Ένα βράδυ στην Πλατεία Αγίας Ειρήνης, μας είχαν προσεγγίσει μια ομάδα νεαρών. Μοίραζαν προφυλακτικά. Η αρχική καχυποψία του ποιοι είναι και τι μας δίνουν, αντικαταστάθηκε με ένα χαμόγελο όταν μάθαμε ότι ήταν από την Θετική Φωνή, τον Σύλλογο Οροθετικών Ελλάδος. Για την ακρίβεια, τον μοναδικό σύλλογο για οροθετικούς στην χώρα, ο οποίος λειτουργεί από το 2009, με σκοπό την προάσπιση των δικαιωμάτων των οροθετικών, την αντιμετώπιση της εξάπλωσης του HIV/AIDS, καθώς και τον περιορισμό των κοινωνικών και οικονομικών επιπτώσεών του στην Ελλάδα. Βρήκαμε τον Σαράντη, 24 ετών, εκπαιδευτικό για άτομα με ειδικές ανάγκες και εθελοντή στην Θετική Φωνή. Μας μίλησε για την εμπειρία του μέχρι τώρα.
Γνώρισα την Θετική Φωνή στην Θεσσαλονίκη πριν από 2 χρόνια όταν έκανα το πρώτο μου test για τον HIV. Το πρώτο test που έκανα ήταν απλά για την εμπειρία και την ενημέρωση για το πως μπορώ να προστατευτώ. Έξι μήνες αργότερα, όντας σε μία κατάσταση παροξυσμού, πήγα να ξανακάνω το τεστ και τότε θυμήθηκα ότι είχα βρει τον εθελοντισμό που με ενδιαφέρει να ασχοληθώ. Μου έδωσαν το βιβλιαράκι του εθελοντή, μου άρεσαν αυτά που διάβασα, συμπλήρωσα την αίτηση κι έτσι ξεκίνησαν όλα.
Η Θετική Φωνή για εμένα είναι το μέρος όπου μπορώ να πάω και να ηρεμήσω. Όταν είμαι εκεί, δεν έχω προβλήματα. Μπορεί να έχω χίλια πράγματα στο κεφάλι μου, αλλά ξέρω ότι αν έχουμε 3 ώρες δράσης στην Θετική Φωνή, θα το ευχαριστηθώ. Η Θετική Φωνή μου έμαθε τι πάει να πει εθελοντισμός, γιατί δεν είχα ξαναασχοληθεί στο παρελθόν. Θεωρώ ότι έχω φτάσει σε ένα σημείο που δεν μπορώ να ζήσω, αν δεν υπάρχει η Θετική Φωνή. Είναι κομμάτι της ζωής μου -πολύ σημαντικό κομμάτι.
Ο εθελοντισμός σαν έννοια δεν ενέχει μόνο το «δίνω». Όσοι κάνουν συνειδητά εθελοντισμό αντιλαμβάνονται ότι έχουν και πάρα πολλά πράγματα να πάρουν. Είσαι σε ένα περιβάλλον όπου οι άνθρωποι τριγύρω έχουν κοινούς στόχους, κοινά πιστεύω και ιδεώδη, αυτομάτως κοινωνικοποιείσαι και δένεσαι με αυτούς τους ανθρώπους. Έρχεσαι αντιμέτωπος με πρακτικά προβλήματα της κοινωνίας, όχι μόνο με τα δικά σου καθημερινά. Κι αυτό σε βοηθάει να γίνεις καλύτερος.
- Όταν ξεκίνησα εγώ, το δίκτυο ήταν γύρω στα 800 άτομα. Πιστεύω ότι έχει αυξηθεί τώρα. Οι ενεργοί εθελοντές είναι 100-150.
Οι περισσότερες δράσεις της Θετικής Φωνής είναι για μείωση βλάβης, όχι για λύση προβλήματος. Κι όμως, έστω και ένας να προστατευτεί από τον HIV, για μας είναι τέλειο. Επειδή προσεγγίζουμε πολύ στιγματισμένες και ευπαθείς κοινωνικές ομάδες, οροθετικά άτομα, εργαζόμενους στον τομέα του σεξ και χρήστες ναρκωτικών ουσιών, πρέπει να εκπαιδευτούμε σταδιακά στο πως θα αντιμετωπίσουμε αυτούς τους ανθρώπους, πως θα αντιμετωπίσουμε εμείς όλη αυτή την κατάσταση, γιατί έχει αντίκτυπο σε εμάς και φυσικά το πρόσωπο που θα δείξουμε προς τα έξω. Γιατί όταν έχεις υπ’ ευθύνη σου άτομα που είναι στιγματισμένα από μία κοινωνία, οφείλεις να τα προστατέψεις και να προάγεις κάτι άλλο από το στίγμα.
Η διαδικασία είναι πάρα πολύ απλή όσον αφορά την Θετική Φωνή. Έρχεσαι, κάνεις ένα test ή μπορείς και να μην το κάνεις, αν δεν θέλεις, συμπληρώνεις την αίτηση του εθελοντή και σε ποιές ομάδες θέλεις να συμμετέχεις. Οι περισσότεροι ξεκινάνε από την «Συσκευασία», πιο πολύ για γνωριμία με το περιβάλλον και τους λοιπούς εθελοντές. Η «Συσκευασία» περιλαμβάνει το συσκεύασμα προφυλακτικών που δίνουμε σε διάφορες δράσεις έξω στο δρόμο, υπάρχει συσκευασία για το Red Umbrella (την πιο σκληρή δομή της οργάνωσης), για το Street Work που περιλαμβάνει από τη μία προφυλακτικά για τους sex workers και από την άλλη, διάφορα εργαλεία χρήσης ουσιών, ώστε να χρησιμοποιούνται καθαρά εργαλεία και να μην μεταδίδονται ασθένειες. Τώρα τελευταία, φτιάχνουμε μια καινούργια συσκευασία που περιλαμβάνει μια μεγάλη σακούλα με πολλά προφυλακτικά που θα αρχίσουμε να διανέμουμε.
Είναι κάτι που μπορεί να κάνει ο καθένας. Λειτουργεί και σαν δοκιμαστική περίοδος για να δει ο άλλος αν του αρέσει να συμμετέχει. Μετά, μπορεί όποιος θέλει να βοηθήσει στην οργάνωση, δηλαδή γραμματειακή υποστήριξη, μεταφράσεις, ομάδα social media, όπου πριν γίνεται κάποια εκπαίδευση. Σταδιακά, γίνονται σεμινάρια επιμόρφωσης που καλό είναι να παρακολουθεί κανείς για να ξέρει τι είναι αυτό που κάνει. Γιατί καλός ο εθελοντισμός, αλλά πρέπει να ξέρεις για ποιό λόγο το κάνουμε και να έχουμε γνώση του μεγέθους του προβλήματος αλλά και να λύσεις τις απορίες του κόσμου, διότι υπάρχει πολλή ημιμάθεια εκεί έξω, που είναι χειρότερη από την αμάθεια.
Σταδιακά, κάποιος μπορεί να βγει στον δρόμο, να μοιράζει σε party και σε club προφυλακτικά, ενημερωτικό υλικό. Θα συμμετάσχει σε κάποιο συνέδριο μικρότερης κλίμακας -και στην συνέχεια, μεγαλύτερης και μετά, μπορεί να μπει στο Street Work. Ενώ αργότερα, έχει την δυνατότητα να μπει στο Red Umbrella, που είναι πολύ κλειστή δομή και απαιτεί θεωρητική και πρακτική εκπαίδευση κι αρκετές ώρες.
Στο Street Work ερχόμαστε άμεσα σε επαφή με άτομα που εργάζονται στον τομέα του σεξ ή κάνουν χρήση ενδοφλέβιων ναρκωτικών, ακριβώς εκείνη την ώρα που επιδίδονται στις παραπάνω ενέργειες. Εμείς βγαίνουμε στο δρόμο από τις 9 το βράδυ μέχρι τις 2-3 το ξημέρωμα, κυκλοφορούμε στις διάφορες πιάτσες, προσεγγίζουμε άτομα, δίνουμε προφυλακτικά ή σύνεργα για ασφαλή χρήση ουσιών και ενημερώνουμε ότι μπορούν να κάνουν το test. Ο στόχος μας είναι να τους φέρουμε στο checkpoint, να κάνουν το τεστ και να γίνει η πλήρη ενημέρωση για το τι μπορούμε να κάνουμε και πως μπορούμε να βοηθήσουμε.
Παρόμοια είναι η δράση και στο Red Umbrella. Εκεί, πηγαίνουμε στην χειρότερη πιάτσα της Αθήνας, στην Ομόνοια και προσεγγίζουμε αποκλειστικά γυναίκες που εργάζονται στο σεξ. Κι αυτό που κάνουμε είναι να δίνουμε στην άσχημη ποιότητα ζωής που μπορεί να έχουν, ένα περιβάλλον τριών ωρών κάθε Τετάρτη, στο οποίο δεν χρειάζεται να είναι εχθροί. Μπορούν να συνομιλούν η μία με την άλλη. Τις παρέχουμε -όποτε μπορούμε- τρόφιμα, ρούχα, ένα άτομο που τις βάφει, γίνονται τεστ και υπάρχει ένας χώρος όπου μπορούν να ασχοληθούν με καλλιτεχνικές δραστηριότητες. Επίσης γίνεται και μιας μορφής counselling από άτομα που έχουν εκπαιδευτεί για αυτό το θέμα. Ο στόχος είναι η μείωση της βλάβης. Δηλαδή προσπαθούμε να κάνουμε κάτι, εκεί που δεν γίνεται τίποτα. Είναι απίστευτο να βλέπεις έναν άνθρωπο που δεν χαμογελάει να έχει έστω για δύο ώρες ένα χαμόγελο στο πρόσωπό του. Να βλέπεις τη χαρά όταν έρχονται να πάρουν ένα ρούχο. Αναθεωρείς πολλά πράγματα για τον κόσμο στον οποίο ζούμε. Είναι απίστευτο όταν έρχεται μία έγκυος ωφελούμενη και σου λέει ότι πέρασε τόσα πολλά, αλλά «Είμαι όρθια και συνεχίζω». Θέλει πολλή δύναμη ψυχής. Όλο αυτό το βάρος το παίρνουμε πάνω μας, αλλά προσωπικά, δεν θα το άλλαζα με τίποτα. Δηλαδή, θεωρώ ότι όσο δίνω και όσο παίρνω, τόσο μαθαίνω.
Αν είχα ένα μαγικό ραβδί, σχετικά με τη Θετική Φωνή, θα άλλαζα τις εγκαταστάσεις. Ο λόγος που λειτουργεί ακόμα είναι χάρη στους εθελοντές. Ό,τι έχουμε εκεί πέρα, ακόμη και οι καναπέδες, είναι όλα δικά μας. Η δουλειά μας θα γινόταν καλύτερη αν είχαμε περισσότερη ζέστη μέσα στο χώρο ή αν είχαμε περισσότερα τρόφιμα για να δώσουμε.
Στον κόσμο, εκεί έξω, θα ήθελα περισσότερους αλτρουιστές. Δεν υπάρχει αλληλεγγύη. Θεωρώ ότι αν το ποσοστό των εθελοντών ήταν μεγαλύτερο, αυτή η χώρα θα ήταν πολύ καλύτερη. Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν σκέφτονται έτσι όμως, υπάρχει πολύ η έννοια του κέρδους. Στον εθελοντισμό δεν υπάρχουν πελατειακές σχέσεις. Είσαι εκεί για να δώσεις. Αλλά αν το κάνεις με αγάπη, σίγουρα θα πάρεις.
Ο καλύτερος τρόπος για να μας γνωρίσει κανείς είναι να έρθει να κάνει το τεστ. Ακόμη κι αν δεν υπάρχει φόβος για HIV. Είναι μια διαδικασία που κρατάει 20 λεπτά, το
HIV Checkpoint είναι δίπλα στην Πλατεία Μοναστηρακίου (Πιττάκη 4) και το τεστ παίρνει μονάχα 5′, με ένα απλό τρύπημα δαχτύλου ενώ μπορείς να ξέρεις απευθείας το αποτέλεσμα. Τα υπόλοιπα 15′ είναι η πολύ χρήσιμη -για όλους- ενημέρωση! Η
Θετική Φωνή αγωνίζεται για την εξασφάλιση καλύτερων πρακτικών πρόληψης και ενημέρωσης, υπηρεσιών περίθαλψης και κοινωνικής μέριμνας των ανθρώπων που ζουν με HIV/AIDS αλλά και των ευάλωτων στον HIV κοινωνικών ομάδων. Παράλληλα, εργάζεται για την κοινωνική αποδοχή, αλληλεγγύη και υποστήριξη των ομάδων αυτών ώστε να αντιμετωπιστούν οι παραβιάσεις της αξιοπρέπειας και των ανθρώπινων δικαιωμάτων τους.