Οι πρώτοι ψίθυροι για τη δυστοπική κατάσταση που επικρατεί στο νοσοκομείο Παίδων «Αγία Σοφία», άρχισαν να φτάνουν από το καλοκαίρι, παίρνοντας τη μορφή κραυγών αγωνίας όσο ο Σεπτέμβρης πλησίαζε και ολοένα περισσότερα χειρουργεία έπρεπε να δρομολογηθούν. Το κενό σε αναισθησιολόγους δεν λέει να σταματήσει να πληθαίνει και το ΕΣΥ βρίσκεται στα πρόθυρα κατάρρευσης.
Η λίστα αναμονής στο μεγαλύτερο παιδιατρικό νοσοκομείο της χώρας είναι μακρά, αριθμώντας αυτή τη στιγμή 2.925 παιδιά. Σύμφωνα με την αναπληρώτρια υπουργό Υγείας, Μίνα Γκάγκα, η λίστα αναμονής των χειρουργείων στο Αγία Σοφία το 2018 ήταν 2.379 παιδιά, το 2019 2.853 παιδιά, ενώ το 2020 2.210 παιδιά. Μεταξύ των ασθενών, βρίσκονται νεογνά και παιδιά πάσχοντα από συγγενείς καρδιοπάθειες (με δεδομένη τη χρόνια υπολειτουργία και υποστελέχωση της αντίστοιχης παιδοκαρδιοχειρουργικής κλινικής).
Ημερησίως, γίνονται έξι χειρουργεία, ενώ ο αριθμός των επεμβάσεων μπορεί να φτάσει τις 12 έως τις 14. Αυτή τη στιγμή, το νοσοκομείο διαθέτει δέκα αναισθησιολόγους από τους δεκαεπτά που θα έπρεπε να διαθέτει κανονικά, εκ των οποίων μάλιστα ένας βρίσκεται σε αναρρωτική άδεια. Όπως μαθαίνουμε από την Ένωση Ασθενών Ελλάδας, στη χώρα μας αντιστοιχούν μόλις 11,87 αναισθησιολόγοι ανά 100.000 κατοίκους. Το 2019, στα δημόσια νοσοκομεία υπηρετούσαν 1.100 αναισθησιολόγοι, εκ των οποίων οι 180 ως επικουρικοί. Μέχρι σήμερα, αρκετοί από αυτούς έχουν συνταξιοδοτηθεί, ενώ οι αναισθησιολόγοι σε όλη τη χώρα δεν ξεπερνούν τους 600.
Βασική αιτία για την έλλειψη αυτής της ειδικότητας στο ΕΣΥ, φαίνεται να αποτελεί η προτίμηση του ιδιωτικού τομέα έναντι των δημοσίων νοσοκομείων εξαιτίας των υψηλότερων αμοιβών. Το μηνιαίο εισόδημα ξεπερνά τις 4.000-6.000 ευρώ στις ιδιωτικές κλινικές της χώρας, τη στιγμή που στο δημόσιο ένας πρόσφατα διοριζόμενος αναισθησιολόγος αμείβεται με 1.800-1.900 ευρώ, συμπεριλαμβανομένων των εφημεριών. Η αβεβαιότητα που συνοδεύει το επαγγελματικό τους μέλλον στον δημόσιο τομέα, αλλά και ο στρεσογόνος χαρακτήρας του επαγγέλματος υπό συνθήκες πίεσης, τους ωθούν περαιτέρω στην αναζήτηση εργασίας στον ιδιωτικό τομέα.
Όπως περιγράφει στην Popaganda ο κ. Πάνος Παπανικολάου, Γενικός Γραμματέας της ΟΕΝΓΕ, «Η πολιτεία προκλητικά και χωρίς να δώσει καμία εξήγηση δεν εφαρμόζει τελεσίδικες και δεσμευτικές αποφάσεις του ΣτΕ και του Αρείου Πάγου, που διατάσσουν την πολιτεία να επαναφέρει τους μισθούς των νοσοκομειακών γιατρών στα επίπεδα του Ιανουαρίου του 2012, πριν δηλαδή τις περικοπές του πρώτου μνημονίου. Για τους μισούς σημερινούς υπηρετούντες στο ΕΣΥ, αυτούς που έχουν βαθμό επιμελητή Α’ και διευθυντή, η περικοπή αυτή ήταν τεράστια, της τάξεως του 40%», καταγγέλει.
Πέρα όμως από τις ελλείψεις σε αναισθησιολόγους, η λειτουργική κατάρρευση των νοσοκομείων επεκτείνεται και στον εργαστηριακό τομέα (αιματολογικό, βιοχημικό, μικροβιολογικό), σε κλινικές όπως η νευρολογική, αλλά και στα τμήματα της μεσογειακής αναιμίας, σύμφωνα με τον κ. Παπανικολάου. Πρόσφατα, ο Πανελλήνιος Σύλλογος Πασχόντων Συγγενών Καρδιοπαθειών κατήγγειλε σε σχετική επιστολή-διαμαρτυρία πως «είναι αδιανόητη η αναβολή εκατοντάδων τακτικών χειρουργείων όλων των μονάδων, η οποία θέτει σε άμεσο κίνδυνο την υγεία, ενίοτε και τη ζωή, παιδιών και εφήβων».
Σημαντικές ελλείψεις σε γιατρούς εντοπίζονται και στο νοσοκομείο Παίδων «Παναγιώτη και Αγλαΐας Κυριακού», όπως επισημαίνει ο κ. Παπανικολάου, αλλά και στο Παίδων Πεντέλης όπου πέραν των ελλείψεων, «η κυβέρνηση το πολεμά από τον Ιανουάριο του 2022, στην αρχή με πρόσχημα τη δημιουργία εμβολιαστικού κέντρου και στη συνέχεια με πρόσχημα – το οποίο υφίσταται μέχρι σήμερα – τη λειτουργία ενός χώρου φιλοξενίας υγειών παιδιών, ενός χώρου ο οποίος κανονικά θα έπρεπε να στεγάζεται σε κάποια δομή κοινωνικής πρόνοιας».
Η κατάσταση είναι εκτροχιασμένη και στα νοσοκομεία εκτός Αθήνας. Τον περασμένο Ιούνιο ακυρώθηκε μεταμόσχευση ήπατος στο Ιπποκράτειο επειδή δεν υπήρχαν διαθέσιμοι αναισθησιολόγοι. Το “Καραμανδάνειο” παιδιατρικό νοσοκομείο στην Πάτρα, καταφέρνει και λειτουργεί με μετακινήσεις αναισθησιολόγων από άλλα νοσοκομεία της περιοχής, ενώ τα περιστατικά των έξι ετών διεκπεραιώνονται από έναν αναισθησιολόγο που μετακινείται από το νοσοκομείο της Κορίνθου, καθώς δεν υπάρχει εξειδικευμένο προσωπικό γι’ αυτές τις ηλικίες. Στο νοσοκομείο Σαντορίνης επίσης, υπήρχε τα τελευταία δύο χρόνια μόνο ένας αναισθησιολόγος ηλικίας 72 ετών, ο οποίος παραιτήθηκε πριν από μερικές μέρες.
Με αφορμή τις τεταμένες εξελίξεις στο ΕΣΥ, τουλάχιστον 100 γιατροί και εργαζόμενοι του Νοσοκομείου Παίδων «Αγία Σοφία», αλλά και των Παίδων Πεντέλης και «Παναγιώτη και Αγλαΐας Κυριακού», συμμετείχαν την Τετάρτη 28/9 σε 24ωρη απεργία στέλνοντας ένα δυναμικό μήνυμα στο υπουργείο Υγείας. Οι υγειονομικοί συγκεντρώθηκαν αρχικά έξω από το νοσοκομείο και στη συνέχεια πραγματοποίησαν πορεία κατευθυνόμενοι προς το Υπουργείο, ζητώντας – μάταια – να συναντηθούν με τον υπουργό Θάνο Πλεύρη και να εκφράσουν τα αιτήματά τους αναφορικά με τις ελλείψεις σε προσωπικό και τη «χρόνια υποχρηματοδότηση που αντιμετωπίζει το νοσοκομείο». Παρόντες στη συγκέντρωση στο πλευρό των γιατρών ήταν και η πρόεδρος και ο γενικός γραμματέας της ΟΕΝΓΕ, Αφροδίτη Ρέτζιου και Πάνος Παπανικολάου, εκφράζοντας την αμέριστη στήριξη της Ένωσης στον αγώνα τους.
Σύμφωνα με την Ελληνική Αναισθησιολογική Εταιρεία, την Εταιρεία Εντατικής Ιατρικής Βορείου Ελλάδος, την ESRA HELLAS, την Ελληνική Εταιρεία Αλγολογίας και την Ελληνική Εταιρεία Θεραπείας Πόνου και Παρηγορικής Φροντίδας (ΠΑΡΗΣΥΑ), όπως αυτές επεσήμαναν στο πλαίσιο του 22ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Περιοχικής Αναισθησίας, Θεραπείας Πόνου και Παρηγορικής Φροντίδας, αναγκαία είναι η παρουσίαση ελκυστικών κινήτρων εκ μέρους της κυβέρνησης, ώστε οι αναισθησιολόγοι να στραφούν στον δημόσιο τομέα.
Η άμεση προκήρυξη όλων των οργανικών θέσεων στα νοσοκομεία της χώρας, η βελτίωση των αμοιβών και η δυνατότητα πρόσληψης σε βαθμό επιμελητή Β’ με την απόκτηση του τίτλου ειδικότητας, θα μπορούσαν να είναι ορισμένες από τις πιθανές λύσεις. Σύμφωνα με τον κ. Παπανικολάου, ζωτικής σημασίας είναι «ο διορισμός σε κενές θέσεις επιμελητών ΕΣΥ, όλων των ειδικευμένων αναισθησιολόγων αλλά και γιατρών άλλων ειδικοτήτων που θα κάνουν αίτηση (όχι απαραίτητα στο νοσοκομείο πρώτης προτίμησής τους), μόνο με έλεγχο των τυπικών τους προσόντων».
Αυτό, όπως συμπληρώνει ο κ. Παπανικολάου, «η Ένωση το έχει τονίσει ήδη από τον Μάρτιο του 2020 με την κυβέρνηση να σπεύδει να υλοποιήσει εν μέρει το αίτημα ενάμιση περίπου χρόνο μετά, τον Οκτώβρη – Νοέμβρη του 2021, τότε που παραδόθηκαν οι νέες κλίνες ΜΕΘ οι οποίες είχαν κατασκευαστεί κατόπιν ιδιωτικών κυρίως δωρεών. Διαπιστώνοντας λοιπόν ότι δεν υπάρχουν γιατροί για να τις λειτουργήσουν, η κυβέρνηση θυμήθηκε το αίτημα της ΟΕNΓΕ και έσπευσε να το υλοποιήσει, διορίζοντας γιατρούς βάσει των τυπικών τους προσόντων. Γιατί λοιπόν δεν πράττει αναλόγως και για τους αναισθησιολόγους;», καταλήγει.
Οι μεγάλες διαστάσεις που έχει λάβει το ζήτημα, οδήγησαν το υπουργείο Υγείας να προχωρήσει σε ορισμένες παρηγορητικές αλλά μη επαρκείς λύσεις. Συγκεκριμένα, επέκτεινε ένα πακέτο κινήτρων και για το 2023, που περιλαμβάνει μηνιαίο επίδομα ύψους 400 ευρώ, παράλληλα με το δικαίωμα δεύτερης ειδικότητας στην Αναισθησιολογία για όσους επιθυμούν να νιώσουν πιο ασφαλείς μελλοντικά.
Ακόμη, στο ΦΕΚ 208Α των άρθρων 88 και 90 του 2021 αναφερόταν ότι μερικές ειδικότητες – συμπεριλαμβανομένης της αναισθησιολογίας – θα έπαιρναν σε όλη τη χώρα με κάθε πρόσθετη εφημερία τους (αυτές που αναγκάζει η πολιτεία να γίνουν καθώς δεν υπάρχουν γιατροί), ένα επιπλέον ποσό ύψους 250 ευρώ, ενώ εξετάζεται κι ένα διαφορετικό μοντέλο δίκαιης κατανομής των θέσεων ειδικευόμενων, σε συνάρτηση με τις ανάγκες του συστήματος υγείας.
Τις επόμενες ημέρες η ηγεσία του υπουργείου Υγείας αναμένεται να προχωρήσει και σε νέα κατεπείγουσα προκήρυξη για 11 θέσεις αναισθησιολόγων σε νοσοκομεία της Αθήνας.
Όπως γνωστοποιεί όμως ο κ. Παπανικολάου σχετικά με το επίδομα των 250 ευρώ, «Η ρύθμιση αυτή αν και φαινομενικά ήταν σε θετική κατεύθυνση, τελικά φαίνεται πως έγινε για προπαγανδιστικούς λόγους δίχως να εφαρμοστεί. Στο 90% των νοσοκομείων της χώρας δεν έχει δοθεί τίποτα. Στα μισά νοσοκομεία της χώρας μάλιστα, οι αναισθησιολόγοι πληρώνονται πλέον με λιγότερα χρήματα απ’ όσα έπαιρναν πριν τη ρύθμιση και αυτό λαμβάνοντας υπόψιν τους ήδη πενιχρούς μισθούς τους που υπερεξοντώνονται εξαιτίας των υπερωριών. Και μετά το κράτος απορεί γιατί οι γιατροί παραιτούνται και ωθούνται στον ιδιωτικό τομέα», εξηγεί ο κ. Παπανικολάου.
Δεδομένης της κορύφωσης της κατάστασης, αξίζει να σημειώσουμε πως οι ελλείψεις σε αναισθησιολόγους δεν εντοπίζονται μόνο στο Παίδων «Αγία Σοφία» και γενικότερα στα νοσοκομεία στην Ελλάδα. Στη Ρουμανία και στη Γαλλία συγκεκριμένα, σχεδιάζεται ο διπλασιασμός του μισθού για τους επαγγελματίες αυτής της ειδικότητας, ώστε να γίνει πιο ελκυστική, ενώ στη Βρετανία πρόσφατη έρευνα φανέρωσε πως το έλλειμμα 1.400 αναισθησιολόγων έχει ως αποτέλεσμα την καθυστέρηση 1 εκατομμυρίου επεμβάσεων ετησίως. Επιπλέον, ένας στους τέσσερις ειδικευμένους αναφέρει ότι θέλει να αποχωρήσει στο άμεσο μέλλον από το δημόσιο σύστημα υγείας της χώρας (NHS).