Πίσω στις 3 Μαΐου του 2022, η δίκη σε πρώτο βαθμό για τον θάνατο του/της Ζακ Κωστόπουλου/Zackie Oh τον Σεπτέμβριο του 2018 είχε επισφραγιστεί με τους δύο βασικούς κατηγορούμενους, Σπυρίδωνα Δημόπουλο (κοσμηματοπώλης) και Αθανάσιο Χορταριά (μεσίτης), να καταδικάζονται σε 10 χρόνια κάθειρξης για θανατηφόρα σωματική βλάβη και τους τέσσερις αστυνομικούς να απαλλάσσονται από τις κατηγορίες.
Παρά το γεγονός πως η οικογένεια και η υπεράσπιση του εκλιπόντος είχε ζητήσει σε πρώτο βαθμό την κατηγορία για ανθρωποκτονία με ενδεχόμενο δόλο για τους κατηγορούμενους, τελικά τους αποδόθηκαν κατηγορίες για θανατηφόρα σωματική βλάβη με τις ανώτατες των ποινών που προβλέπονται. Ωστόσο, κανένας κατηγορούμενος δεν βρίσκεται αυτή τη στιγμή στη φυλακή. Ο κοσμηματοπώλης εκτίει την ποινή του σε κατ’ οίκον περιορισμό ως υπέργηρος, ενώ ο μεσίτης, δύο μήνες μετά την έκδοση της απόφασης του Πρωτόδικου Δικαστηρίου, κατέφυγε στη δικαιοσύνη και πέτυχε την αναστολή της εκτέλεσης της ποινής του, με αποτέλεσμα να βρίσκεται ελεύθερος.
Στη δίκη σε β’ βαθμό που ξεκίνησε τον περασμένο Γενάρη στο Εφετείο Αθηνών, η οικογένεια της Zackie Oh συνέχισε να απαιτεί δικαιοσύνη – δηλαδή την καταδίκη των κατηγορουμένων για ανθρωποκτονία με ενδεχόμενο δόλο και την πλήρη έκτιση των ποινών τους. Κατά τη διάρκεια των δικασίμων, η υπεράσπιση των κατηγορουμένων επέμεινε στην παράδοξη θεωρία ότι ο Ζακ ήταν ήδη ασθενής, λόγω AIDS, και συνέπεσε να πεθάνει μετά το συμβάν στο κοσμηματοπωλείο. Τον αντιμετώπισαν επίσης ως άνθρωπο ο οποίος έπαιρνε ναρκωτικά και κατανάλωνε αλκοόλ – παρότι οι ιστολογικές εξετάσεις έδειξαν πως η καρδιά του ήταν σε πολύ καλή κατάσταση και οι τοξικολογικές ότι δεν υπήρχε συγκέντρωση αλκοόλ, παρά μόνο μια ελάχιστη ποσότητα, της τάξεως του 0,25 – πράγμα νομικά αναξιόλογο, ενώ ο ειδικός παθολόγος με μετεκπαίδευση στην επείγουσα ιατρική, Μάνος Φραγκάκης, είχε καταθέσει πως ο θάνατος επήλθε ως αποτέλεσμα ισχαιμικού επεισοδίου από τη βία που δέχθηκε εκείνο το μεσημέρι.
Πλέον έχουμε φτάσει στην 17η δικάσιμο της δίκης σε β’ βαθμό, στην οποία οι δύο κατηγορούμενοι προχώρησαν στις απολογίες τους, εμμένοντας πως ο θάνατος του Ζακ δεν επήλθε από τα δικά τους χτυπήματα.
Η Popaganda βρέθηκε στη διαδικασία των απολογιών και παρουσιάζει όσα εκτυλίχθηκαν στη δίκη:
Στην κατάμεστη αίθουσα του Μικτού Ορκωτού Εφετείου, το πρωί της 25ης Μαΐου, ο 80χρονος κοσμηματοπώλης, Σπυρίδωνας Δημόπουλος, βρίσκεται ήδη στο εδώλιο. Εκτός από τη μητέρα, την οικογένεια και τους φίλους του Ζακ, παρόντες είναι οι πολιτικοί Νίκος Φίλης, Νίκος Βούτσης, Νάσος Ηλιόπουλος, Θεανώ Φωτίου και Όλγα Χρηστίδη. Ο κατηγορούμενος αρχίζει να περιγράφει τον Ζακ Κωστόπουλο ως έναν άνθρωπο άξιο να προκαλέσει κίνδυνο, λέγοντας στην Πρόεδρο του δικαστηρίου πως «φοβήθηκε» όταν τον είδε μέσα στο μαγαζί του. Σύμφωνα με τα λεγόμενά του, ο κόσμος που βρισκόταν γύρω από το συμβάν του είπε να μην πλησιάσει στο μαγαζί γιατί ο Ζακ κρατούσε μαχαίρι. Στην ερώτηση της Προέδρου, αν σκέφτηκε να καλέσει ο ίδιος την αστυνομία -πέρα απ’ τους περαστικούς- όταν είδε έναν άνθρωπο μέσα στο κοσμηματοπωλείο του, ο Δημόπουλος απαντάει «δεν το σκέφτηκα».
Στη συνέχεια της απολογίας του επιχειρεί να παρουσιάσει τον Ζακ ως ένα βίαιο και «αλλοπρόσαλλο» άτομο που στόχο είχε να ληστέψει το μαγαζί, αναφέροντας ότι τον είδε να κοπανάει την ταμειακή μηχανή και να ανοίγει τα συρτάρια του γραφείου για να βρει χρήματα. Σε ρόλο αυτόκλητου τιμωρού, εξηγεί πως αποφάσισε να πάρει μια «μικρή πέτρα» που βρήκε εκείνη τη στιγμή σε κάποιο παρτέρι, με σκοπό «να του την πετάξω να τον φοβερίσω». «Έτσι σκέφτηκα για να μην κάνει άλλες ζημιές. Δεν ήθελα να τον χτυπήσω, να τον φοβερίσω ήθελα… Τι μπορούσα να κάνω άλλο; Δεν ερχόταν η αστυνομία», λέει απευθυνόμενος στην Πρόεδρο του Δικαστηρίου.
Οι ερωτήσεις της Προέδρου εστιάζουν στη συνέχεια στον τρόπο με τον οποίο ο Κωστόπουλος θα μπορούσε να έχει μπει στο μαγαζί, δεδομένου ότι ο κοσμηματοπώλης το είχε κλειδώσει, όπως ισχυρίζεται, κατά τα λίγα λεπτά που απουσίασε από αυτό, αλλά και δεδομένου ότι δεν εντοπίστηκαν φθορές παραβίασης στην πόρτα. Εμμένοντας στην απεικόνιση του Ζακ ως έναν άνθρωπο βίαιο, με μεγάλη δύναμη, ο κατηγορούμενος κρίνει πως «παραβίασε την πόρτα με βίαιο τρόπο ή με το σώμα του», διαβεβαιώνοντας το δικαστήριο πως φεύγοντας είχε ασφαλίσει την πόρτα καλά. «Είχε εικόνα αδύναμου ανθρώπου αλλά είχε και κάποια δύναμη. Πότε είχε δυνάμεις, πότε δεν είχε», προσθέτει ο Δημόπουλος σε έναν λόγο γεμάτο αντιφάσεις. «Είναι η μαγική πόρτα!», φωνάζει ειρωνικά κάποιος από το ακροατήριο.
Μετά το πέταγμα της πέτρας, όταν ο δεύτερος κατηγορούμενος έσπευσε στο σημείο και άρχισε να κλωτσάει τον Ζακ, ο κοσμηματοπώλης δεν έμεινε αμέτοχος. Η Πρόεδρος αναφέρει πως στο αποδεικτικό υλικό φαίνεται να καταρρέει η τζαμαρία μετά τις κλωτσιές του Δημόπουλου. Ρωτώντας τον κατηγορούμενο, γιατί δεν διατήρησε την ψυχραιμία του, εκείνος απαντάει πως «προσπάθησε να τον σταματήσει μέσα να μη βγει (σ.σ. ο Χορταριάς) και παρασύρθηκα κι εγώ», λέγοντας επίσης πως το θύμα βγήκε τελικά μόνο του από το μαγαζί. «Αφού είχε βγει, για ποιον λόγο συνεχίσατε να τον χτυπάτε;», ρωτάει η Πρόεδρος, με τον Δημόπουλο να ισχυρίζεται πως δεν τον χτύπησε, αλλά απομακρύνθηκε και μετά τον είδε ξαπλωμένο αιμόφυρτο στον δρόμο. «Από τη στιγμή που βγήκε έξω και ξάπλωσε, δεν δέχτηκε από εμένα χτύπημα ούτε τον κ. Χορταριά είδα να κλωτσάει», αναφέρει.
«Θυμάστε τον μάρτυρα, τον κ. Καραγιώργη που είπε “σταματήστε, τι θέλετε, να τον σκοτώσετε;” Στο κέντρο η αστυνομία βρίσκεται πολύ κοντά. Γιατί δεν διατηρήσατε την ψυχραιμία σας μέχρι να έρθει;… Τι κακό μπορούσε να δημιουργήσει το μαχαίρι (σ.σ. που κρατούσε ο Κωστόπουλος) ενώ δεν μπορούσε να βγει έξω (σ.σ. μέχρι να καταρρεύσει τελικά η τζαμαρία); Ακούγεται κόσμος που αντιδρά στα χτυπήματα… Εσείς είχατε στα αυτιά σας την αίσθηση των αντιδράσεων εκείνη τη στιγμή; Η αντίδραση είναι καθαρή στο βίντεο. Είχατε χάσει την αίσθηση;», ρωτάει επαναλαμβανόμενα η Πρόεδρος τον κατηγορούμενο, με τον ίδιο να απαντάει πως είχε χάσει την ψυχραιμία του και δεν άκουγε τις αντιδράσεις του κόσμου. «Αν τον είχατε αφήσει και δεν είχατε πλησιάσει τη βιτρίνα σίγουρα δεν θα ήσασταν σε αυτή τη θέση», προσθέτει η Πρόεδρος και ο Δημόπουλος απαντάει πως «Εκείνη τη στιγμή χάνεις τον έλεγχο».
Ο Εισαγγελέας παίρνει τον λόγο και επανέρχεται στον τρόπο με τον οποίο ο Ζακ θα μπορούσε να έχει μπει στο μαγαζί. «Πώς μπήκε αφού δεν είχε παραβιαστεί η πόρτα;», ρωτάει, και ο κοσμηματοπώλης απαντάει πως «Βρήκε τον τρόπο του… Μπήκε βίαια και ξεκόλλησε ο μαγνήτης». «Μετά το περιστατικό άνοιγε κανονικά η πόρτα με το κοντρόλ σας; Αν απ’ έξω που ήσασταν πατούσατε το κοντρόλ, δεν θα μπορούσατε να του ανοίξετε να βγει;», αναρωτιέται ο Εισαγγελέας και ο Δημόπουλος λέει ότι, «Ναι, άνοιγε… Εκείνη τη στιγμή δεν το σκέφτηκα καθόλου, γιατί αν το είχα σκεφτεί θα το έκανα».
Εισαγγελέας: Θυμάστε πόσες φορές τον κλωτσήσατε;
Κατηγορούμενος: Τρεις-τέσσερις αλλά νομίζω ότι δεν τον χτύπησα σοβαρά, δεν κατάλαβα. Και δεν είχα σκοπό να του κάνω κακό. Τα χτυπήματα δεν είναι θανατηφόρα.
Εισαγγελέας. Κλωτσάτε 5 φορές και τον χτυπάτε 3 στο κεφάλι. Χτυπάτε από αριστερά τη μια φορά και το κεφάλι βρίσκει δεξιά στο πεζοδρόμιο.
Κατηγορούμενος: Δεν το θυμάμαι… είδα μετά το βίντεο και αυτό δεν το διαπίστωσα.
Εισαγγελέας: Σε τι κατάσταση ήταν ο Κωστόπουλος (σ.σ. όταν βγήκε από το μαγαζί), θυμάστε;
Κατηγορούμενος: Εντάξει ήταν, προσπαθούσε να βγει.
Εισαγγελέας: Όταν έμεινε στο πεζοδρόμιο πως ήταν; Μιλούσε;
Κατηγορούμενος: Όχι δεν μιλούσε, ήταν ξαπλωμένος στο πεζοδρόμιο.
Εισαγγελέας: Στο βίντεο φαίνεται τελείως ακίνητος και ο διασώστης είπε ότι ήταν αναίσθητος.
Κατηγορούμενος: Δεν πρόσεξα, το μυαλό μου ήταν στη συμφορά.
Ανακινώντας την οργή μας και την οργή των οικείων του Ζακ, ο κατηγορούμενος στράφηκε ύστερα στο ακροατήριο και απευθύνθηκε στην οικογένεια, λέγοντας «Λυπάμαι πολύ».
Προσπαθούμε να πάρουμε μερικές ανάσες απ’ όσα προηγήθηκαν, και στο βήμα ανεβαίνει ο δεύτερος κατηγορούμενος, ο 63χρονος μεσίτης Αθανάσιος Χορταριάς, και πρώην μέλος της φασιστικής οργάνωσης «Πατριωτικό Μέτωπο». «Ανακατεύτηκα για καλό», λέει ξεκινώντας την απολογία του. «Να ξεκαθαρίσω πως δεν ανακατεύτηκα ούτε για να βοηθήσω τον κ. Δημόπουλο, ούτε για να αποτρέψω κάποια ληστεία», προσθέτει ισχυριζόμενος πως σκοπός του ήταν να… προστατέψει τον Ζακ που βρισκόταν μέσα στο μαγαζί. «Βλέπω τον Ζαχαρία Κωστόπουλο να πετάει κοσμήματα που βρίσκονταν στο πίσω ράφι του μαγαζιού. Ρωτάω “τι γίνεται;” και μου λένε “ληστεία”. Ρωτάω “έχει ειδοποιηθεί η αστυνομία”; Λένε “ναι” και ακούω μια κοπέλα να λέει “έγινε ληστεία στη Γλάδστωνος”», ισχυρίζεται.
Και συνεχίζει λέγοντας στην προσπάθειά του να αιτιολογήσει τις βίαιες κλωτσιές που έριξε στον Ζακ: «Είδα τον Ζαχαρία σε αλλοπρόσαλλη κατάσταση! Προσπαθεί να ανοίξει με τον πυροσβεστήρα την πόρτα… και βλέπω να κρατάει ένα μαχαίρι στο αριστερό του χέρι. Όντως φοβήθηκα και λέω, δεν υπάρχει περίπτωση στην κατάσταση που είναι να μη συμβεί κάτι κακό…. Σκέφτηκα να φύγω και βλέπω τον Ζαχαρία να χτυπάει το κεφάλι στη τζαμαρία. Στην κατάσταση που ήταν σκέφτηκα ότι δεν ξέρει τι κάνει, θα πέρναγε από τη τζαμαρία και θα έκοβε τον λαιμό του… Η αντίδραση μου ήταν στιγμιαία για να μην περάσει μέσα από τα τζάμια… Φυσικά κρατάει το μαχαίρι και φυσικά φοβάμαι. Φωνάζω “κάτσε μέσα” και κλωτσάω στον αέρα… Είναι μια στιγμή που δεν είναι ήρεμη. Θέλω να κάνω κάτι για καλό αλλά φοβάμαι κιόλας. Είναι μια δράση 11 δευτερολέπτων. Βγάζοντας το κεφάλι του από την τζαμαρία, τον πετυχαίνω με τη μία κλωτσιά αλλά δεν είχε τη δύναμη σε καμία περίπτωση να του κάνει κακό… Ας δεχτούμε μαξ δυο κλωτσιές. Δεν είχαν δύναμη, μπορούσαν μόνο να τον αιφνιδιάσουν».
Συνεχίζοντας να ηρωοποιεί τις ενέργειές του και επιχειρώντας να ενοχοποιήσει το θύμα παρουσιάζοντάς το ως επικίνδυνο, ο μεσίτης διατείνεται στη συνέχεια: «Του τραβάω ένα ένα τα δάχτυλα και του παίρνω το μαχαίρι και το πετάω μέσα στο κοσμηματοπωλείο για λόγους ασφαλείας… Στο βούλευμα γράφτηκε ότι κρατούσε το μαχαίρι ασυναίσθητα. Εγώ ξέρω ότι το μαχαίρι είναι όπλο…. Κρατάει μαχαίρι με προφανή σκοπό τη διαφυγή της σύλληψης. Εγώ πως μπορώ να σκεφτώ ότι το κρατάει ασυναίσθητα;».
Πρόεδρος: Ενεργήσατε σωστά σε ό,τι κάνατε;
Κατηγορούμενος: Εκ των υστέρων δεν θα ανακατευόμουν. Εγώ πήγα για καλό, δεν περίμενα το κακό που θα συνέβαινε… Ήταν ένας άνθρωπος (σ.σ. ο Ζακ) που νιώθει ότι θα συλληφθεί και θέλει να διαφύγει.
Πρόεδρος: Δεν ήταν όμως δικό σας το κατάστημα για να υπάρχει ένας συναισθηματικός παράγοντας… είστε ένας τρίτος.
Κατηγορούμενος: Εγώ πάω να βοηθήσω τον Κωστόπουλο.
Πρόεδρος: Ναι αλλά κλωτσάτε με τα πόδια… Σκεφτήκατε ότι μπορεί να γίνει κάτι (σ.σ. κακό) αφού είπατε ότι ο άνθρωπος δε λειτουργούσε με λογικά κριτήρια;… Γιατί δεν είπατε (σ.σ. στον κοσμηματοπώλη) να ανοίξει την πόρτα; Δεν ακούσατε τον άνθρωπο που έλεγε “φτάνει θα τον σκοτώσετε”;
Κατηγορούμενος: Δεν το άκουσα εκείνη την ώρα.
Εμμένοντας και κατά την απολογία του, πως ο Ζακ ήταν τοξικομανής, παρά τις καθαρές τοξικολογικές εξετάσεις, ο κατηγορούμενος παραλληλίζει ακολούθως όσα διαδραματίστηκαν στη Γλάδστωνος, με ένα συμβάν που έλαβε χώρα στη Θεσσαλονίκη κάποιες ημέρες μετά τον θάνατο του Ζακ, όπου ένας τοξικοεξαρτημένος λήστεψε ένα μαγαζί. «Δεν ξέρατε πού θα καταρρεύσει η τζαμαρία, αλλά συνεχίσατε να χτυπάτε», λέει η Πρόεδρος και ο μεσίτης απαντάει πως, «Το κεφάλι το πετυχαίνω την ώρα που βγάζει το κεφάλι του από τη τζαμαρία. Εγώ σταμάτησα την οποιαδήποτε ενέργεια μόλις πήρα το μαχαίρι από τα χέρια του. «Έχετε κάνει μαθήματα άμυνας;», αναρωτήθηκε η Πρόεδρος επικαλούμενη μαρτυρία σύμφωνα με την οποία οι κλωτσιές του Χορταριά ήταν ελεγχόμενες. «Το είπε επειδή πρόσεξα να μην του κάνω κακό… Όχι δεν έχω κάνει μαθήματα, γι’ αυτό και έκανα ό,τι έκανα με τη μεγαλύτερη προσοχή που μπορούσα».
Λίγο προτού η απολογία του φτάσει στο τέλος, ο κατηγορούμενος επικαλείται «το ένστικτο του αλτρουισμού», για να αιτιολογήσει τις θανατηφόρες κλωτσιές του προς την Zackie, επιμένοντας πως ό,τι έκανε το έκανε για να την προστατεύσει. Τον λόγο παίρνει ο Εισαγγελέας:
Εισαγγελέας: Βλέπω στο βίντεο να κλωτσάτε 9 φορές και οι 5 να βρίσκουν στο κεφάλι.
Κατηγορούμενος: 7 ή 9 κλωτσιές δεν θυμάμαι… Όχι, μαξ δυο να τον βρήκαν. Οι άλλες ήταν στον αέρα.
Εισαγγελέας: Ακούσατε τον κόσμο να φωνάζει “σταματήστε”;
Κατηγορούμενος: Όχι δεν υπήρχε κάτι τέτοιο… παρά μόνο ο κ. Kαραγιώργης (σ.σ. ο μάρτυρας) που τo είπε στον κ. Δημόπουλο.
Εισαγγελέας: Είδατε τον συγκατηγορούμενο να πετάει πέτρα;
Κατηγορούμενος: Δεν το θυμάμαι… Tο είδα στο βίντεο, ήμουν επικεντρωμένος στο τι κάνει ο Kωστόπουλος.
Εισαγγελέας: Ακούγεται ο κόσμος όμως που αντιδρά γύρω γύρω, την ώρα που γίνονταν οι κλωτσιές.
Κατηγορούμενος: Εγώ δεν τα άκουγα αυτά, ήμουν τόσο επικεντρωμένος γιατί κι εγώ φοβόμουν. Πήγα να βοηθήσω αλλά κρατούσε μαχαίρι και φοβόμουν τι θα γινόταν αν έβγαινε έξω με το μαχαίρι… Εκτίμησα ότι μπορεί να τραυματιστεί από την τζαμαρία… Πιθανολογώ πως είναι υπό την επήρεια… Χτυπάει με το κεφάλι (σ.σ. την τζαμαρία) γιατί προφανώς δεν έχει συναίσθηση του τι κάνει και θα περνούσε από μέσα με το κεφάλι του.
Μετά τις απολογίες των κατηγορούμενων, το δικαστήριο διέκοψε για τις 30/5, ενώ αρκετός κόσμος είχε αρχίσει να χάνει την ψυχραιμία του και να αντιδράει έντονα μπροστά σε όσα άκουγε από τον μεσίτη. Έξω από την αίθουσα είχαν στηθεί άντρες των ΜΑΤ. Η διαδικασία θα συνεχιστεί με την πρόταση του Εισαγγελέα της Έδρας για την ενοχή ή μη των δύο πρωτόδικα καταδικασμένων επιχειρηματιών και την τελική απόφαση. Μόνη δικαίωση για τη μνήμη του Ζακ, που εξακολουθεί να κατακρεουργείται μέσα στις δικαστικές αίθουσες, η απόλυτη καταδίκων των κατηγορουμένων.