Έπρεπε να βγω από το σπίτι μου και να κατέβω στο κέντρο για ένα ραντεβού στην οδοντίατρο και λόγω του μεσημεριάτικου ήλιου που ξεπρόβαλε μετά από μέρες βροχής είπα να ακολουθήσω την παραλιακή. Μαζί με την βόλτα ήταν η κατάλληλη ευκαιρία για να απολαύσω μια σακούλα Haribo, ούτως ή άλλως πήγαινα για επισκευές.
Περπατώντας παράλληλα με το παλιό λιμάνι, κάτι φαίνονταν να είναι αλλαγμένο αλλά ένα φέρι της Grimaldi το έκρυβε. Σκέφτηκα πως είναι κάποιο έργο που ετοιμάζουν, ή καινούργιοι βιομηχανικοί γερανοί. Δεν αλλάζουν πολλά στο λιμάνι πια και όσα αλλάζουν, οι πατρινοί τα καταλαβαίνουν αμέσως.
Μόλις πέρασα το φέρι, αντίκρισα το θαύμα. Ένα τετρακάταρτο ιστιοπλοϊκό είχε δέσει στο λιμάνι. Μια θαλάσσια αντίκα, ιστιοπλοϊκό που θα μπορούσες να δεις μόνο σε ταινίες εποχής. Και αν εξαιρέσεις τις ταινίες, το πλοίο των πειρατών της playmobil και το ιστιοφόρο του “Κάτι Σαρκ”, πρώτη φορά έβλεπα κάτι τέτοιο και ενώ δεν είχα χρόνο, ήταν κάτι που δεν μπορούσα να το αγνοήσω. Και πως να αγνοήσεις κάτι τόσο όμορφο και πολύπλοκο που σκάει ξάφνου μπροστά σου. Μέσα στο γκρίζο του λιμανιού ήταν λες και είχε έρθει με τηλεμεταφορά από άλλη εποχή και σίγουρα από άλλες θάλασσες γιατί πια στις θάλασσες, πόσο μάλλον στις ελληνικές δεν βλέπεις κάτι τέτοιο. Όμορφο και ξαφνικό, ο κατάλληλος συνδυασμός δηλαδή για να μπορέσεις να νοιώσεις τυχερός, άρα να νοιώσεις για λίγο καλά, άρα να τονωθεί λίγο η αυτοπεποίθηση σου και να έχεις άλλη μια ιστορία να διηγηθείς για κάτι τόσο μεγάλο που οι φίλοι σου δεν το πρόσεξαν καν και το είδες μόνο εσύ. Και μιλάμε για αριστούργημα, ο ναυπηγός έπρεπε να ήταν ζωγράφος. Ζωγράφος που έπασχε βέβαια από φόβο του κενού και έπρεπε να το γεμίσει με σκοινιά, πανιά και ξύλο.
Πήγα κοντά, είδα το όνομα καθαρά: “Kruzenshtern”. Κοιτούσα σαν χαζός. Δεν είχα ξαναδεί τίποτα παρόμοιο.
Κώλωσα λίγο να πιάσω την κουβέντα στους δυο ναύτες που φιλούσαν την σκάλα που κατέβαινε το πλήρωμα, όμως η καταπληκτική ατμόσφαιρα του λιμανιού μου έδωσε το θάρρος να ρωτήσω. Είναι πολύ μυστήριο το θάρρος που βρίσκεις σε λιμάνια, αεροδρόμια, σιδηροδρομικούς σταθμούς, ίσως να έχει να κάνει με το ταξίδι, μπορεί όμως και όχι με το ταξίδι καθαυτό αλλά μόνο και μόνο με την πρόκληση του ταξιδιού. Όχι όπως το εννοούσε ο Καβάφης -που έχει γίνει κλισέ σήμερα- αλλά για την πρόκληση και μόνο για το αν θα μπορούσες να αλλάξεις την ζωή σου. Πολλοί λένε πως υπάρχει μια περίεργη σχέση μεταξύ τύχης και τολμηρών, και παίρνοντας την απόφαση να προσπαθήσω να ρωτήσω τους δυο ναύτες σκοπούς αν μπορώ να ανέβω, αυτοί με ένα κοφτό “νο ίνγκλις” μου έκαναν νόημα χαμογελώντας να επιβιβαστώ! Δυστυχώς δεν πρόκειται να πήγαινα πουθενά.
Μόλις ανέβηκα προσπάθησα να πιάσω κουβέντα με κάποιους ναύτες πάνω στο καράβι. Δεν ήξεραν γρι αγγλικά. Κάποια στιγμή ήρθε ένας ναύτης που μου είπε με μεγάλη δυσκολία πως δεν είναι του Ρωσικού πολεμικού ναυτικού το σκάφος, είναι ενός Ρώσικου ναυτικού οργανισμού και μου έδειξε ένα μπάνερ που προμόταρε τους χειμερινούς ολυμπιακούς στο Σότσι. Περπατώντας στο κατάστρωμα, πέτυχα κάποιους ναύτες, που σε αυτό το παμπάλαιο σκαρί έπαιζαν με τα iPad τους και τα κινητά τους. Σκέφτηκα πως αν τώρα ένας σύγχρονος Κολόμβος ανακάλυπτε κάποιο αχαρτογράφητο σύμπλεγμα νησιών στον Ωκεανό, δεν θα τους “κατακτούσε” με τα καλάζνικοφ αλλά δίνοντας τους iPad και laptop. Αυτή την τεχνική ίσως την χρησιμοποιήσουν για τους εξωγήινους αλλά δεν νομίζω να πιάσει γιατί εκεί πάνω δεν πιάνει το wifi και επίσης γιατί δεν υπάρχουν εξωγήινοι. Ας μείνουμε στους ανθρώπους όμως και πιο συγκεκριμένα στην Πάτρα.
Η Πάτρα είναι μια πόλη ταυτισμένη με το καρναβάλι της, το πανεπιστήμιο της και το λιμάνι της. Δηλαδή με πράγματα που αφορούν πολύ κόσμο και όλος αυτός ο κόσμος είναι περαστικός από αυτά, και συνήθως πράγματα από τα οποία αποκομίζεις κάτι θετικό, διασκέδαση, γνώση και διασκέδαση, ταξίδι που μπορεί να μη σημαίνει διασκέδαση. Το λιμάνι, το πιό παλιό από αυτά, ταυτισμένο με την φύση της πόλης και την οικονομία της, ίσως και το πιο ωραίο κομμάτι της είναι το πιο ανεκμετάλλευτο. Υπάρχει στην καρδιά της πόλης και παρόλο που φτιάχτηκε καινούργιο λιμάνι, το παλιό παραμένει νεκρό. Όχι ιδέες για να γεμίσει καφετέριες και να γίνει πάρκινγκ, αλλά για να γίνει ένα μοντέρνο παραθαλάσσιο πάρκο. Ιδέες υπάρχουν.
Άραζα στην κουπαστή, χάζευα το ηλιοβασίλεμα, την Πάτρα και απολάμβανα την ηρεμία. Ήθελα να πάρω τηλέφωνα τους φίλους μου να τους πως να έρθουν να απολαύσουμε όλοι μαζί, αλλά οι φίλοι μου δεν συνεπάγονται ηρεμία. Η ηρεμία του παλιού λιμανιού που άδειασε πια από τις νταλίκες λόγω νέου λιμανιού, είναι ψυχοθεραπευτική, όταν βέβαια δεν βρωμάνε οι αποχετεύσεις που καταλήγουν εκεί και βρωμάνε σα τα καζάνια της κόλασης. Ένοιωθα τόσο ήρεμος πάνω σε αυτό το πλοίο, που ζήλεψα θανάσιμα αυτούς που ζουν πάνω σε αυτό ταξιδεύοντας. Δεν ήταν ένα οποιοδήποτε πλοίο ήταν ένα εκπαιδευτικό ιστιοφόρο με ζωή ενός αιώνα και σκεφτείτε τι θα έγραφε ο Ρώσος Καββαδίας αν ήταν πάνω σε αυτό και πόσο μάλλον αν υπήρχε Ρώσος Καββαδίας.
Όσοι Ρώσοι ναύτες είχαν βάρδια εκείνη την στιγμή δεν ήξεραν αγγλικά και δεν μπόρεσα να πιάσω κουβέντα. Θα ‘θελα να τους ρωτήσω για το πως είναι να είσαι 20 μέτρα ψηλά από την επιφάνεια της θάλασσας, έχοντας σκαρφαλώσει εκεί πάνω σε θαλασσοταραχή, και να μαζεύεις τα πανιά. Γενικώς θα χρησιμοποιούν πολύ την μηχανή φαντάζομαι, όμως το συναίσθημα που θα έχει όλο το πλήρωμα την στιγμή που είναι σε πλήρη ιστιοφορία και ταξιδεύει θα είναι λες και κέρδισες το Τζόκερ και ξέρεις πως θα τα ξοδέψεις όλα σε μερικές μέρες. Τα αισθήματα της συντροφικότητας, της αγάπης για την φύση, της γνωριμίας με νέους τόπους, τις μικρές αγωνίες και τις νυχτερινές βάρδιες είναι πράγματα που ένας άνθρωπος της στεριάς δεν θα καταλάβει ποτέ. Και αυτά αν τα ζήσεις νέος όπως οι Ρώσοι ναύτες τότε σου αλλάζουν την ζωή. Δυστυχώς το μόνο που έχουν οι νέοι κοινό με τους ναυτικούς είναι τα τατού των ναυτικών και μόνο αυτό.
Χιλιάδες μικρά εξαρτήματα πάνω στο καράβι, όλα καλογυαλισμένα, πολλά από αυτά μου φάνηκαν από χρυσό, ίσως γιατί ο χρυσός δεν οξειδώνεται. Πολλά χιλιάδες εξαρτήματα που λόγω των ανθρώπων λειτουργούν τέλεια μεταξύ τους και τους βοηθάνε να κάνουν κάτι εξαιρετικά απλό και συνάμα μαγικό: Να ταξιδέψουν στην θάλασσα μόνο με τη βοήθεια του ανέμου. Ναι τα πλοία αυτά φτιάχτηκαν και χρησιμοποιήθηκαν αρχικά για μεταφορά εμπορευμάτων και σκλάβων αλλά τώρα που οι σκλάβοι δεν μπορούν να μετακινηθούν ελεύθερα ή δεν μπορούν να μετακινηθούν καθόλου το να μετακινηθείς μόνο με τον άνεμο σαν καύσιμο φαντάζει σαν την απόλυτη συνταγή ελευθερίας. Αν αυτό δεν είναι τέχνη τότε τι είναι;
Αντί να πηγαίναμε φαντάροι, θα έπρεπε να καταργηθεί ο στρατός και όλοι να έκαναν 6 μήνες θητεία σε ένα τέτοιο καράβι. Ίσως αυτό να ήταν το καλύτερο δώρο που θα μπορούσε να κάνει το κράτος στους νέους. Όλοι αναρωτιούνται, πως γίνεται να κάτσεις τόσες μέρες πάνω σε ένα πράγμα που δεν μπορείς να ξεφύγεις από αυτό. Το θέμα είναι πως ένα μεγάλο ταξίδι πάνω σε ένα καράβι, αυτό ακριβώς σημαίνει, απόδραση. Αν δεν ήθελες να φύγεις δεν θα έμπαινες. Και γω θα ήθελα πολύ να μπω.
Καθώς έφευγα σκεφτόμουν με ποιό άλλο όμορφο και ρομαντικό μέσο θα μπορούσα να το συγκρίνω. Μόνο ζέπελιν θα μπορούσα να συγκρίνω μαζί του, αλλά δυστυχώς δεν ζω δίπλα σε αεροδρόμιο. Τελικά άργησα αρκετά στην οδοντίατρο όμως για καλή μου τύχη δεν είχε τελειώσει καν με το προηγούμενο ραντεβού. Η γραμματέας με φώναξε να μπω και μου ζήτησε συγγνώμη για την καθυστέρηση, ήταν ένα έκτακτο περιστατικό, μου είπε. Η οδοντίατρος κουρασμένη, “Ένας Ρώσος ναύτης ενός καραβιού, έσπασε ένα σφράγισμα του, και έπρεπε να γίνει, είδαμε και πάθαμε για να συνεννοηθούμε”. Χαμογέλασα αμήχανα και της είπα πως το είδα το καράβι. “Δεν είναι ένα οποιοδήποτε καράβι, είναι το πιο όμορφο πλεούμενο που έχει έρθει ποτέ σε αυτή τη πόλη. Ορίστε δείτε τις φωτογραφίες στο κινητό μου” της είπα και άνοιξα το στόμα μου για να μου βάλει το ρουφηχτήρι για τα σάλια.
*Ένα ηλεκτρονικό ημερολόγιο καταστρώματος θα το βρείτε εδώ bgarf.ru/en/kruzenshtern/