Πρόκειται για κάτι που δεν έχει συμβεί εδώ κι έναν αιώνα. Τότε οι προοδευτικοί Ρεπουμπλικάνοι είχαν μπλοκάρει τον υποψήφιο του κόμματός τους για την προεδρία της Βουλής των Αντιπροσώπων. Σήμερα, τον υποψήφιο του κόμματός τους για την ίδια θέση, Κέβιν ΜακΚάρθι, μπλόκαρε μια κλίκα ακροδεξιών Ρεπουμπλικάνων, οι περισσότεροι εκ των οποίων -καθόλου τυχαία- είχαν αμφισβητήσει τα αποτελέσματα των εκλογών του 2020 και την ανάδειξη του Τζο Μπάιντεν στην προεδρία της χώρας. Ήταν λοιπόν η πρώτη φορά μετά από 100 χρόνια που δεν εξελέγη πρόεδρος στη Βουλή των Αντιπροσώπων από την πρώτη ημέρα της ψηφοφορίας. Και τώρα που πλέον εξελέγη, μετά από 15 ψηφοφορίες και τηλεφωνήματα του Τραμπ για να μεταπείσει «αποστάτες», είναι ουσιαστικά ανίσχυρος και πολιτικός όμηρος των ακροδεξιών, δεδομένων των υποχωρήσεων που έκανε προς αυτούς προκειμένου να εκλεγεί.
Σημειώνεται ότι στη 15η ψηφοφορία έξι εκ των αποστατών ακολούθησαν τελικά τη γραμμή και ψήφισαν «παρών» μειώνοντας τον αριθμό των ψήφων που χρειαζόταν ο ΜακΚάρθι για να εκλεγεί.
Η εκλογή του προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων είναι εξαιρετικά σημαντικό αξίωμα – το τρίτο τη τάξει στη χώρα μετά τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης- καθώς ελλείψει του δεν μπορεί να ψηφιστεί νέα νομοθεσία ούτε να ορκιστούν νέα μέλη. Η Βουλή των Αντιπροσώπων είναι το ένα από τα δύο Σώματα του αμερικανικού Κογκρέσου – το άλλο είναι η Γερουσία. Εν ολίγοις, χωρίς πρόεδρο εκεί, το εκλογικό σώμα παραμένει προσωρινά δίχως εκπροσώπηση. Σε περίπτωση κρίσης, δεν υπάρχουν ορκισμένοι εκπρόσωποι για να ανταποκριθούν σε αυτή.
Γιατί όμως η ακροδεξιά αυτή κλίκα μπλόκαρε την εκλογή του Κέβιν ΜακΚάρθι;
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. «Αυτή τη θέση την έχω κερδίσει», δήλωσε πρόσφατα ο ΜακΚάρθι στους Ρεπουμπλικανούς της Βουλής, πριν του έρθει ο ουρανός στο κεφάλι. Πράγματι, έγραφε ο Economist, «ο Ρεπουμπλικανός από το Μπέικερσφιλντ φίλησε μια στρατιά βατράχων, περιλαμβανομένων λομπιστών, δωρητών και περίεργων όπως το μέλος του Κογκρέσου Μάρτζορι Τέιλορ Γκριν, για να διασφαλίσει τη θέση του, μόνο και μόνο για να γυρίσουν καμιά εικοσαριά Ρεπουμπλικανοί της Βουλής των Αντιπροσώπων και να τον κατηγορήσουν για απιστία».
Για να αντιληφθεί κανείς το μέγεθος των υποχωρήσεων του ΜακΚάρθι, αρκεί να επισημανθεί ότι η προαναφερθείσα Τέιλορ Γκριν είναι από τις πιο ακραίες μορφές: Είχε αναρτήσει το 2018 βίντεο σύμφωνα με το οποίο «σιωνιστές υπέρμαχοι της ανωτερότητας της φυλής τους» εξύφαιναν συνωμοσία για να εξαλείψουν τους λευκούς, δήλωνε «υπερήφανα ότι πρέπει να είμαστε χριστιανοί εθνικιστές» και πουλούσε μπλουζάκια με επιγραφή «χριστιανοί εθνικιστές».
Παρά τις υποχωρήσεις, παρέμεινε μια σκληροπυρηνική ομάδα αντι-Μακαρθικών Ρεπουμπλικανών – η οποία τον καταψήφισε στην εναρκτήρια συνεδρίαση του 118ου Κογκρέσου. Κι αυτό παρά το γεγονός ότι ο ΜακΚάρθι ανήμερα την Πρωτοχρονιά κυκλοφόρησε ψήφισμα που άλλαζε τους κανόνες της Βουλής των Αντιπροσώπων διασφαλίζοντας μεγαλύτερη επιρροή στους «αρνητές» του, ορίζοντας ότι πέντε μόλις μέλη θα μπορούν να απομακρύνουν τον πρόεδρο («Motion to Vacate»).
Γιατί λοιπόν παρέμειναν ανυποχώρητοι; «Σίγουρα όχι για να αντιταχθούν στην προτεινόμενη ατζέντα του κ. ΜακΚάρθι», συμπέραινε ο Economist, εκτιμώντας ότι αφενός η εν λόγω ατζέντα είναι αδύνατον να υλοποιηθεί εντός της δικαιοδοσίας του Κογκρέσου, αφετέρου ότι οι «αποστάτες» δεν έχουν εναλλακτικές προτάσεις. «Αντίθετα, το σχέδιο είναι να σπάσουν τα παιχνίδια ώστε κανείς άλλος να μην μπορεί να παίξει με αυτά».
Έχοντας όμως παρακολουθήσει πώς λειτουργεί το ακροδεξιό λόμπι στις ΗΠΑ, που ενδυναμώθηκε, οργανώθηκε καλύτερα και εκπροσωπήθηκε στο ανώτατο επίπεδο μετά την εκλογή Τραμπ στην προεδρία της χώρας, πιο πιθανή μοιάζει η εξήγηση του Time. Γιατί το λόμπι αυτό δεν κάνει τίποτε τυχαία ούτε «για πλάκα»:
Αναγνωρίζοντας λοιπόν ότι για να προωθηθεί στο αξίωμα έπρεπε να κερδίσει και την ακροδεξιά μερίδα του κόμματός του, ο ΜακΚάρθι είχε υποσχεθεί ότι θα επιτρέψει στη Βουλή των Αντιπροσώπων υπό την προεδρία του να διερευνήσει τις επιχειρηματικές δραστηριότητες στο εξωτερικό του γιου του προέδρου, Χάντερ Μπάιντεν για τυχόν παρανομίες (ήδη διερευνώνται εδώ και χρόνια από του υπουργείο Δικαιοσύνης), να επιληφθεί της μεταχείρισης όσων κατηγορούνται για τον φερόμενο ρόλο τους στην εισβολή στο Καπιτώλιο στις 6 Ιανουαρίου και να διερευνήσει πώς το υπουργείο Δικαιοσύνης και το FBI ενδεχομένως άφησαν την πολιτική να διεισδύσει στις αποφάσεις τους.
Ο ΜακΚάρθι είχε εμφανιστεί θετικός και σε άλλες έρευνες που θα μπορούσαν να «στριμώξουν» τον Δημοκρατικό πρόεδρο Μπάιντεν. Όπως έγραψε η Washington Post, ο ΜακΚάρθι πρότεινε «μια Επιτροπή Λογοκριτών και Λαγωνικών».
Παρ’ όλ’ αυτά, οι Σταυροφόροι της Alt-Right δεν πείστηκαν ότι είναι αρκετά συντηρητικός, γράφει το Time: «Δεν ενστερνίστηκε τις διακοπές λειτουργίας της κυβέρνησης ως χρήσιμα εργαλεία για την επαναδόμησή της ούτε το να αποκόψει εχθρούς όπως η [οργάνωση για την αναπαραγωγική υγεία] Planned Parenthood. Δεν δεσμεύτηκε να καταγγείλει για παράβαση καθήκοντος τον προέδρο Μπάιντεν και την αντιπρόεδρο Καμάλα Χάρις. Είναι πολύ αδύναμος για να υποστηρίξει το “Μεγάλο Ψέμα” [ότι του έκλεψαν τις εκλογές του 2020] του πρώην προέδρου Ντόναλντ Τραμπ».
Αξίζει να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του Public Religion Research Institute και του Brookings Institution, πάνω από το 65% των Ρεπουμπλικανών –που φθάνει το 82% για τους θεατές του ακροδεξιού Fox News- πιστεύει ακόμα αυτό που στην Ουάσιγκτον είναι γνωστό ως το «Μεγάλο Ψέμα», δηλαδή τον ισχυρισμό του Τραμπ ότι το 2020 του έκλεψαν τις εκλογές.
Είναι πολύ ενδιαφέρουσα η ανθρωπογεωγραφία των Ρεπουμπλικανών «αρνητών του Κέβιν», όπως την καταγράφουν οι New York Times:
Περισσότεροι από τους μισούς είχαν αρνηθεί ανοιχτά τα αποτελέσματα των εκλογών του 2020, υποστηρίζοντας ότι εκλάπησαν ή υπήρξε νοθεία ή τις κέρδισε ο Τραμπ – ενώ στο σύνολο των συνολικά 222 Ρεπουμπλικανών υποψηφίων το ποσοστό αυτό ήταν 15%. Σχεδόν όλοι τις είχαν αμφισβητήσει.
Οι 19 από τους «αρνητές του Κέβιν» είναι μέλη του Freedom Caucus της Βουλής των Αντιπροσώπων ή εγκρίθηκαν πρόσφατα από τον τομέα εκστρατειών του.
Τι είναι το Freedom Caucus; Η πιο συντηρητική και ακροδεξιά πολιτική ομάδα του Συνεδρίου των Ρεπουμπλικανών της Βουλής των Αντιπροσώπων. Ιδρύθηκε τον Ιανουάριο του 2015 από συντηρητικούς και μέλη του ακροδεξιού πάλαι ποτέ Tea Party, με στόχο να ωθήσει προς τα ακροδεξιά το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα. Πολιτικά εμβλήματά του, ο κοινωνικός συντηρητισμός και το μικρό κράτος, ενώ εναντιώθηκαν σφοδρά στο Obamacare. Καμία έκπληξη που το γκρουπ στοιχήθηκε πίσω από τον Τραμπ.
Κατά την άποψη κάποιων εξ αυτών, ο ΜακΚάρθι έχει υπάρξει πολύ πρόθυμος στο παρελθόν να συνεργαστεί με τους Δημοκρατικούς και να συνεισφέρει σε ένα μεγάλο κυβερνητικό σχήμα.
Στον τρίτο γύρο στις 3 Ιανουαρίου, και οι 20 «αποστάτες» ψήφισαν εξάλλου για πρόεδρο το ιδρυτικό μέλος του Freedom Caucus Τζιμ Τζόρνταν – ο οποίος όμως ψήφισε τον ΜακΚάρθι. Στον 4ο, 5ο και 6ο γύρο στις 4 του μήνα, και οι 20 ψήφισαν τον Μπάιρον Ντόναλντς, επίσης μέλος του Freedom Caucus.
Δεκατέσσερις από τους 15 εν ενεργεία που ψήφισαν εναντίον του ΜακΚάρθι ήταν μεταξύ των Ρεπουμπλικανών της Βουλής που είχαν ψηφίσει στις 6 Ιανουαρίου 2021 για την ανατροπή των αποτελεσμάτων του Σώματος των Εκλεκτόρων του 2020.
Οι 17 είχαν υποστηριχτεί από τον Τράμπ πριν από τις ενδιάμεσες εκλογές του 2022 – παρότι ο Τραμπ υποστήριξε τον ΜακΚάρθι τώρα. Οι μισοί εκπροσωπούν περιοχές στο Τέξας, την Αριζόνα και τη Φλόριντα.
Τελικά, όπως ήταν αναμενόμενο, έστω και μετά από 15 ψηφοφορίες οι Ρεπουμπλικανοί κατάφεραν στις 7 Ιανουαρίου να εκλέξουν πρόεδρο τον ΜακΚάρθι, το 118ο Κογκρέσο ορκίζεται και η τριπλέτα της εξουσίας (Λευκός Οίκος- Γερουσία-Βουλή των Αντιπροσώπων) του Δημοκρατικού Κόμματος τερματίστηκε.
Ωστόσο, όπως επισημαίνουν οι New York Times, για τουλάχιστον δύο χρόνια, «δεδομένου ότι οι Δημοκρατικοί ελέγχουν τη Γερουσία καθώς και το προεδρικό βέτο, κανένα κόμμα δεν θα μπορεί να περάσει μόνο του νομοθεσία».
Η πλειοψηφία –όσο ισχνή κι αν είναι- των Ρεπουμπλικανών στη Βουλή των Αντιπροσώπων θα τους δώσει πλήρη έλεγχο στις κλητεύσεις μαρτύρων για τις διάφορες έρευνες που θα επιδιώξουν.
Στο επίκεντρο θα βρεθεί και η πιο σημαντική νομοθετική πρωτοβουλία του πρόεδρου Μπάιντεν, ο Νόμος για τη Μείωση του Πληθωρισμού. Ο νόμος αυτός είναι κομβικός για την αποτροπή της κλιματικής αλλαγής καθώς, μέσω ενός πακέτου 370 δισ. δολ. δαπανών και εκπτώσεων φόρου σε ορίζοντα δεκαετίας, προβλέπεται ότι θα μειώσει κατά 40% τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου των ΗΠΑ (κάτω από τα επίπεδα του 2005) στο τέλος της δεκαετίας.
Οι Ρεπουμπλικανοί της Βουλής των Αντιπροσώπων έχουν ήδη υπονομεύσει την προοδευτική ατζέντα για το κλίμα διαλύοντας την επιτροπή κλίματος που η προηγούμενη πρόεδρος της Βουλής Νάνσι Πελόσι είχε συστήσει το 2019. Κι έχουν απειλήσει να μπλοκάρουν την εφαρμογή του Νόμου Μείωσης του Πληθωρισμού, που βέβαια με Δημοκρατικό πρόεδρο και Δημοκρατική Γερουσία θα δυσκολευτούν να το κάνουν. «Μπορούν να μπλοκάρουν τον νόμο; Όχι» είπε ο αναλυτής Τζέισον Γκράμετ στους New York Times. «Μπορούν να επιβραδύνουν ή να περιπλέξουν την εφαρμογή του; Απολύτως», προσέθεσε.
Σε κάθε περίπτωση, όμως, όπως επισημαίνουν οι περισσότεροι αναλυτές, είναι πολύ πιθανό πια οι ΗΠΑ να έχουν ένα αποδιοργανωμένο Κογκρέσο για την επόμενη διετία – που θα αδυνατεί να ανταποκριθεί σε βασικά καθήκοντά του, όπως τη χρηματοδότηση της κυβέρνησης και του στρατού ή την αποφυγή μιας οικονομικής κρίσης.
Με τον τρόπο που εξελέγη ο Κέβιν ΜακΚάρθι έχει καταστεί, όχι απλώς ανίσχυρος, αλλά κάτι πολύ χειρότερο: πολιτικός όμηρος των ακροδεξιών. Κατ’ επέκταση, και ολόκληρο το νομοθετικό σώμα.
Πώς έγινε αυτό;
Μετά την ήττα στην πρώτη ψηφοφορία και με δεδομένο ότι δεν θα αποσπούσε ψήφους από το αντίπαλο κόμμα, τους Δημοκρατικούς, έκανε μεγαλύτερες υποχωρήσεις στους ακραίους. Στις 4 Ιανουαρίου μια επιτροπή πολιτικής δράσης συντασσόμενη με τον ΜακΚάρθι συμφώνησε να περιορίσει τον ρόλο της στις προκριματικές εκλογές των Ρεπουμπλικανών σε περιοχές-προπύργια του κόμματος, υποχωρώντας έτσι σε πάγια απαίτηση της ακραίας πτέρυγας που είχε εξοργιστεί με την προσπάθειά του να μπλοκάρει τους σκληροπυρηνικούς υποψηφίους υπέρ των πιο μετριοπαθών.
Και στις 5 του μήνα, ο ΜακΚάρθι έκανε το αδιανόητο, ειδικά υπό τις διαμορφωμένες πια συνθήκες: «Ένας και μοναδικός βουλευτής θα μπορεί να κινηθεί ώστε να απομακρύνει τον πρόεδρο, αντί για πέντε που ο κ. ΜακΚάρθι είχε προτείνει αρχικά ως συμβιβασμό, σύμφωνα με γνώστες των διαπραγματεύσεων που τις περιέγραψαν υπό τον όρο της ανωνυμίας», σημείωναν οι New York Times.
Η ρύθμιση αυτή, που υπήρχε και παλαιότερα αλλά ακυρώθηκε από την προκάτοχο του ΜακΚάρθι Νάνσι Πελόσι το 2019, σημαίνει ότι ο νέος πρόεδρος μπορεί να απομακρυνθεί άμεσα εάν εξοργίσει την ακροδεξιά. Με άλλα λόγια, ο πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων είναι όμηρος μιας alt-right δράκας, που μπορεί να παραλύσει τη Βουλή των Αντιπροσώπων ώστε να μην μπορεί να παράγει νομοθετικό έργο.
Επιπλέον, προσέθεταν οι Times, η ακροδεξιά θα αποκτούσε δικαιοδοσία έγκρισης σε κάποιες εργασίες επιτροπών, περιλαμβανομένου του ενός τρίτου των μελών της επιδραστικής Επιτροπής Κανόνων, που ελέγχει ποιο νομοσχέδιο προτείνεται και υπό ποια μορφή. Ταυτόχρονα, οι δαπάνες θα πρέπει να εξετάζονται υπό τους αποκαλούμενους ανοιχτούς κανόνες που επιτρέπουν σε οποιοδήποτε μέλος να θέσει σε ψηφοφορία απεριόριστες αλλαγές, οι οποίες δυνάμει μπορούν να «πετσοκόψουν» ή να ακυρώσουν συνολικά το νομοσχέδιο.
Ωστόσο, η επεισοδιακή εκλογή του ΜακΚάρθι δείχνει σίγουρα ένα πράγμα: ότι η αμερικανική alt-right επιμένει στους στόχους της ακόμα και αν αυτοί στρέφονται ενάντια στο ίδιο τους το κόμμα. Εάν το κόμμα δεν συμφωνεί μαζί τους, τόσο το χειρότερο γι’ αυτό, δηλαδή.
Είναι τόσο αδίστακτοι, που δεν θα διστάσουν να «φάνε» ακόμα και την πολιτική φυσιογνωμία που κατέστησε mainstream την ακροδεξιά στις ΗΠΑ: τον Ντόναλντ Τραμπ. Η στήριξη του Τραμπ στον ΜακΚάρθι δεν εμπόδισε την ομάδα των ακροδεξιών να τον καταψηφίσει.
Είναι ενδεικτικό πως η εκπρόσωπος Λορέν Μπομπέρτ από το Κολοράντο, που είχε κάποτε πει πως ο θεός κάλεσε τον Τραμπ να θέσει υποψηφιότητα για πρόεδρος, αντιτάχθηκε τώρα ανοιχτά στη γραμμή του: «Ακόμα κι αν ο αγαπημένος μου πρόεδρος μας καλεί και μας λέει να σταματήσουμε, νομίζω πως πραγματικά το αντίστροφο πρέπει να συμβεί: ο πρόεδρος πρέπει να πει στον Κέβιν ΜακΚάρθι ‘Κύριε, δεν έχετε τις ψήφους, ώρα να αποσυρθείτε’». Μάλιστα, άφησε να εννοηθεί πως ο Τραμπ υπάκουε στις εντολές της ρεπουμπλικανικής ηγεσίας της Βουλής των Αντιπροσώπων.
Και ο πάλαι ποτέ φανατικός υποστηρικτής του Τραμπ Ματ Γκετζ της Φλόριντα έγραψε στο Twitter: «Η υποστήριξη στον ΜακΚάρθι είναι η χειρότερη απόφαση ανθρωπίνου δυναμικού που έλαβε ποτέ ο πρόεδρος Τραμπ. Θλιβερό!»
«Οι άνθρωποι που κρατούν σε αδράνεια τη Βουλή των Αντιπροσώπων είναι οι απόγονοι του χάους που δημιούργησε ο Τραμπ», έγραφαν οι New York Times.Οι «απόγονοι» του τραμπικού χάους το αναπαράγουν συστηματικά.
Το χειρότερο είναι πως ως «αντίπαλο δέος» εμφανίζονται πολιτικοί σαν τον ΜακΚάρθι που μοιάζουν διατεθειμένοι να πουλήσουν και την ψυχή τους στο διάβολο (στην προκειμένη, στην ακροδεξιά) για μια θέση εξουσίας:
Ένας από τους σφοδρότερους ακροδεξιούς της «αντι-μακαρθικής» κλίκας, ο Ματ Γκετζ είχε επικρίνει τον ΜακΚάρθι ως «υποχρεωμένο στους λομπίστες και τα ειδικά συμφέροντα που έχουν διαφθείρει αυτό το Σώμα και αυτό το έθνος». Και κατέληγε: «Ίσως το κατάλληλο πρόσωπο για την προεδρία της Βουλής δεν είναι κάποιος που πούλησε μετοχές του εαυτού του την τελευταία δεκαετία για να την πάρει».