Η πραγματοποίηση ενός γυρίσματος είναι έτσι κι αλλιώς μια χρονοβόρα διαδικασία που απαιτεί ώρες οργάνωσης, συντονισμό ταχυδακτυλουργού σε κάποιες περιπτώσεις, τηλέφωνα, άδειες, πόλεμο με τη γραφειοκρατία, υλικά, κόσμο, τεχνικούς, σενάριο, τακτ, διπλωματία, γρήγορα αντανακλαστικά, εναλλακτικό πλάνο σε περίπτωση που κάτι πάει στραβά, σχεδιασμό διαδρομών και τοποθεσιών και υπομονή. Αυτά υπό κανονικές συνθήκες. Αν τώρα μέσα σε όλα αυτά προσθέσουμε τον περιορισμό των μετακινήσεων, τα κλειστά μαγαζιά, τα τεστ κορωνοϊού, τις μάσκες και τις καθυστερήσεις των υλικών, αντιλαμβανόμαστε ότι η κατάσταση για κάποιους γίνεται σαφώς πιο πολύπλοκη και ψυχοφθόρα. Τέσσερις άνθρωποι που εργάζονται σε παραγωγές βίντεο τα οποία προορίζονται για διάφορα μέσα (τηλεόραση, κινηματογράφο, διαφημίσεις, διαδικτυακές πλατφόρμες) μίλησαν στην Popaganda για όσα αντιμετωπίζουν όλους αυτούς τους μήνες της πανδημίας.
Σκηνοθέτης/Εικονολήπτης
Εργάζομαι ως σκηνοθέτης αρκετά χρόνια. Δυστυχώς όμως οι παραγωγές αυτή την περίοδο είναι απειροελάχιστες. Συνάμα δούλευα στα θέατρα, σε ό,τι έχει σχέση με βίντεο και το οπτικοακουστικό κομμάτι, είμαι ιδρυτικό μέλος της ομάδας Trashformers, όπου διοργανώναμε parties και shows στην Ελλάδα και στο εξωτερικό και έπαιζα μουσική σε μπαράκια της Αθήνας. Και σε αυτή την τελευταία πρόταση με πληγώνει ο παρελθοντικός χρόνος που χρησιμοποίησα. Όταν λοιπόν μου έγινε η πρόταση για τη δουλειά που κάνω τώρα με αστεία βίντεο, ήταν σαν ένα χέρι να με τράβηξε από την κινούμενη άμμο της ανεργίας και του άγχους που είχα για το αν θα μπει το επιδομα και αυτόν τον μήνα. Τα γυρίσματα στη δική μου περίπτωση είναι καθημερινά και δυστυχώς χρησιμοποιώ κάθε μέρα μετρό. Κάποιες μέρες είναι τόσο γεμάτο με αποτέλεσμα να περιμένω τον επόμενο συρμό και προφανώς να αργώ λίγα λεπτα για να φτάσω. Κάποιες, λίγες, φορές αν έχω κουράγιο μετα το γύρισμα περπατώ όλη τη διαδρομή ή ένα μέρος της, από την Ακρόπολη μέχρι τον Λόφο Σκουζέ. Με βοηθά να χαλαρώνω, όσο μπορώ, σε μια δυστοπικη πόλη που είναι πια η Αθήνα. Την 25η Μαρτίου για παράδειγμα που είχαμε γύρισμα στον Νέο Κόσμο, ο σταθμός του μετρό ήταν κλειστός για την παρέλαση και απαγορευόταν η μετακίνηση στο κέντρο, με αποτέλεσμα να χρειαστεί να περπατήσω πολλά χιλιόμετρα για να φτάσω εκεί και να γυρίσω μετά σπίτι μου.
Κάνουμε μοριακό τεστ σίγουρα μια φορά τον μήνα. Αν υπάρχει κάποια υποψία για επαφή με ύποπτο κρούσμα, κάνουμε και rapid test. Ένα γύρισμα στην εποχή του covid είναι σίγουρα πιο δύσκολο. Πολλές φορές έχουμε καθυστερήσεις στη παράδοση των props κάτι που μπορεί να μας αναβάλλει το καθορισμένο γύρισμα και συμπιεζόμαστε ανάμεσα από καθυστερήσεις και deadlines. Ευτυχώς σχεδόν όλος ο εξοπλισμός είναι στο στούντιο και τα περισσότερα γυρίσματα γίνονται εκεί. Όταν όμως βγαίνουμε έξω υπάρχει τεράστιο πρόβλημα λόγω του περιορισμού ατόμων που επιτρέπονται σε ένα αυτοκίνητο. Οι άτυχοι που θα φτάσουν πρώτοι με αμάξι πρέπει να ξεφορτώσουν μόνοι τους και η υπόλοιπη ομάδα να έρθει με πολλά ταξί ή μετρό. Τα εξωτερικά γίνονται σε κοντινά πάρκα όπως το Ζάππειο και ο Εθνικός Κήπος. Όλη η ομάδα έχει άγχος και προφανώς οι πολλές ώρες με μάσκα κουράζουν και μπορεί να δημιουργηθεί κάποια ένταση λόγω αυτού. Η φύση της δουλειάς αυτής είναι να βρίσκεσαι με κόσμο στον ίδιο χώρο, έτσι αν κάποιος κολλήσει (χτύπα ξύλο) είναι εύκολο να κολλήσουν και οι υπόλοιποι επίσης και ένα μόνο κρούσμα να υπάρξει θα πρέπει για τουλάχιστον δύο εβδομάδες να είμαστε όλοι σε καραντίνα και χωρίς δουλειά. Ευτυχώς δεν έχει συμβεί κάτι τέτοιο μέχρι τώρα.
Ευτυχώς όλα τα γυρίσματά μας έχουν αστείο κόνσεπτ και αυτό είναι κάτι που μας χαρίζει χαμόγελο σε μία γκρίζα εποχή. Από την αστυνομία έχουν γίνει έλεγχοι σε όλους μας, πηγαίνοντας ή φεύγοντας από το γύρισμα. Στον Εθνικό κήπο μάς κάνουν συχνά έλεγχο οι φύλακες αλλά επειδή έχουμε ελαφρύ εξοπλισμό, μας αφήνουν στην ησυχία μας. Θελαμε κάποια στιγμή να βγάλουμε άδεια για τον Εθνικό Κήπο αλλά όταν πήραμε τηλέφωνο έτρεχαν με δικό τους εσωτερικό κρούσμα και μας είπαν «κάντε ό,τι θέλετε». Η κυβέρνηση θα έπρεπε να έχει μεριμνήσει για κάποια πράγματα. Το βασικότερο, να είναι πιο συχνα τα δρομολόγια στα ΜΜΜ γιατί αλήθεια πολλές φορές οι συρμοί μοιάζουν με κονσέρβες γεμάτες με ανθρώπους-σαρδέλες. Πιο συχνά δωρεάν τεστ σε περισσότερες πλατείες και διαγνωστικά σημεία. Επειδή έχω ζήσει το μεγαλύτερο κομμάτι της καραντίνας με επιδομα, αυτό πρέπει να μπαίνει στο τέλος κάθε μήνα, που λήγει η αναστολή και όχι όποτε… Και σίγουρα να σταματήσει το παράλογο μέτρο με την βραδινή απαγόρευση κυκλοφορίας που το μόνο που δημιουργεί είναι μεγαλύτερα ψυχολογικά σε άτομα που δουλεύουν όλη μέρα και δεν μπορουν να πάνε μια βραδινή βόλτα να χαλαρώσει το μυαλό τους. Γενικά όταν τελειώσει η πανδημία αρχικά θα ήθελα να έχουμε τις ζωές μας πίσω. Αυτό άσχετα με τα γυρίσματα. Δεν νομίζω πως σκέφτομαι κάτι που θα ήθελα να παραμείνει ίδιο μετα το τέλος της πανδημίας. Γιατί μόνο προβλήματα μας έχει δημιουργήσει στα γυρίσματα και καμία διευκόλυνση.
Παραγωγός/Ηθοποιός (AKRAN Creative Company)
Εργάζομαι χρόνια ως ηθοποιός αλλά και στην παραγωγή βίντεο. Θα έλεγα ότι προσωπικά είχα την ευκαιρία να αφοσιωθώ στην παραγωγή φέτος και να εστιάσω στο αντικείμενο περισσότερο. Εγώ βρίσκομαι στο γραφείο μου καθημερινά, ένα γύρισμα όμως διαρκεί έως 12 ώρες και δεν πρέπει να τις ξεπερνάει. Όταν φτάνει μία ταινία σε γύρισμα έχει περάσει αρκετός καιρός development το οποίο μπορεί να σημαίνει και χρόνια. Τεστ κορωνοϊού γίνονται σε κάθε περίπτωση πριν το γύρισμα, πριν το ρεπεράζ, πριν τις πρόβες και γενικά προσπαθούμε να εξεταζόμαστε αρκετά συχνά. Ένα γύρισμα στην εποχή του covid είναι σαφώς πιο περίπλοκο καθώς υπάρχουν επιπλοκές σε κάθε στάδιο. Από την προετοιμασία η οποία τώρα γίνεται με επιπλέον έξοδα έως το γύρισμα, κατά το οποίο υπάρχουν τεράστιες πιθανότητες να σταματήσει από ένα περιστατικό. Συνήθως δεν διαρκεί περισσότερο από πριν καθώς η οικονομική δυνατότητα δεν αλλάζει. Προσπαθούμε να κάνουμε το καλύτερο κάτω από τις συγκεκριμένες συνθήκες. Είναι πιο δύσκολο οργανωτικά καθώς οι περιορισμοί περιορίζουν και τις μετακινήσεις για δουλειά και δημιουργούν άπειρες πολυπλοκότητες σε πράγματα που άλλοτε δεν ήταν πρόβλημα. Κάθε μέρα προκύπτουν άπειρα έξτρα προβλήματα που καλείσαι να αντιμετωπίσεις χωρίς να χάσεις το κουράγιο και την όρεξή σου.
Στην Ελλάδα δεν υπάρχουν μέτρα στήριξης για τις παραγωγές λόγω της υγειονομικής κρίσης όπως σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Το γύρισμα που ετοιμάζουμε τώρα θα γίνει στην Δυτική Πελοπόννησο σε μία λίμνη. Για λόγους ρεπεράζ και όχι μόνο, πηγαίνω και εκτός Αθηνών. Είναι απαραίτητη η προσωπική επικοινωνία για να διασφαλιστούν οι σωστές συνθήκες συνεργασίας. Φυσικά υπάρχει φόβος, ο καθένας το διαχειρίζεται με τα δικά του εργαλεία. Και ο φόβος εργαλείο αντιμετώπισης μιας κρίσης είναι και δυστυχώς η χαρά και το γέλιο, το απρόοπτο, έχουν στερέψει σε αυτήν την αποστειρωμένη εποχή. Προσωπικά μου έχουν κάνει πολλούς ελέγχους επειδή περπατάω αρκετά σε κεντρικά σημεία της πόλης. Απλώς επιδεικνύω τα σχετικά έγγραφα και συνεχίζω. Σχετικά με το γύρισμα που ετοιμάζουμε θα έχουμε προνοήσει να ενημερώσουμε τις αρχές ώστε να αποφύγουμε τα ευτράπελα, αστεία σκηνικά. Θα επιθυμούσα να μην υπάρχει εξονυχιστικός έλεγχος κάθε φορά που μετακινούμαστε για δουλειά σαν να έχουμε κάνει κάτι κακό. Θα ήταν χρήσιμο να καλύπτει το κράτος οικονομικά τα απαραίτητα έξοδα για την προστασία ενάντια στον κορωνοϊό. Περιμένω και εύχομαι να γίνουν όλα όπως πριν. Να αλλάξουν όλα! Η απόσταση δεν βοηθάει τους ανθρώπους και την επικοινωνία. Το μόνο που κρατάω είναι το #metoo και όλα τα άλλα θέλω να τα πετάξω στα σκουπίδια.
Ηχολήπτης
Εργάζομαι ως ηχολήπτης, έχω δικό μου στούντιο αλλά στον συγκεκριμένο τομέα ξεκίνησα να δουλεύω περισσότερο μετά την έναρξη της πανδημίας. Το ωράριο δεν είναι συγκεκριμένο, μπορεί να ξεκινήσει στις 9 πμ αλλά μπορεί και στις 6 μμ. Ανάλογα με τη διαθεσιμότητα του συνεργείου, του καστ, του χώρου κ.ο.κ. Δεν οδηγώ οπότε είτε θα πάρω τα μέσα, είτε αν είναι κάποιος φίλος με αυτοκίνητο στο γύρισμα θα με πάρει μαζί του. Πλέον με τον covid χρησιμοποιώ μόνο ταξί (μέσω γνωστής εφαρμογής) οπότε δεν έχω αντιμετωπίσει κάποιο θέμα. Τεστ γίνονται πάντα πριν από κάθε γύρισμα. Τις περισσότερες φορές γίνονται rapid tests μια ώρα πριν την έναρξη των γυρισμάτων αλλά και κάποιες φορές έχουν γίνει και μοριακά 1-2 ημέρες πριν. Προφανώς ένα γύρισμα θα διαρκέσει περισσότερο αυτή την περίοδο. Πρώτον λόγω των rapid tests, δεύτερον για να γίνει απολύμανση του εξοπλισμού πριν και μετά το γύρισμα και τρίτον για διαλείμματα αερισμού του χώρου (στην περίπτωση των εσωτερικών γυρισμάτων). Στο 90% των γυρισμάτων θα μεταφέρω τον δικό μου εξοπλισμό, όπως και πριν τον κορωνοϊό. Απλά πλέον έχουν προστεθεί σε αυτόν και τα μέσα ατομικής προστασίας και τα προϊόντα καθαρισμού. Στο 10% των περιπτώσεων που δεν χρειάζεται να φέρω δικό μου εξοπλισμό, η πλάτη και η μέση μου κάνουν πάρτι. Οι χώροι που γίνονται τα γυρίσματα είναι και εσωτερικοί και εξωτερικοί, με τον καθένα να έχει τις δυσκολίες του. Μέχρι τώρα δεν έχει τύχει να ταξιδέψω εκτός Αθηνών για κάποιο γύρισμα, μόνο μέχρι την εξωτική Ζωφριά και ευτυχώς σε κανένα από τα συνεργεία που έχω συνεργαστεί μέχρι τώρα δεν έχει υπάρξει κρούσμα.
Το περίεργο είναι ότι προσωπικά, από το πρώτο lockdown μέχρι και σήμερα δεν μου έχει τύχει κάποιος έλεγχος, ούτε σε γύρισμα, ούτε πουθενά. Παράπονο το έχω, να με σταματήσουν μετά τις 9 μμ και να πω «Κύριε τσέε μου, να το χαρτί μου». Τα απρόοπτα είναι πάντα εντός προγράμματος, ιδιαίτερα σε εξωτερικά γυρίσματα. Πρόσφατα περιμέναμε να ηρεμήσει ένας διαπληκτισμός, με ιδιαιτέρως δημιουργικά κοσμητικά επίθετα, σε δημόσια υπηρεσία μεταξύ σεκιούριτι και παρευρισκομένων καθώς το γύρισμα ήταν ακριβώς απέναντι. Η πλειονότητα των συναδέλφων μου βιώνει εδώ και έναν χρόνο την ανεργία χωρίς ουσιαστική στήριξη και προοπτική επανεκκίνησης των εργασιών τους στο άμεσο μέλλον. Μέλλον δυσοίωνο από τη στιγμή που δεν έχουμε σαν κλάδος κατοχυρωμένα εργασιακά δικαιώματα. Η στήριξη που έχουμε λάβει από την παρούσα κυβέρνηση είναι αστεία, όπως άλλωστε και οποιοσδήποτε άλλος πληττόμενος κλάδος. Σίγουρα χρειαζόμαστε μεγαλύτερη οικονομική στήριξη, το βοήθημα των 534 ευρώ ή η επιστρεπτέα προκαταβολή (στην περίπτωση που μπορείς να την πάρεις) για τους μη μισθωτούς δεν καλύπτουν ούτε τα βασικά. Η συνταγογράφηση και αποζημίωση των τεστ για όλους (όχι τα 2 δωρεάν rapid tests ανά μήνα για επιχειρήσεις άνω των 20 ατόμων) θα επέτρεπε να κινηθεί η οικονομία παραπάνω και θα γλίτωνε μικρές επιχειρήσεις και επαγγελματίες από το έξτρα κόστος. Περιμένω πώς και πώς να βγάλουμε τις μάσκες. Το μόνο που θα ήθελα να μείνει το ίδιο είναι η προσοχή αλλά όχι η υπερβολή, στην υγιεινή και στην καθαριότητα, τίποτε άλλο.
Σκηνοθέτης/Σεναριογράφος
Εργάζομαι και εργαζόμουν ως σκηνοθέτης και σεναριογράφος σε παραγωγές και πριν την πανδημία. Ένα γύρισμα αυτή την περίοδο δεν διαρκεί περισσότερο αλλά είναι σαφώς πιο εξοντωτικό το να είσαι καθ’ όλη τη διάρκειά του με μάσκα. Τα γυρίσματα είναι καθημερινά ή και σπαστά και κατά κύριο λόγο όταν ξεκινάμε, για μια τηλεοπτική σειρά σε στούντιο για παράδειγμα, είναι το κλασικό 08:00 ή 09:00 το πρωί. Αλλά στον κινηματογράφο και ενδεχομένως και στη διαφήμιση οι ώρες έναρξης των γυρισμάτων ποικίλουν. Και διαρκούν κυρίως 10 και όχι 8 ώρες. Τεστ κορωνοϊού γίνονται συχνά, σε κάθε ένα γύρισμα σίγουρα ένα μοριακό την εβδομάδα και rapid tests ανά δύο με τρεις ημέρες. Οι περισσότεροι συντελεστές ενός γυρίσματος, οι οπερατέρ, οι ηλεκτρολόγοι και οι ηχολήπτες που έχουν ήδη μεγάλο φόρτο δουλειάς και πρέπει να φορούν μάσκα, σίγουρα είναι αυτοί που επιβαρύνονται περισσότερο.
Περίπτωση κρούσματος δεν έχουμε αντιμετωπίσει, γενικά όμως υπάρχει ένας υποσυνείδητος φόβος. Ευτυχώς όλα τα παιδιά έχουν έντονη την αίσθηση υπευθυνότητας για πρόληψη και είναι συνήθως ευχάριστη η ατμόσφαιρα και το ξεχνάμε πολύ σύντομα και επικεντρωνόμαστε στη δουλειά μας, πάντα εννοείται με ενσυναίσθηση για τον άλλον. Έχουμε γελάσει για παράδειγμα αρκετές φορές κυρίως την ώρα του τεστ, όταν βγαίνουμε όλοι δακρυσμένοι από την όχι και τόσο ευχάριστη διαδικασία με την μπατονέτα στη μύτη. Μέχρι στιγμής δεν έχει τύχει να μας κάνουν κάποιον έλεγχο σε κάποιο γύρισμα. Θα ήθελα να δω μια έμπρακτη υποστήριξη του κινηματογραφικού κλάδου και γενικότερα του καλλιτεχνικού που πλήττονται ανεπανόρθωτα αυτή τη περίοδο, οικονομικά αλλά και θεσμικά. Κακά τα ψέματα τα έργα που παράγουμε δεν είναι μόνο για online κατανάλωση. Χρειάζεται ο κόσμος να επιστρέψει στις αίθουσες, στα θέατρα, στα μουσεία και όλους τους χώρους πολιτισμού, με πρόνοια για τον συνάνθρωπό μας, δεν πρέπει να χαθεί αυτή η αλληλεπίδραση. Περιμένω πώς και πώς να μπορέσω να μιλήσω κοιτώντας τον άλλον στο πρόσωπο χωρίς φόβο και πίσω σκέψεις, όχι μέσω οθόνης αλλά από κοντά, πολύ κοντά. Εύχομαι να μην μείνει τίποτα από αυτά που προέκυψαν κατά τη διάρκεια της καραντίνας, γιατί μόνο κακά κουσούρια μπορεί να αφήσουν.