Ποιος ήταν πλουσιότερος, ο Τζον Ντ. Ροκφέλερ ή ο Ιωσήφ Στάλιν; Είναι μία απλή ερώτηση με μία πολύ δύσκολη απάντηση. Το περιοδικό ΤΙΜΕ επιχείρησε να την απαντήσει, περνώντας άπειρες ώρες με ακαδημαϊκούς οικονομολόγους και ιστορικούς. Το αποτέλεσμα, όπως αναφέρει το ίδιο το περιοδικό, είναι «εξαιρετικά μελετημένο μα ταυτόχρονα αμφιλεγόμενο». Σύμφωνα πάντως με το αμερικανικό περιοδικό, αυτή είναι η λίστα με τους πλουσιότερους ανθρώπους στην ιστορία της ανθρωπότητας, με κριτήριο την οικονομική επιρροή τους:
10. Τζένγκις Χαν (1162-1227/Μογγολική Αυτοκρατορία/Περιουσία: Εκτάσεις γης)
Πρόκειται αναμφίβολα για έναν από τους πιο επιτυχημένους στρατιωτικούς ηγέτες όλων των εποχών. Ηγήθηκε της Μογγολικής Αυτοκρατορίας, αυξάνοντας ραγδαία την επικράτειά της, η οποία την εποχή του εκτεινόταν από την Κίνα έως την Ευρώπη. Παρά τα πλούτη του, ο Τζένγκις Χαν δεν δίστασε να φανεί γενναιόδωρος προς τους υπηκόους και τους υφιστάμενούς του και μοίρασε μεγάλες εκτάσεις γης και πολλά λάφυρα, γεγονός που κατά πολλούς ιστορικούς του επέτρεψε να αυξήσει την πολιτική του επιρροή.
9. Μπιλ Γκέιτς (1955-)/ΗΠΑ/Περιουσία: $78,9 δις)
Ο πλουσιότερος εν ζωή. Σύμφωνα με το περιοδικό Forbes, ο ιδρυτής της Microsoft έχει περιουσία που ανέρχεται σε 78,9 δισεκατομμύρια δολάρια. Κατά οκτώ εκατομμύρια δολάρια «φτωχότερος» είναι ο συνιδρυτής της πολυεθνικής Zara, Αμάνσιο Ορτέγκα, ο δεύτερος πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο.
8. Άλαν Ρούφους (1040-1093/Αγγλία/Περιουσία: $194 δις)
Ο ανηψιός του Γουλιέλμου του Κατακτητή. Ακολούθησε το θείο του στην κατάκτηση της γαλλικής Νορμανδίας. Σύμφωνα με τους συγγραφείς του βιβλίου The Richest of the Rich, Φίλιπ Μπέρεσφορντ και Μπιλ Ρούμπινσταϊν, ο «κόκκινος Άλαν» πέθανε με περιουσία 11.000 αγγλικών λιρών, το οποίο τότε αντιστοιχούσε στο 7% του ΑΕΠ της Αγγλίας. Αυτό θα ισοδυναμούσε σήμερα με 194 δισεκατομμύρια δολάρια.
7. Τζον Ντ. Ροκφέλερ (1839-1937/ΗΠΑ/Περιουσία: $341 δις)
O Ροκφέλερ ξεκίνησε τις επενδύσεις στην βιομηχανία πετρελαίου το 1863 και μέχρι το 1880 η πετρελαϊκή του επιχείρηση ήλεγχε το 90% της αμερικανικής παραγωγής. Σύμφωνα με τους New York Times, η περιουσία του το 1918 υπολογιζόταν με βάση φορολογικά στοιχεία στο 1,5 δισεκατομμύριο δολάρια, το οποίο εκείνη την εποχή ισοδυναμούσε με το 2% των αμερικανικών εξαγωγών. Με σημερινά δεδομένα, η περιουσία του Αμερικανού επιχειρηματία θα ανερχόταν στα 341 δισεκατομμύρια δολάρια.
6. Άντριου Κάρνεγκι (1835-1919/ΗΠΑ/Περιουσία: $372 δις)
Ο Ροκφέλερ κέρδισε τη μάχη της δημοσιότητας, όμως ο Άντριου Κάρνεγκι μάλλον είναι ο πλουσιότερος Αμερικανός όλων των εποχών. Ο μετανάστης από τη Σκωτία πούλησε την επιχείρησή του, U.S. Steel, στην J.P. Morgan για 480 εκατομμύρια δολάρια. Το ποσό αυτό ισοδυναμούσε εκείνη την εποχή με σχεδόν το 2,1% του ΑΕΠ των ΗΠΑ, δίνοντας στον Κάρνετζι οικονομική δύναμη που αντιστοιχεί σήμερα με 372 δισεκατομμύρια δολάρια.
5. Ιωσήφ Στάλιν (1878-1953/ΕΣΣΔ/Περιουσία: Πλήρης έλεγχος επί της σοβιετικής οικονομίας που ανερχόταν στο 9,6% του παγκόσμιου ΑΕΠ)
Μία από τις πιο αμφιλεγόμενες μορφές της σύγχρονης οικονομικής ιστορίας με απόλυτη εξουσία επί μίας από τις μεγαλύτερες παγκόσμιες οικονομίες. Ο συνδυασμός της πολιτικής επιρροής και της οικονομικής δύναμης που συγκεντρώνονταν στο Γενικό Γραμματέα του ΚΚΣΕ κάνει πολλούς ιστορικούς να τον κατατάσσουν μεταξύ των πλουσιότερων ανθρώπων στον κόσμο, άποψη ωστόσο που δεν συμμερίζεται το σύνολο της επιστημονικής κοινότητας.
Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΟΣΑ, το 1950, δηλαδή τρία χρόνια πριν τον θάνατο του Στάλιν, η σοβιετική οικονομία αποτελούσε το 9,5% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Αυτό θα ισοσυναμούσε σήμερα με 7,5 τρισεκατομμύρια δολάρια. Αν και τα χρήματα αυτά δεν ανήκαν άμεσα στον Στάλιν, είναι δύσκολο να μην τον συμπεριλάβει στη λίστα με τους ανθρώπους με την μεγαλύτερη οικονομική επιρροή, αν και κάτι τέτοιο απαιτεί σίγουρα διεύρυνση του όρου πλούσιος, υπό την έννοια του ανθρώπου που μπορεί να ασκήσει έλεγχο σε μεγάλα χρηματικά ποσά.
4. Ακμπάρ ο Μέγας (1542-1605/Ινδία/Περιουσία: Έλεγχος της ινδικής αυτοκρατορίας με αντιστοιχία στο 25% του παγκόσμιου ΑΕΠ)
Σύμφωνα με τον Κρις Μάθιους από το περιοδικό Fortune, ο Ακμπάρ ο Μέγας ήλεγχε μία αυτοκρατορία με τεράστιο μερίδιο επί του παγκόσμιου ΑΕΠ, το οποίο ανταγωνιζόταν εκείνο της ελισαβετιανής Αγγλίας. Μάλιστα, το lifestyle της άρχουσας τάξης στην Ινδία ήταν πολύ ανώτερο από εκείνο των Ευρωπαίων ηγεμόνων. Αυτό οφειλόταν εν μέρει και στο γεγονός ότι Ινδοί αυτοκράτορες δεν δίσταζαν να απομυζήσουν τα πλούτη των συνεχώς φτωχοποιημένων λαϊκών μαζών.
3. Αυτοκράτορας Σεντζόνγκ (1048-1085/Κίνα/Περιουσία: Έλεγχος της κινέζικης αυτοκρατορίας με αντιστοιχία στο 25-30% του παγκόσμιου ΑΕΠ)
Η Κίνα της Δυναστείας των Σονγκ ήταν μία από τις οικονομικά ισχυρότερες αυτοκρατορίες στην ιστορία, με το ΑΕΠ της αυτοκρατορίας να κυμαίνεται μεταξύ 25 και 30% του αντίστοιχου παγκόσμιου. Η οικονομική ισχύς της αυτοκρατορίας οφειλόταν αφενός στην τεχνολογική πρόοδο, αφετέρου στον αποτελεσματικότατο φοροεισπρακτικό μηχανισμό, ο οποίος θεωρείτο μακράν καλύτερος από τους αντίστοιχους ευρωπαϊκούς. Η Δυναστεία των Σονγκ είχε ακολουθήσει ένα αυστηρά συγκεντρωτικό σύστημα διοίκησης, χάρη στο οποίο ο Σεντζόνγκ ασκούσε σημαντικό έλεγχο στους οικονομικούς πόρους της αυτοκρατορίας.
2. Οκταβιανός Αύγουστος (63 π.Χ. – μ.Χ./Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία/Περιουσία: $4,6 τρισεκατομμύρια)
Ο Αύγουστος όχι μόνο ηγείτο μίας εύρωστης οικονομικά αυτοκρατορίας που ήλεγχε περί το 30% της παγκόσμιας παραγωγής, αλλά, σύμφωνα με τον καθηγητή ιστορίας του Στάνφορντ, Ίαν Μόρις, Ρωμαίος Αυτοκράτορας έφτασε να έχει προσωπική περιουσία που ανερχόταν στο 1/5 της οικονομίας της αυτοκρατορίας. Η περιουσία του θα ισοδυναμούσε σήμερα με 4,6 τρισεκατομμύρια δολάρια. Σύμφωνα με τον Μόρις, «ο Αύγουστος είχε στην ιδιοκτησία του για ένα διάστημα την επικράτεια της Αιγύπτου».
1. Μάνσα Μούσα (1280-1337/Μάλι/Περιουσία: Απροσδιόριστη)
Ο Μάνσα Μούσα, ο βασιλιάς του Τιμπουκτού, αναφέρεται συχνά ως ο πλουσιότερος άνθρωπος στην ιστορία της ανθρωπότητας. Σύμφωνα με τον ιστορικό Ρίτσαρντ Σμιθ, το αφρικανικό βασίλειο του Μάλι ήταν κατά πάσα πιθανότητα ο μεγαλύτερος παραγωγός χρυσού στον κόσμο, σε μία εποχή που η αξία του είχε εκτιναχθεί στα ύψη εξαιτίας της αυξημένης ζήτησης.
Πόσο πλούσιος ήταν λοιπόν ο Μούσα; Δεν υπάρχει τρόπος να καθοριστεί με ακρίβεια το ύψος της περιουσίας του, καθώς οι σύγχρονες του βασιλιά αναφορές είναι από ελάχιστες έως ανύπαρκτες. Σε κάθε περίπτωση, τα πλούτη του περιγράφονται ως αμέτρητα, με χιλιάδες καμήλες να μεταφέρουν τεράστιες ποσότητες χρυσού. Άλλες σύγχρονες πηγές της εποχής αναφέρονται στο «μυθικό» στρατό του Μούσα, του οποίου το μέγεθος -200.000 άνδρες πεζικό και 40.000 τοξότες- βρίσκεται μεταξύ ιστορικής πραγματικότητας και υπερβολής. Σύμφωνα με τον Ρούντολφ Γουέαρ, καθηγητή ιστορίας του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν, τα πλούτη του Μούσα ήταν αδύνατο να μετρηθούν γιατί απλώς ήταν «αμέτρητα».