Επί χρόνια, φεμινιστές και ακτιβιστές για την ειρήνη αγωνίζονται για τον έλεγχο των όπλων παγκοσμίως. Αντιθέτως, έχουμε ένα Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ με πέντε κράτη με πυρηνικά όπλα, ένα από αυτά είναι και η Ρωσία – με μια κυβέρνηση που πιθανότατα θα εμποδίσει κάθε είδους ειρηνευτικές προσπάθειες. Η ειρήνη και η επίλυση των συγκρούσεων δεν θα επιτευχθούν με την εξάπλωση του ΝΑΤΟ και τις περαιτέρω προκλήσεις -από όποια πλευρά κι αν έρχονται. Καμία εγγύηση δεν υπάρχει για την βιωσιμότητα μιας ειρηνικής περιόδου, όταν ευνοείται και προτεραιοποιείται η στρατιωτικοποιημένη ασφάλεια έναντι της ανθρώπινης ασφάλειας.
Από την Παλαιστίνη μέχρι το Αφγανιστάν κι από την Υεμένη μέχρι την Ουκρανία, μια φεμινιστική ανάλυση προβάλλει μια απλή –αλλά συχνά ξεχασμένη– σκέψη: η απώλεια ανθρώπινων ζωών δεν είναι απλά μια αφηρημένη έννοια. Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε το μέγεθος των ανθρωπίνων φόρων που πληρώνουμε, την βαθιά έμφυλη ανθρωπιστική κρίση και τις καταστροφικές συνέπειες αυτής της σύγκρουσης –και για το μέλλον του πλανήτη. Η ανθρώπινη ασφάλεια δεν αποτελεί δευτερεύον ζήτημα, αλλά μάλλον πρέπει να είναι κεντρική και διατομεακή σε όλες τις αποφάσεις άμυνας, ειρήνης και ασφάλειας. «Υπάρχει ανάγκη να δοθεί προτεραιότητα στη διπλωματία της ειρήνης από όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές. Οι σκέψεις στους ανθρώπους που ζουν στην Ουκρανία», σχολιάζει η οργάνωση Κόσμος Χωρίς Πολέμους και Βία.
Σε κάθε πόλεμο, όπως γράφει η Bénédicte Santoire, ερευνήτρια για το Research Network on Women, Peace and Security, η ανθρωπιστική κρίση που προκύπτει βαθαίνει και επιδεινώνει τις ανισότητες του πατριαρχικού συστήματος. «Είναι παγκοσμίως αποδεκτό πώς η κυκλοφορία όπλων συνδέεται άμεσα με τη βία λόγω φύλου, ιδιαίτερα με τις γυναικοκτονίες. Η Ουκρανία δεν αποτελεί διαφορετική περίπτωση», σημειώνει. Σε συνεργασία με επιζώσες εκεί, η Διεθνής Αμνηστία σημείωσε μια έξαρση περιπτώσεων ενδοοικογενειακής βίας στο Ντόνετσκ και την περιοχή του Λουχάνσκ.
Σε ό,τι αφορά τη φεμινιστική εξωτερική πολιτική, είναι προφανές ότι οι αρχές κι οι αξίες των «ήπιων» πρακτικών -όπου και αν υπάρχουν- μένουν μόνο στα χαρτιά και ξεχνιούνται στην πράξη. «Ερχόμενα αντιμέτωπα με εχθρικές κυβερνήσεις όπως η Ρωσία, τα κράτη υιοθετούν σκληρή γραμμή και δίνουν προτεραιότητα σε θέματα υλικής και κρατικής ασφάλειας έναντι της ανθρώπινης ασφάλειας», συμπληρώνει η Bénédicte Santoire, καλώντας τα δυτικά κράτη να εφαρμόσουν τις φεμινιστικές αξίες όταν επιδιώκουν διπλωματικές σχέσεις με κράτη και εταίρους που αντιστέκονται στα δικαιώματα των γυναικών. «Πρέπει να ακούσουν τις γυναίκες βετεράνους, τις εκτοπισμένες γυναίκες, τις ακτιβίστριες, τις γιατρούς, τις νοσοκόμες κι άλλες εργαζόμενες στον τομέα της φροντίδας στην πρώτη γραμμή».
Το κλειδί για την επίλυση των συγκρούσεων βρίσκεται στη φεμινιστική εξωτερική πολιτική, διότι «παρέχει έναν ισχυρό φακό μέσω του οποίου μπορούμε να ανακρίνουμε τα βίαια παγκόσμια συστήματα εξουσίας που αφήνουν εκατομμύρια ανθρώπους σε διαρκή κατάσταση ευπάθειας». Ως εκ τούτου, διαφέρει από τον παραδοσιακό τρόπο σκέψης για την εξωτερική πολιτική, επικεντρώνοντας και δίνοντας προτεραιότητα στις ζωές και τις εμπειρίες των πιο περιθωριοποιημένων ατόμων και ομάδων της κοινωνίας.
Από την επανάσταση του Μαϊντάν του 2013, οι Ουκρανές έχουν εμπλακεί σε όλους τους τομείς της κοινωνίας των πολιτών και των ενόπλων δυνάμεων. «Οι γυναίκες είναι απαραίτητες για την ειρήνη και καμία ειρήνη δεν μπορεί να υπάρξει ουσιαστικά χωρίς αυτές. Για αυτό και πρέπει να συμπεριληφθούν σε όλα τα βήματα των πρωτοβουλιών οικοδόμησης της ειρήνης και των επικείμενων διαπραγματεύσεων», συμπληρώνει η Bénédicte Santoire.
Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και η Διεθνής Ένωση Γυναικών για Ειρήνη και Ελευθερία, η οποία δημοσίευσε την παρακάτω έκκληση με τίτλο:
Εμείς οι άνθρωποι, οι ακτιβιστές, όσοι νοιαζόμαστε, δεν έχουμε πλέον χρόνο να περιμένουμε να συνέλθουν αυτοί που βρίσκονται στην εξουσία. Πρέπει όλοι να δράσουμε τώρα, με άκρα επείγουσα ανάγκη, για να προστατεύσουμε τον πλανήτη μας και τους εαυτούς μας από την καταστροφή που μας επέφερε τα χέρια μιας διεφθαρμένης, προνομιούχου, στρατιωτικοποιημένης ελίτ, που ευδοκιμεί με την καταστροφή όλων των ζωντανών πραγμάτων σε αυτόν τον πλανήτη.
Η παγκόσμια ειρήνη απειλείται. Εδώ και πολύ καιρό τώρα. Όμως, οι πρόσφατες εξελίξεις, που κορυφώθηκαν με την κρίση στην Ουκρανία, οδήγησαν σε ταχεία επιδείνωση της ανθρώπινης ασφάλειας, σε επίπεδα που θυμίζουν εκείνα του 1914. Οι αναπτύξεις και οι μετακινήσεις στρατευμάτων, όχι μόνο κατά μήκος των ουκρανικών συνόρων αλλά σε όλο τον κόσμο. η τρέχουσα στάση μεταξύ Ρωσίας και ΝΑΤΟ· οι πόλεμοι δι’ αντιπροσώπων (proxy wars), οι καταλήψεις και οι επιθέσεις. η άνοδος των φασιστικών κυβερνήσεων. η αντίδραση κατά των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, και ιδίως των δικαιωμάτων των γυναικών· ο αγώνας για οικονομική ηγεμονία· καθώς και η οικονομική βία που ασκείται εναντίον μας μέσω των πολιτικών λιτότητας και της εκμετάλλευσης της ζωής, της εργασίας και των πλανητικών μας πόρων—όλα αυτά καταστρέφουν την παγκόσμια ειρήνη και έχουμε φτάσει σε ένα σημείο χωρίς επιστροφή.
Με κάθε σύγκρουση, η κατάσταση χειροτέρευε. Αντί για οραματιστική πολιτική ηγεσία, οι ελίτ μας έφεραν στα πρόθυρα ενός ολοκληρωτικού πολέμου. Πάλι!
Δεν πρέπει πραγματικά να εκπλαγούμε, καθώς η βία, ο πόλεμος και η καταστροφή είναι τα νόμιμα μέσα των ελίτ στην εξουσία. Η καπιταλιστική πολιτική οικονομία, που υποστηρίζεται από μια πατριαρχική, στρατιωτικοποιημένη και φυλετική παγκόσμια τάξη, είναι όπου ευδοκιμούν καλύτερα.
Οι ελίτ κατασκευάζουν συγκρούσεις σαν να βρίσκονται σε γραμμή παραγωγής. Τα πολιτικά τους μηνύματα και η «διπλωματία» τους μοιάζουν περισσότερο με προώθηση ενός ακόμη πολέμου παρά με οτιδήποτε άλλο. Κροταλίζουν τα όπλα τους, σφίγγουν τους μύες τους και προκαλούν ο ένας τον άλλον σε ολοένα και περισσότερη βία, – τραβώντας μας όλους σε έναν ατελείωτο κύκλο καταστροφής, θανάτου και απόγνωσης.
Αντί να μάθουμε μαθήματα από το όχι και τόσο μακρινό παρελθόν μας, αυτή η προνομιακή ομάδα λευκών ανδρών νιώθει το δικαίωμα όχι μόνο να επαναλάβει τα λάθη της ιστορίας, αλλά να τα διπλασιάσει. Η ιστορία μας είναι γεμάτη με πολεμικά παιχνίδια και σχέδια. Το μόνο που έχει σημασία είναι τα συμφέροντα και οι ανάγκες των προνομιούχων ελίτ στην εξουσία.
Η λεγόμενη δημοκρατική ηγεσία μας απέτυχε. Το ίδιο και αυτά τα υπερεθνικά όργανα, όπως τα Ηνωμένα Έθνη, στα οποία έχουμε αναθέσει συλλογικά την οικοδόμηση και τη διαφύλαξη της παγκόσμιας ειρήνης. Η αποτυχία τους να ενεργήσουν για λογαριασμό μας έχει φέρει τον πλανήτη στην πιο επικίνδυνη στιγμή του.
Οι ελίτ κατασκευάζουν συγκρούσεις σαν να βρίσκονται σε γραμμή παραγωγής.
Ο χώρος για να οραματιστούμε και να οικοδομήσουμε ειρήνη που είναι βιώσιμη, δίκαιη και φεμινιστική φαίνεται να εξαφανίζεται κάθε ώρα που περνάει. Με τις σημερινές στρατιωτικές τεχνολογίες, τα όπλα και τα πυρηνικά οπλοστάσια, δεν μπορούμε να ελπίζουμε παρά μόνο εάν όλοι εμείς που πρόκειται να χάσουμε από τον πόλεμο και τη βία συλλογικά σηκωθούμε και, με ενωμένη φωνή, καταγγείλουμε τον πόλεμο και τον μιλιταρισμό, ως λύση για οτιδήποτε.
Αγαπητοί φεμινιστές και φεμινίστριες, ακτιβιστές κι ακτιβίστριες της ειρήνης, υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, υπερασπιστές της γης και του νερού, ακτιβιστές κατά των πυρηνικών, όσοι οργανώνονται για την αποστρατιωτικοποίηση -όλοι όσοι καταλαβαίνουν ότι η ειρήνη είναι η μόνη μας επιλογή- η κόκκινη γραμμή έχει ξεπεραστεί και όλοι πρέπει να συσπειρωθούμε γύρω από ένα κοινό μήνυμα.
Είναι καιρός να αντιμετωπίσουμε το γεγονός ότι δεν έχουμε πλέον την πολυτέλεια να ασχολούμαστε με κάθε μεμονωμένο θέμα ή σύγκρουση ξεχωριστά, σαν να μην είναι κομμάτια του ίδιου παζλ. Εάν επιτρέψουμε στον μιλιταρισμό να θριαμβεύσει, θα οδηγήσει στον αφανισμό όλης της ζωής.
Η προνομιακή ομάδα λευκών ανδρών νιώθει το δικαίωμα όχι μόνο να επαναλάβει τα λάθη της ιστορίας, αλλά να τα διπλασιάσει.
Ήρθε η ώρα. Κι αν δεν βρούμε τρόπους να φέρουμε τους διαφορετικούς μας αγώνες σε μια συνεκτική φωνή, – σύντομα δεν θα έχουμε καθόλου φωνή. Δεν έχουμε πλέον την πολυτέλεια να στεκόμαστε και να περιμένουμε αντιδράσεις από αυτούς που έχουν χαθεί από την εξουσία και την απληστία. Πρέπει να δράσουμε τώρα. Και πρέπει να το κάνουμε σε αλληλεγγύη με όλους εκείνους που αντιμετωπίζουν άμεση απειλή για τη ζωή τους. Στην Ουκρανία και αλλού.
Όλοι μπορούμε να δούμε ότι κάτι δεν πάει καλά. Και οι άνθρωποι που ζουν σε περιοχές που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή αυτών των καταστροφικών πολιτικών όχι μόνο το βλέπουν αλλά και το αισθάνονται έντονα στο σώμα τους. Μας λένε ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι αναπόφευκτος. Ότι η εισβολή στο Αφγανιστάν, καθώς και η ανάληψη της εξουσίας από τους Ταλιμπάν, ήταν απαραίτητη. Ότι η Αραβική Άνοιξη δεν είχε άλλη κατεύθυνση παρά μόνο πολέμους μεγάλης κλίμακας. Μας λένε ότι κάθε φορά που επιλέγονταν ο πόλεμος έναντι της ειρήνης ήταν ένας αναπόφευκτος δρόμος – οι μόνες επιλογές που προφανώς είχαμε ήταν μεταξύ του πόσο «πολύ» και τι «είδος» βίας θα χρησιμοποιούταν.
Αποτύχαμε να αντέξουμε συλλογικά αυτήν την τακτική gaslighting. Είναι καιρός να αντιμετωπίσουμε το γεγονός ότι οι στρατηγικές που χρησιμοποιήσαμε ως ακτιβιστές δεν ήταν αρκετά αποτελεσματικές και πολύ συχνά έχουν συμπεριληφθεί στα βρώμικα παιχνίδια των ελίτ, που τελικά οδήγησαν αυτόν τον πλανήτη στην καταστροφή του. Ήμασταν πολύ ήσυχοι, πολύ διχασμένοι. Υπερβολικά απολιτίκ.
Αλλά αυτό που γινόταν κάποτε δεν πρέπει να γίνεται πάντα.
Το πιο λογικό πράγμα που πρέπει να κάνουμε αυτή τη στιγμή είναι και το πιο ανατρεπτικό για όσους βρίσκονται στην εξουσία. Είναι να αρχίσουμε να δημιουργούμε γέφυρες πάνω από τα τεχνητά χάσματα που έχουν δημιουργήσει μεταξύ των αγώνων μας. Είναι να αρχίσουμε να διοχετεύουμε τις ατομικές μας φωνές σε μια συλλογική, καθαρή, δυνατή και αποφασιστική φωνή που απαιτεί να σταματήσει η τρέλα, να σταματήσει η πολεμική ρητορική, η στρατιωτικοποίηση.
Η λύση δεν βρίσκεται σε μια πιο στρατιωτικοποιημένη ασφάλεια και τη νεοφιλελεύθερη οικοδόμηση της ειρήνης, αλλά στη χάραξη ενός νέου μονοπατιού για την ανθρώπινη ασφάλεια, με βάση την περιβαλλοντική βιωσιμότητα, την αλληλεγγύη, τη συνεργασία, τη μη βία και μια αναδιανεμητική φεμινιστική πολιτική οικονομία που επικεντρώνεται στην ισότητα, την κοινωνική δικαιοσύνη, την αποανάπτυξη και την οικολογική βιωσιμότητα.
Αυτό είναι ένα κάλεσμα προς όλους μας να βρούμε τρόπους να ενωθούμε.
Ας συναντηθούμε στις κοινότητές μας, πέρα από τα σύνορα, σε μικρές και μεγάλες ομάδες, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και οποιεσδήποτε άλλες πλατφόρμες είναι διαθέσιμες για να δημιουργήσουμε ένα νέο όραμα παγκόσμιας ειρήνης, βασισμένο στις διασταυρούμενες εμπειρίες των ανθρώπων και στις ανάγκες ολόκληρου του πλανήτη.
Ας οικοδομήσουμε μηχανισμούς για πραγματική διεθνή αλληλεγγύη.
Ας συνδέσουμε τα διάφορα προοδευτικά μας κινήματα – συνδέοντας τους φεμινιστικούς, τους περιβαλλοντικούς, τους αγώνες κατά της λιτότητας, τους αντιμιλιταριστικούς, τους αντιρατσιστικούς και τους αντικαπιταλιστικούς αγώνες μαζί σε ένα νέο όραμα για το τι είναι ειρήνη – σε ένα τοπικό, περιφερειακό και σε παγκόσμιο επίπεδο.
Ας διεκδικήσουμε εκ νέου τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Ας χρησιμοποιήσουμε τις δραστηριότητες που έχουμε προγραμματίσει τις επόμενες ημέρες, εβδομάδες και μήνες για να επαναλαμβάνουμε το μήνυμά μας ξανά και ξανά. Ας προγραμματίσουμε μικρές και μεγάλες δράσεις. Ας καλέσουμε σε μια παγκόσμια πορεία για την ειρήνη, ας χρησιμοποιήσουμε μια και κάθε ευκαιρία που έχουμε για να στείλουμε ένα απλό αλλά κομβικό μήνυμα: Όχι άλλοι πόλεμοι. Όχι στο όνομά μας.
Ας καλέσουμε τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ και το Συμβούλιο Ασφαλείας είτε να κάνουν αυτό που τους έχει δοθεί εντολή να κάνουν είτε να προχωρήσουν και ας αφήσουμε εμάς, τους ακτιβιστές και τους διοργανωτές, να οικοδομήσουμε μια νέα παγκόσμια υποδομή ειρήνης.
Ας απαιτήσουμε από τις κυβερνήσεις των χωρών μας να καταγγείλουν τα στρατιωτικοποιημένα μέσα και πρακτικές, διαφορετικά θα κινδυνεύσουν να χάσουν τις θέσεις ισχύος τους.
Ας το κάνουμε αυτό για χάρη όλων εκείνων που διατρέχουν άμεσο κίνδυνο στρατιωτικής βίας και καταστροφής καθώς και για χάρη του πλανήτη μας και όλων μας.