιάδα, και, μάλιστα, στην ίδια κατηγορία του ποδοσφαίρου με ρομπότ. Εκείνη τη χρονιά, μάλιστα, η ομάδα του είχε κατακτήσει το αργυρό μετάλλιο, φέρνοντας την Ελλάδα στη δεύτερη θέση στον κόσμο. Ουσιαστικά, ήταν η πρώτη φορά που η χώρα μας ανέβηκε στο βάθρο των νικητών και, φυσικά, η εμπειρία αξιοποιήθηκε στο μέγιστο βαθμό, ώστε οι Robo Specialists να επιτύχουν μία ακόμη σημαντική διάκριση τον περασμένο Νοέμβριο. «Η φετινή επιτυχία απέδειξε ότι η περυσινή δεν ήταν τυχαία», επισημαίνει ο κύριος Μπαλαφούτης, ο οποίος υπήρξε προπονητής και των δύο ομάδων. «Παράλληλα, εγώ προσωπικά διαπίστωσα ότι κάθε χρόνο οι μαθητές εξοικειώνονται περισσότερο με τη ρομποτική, με αποτέλεσμα να γίνονται πιο αυτόνομοι και αποδοτικοί και να έχουν λιγότερο ανάγκη τη δική μου καθοδήγηση».
Οι Robo Specialists μαζί με την ομάδα των ΗΠΑ, την οποία κέρδισαν με σκορ 6-0.
Βέβαια, όπως μπορούμε εύκολα να αντιληφθούμε, η ενασχόληση των μαθητών ενός ελληνικού σχολείου με τη ρομποτική και, μάλιστα, η συμμετοχή τους σε μια διεθνή ολυμπιάδα, δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση. «Σκεφτείτε ότι στη Μαλαισία – και, γενικότερα, στην ασιατική ήπειρο – η ρομποτική διδάσκεται από το δημοτικό σχολείο κιόλας, σχεδόν σε καθημερινή βάση. Επίσης, στη Ρωσία, έντεκα ειδικοί του κλάδου από όλη τη χώρα συμβάλλουν στην προπόνηση των διαγωνιζόμενων μαθητικών ομάδων. Γι’ αυτό και θεωρώ ότι οι επιτυχίες των Ελλήνων μαθητών αποτελούν, ουσιαστικά, ένα μικρό θαύμα, που προέρχεται κυρίως από το δικό τους μεράκι», εξηγεί ο κύριος Μπαλαφούτης.
Την πρωτοβουλία των Robo Specialists, όπως οι ίδιοι δεν παραλείπουν να αναφέρουν, υποστήριξαν σε μεγάλο βαθμό ο Σύλλογος Γονέων του σχολείου τους, οι υπόλοιποι καθηγητές και, γενικότερα, η τοπική κοινωνία, που όχι μόνο τους ενθάρρυναν να συνεχίσουν την προσπάθεια, αλλά και τους βοήθησαν πρακτικά, όπως όταν χρειάστηκε να αναζητήσουν χορηγούς για την κάλυψη των εξόδων του ταξιδιού στην Ινδία. Το γεγονός, λοιπόν, ότι η συγκεκριμένη ομάδα βρίσκεται μακριά από την Αθήνα δεν έφερε εμπόδια στην προετοιμασία της για έναν διαγωνισμό διεθνούς βεληνεκούς; «Όχι», απαντά ο Αλέξανδρος. «Ίσα-ίσα που εδώ έχουμε περισσότερο χρόνο για να ασχοληθούμε με όσα πραγματικά μας ευχαριστούν».
H ελληνική αποστολή που συμμετείχε στη φετινή Διεθνή Ολυμπιάδα Εκπαιδευτικής Ρομποτικής στην Ινδία.
Η φετινή και η περυσινή διάκριση του 1ου Γενικού Λυκείου Ξάνθης επέφερε και μερικές ακόμη θετικές συνέπειες: Κατ’ αρχάς, περισσότεροι μαθητές του σχολείου άρχισαν να εκδηλώνουν ενδιαφέρον για τη ρομποτική, με στόχο όχι απαραίτητα τη συμμετοχή σε διαγωνισμούς, αλλά τη δημιουργική αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου τους. Παράλληλα, ιδρύθηκε στην πόλη ένας σύλλογος που παρέχει τη δυνατότητα σε παιδιά και από άλλα σχολεία – λύκεια, γυμνάσια και δημοτικά – να παρακολουθήσουν αντίστοιχα μαθήματα. Επιπλέον, από πέρυσι η Ολυμπιάδα Ρομποτικής αναγνωρίζεται και επίσημα από το υπουργείο Παιδείας όπως οι υπόλοιπες μαθητικές ολυμπιάδες – των μαθηματικών, της φυσικής κ.ά. – με αποτέλεσμα οι ολυμπιονίκες μαθητές να έχουν τη δυνατότητα να ενταχθούν στην πανεπιστημιακή σχολή της επιλογής τους, κατοχυρώνοντας στις πανελλαδικές εξετάσεις τη βάση του 10. Και, τέλος, γίνεται ήδη μια προσπάθεια να φιλοξενηθεί η Διεθνής Ολυμπιάδα Εκπαιδευτικής Ρομποτικής στη χώρα μας το 2019. Θα βρεθούν άραγε οι απαραίτητοι χορηγοί για να καλύψουν τα έξοδα μιας τέτοιας διοργάνωσης; «Μακάρι, πάντως, να επιτευχθεί», σχολιάζουν τα μέλη των Robo Specialists. «Θα είναι κάτι μοναδικό για την Ελλάδα και θα δώσει την ευκαιρία σε ακόμη περισσότερους νέους να γνωρίσουν τις απεριόριστες δυνατότητες του συγκεκριμένου κλάδου».