Η Yulia Klepets, άκουσε σειρήνες να ηχούν το πρωί του περασμένου Σαββάτου. Μόλις ένα λεπτό αργότερα, ο εκκωφαντικός ήχος μιας έκρηξης τάραξε το κορμί της. Κοίταξε έξω από το παράθυρο και αντίκρισε μια πολυκατοικία, 200 μέτρα από το σπίτι της, να έχει χτυπηθεί. Το μόνο που μπορούσε να διακρίνει, ήταν φωτιά, καπνός και διαλυμένα αντικείμενα γύρω από το κτίριο.
Είναι ο πόλεμος.
Η οικογένειά της αποφάσισε να οδηγηθεί σε ένα υπόγειο χώρο στάθμευσης που μετατράπηκε σε καταφύγιο. Η ίδια και η μεγάλη της κόρη όμως, έπρεπε να μείνουν στο σπίτι, μαζί με την 82χρονη μητέρα της, η οποία αντιμετωπίζει προβλήματα κινητικής αναπηρίας. Όπως εξήγησε η Yulia στο CNN, δεν υπήρχε καν τρόπος να την μεταφέρουν από τις σκάλες, πόσο μάλλον σε κάποιο καταφύγιο. Η μεγαλύτερη κόρη της οικογένειας, η 25χρονη Aryna, βρίσκεται στο φάσμα του αυτισμού. Όταν άκουσε τις πρώτες εκρήξεις, σοκαρίστηκε και δεν μπορούσε να κινηθεί. «Δεν μπορούσε να κατεβεί από τις σκάλες. Και δεν θα μπορούσε να μείνει σε καταφύγιο», ανέφερε η μητέρα της.
Η Yulia προσπάθησε να βρει βοήθεια για τη μητέρα και την μεγάλη της κόρη. Επικοινώνησε με το κέντρο αποκατάστασης και της είπαν πως τα άτομα με κινητικά προβλήματα πρέπει να κάνουν εγγραφή, ώστε να μπουν στη λίστα ατόμων με μειωμένη κινητικότητα, ενώ της συνέστησαν να επικοινωνήσει ξανά την επόμενη ημέρα, προκειμένου να της εξηγήσουν ποια έγγραφα χρειάζονται για τη διαδικασία.
Οι οικογένειες που έχουν ΑμεΑ, έχουν κυριολεκτικά εγκλωβιστεί στο Κίεβο. «Πριν από μερικές μέρες υπήρχαν εκκενώσεις, είχαμε μια ευκαιρία να φύγουμε. Υπήρχαν δωρεάν τρένα και λεωφορεία, όμως έπρεπε να φτάσεις εκεί μόνος σου και εγώ δεν μπορούσα να αφήσω την μητέρα μου», τόνισε.
Η ιστορία της Yulia είναι μία από τις χιλιάδες που αναδεικνύουν τις επιπρόσθετες δυσκολίες των ατόμων με αναπηρία σε περίοδο πολέμου. Σα να μην έφταναν τα δεινά του, η αγωνία, ο τρόμος και η αβεβαιότητα που τον συνοδεύουν, υπάρχουν πολίτες που αδυνατούν να φτάσουν σε κάποιο καταφύγιο.
Ο αποκλεισμός των ΑμεΑ από το δικαίωμα της προστασίας, έχει ευαισθητοποιήσει πολίτες και οργανώσεις στην Ελλάδα, που διεκδικούν την ασφάλειά τους.
Η Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία, κάνει έκκληση για την πάση θυσία προστασία των ατόμων με αναπηρία στην Ουκρανία. «Σήμερα είμαστε μάρτυρες μιας πολεμικής σύγκρουσης σε ευρωπαϊκό έδαφος. Με την κλιμάκωση της κατάστασης στην Ουκρανία, η ΕΣΑμεΑ και οι εταίροι της σε Ευρώπη και παγκοσμίως τονίζουν στα κράτη τις ευθύνες τους να διασφαλίσουν επειγόντως την προστασία και την ασφάλεια όλων των ατόμων με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις, Ουκρανών, Ελλήνων ομογενών και όλων των αμάχων», αναφέρει ο πρόεδρος της ΕΣΑμεΑ, Ιωάννης Βαρδακαστάνης.
Η Παραολυμπιακή ομάδα της Ουκρανίας μπαίνει στο γήπεδο κατά την διάρκεια της τελετής έναρξης των Παραολυμπιακών Αγώνων στο Πεκίνο. EPA/ENNIO LEANZA
Σε οποιαδήποτε κατάσταση κρίσης ή σύγκρουσης, τα άτομα με αναπηρία ή χρόνιες παθήσεις και οι οικογένειές τους, αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο εγκατάλειψης, βίας, θανάτου και έλλειψης πρόσβασης σε ασφαλείς υπηρεσίες ανακούφισης και αποκατάστασης. Για τις γυναίκες με αναπηρία τα πράγματα είναι ακόμη δυσκολότερα, καθώς υπάρχει ο κίνδυνος να πέσουν θύματα σεξουαλικής βίας, ενώ τα παιδιά με αναπηρία εκτίθενται περισσότερο στην κακοποίηση και την παραμέληση. Παράλληλα, οι βασικές πληροφορίες για την ασφάλεια και την εκκένωση σε καιρό πολέμου, είναι συχνά μη προσβάσιμες, όπως και τα ίδια τα κέντρα εκκένωσης.
Αυτή τη στιγμή, υπάρχουν 2,7 εκατομμύρια καταγεγραμμένα άτομα με αναπηρία στη χώρα. Οι επαφές του European Disability Forum και της Ευρωπαϊκής Συνομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία στην Ουκρανία, επιβεβαίωσαν ότι η κατάσταση για τα άτομα με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις είναι αποκαρδιωτική, με αποκορύφωμα ότι τα καταφύγια στο Κίεβο είναι μη προσβάσιμα.
Αξίζει να σημειωθεί πως τα άτομα με αναπηρία που ζουν σε ιδρύματα, αποκομμένα δηλαδή από τις κοινότητές τους, κινδυνεύουν να εγκαταλειφθούν και να ξεχαστούν. Μόνο στην Ουκρανία, τουλάχιστον 82.000 παιδιά είναι διαχωρισμένα από την κοινωνία και ακόμη περισσότεροι ενήλικες με αναπηρία ζουν εδώ και δεκαετίες έγκλειστοι σε ιδρύματα.
Στο πλαίσιο των κρίσιμων αυτών συνθηκών, η Ε.Σ.Α.μεΑ έχει καλέσει όλες τις ηγεσίες των κρατών που εμπλέκονται, την ΕΕ και τους διεθνείς οργανισμούς, να διασφαλίσουν με σεβασμό την ασφάλειά τους, διεκδικώντας την πλήρη πρόσβασή τους στην ανθρωπιστική βοήθεια, την προστασία τους από τη βία, την κακοποίηση και την κακομεταχείριση, την πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με τα πρωτόκολλα ασφάλειας και βοήθειας, των διαδικασιών εκκένωσης και της υποστήριξης.
Ακόμη, ζητούν την εγγύηση ότι οι άνθρωποι δεν θα εγκαταλειφθούν. «Είναι ζωτικής σημασίας τα μέτρα να περιλάβουν πλήρως τους ανθρώπους που ζουν σε ιδρύματα ή ορφανοτροφεία, καθώς και τα μέτρα μετεγκατάστασης και εκκένωσης δεν θα πρέπει να αναγκάζουν περισσότερα άτομα με αναπηρία να ζουν σε τέτοια ιδρύματα. Και φυσικά, ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί και στους τυφλοκωφούς, στα άτομα με ψυχοκοινωνικές και διανοητικές αναπηρίες και στους ανθρώπους με υψηλές ανάγκες υποστήριξης», επισημαίνει ο κ. Βαρδακαστάνης.