Φωτογραφία: Παναγιώτης Τζάμαρος / FOSPHOTOS
Μανώλης Γλέζος: «Ο Κάστρο βιολογικά μόνο έχει πεθάνει»
“Viva Cuba, Viva Cuba, il primo libero territoro dell’ America”. Είναι η πρώτη φράση που λέει στην Popaganda ο Μανώλης Γλέζος, πληροφορούμενος τον θάνατο του Κάστρο. Είναι «τα λίγα λόγια που είχα εκφωνήσει σε ραδιοφωνικό σταθμό της Αβάνας. Είναι αυτό που έμαθα πριν από μισό αιώνα στην Κούβα που την είχα επισκεφτεί. Ο Κάστρο βιολογικά μόνο έχει πεθάνει, γιατί ζει και συνεχίζει να εμπνέει όλους τους λαούς της Λ.Αμερικής. Αν ο κουβανέζικος λαός δεν πίστευε σε αυτόν, δεν θα αγωνιζόταν, παρά τον εγκλωβισμό από της ΗΠΑ, τις επιδρομές των αλεξιπτωτιστών και την απόβαση στον κόλπο των Χοίρων. Ο Κάστρο εγκαθίδρυσε το καθεστώς της εξουσίας του λαού, το διαπίστωσα στην Κούβα με τα ίδια μου τα μάτια. Δεν ξαναείδα ποτέ στη ζωή μου, στις 42 χώρες του κόσμου που έχω ταξιδέψει, οπλισμένο λαό. Κι όλοι, γνωρίζετε καλά, φοβούνται ένα λαό οπλισμένο. Ακόμη και το ότι οι ΗΠΑ αναγκάστηκαν να αναγνωρίσουν την ύπαρξη της Κούβας είναι ένα πολύ σημαντικό γεγονός».
Λουτσιάνα Καστελίνα: «Η απόδειξη ότι ο Δαυίδ μπορεί να νικήσει τον Γολιάθ»
Για το ιστορικό στέλεχος της ιταλικής Αριστεράς και συνιδρύτρια της Il Manifesto Λουτσιάνα Καστελίνα, η οποία είχε συναντήσει τον Κάστρο αρκετές φορές στην Αβάνα, «ο Φιντέλ παραμένει η απόδειξη ότι ο Δαυίδ μπορεί να νικήσει τον Γολιάθ. Αυτός είναι ο λόγος που τον αγαπάμε, και ο λόγος που ένα μεγάλο μέρος του κουβανικού πληθυσμού κλαίει για το θάνατό του, παρά τα όσα δεν λειτουργούν, όπως θα έπρεπε, στην Κούβα. Έκανε βεβαίως πολλά λάθη, όπως γνωρίζουμε, αλλά πρέπει πάντα να έχουμε κατά νου ότι αυτά τα λάθη ήταν το αποτέλεσμα των ακραίων δυσχερειών, που προκαλούσε η αδιανόητη επιθετικότητα και το εμπάργκο των ΗΠΑ. Ο Φιντέλ δεν ήταν επικεφαλής φυσικά εδώ και κάποια χρόνια. Επομένως, δεν θα αλλάξουν πολλά πράγματα με το θάνατό του. Τα πράγματα θα αλλάξουν εξαιτίας του Ντόναλντ Τραμπ».
Σάντρο Μετσάντρα: «Η απήχηση της κουβανέζικης επανάστασης ακόμα σε ισχύ».
Ο καθηγητής πολιτικής ιστορίας Σάντρο Μετσάντρα δεν θα έλεγε ότι ο θάνατος του Φιντέλ συμβολίζει το τέλος μιας εποχής, αφού «η εποχή του Φιντέλ και του Τσε Γκεβάρα την εποχή της Λατινικής Αμερικής των ανταρτών και της Tricontinental έληξε μέσα από τις αιματηρές και υποστηριζόμενες από τις ΗΠΑ δικτατορίες, τη δεκαετία του ’70 στην περιοχή (από την Χιλή μέχρι την Αργεντινή)». Σε περίπτωση που έχουμε κατά νου άτομα, όπως ο Τσάβες ή γενικότερα τις «προοδευτικές» κυβερνήσεις, την τελευταία δεκαετία, στη Λ.Αμερική, «πρόκειται για μια διαφορετική ιστορία», επισημαίνει, αν και παραδέχεται πως: «αναμφίβολα παίξανε ρόλο ο Κάστρο και η Κούβα, όχι όμως τον αποφασιστικό. Εξ ου και δεν θεωρώ ότι ο θάνατος του Φιντέλ συμβολίζει κάτι». Σε ό,τι αφορά τον ίδιο τον Φιντέλ, «καθένας μπορεί να σκεφτεί ό,τι θέλει», υπογραμμίζει. «Έκανε πολλά λάθη , όπως ο ουρουγουανός Εντουάρντο Γκαλεάνο έχει επισημάνει. Αλλά και πάλι, βάσει του Γκαλεάνο, του Φιντέλ τού οφείλουμε την Κουβανική Επανάσταση, κάτι που θεωρώ ότι δεν πρέπει να ξεχάσουμε. Η Κουβανική Επανάσταση άλλαξε για πάντα την ιστορία της Λ.Αμερικής. Kαι η απήχησή της συνεχίζεται να είναι σε ισχύ στην περιοχή και πέρα από αυτή».
Φωτογραφίες: Άγγελος Χριστοφιλόπουλος / FOSPHOTOS
Ευτύχης Μπιτσάκης: «Ο Κάστρο τόλμησε το αδιανόητο»
«Ο Φιντέλ Κάστρο ήταν ο τελευταίος από τους μεγάλους ελευθερωτές των λαών του 20ου αιώνα, μετά τον Λένιν, τον Μάο και τον Χο Τσι Μιν», σύμφωνα με τον ακαδημαϊκό, φυσικό, χημικό και φιλόσοφο Ευτύχη Μπιτσάκη, ο οποίος διευκρινίζει ότι ο ηγέτης της Κουβανέζικης Επανάστασης δεν ξεκίνησε ως κλασικός Μαρξιστής: «Δεν περίμενε να ξεσπάσει η Επανάσταση ως το νομοτελειακό αποτέλεσμα της σύγκρουσης των παραγωγικών δυνάμεων με τις σχέσεις της παραγωγής. Ο Κάστρο ανδρώθηκε σε μια χώρα με διεφθαρμένο δικτατορικό καθεστώς, προϊόν της σύμφυσης των συμφερόντων της εγχώριας ολιγαρχίας με τα συμφέροντα του Ιμπεριαλισμού των ΗΠΑ. Μελετώντας τη συγκεκριμένη πραγματικότητα της πατρίδας του, ο Κάστρο τόλμησε το αδιανόητο. Αυτός και μια ομάδα αποφασισμένων πήραν τα όπλα, ανέβηκαν στο βουνό και από εκεί κατέβηκαν στην πόλη ως ελευθερωτές. Η Επανάσταση της Κούβας ήταν, κατά τον Τσε, “αποκλειστικά κουβανική”, ή , πιο σωστά, Λατινοαμερικανική. Ήταν μια επανάσταση πατριωτικά δημοκρατική και αντιδογματικά προοδευτική. Ο Κάστρο ήταν ο αγαπημένος του λαού. Η συμμετοχική-δημοκρατική Επανάσταση της Κούβας απέκρουσε την ένοπλη εισβολή στον κόλπο των Χοίρων. Άντεξε το εμπάργκο και την κατάρρευση των καθεστώτων του κρατικού Σοσιαλισμού. Ο Κάστρο ήταν, λέει, “δικτάτορας”. Αλλά οι “δημοκράτες” δεν κατόρθωσαν να τον δολοφονήσουν. Ήτανε, λέει, “αμετανόητος”. Ναι, ήταν ένας αμετανόητος επαναστάτης που θα ζει ως ανέσπερο φως, στην καρδιά των λαών του πλανήτη».
Νόαμ Τσόμσκι: «Σημαντική μορφή»
«Ο Φιντέλ Κάστρο υπήρξε μια πολύ σημαντική μορφή», δηλώνει αποκλειστικά στην Popaganda, o Νόαμ Τσόμσκι, αμφιβάλλοντας αν «ο θάνατός του θα αλλάξει πολλά πράγματα». Ωστόσο, προσθέτει ο Αμερικανός στοχαστής και καθηγητής Γλωσσολογίας , το «αν θα αφήσει κάποια παρακαταθήκη ή σπόρο η Κουβανέζικη Επανάσταση είναι στη δική μας ευχέρεια να το αποφασίσουμε».