Τις ημέρες της καραντίνας, την άνοιξη που μας πέρασε, όλοι μας λίγο ή πολύ δυσφορήσαμε με τον καταναγκαστικό εγκλεισμό στο σπίτι. Ναι, είναι ψυχοφθόρα η συνθήκη του βγαίνω από το σπίτι με το σταγονόμετρο, περνάω όλη μου την ημέρα με τηλεργασία ή/και βλέποντας σειρές, διαβάζοντας βιβλία, ακούγοντας μουσική, χαζεύοντας στα social, κοιτώντας το ταβάνι, ειδικά όταν αυτή επιβάλλεται λόγω ανωτέρας βίας και συνοδεύεται από αίσθημα φόβου και αβεβαιότητας.
Φανταστείτε λοιπόν πώς νιώθουν οι ασθενείς covid19 που πρέπει να νοσηλευθούν, όχι ευτυχώς σε τόσο βαριά κατάσταση που να εισάγονται σε ΜΕΘ, αλλά εκείνοι που κλείνονται σε μια κλινική ενός δημόσιου νοσοκομείου αφήνοντας πίσω τους αγαπημένα πρόσωπα και καθημερινές συνήθειες έχοντας ταυτοχρόνως το άγχος του τι τους επιφυλάσσει η εξέλιξη της ασθένειας τους, μιας ασθένειας που έχει αλλάξει τις ισορροπίες σε ολόκληρο τον πλανήτη.
Φανταστείτε ότι οι άνθρωποι αυτοί βλέπουν μόνο το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό του νοσοκομείου, το οποίο φορά την προστατευτική στολή. Φανταστείτε λοιπόν πώς από τους ανθρώπους που έρχονται σε επαφή γνωρίζουν μόνο το βλέμμα τους και τον ήχο της φωνής τους.
Τον Ιούλιο η Νανά Τράντου, που προσβλήθηκε από covid19 την άνοιξη, κατά τη διάρκεια της συνέντευξης μοιράστηκε τη δική της εμπειρία από τις ημέρες στο νοσοκομείο: «Με το που μπήκα στο “Σωτηρία” δεν μπορούσαν να έρθουν οι άνθρωποι μου να με δουν, δεν με άγγιζε κανείς, δεν έβλεπα τα πρόσωπά τους. Σοκ. Οι γιατροί/νοσηλευτές ήταν εξαιρετικοί, προσπαθούσαν να είναι κοντά μας με τη χροιά της φωνής τους. Μου έλεγαν, “τώρα χαμογελάω, το βλέπεις στα μάτια μου;”. Προσπαθούσαν να σε χαϊδέψουν, έστω και με τα γάντια. Ήταν δύσκολο, πολύ. Έπαθα πανικούς. Αλλά απέκτησα και μια φίλη, τη γυναίκα που νοσηλευόταν μαζί μου στον ίδιο θάλαμο».
Πριν λίγες ημέρες η ιατρός του «Ερυθρού Σταυρού» Αναστασία Σπανουδάκη ανέβασε στο προφίλ της στο facebook την ακόλουθη ανάρτηση: «Κάθε πρωί μαζί με την αγαπημένη συνάδελφο και φίλη Δέσποινα Κυριακοπουλου, βάζουμε την “πανοπλία” μας και κάνουμε επίσκεψη στους Covid ασθενείς μας. Οι ασθενείς μας νοσηλεύονται συνήθως μόνοι, χωρίς τη δυνατότητα να δουν τους δικούς τους, σε ένα δωμάτιο χωρίς τηλεόραση, χωρίς wifi… ουσιαστικά είναι μόνοι: αυτοί, οι σκέψεις και ο ιός τους. Κι αυτό κρατάει για άλλους λίγες και για τους περισσότερους πολλές μέρες. Σκεφτήκαμε λοιπόν, ότι όλες αυτές οι ώρες μπορούν να περάσουν πολύ ευχάριστα παρέα με ένα βιβλίο. Όσοι έχετε κάποιο βιβλίο που δεν θέλετε, χωρις διακρίσεις σε είδος και ύφος, ξέρετε που θα μας βρείτε (pm,τηλ κλπ). θα πάνε σε καλή μεριά, το υποσχόμαστε».
Οι ασθενείς του covid19 δεν έχουν κάποιο τρόπο να περάσουν την ώρα τους παρά μόνο το κινητό τους τηλέφωνο. Δεν έχουν τηλεόραση γιατί όπως εξηγεί η γιατρός έχουν απαγορευτεί οι επισκέψεις των ανθρώπων που αναλάμβαναν να νοικιάσουν συσκευές στα δωμάτια, έχουν απαγορευτεί λόγω του φόβου διασπορά του ιού. Επίσης, το wifi των νοσοκομείων δεν αντέχει το πλήθος των ανθρώπων που προσπαθούν να συνδεθούν συνεπώς είτε είναι βασανιστικά αργό είτε ανύπαρκτο. Πέρα αυτού, αρκετοί από τους ασθενείς λόγω ηλικίας πιθανόν να μην έχουν εξοικείωση με την περιήγηση στο διαδίκτυο ή να κουράζονται εύκολα από αυτή. Επίσης, τουλάχιστον για την ώρα στον «Ερυθρό Σταυρό», ο κάθε ασθενής covid19 νοσηλεύεται μόνος του σε ένα θάλαμο.
Έτσι η ειδικευόμενη παθολόγος Αναστασία Σπανουδάκη είχε την ιδέα περί βιβλίων όταν μια ημέρα μια ασθενής covid19 της είπε «Δεν αντέχω άλλο. Πόση ώρα πια να παίζω με το κινητό;» δείχνοντας έτσι ότι έχει φτάσει σε ψυχολογικό όριο. «Με το που βγήκα από τον θάλαμο το πρώτο πράγμα που σκέφτηκα ήταν αν υπάρχει διαθέσιμο κάποιο περιοδικό και μετά σκέφτηκα να φέρω ένα βιβλίο από το σπίτι μου και να πω και στους συναδέλφους, αν θέλουν να φέρουν και αυτοί. Και μετά, μιλώντας με τη συνάδελφο και φίλη Δέσποινα Κυριακοπουλου είπαμε να το ποστάρουμε στο facebook για να φέρουν βιβλία και οι φίλοι μας», λέει η Αναστασία και προσθέτει «Εμείς ως γιατροί έχουμε συνηθίσει το ας το πούμε καθαρά ιατρικό κομμάτι, δηλαδή η covid-19 είναι μια ασθένεια, δύσκολη μεν αλλά ασθένεια. Εκείνο όμως που μας έχει κάνει την μεγαλύτερη εντύπωση είναι το πόσο μοναξιά προκαλεί αφού λόγω της απομόνωσης οι ασθενείς πρέπει να διαχειρίζονται μόνοι τους αυτό που περνούν. Αυτοί οι άνθρωποι βλέπουν μόνο 3-4 φορές την ημέρα τους νοσηλευτές και 1-2 φορές τους γιατρούς και είμαστε όλοι και όλες ντυμένοι με το “σκάφανδρο”. Δεν μπορεί να υπάρξει ανθρώπινη επαφή. Να φανταστείτε ασθενείς covid19 που έχουν πάρει εξιτήριο και επανέρχονται μετά στο νοσοκομείο για να κάνουν τις καθορισμένες εξετάσεις τότε μας βλέπουν για πρώτη φορά με την απλή χειρουργική μάσκα και όταν τους συστήνομαι μου λένε ότι αναγνωρίζουν μόνο τη φωνή και το βλέμμα μου γιατί όλο το υπόλοιπο τους ήταν άγνωστο. Είναι συγκινητική η συνειδητοποίηση ότι αυτή η φωνή και αυτό το βλέμμα ήταν η μόνη τους σύνδεση με έναν άλλον άνθρωπο και καταλαβαίνεις πόσο αξία έχει να κτίσεις επαφή μαζί τους».
Ανεπάντεχα ελπιδοφόρα είναι η εντυπωσιακή ανταπόκριση του κόσμου στην έκκληση των δύο γιατρίνων για συγκέντρωση βιβλίων: «Μας στέλνουν μηνύματα γνωστοί και φίλοι, συνάδελφοι αλλά και άγνωστοι μας άνθρωποι, ακόμη και εκτός Αθηνών λέγοντας μας ότι θέλουν να συνεισφέρουν. Αλλά το πιο ωραίο από όλα είναι ότι κάθε πρωί που περνάω από την πύλη του νοσοκομείου με σταματούν οι φρουροί και μου λένε ότι έχουν κι άλλες κούτες με βιβλία. Έχουμε αρχίσει να τα δίνουμε στους ασθενείς, τηρώντας βέβαια την αρχή ότι τα βιβλία προωθούνται μόνο σε ασθενείς covid19 γιατί με το που δίνονται σε έναν ασθενή είναι μολυσματικά. Τους ρωτάμε, επίσης, τι τους ενδιαφέρει να διαβάσουν, τις προτιμήσεις τους. Θέλουμε να φτιάξουμε μια βιβλιοθήκη να κατηγοριοποιήσουμε τα βιβλία ανάλογα με το είδος και τη γλώσσα· ας μην ξεχνάμε ότι δεν νοσηλεύονται μόνο Έλληνες. Είναι πολύ όμορφο ότι σήμερα μέσα σε μια κούτα υπήρχαν μπλοκ ζωγραφικής και μαρκαδόροι. Εάν συγκεντρώσουμε πολλά βιβλία θα προσπαθήσουμε να τα προωθήσουμε και σε άλλα νοσοκομεία με ασθενείς covid19».
Αντίστοιχες πρωτοβουλίες έχουν πραγματοποιηθεί και σε άλλες χώρες, από τους πρώτους κιόλας μήνες της πανδημίας, δείχνοντας ότι η μοναξιά που προκαλεί η απομόνωση λόγω covid-19 είναι ίδια όπου κι αν βρίσκεσαι. Αλλά δε δείχνει μόνο αυτό. Μας υπογραμμίζει πόσο έντονη και πανανθρώπινη είναι η ανάγκη για στήριξη στον πάσχοντα συνάνθρωπο όπως επιβεβαιώνει και η γιατρός με τα λεγόμενά της: «Δεν περίμενα να υπάρχει ένα τόσο έντονο κύμα αλληλεγγύης. Είναι εντυπωσιακό πόσο όμορφες και ειλικρινείς είναι οι αντιδράσεις από τόσο κόσμο και από όλες τις ηλικίες. Ακόμη και το γεγονός ότι κάποιος μπήκε στη διαδικασία να κάνει share μια τέτοια έκκληση λέει πολλά. Είναι δύσκολη η εποχή μας, ξέρουμε πώς έχουν τα πράγματα· και μόνο που βλέπεις ότι ένας άνθρωπος θα φέρει σε ένα νοσοκομείο έστω ένα βιβλίο που το έχει ανάγκη ένας άλλος άνθρωπος σου δίνει κουράγιο να συνεχίσεις να προσπαθείς για το καλύτερο».