Η είσοδος του νέου νεοναζιστικού μορφώματος των «Σπαρτιατών» στη Βουλή με ποσοστό 4,67%, μετά τις εκλογές του περασμένου Ιούνη, είχε ξυπνήσει ζοφερές μνήμες από την κοινοβουλευτική δράση της Χρυσής Αυγής, που μόλυνε τα έδρανα και ολόκληρη την κοινωνία με μια πληθώρα σκοταδιστικών, ρατσιστικών και φασιστικών οχετών.
Ο πρόεδρος του κόμματος, Βασίλης Στίγκας, στις πρώτες του δηλώσεις μετά την εκλογική νίκη, είχε ευχαριστήσει τον κρατούμενο και καταδικασμένο για συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση, Ηλία Κασιδιάρη, για τη «σημαντική βοήθεια» που προσέφερε στο κόμμα, χαρακτηρίζοντάς την «καύσιμο» για την ώθηση που έλαβε ο σχηματισμός. Παράλληλα, από τους 12 βουλευτές του κόμματος, είχε αποδειχθεί πως οι 10 έχουν άμεση σχέση με τον ίδιο τον Κασιδιάρη ή με το κόμμα του «Έλληνες», που δεν πήρε την άδεια του Αρείου Πάγου να κατέλθει στις εκλογές. Ένας εκ των εκλεγμένων βουλευτών, ο Γιάννης Δημοτροκάλης, είχε συνυπογράψει την ίδρυση των «Ελλήνων», ενώ ο πρώην επικεφαλής της νεολαίας των «Ελλήνων», Κωνσταντίνος Φλώρος, εξελέγη επίσης με τους Σπαρτιάτες. Ο εκπρόσωπος Τύπου του κόμματος, δε, Χάρης Κατσιβαρδάς, ήταν δηλωμένος ως ένας εκ των 8 δικηγόρων με τους οποίους έχει αναφέρει πως συνομιλεί ο κρατούμενος Κασιδιάρης, «καθώς επιλαμβάνονται νομικά του θέματα και προβλέπεται να έχει τηλεφωνικές συνομιλίες μαζί τους».
Το ερώτημα που μας είχε απασχολήσει τότε περισσότερο ήταν αν θα μπορούσε να ακυρωθεί η εκλογή των Σπαρτιατών, δεδομένης της άμεσης σύνδεσής τους με τον καταδικασμένο Κασιδιάρη και τα εγκλήματα της Χρυσής Αυγής. Σε αναλυτικό ρεπορτάζ της Popaganda, ο καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου Κώστας Χρυσόγονος είχε πει σχετικά: «Η μόνη περίπτωση για να περιοριστούν τα κοινοβουλευτικά προνόμια του κόμματος που χαρακτηρίζεται ως “Δούρειος Ίππος” του Κασιδιάρη είναι να αλλάξει – έστω και τώρα – ο κανονισμός της Βουλής. Αυτό μπορεί να συμβεί μόνο εάν ασκηθούν ενστάσεις και το αίτημα αξιολογηθεί από το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο που είναι ο τελικός κριτής όλων των εκλογικών διαφορών».
Ο ίδιος είχε προσθέσει πως, «Η ένσταση θα βασίζεται στο σκεπτικό ότι παραβιάζει τις διατάξεις του εκλογικού νόμου περί υποκρυπτόμενης ηγεσίας από πρόσωπο καταδικασμένο για εγκληματική οργάνωση. Το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο είναι, βάσει Συντάγματος, αυτό που θα κρίνει αν τον ηγετικό πολιτικό ρόλο προς το εκλογικό σώμα τον κατείχε ο κ. Στίγκας ή ο κ. Κασιδιάρης», ενώ είχε κρίνει ότι «θα εκπέσουν του αξιώματος και τότε το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο μπορεί να διατάξει επανάληψη της εκλογικής διαδικασίας είτε να κάνει ανακατανομή των εδρών. Είναι μια υπόθεση σύνθετη στην ελληνική έννομη τάξη».
Τώρα, περίπου 10 μήνες μετά τις έντονες συζητήσεις που είχε πυροδοτήσει η είσοδος των Σπαρτιατών στη Βουλή, ο σχηματισμός βρίσκεται αντιμέτωπος με τη διάλυσή του, μετά την ποινική δίωξη που ασκήθηκε εναντίον των 11 βουλευτών -εκτός του Βασίλη Στίγκα- για εξαπάτηση εκλογέων, δρομολογώντας εξελίξεις που δεν αποκλείεται να περιλαμβάνουν και εκλογές σε 11 μεγάλες Περιφέρειες της χώρας.
Τελικά, οι κατηγορίες διαμορφώθηκαν και αποδόθηκαν μετά την πολύμηνη έρευνα που διενήργησε η Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, Γεωργία Αδειλίνη. Οι καταθέσεις Στίγκα και η αναζήτηση στοιχείων, που κατέδειξαν προεκλογικές επαφές του έγκλειστου Ηλία Κασιδιάρη με υποψηφίους τότε και μετέπειτα βουλευτές των Σπαρτιατών, αλλά και οι πολυάριθμες επαφές με ενδιάμεσα πρόσωπα, στοιχειοθετούν τις κατηγορίες για παραβίαση των διατάξεων του εκλογικού νόμου περί υποκρυπτόμενης ηγεσίας από πρόσωπο καταδικασμένο για εγκληματική οργάνωση, ενώ εμπλέκουν και έναν ακόμα δικηγόρο, τον Σωτήριο Μεταξά, που μεσολαβούσε στις επαφές Κασιδιάρη και βουλευτών από τους Σπαρτιάτες.
Παράλληλα με την ποινική έρευνα που διενεργείται από την Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου για έκνομες ενέργειες στο κόμμα των Σπαρτιατών μετά τις δημόσιες καταγγελίες του επικεφαλής του κόμματος και τις σαφείς αιχμές για ανάμειξη του Ηλία Κασιδιάρη, θα εκδικαστούν από το Εκλογοδικείο (Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο) οι προσφυγές που έχουν κατατεθεί για τη νομιμότητα της συμμετοχής του κόμματος στο Κοινοβούλιο. Αν αποδειχθεί στη δίκη ότι κατά τον χρόνο κατάθεσης των υποψηφιοτήτων υπήρχε παράβαση του εκλογικού δικαίου και πως ο πραγματικός αρχηγός των Σπαρτιατών την περίοδο της ανακήρυξής τους ήταν ο Ηλίας Κασιδιάρης, η ανακήρυξη του κόμματος θα κριθεί παράνομη. Έτσι, το κόμμα θα αποπεμφθεί άμεσα από το Κοινοβούλιο και όλοι οι βουλευτές θα εκπέσουν των βουλευτικών αξιωμάτων τους. Η απόφαση του Εκλογοδικείου αναμένεται μέχρι τον Ιούνιο, όπως εκτιμούν ειδικοί.
Ακολούθως, οι 243.922 ψήφοι που έλαβαν οι Σπαρτιάτες δεν θα δοθούν στα υπόλοιπα κόμματα, αλλά θα προσμετρηθούν μαζί με την αποχή και το άκυρο. Οι έδρες των βουλευτών, όμως, θα δοθούν στα υπόλοιπα κόμματα, αφού, ή θα γίνει από την αρχή ανακατανομή όλων των εδρών, με τις έγκυρες ψήφους μειωμένες, ή οι έδρες θα μοιραστούν αναλογικά σε όλα τα κόμματα του Κοινοβουλίου.
Η δίκη στο Εκλογοδικείο θα διεξαχθεί υπό την προεδρία της προέδρου του Συμβουλίου της Επικρατείας, Ευαγγελίας Νίκα, και στη σύνθεση του Δικαστηρίου θα μετέχουν οι πρόεδροι ή αναπληρωτές τους από τον Άρειο Πάγο και το Ελεγκτικό Συνέδριο, δηλαδή και από τα τρία ανώτατα δικαστήρια. Επίσης, κατά την εκδίκαση των ενστάσεων θα αναπτύξουν τις θέσεις τους συνταγματολόγοι, όπως ο Κώστας Μποτόπουλος και άλλοι, αλλά και συνήγοροι των βουλευτών των Σπαρτιατών.
Σύμφωνα με όσα γνωρίζουμε έως τώρα, αν οι βουλευτές των Σπαρτιατών επιλέξουν να παραιτηθούν του βουλευτικού αξιώματος πριν από την απόφαση του Εκλογοδικείου – πράγμα το οποίο σκέφτεται σύσσωμη η κοινοβουλευτική ομάδα ή μεγάλο τμήμα αυτής – τότε θα μπορούσαμε να οδηγηθούμε σε εκλογές στις μεγαλύτερες περιφέρειες της χώρας: Στην Α’ Αθηνών, Β1 Βόρειου Τομέα Αθηνών, Β2 Δυτικού Τομέα Αθηνών, Α’ Ανατολικής Αττικής, Β3 Νότιου Τομέα Αθηνών, Β’ Πειραιώς, Αιτωλοακαρνανίας, Αχαΐας, Ηρακλείου, Α’ και Β’ Θεσσαλονίκης.
Όπως εξηγεί στην Popaganda ο Ανδρέας Δημητρόπουλος, Καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου ΕΚΠΑ, «Αυτό θα μπορούσε να συμβεί διότι το κόμμα κατέβασε μόνο έναν υποψήφιο ανά Περιφέρεια στις προηγούμενες εθνικές εκλογές του Μαΐου και του Ιουνίου 2023. Έτσι, αν κάποιος βουλευτής του κόμματος παραιτηθεί, δεν υπάρχει επιλαχών να τον αντικαταστήσει και η θέση αυτόματα μένει κενή. Ο μόνος λοιπόν τρόπος για να γίνει η αντικατάστασή του, είναι οι εκλογές στην Περιφέρεια στην οποία αναδείχθηκε βουλευτής. Με το κόμμα των Σπαρτιατών εξελέγησαν 11 βουλευτές (οι τρεις έχουν ανεξαρτητοποιηθεί) σε ισάριθμες Περιφέρειες και αυτό σημαίνει ότι θα πραγματοποιηθούν εκλογές σε αυτές για την ανάδειξη νέων βουλευτών».
Μιλώντας στο Πρώτο Πρόγραμμα 91,6 και 105,8 για τις πολιτικές εξελίξεις που αφορούν στους Σπαρτιάτες, ο Παναγιώτης Μαντζούφας, Καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στη Νομική Σχολή του ΑΠΘ, πρόσθεσε μια νέα διάσταση στον διάλογο, διερωτώμενος: «Πόσο δημοκρατικό είναι και πόσο συμβατό με τη λαϊκή κυριαρχία να κατανέμεις τις έδρες σε κόμματα για τα οποία δεν έχει εκφραστεί η λαϊκή βούληση και μάλιστα σε ποιες περιοχές, γιατί εδώ είναι από τα αδιάθετα, είναι από τη δεύτερη και τρίτη κατανομή.
Εδώ έχει διατυπωθεί ο προβληματισμός που είναι ο εξής: 250.000 άνθρωποι ψήφισαν ένα κόμμα που πήρε το 4,67 %. Αυτοί οι άνθρωποι δεν γνωρίζουμε τι θα ψήφιζαν εάν δεν είχαν την επιλογή να ψηφίσουν αυτό το κόμμα το οποίο παρανόμως μετείχε στις εκλογές […]. Επίσης δεν αποτρέπεις το ενδεχόμενο να εμφανιστούν αυτά τα κόμματα με νέα ονομασία. Και τότε τι θα κάνεις;».
Ο ίδιος εξέφρασε την άποψη ότι, «Προσπαθούμε την τελευταία στιγμή με νομοθετικές ρυθμίσεις να αποτρέψουμε ένα φαινόμενο το οποίο έπρεπε να το αντιμετωπίσουμε πολιτικά και προσπαθείς να περιθωριοποιήσεις ή να αποτρέψεις την επιρροή κομμάτων εξτρεμιστικών, τα οποία επιβουλεύονται τη δημοκρατική λειτουργία του πολιτεύματος. Δεν μπορείς αυτά να τα αντιμετωπίσεις με νομοθετικές ρυθμίσεις, γιατί οι νομοθετικές ρυθμίσεις είναι αλυσιτελείς».