Debate of the political leaders at the House of the Hellenic Broadcasting Corporation (ERT) in Athens, Greece on May 10, 2023. / Debate πολιτικών αρχηγών στο Ραδιομέγαρο της ΕΡΤ στην Αγία Παρασκευή, 10 Μαΐου 2023.
Πρώτα, ας μετρηθούμε. Οι άντρες αρχηγοί κομμάτων; Έξι. Οι γυναίκες αρχηγοί κομμάτων; Μηδέν. Οι θεματικές ενότητες; Έξι. Οι ελεύθερες ερωτήσεις; Μηδέν. Τα ασφυκτικά στενά όρια του πρώτου debate που έγινε μετά από μια ολόκληρη οκταετία, οριζόμενα από διακομματική επιτροπή, δεν άφηναν το περιθώριο για ουσιαστική συζήτηση και ελευθερία δημοσιογραφικών ερωτήσεων.
Από την πλευρά των δημοσιογράφων, έξι άτομα, τρεις γυναίκες, δύο εκ των οποίων είναι σύζυγοι στελεχών της Νέας Δημοκρατίας. Η Μάρα Ζαχαρέα είναι σύζυγος του Θοδωρή Ρουσόπουλου, βουλευτή της ΝΔ και η Σία Κοσιώνη, σύζυγος του δημάρχου Αθηναίων Κώστα Μπακογιάννη και ανιψιού του Κυριάκου Μητσοτάκη. Εγείρει αυτό ένα θέμα ηθικής της δημοσιογραφίας; Γιατί «σκοράρουμε» και στην τελευταία θέση της ΕΕ (πάλι) στην ελευθερία του Τύπου. Το «Βατερλώ» για τον χώρο των media προφανώς δεν αφορά μόνο το χτεσινό debate, αλλά και ευρύτερα το ποιες/οι δημοσιογραφούν ή παρουσιάζουν κεντρικά δελτία ειδήσεων και πόσο αμερόληπτα το κάνουν αυτό.
Άλλες απουσίες; Από το «τραπέζι» του debate απουσίαζε κάθε συζήτηση για τον Πολιτισμό, ο οποίος έχει υποβιβαστεί τα μέγιστα, καθώς και οποιαδήποτε ερώτηση ή σχόλιο ευρύτερα για τα ανθρώπινα δικαιώματα και για τα δικαιώματα των ζώων. Ελαφρά κι απ’ έξω προσπάθησαν να αγγίξουν τη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα, βάζοντας ατσούμπαλα στην συζήτηση και την αυτοδιάθεση του σώματος και τις αμβλώσεις, απευθύνοντας ερώτηση ο Σρόιτερ προς τον Βελόπουλο, τον πολιτικό που έδωσε και την πιο κακοποιητική δήλωση, αναδεικνύοντας βέβαια την πρόδηλη θρησκοληψία και εθνικισμό της Ελληνικής Λύσης.
Να σημειωθεί ότι έγινε για πρώτη φορά μετάδοση στη νοηματική γλώσσα από το κανάλι της ΕΡΤ, το οποίο είχε και τη μεγαλύτερη τηλεθέαση, ωστόσο η προβολή της μετάδοσης έγινε μόνο στην ΕΡΤ3 την οποία δεν είδαν τόσα άτομα, αφού η ΕΡΤ1 σημείωσε μέσο όρο τηλεθέασης 20,1% και η ΕΡΤ3 1,9%.
Στα πρακτικά και τα δημοσιογραφικά τεφτέρια όμως τι γράφτηκε;
Λίγο πριν την έναρξη του τρίωρου τηλεοπτικού debate των πολιτικών αρχηγών.
Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, Νίκος Ανδρουλάκης, και θύμα των τηλεφωνικών υποκλοπών έμεινε πολλές φορές πάνω στο σκάνδαλο, λέγοντας μάλιστα: «Δεν αποτελώ κίνδυνο για τη Δημοκρατία, αλλά αποτελούσα κίνδυνο για τη Νέα Δημοκρατία, όταν εξελισσόταν η εσωκομματική διαδικασία με τις εκλογές του ΠΑΣΟΚ. Στόχος μου είναι να πάνε φυλακή όσοι έστησαν το παρακράτος των παρακολουθήσεων σε βάρος εμού και άλλων πολιτών».
«Και μένουμε άναυδοι οι δημοσιογράφοι. Κοιταζόμαστε μεταξύ μας. Δεν μπορούσαμε να τον ρωτήσουμε ποιον εννοεί. Τον πρωθυπουργό;» σχολιάζει η Ράνια Τζίμα. «Δίπλα μου ήταν ο Παναγιώτης Στάθης και ακριβώς παραδίπλα ο Αντώνης Σρόιτερ. Σκουντάω, δεν μας έπιαναν εκείνη την ώρα οι κάμερες, λέω “παιδιά, θα κάνουμε κάτι; Θα πούμε κάτι;“. Με βλέπει ο Κουβαράς και μου γνέφει “δεμένα τα χέρια μου”. Δηλαδή βγαίνει ένας πολιτικός αρχηγός και λέει για τις υποκλοπές ότι κάποιος πρέπει να πάει φυλακή και δεν μπορούσαμε να τον ρωτήσουμε ποιον εννοεί. “Εννοείς τον πρωθυπουργό;”.
Επιπλέον, ο Νίκος Ανδρουλάκης επικαλέστηκε το πόρισμα της επιτροπής PEGA όπου γίνεται λόγος για παραβιάσεις του κράτους δικαίου και επέκρινε ξανά την κυβέρνηση λέγοντας ότι είναι αδιανόητο να υψώνει τείχος προστασίας στις κοινοβουλευτικές διαδικασίες για τον ανιψιό του πρωθυπουργού.
Η για πολλοστή φορά λειψή απόκριση του Κυριάκου Μητσοτάκη ήταν ότι ο ίδιος είχε δώσει «ανεπαρκείς εξηγήσεις» το προηγούμενο διάστημα. Ωστόσο, για πρώτη φορά στα χρονικά, ο Κυριάκος Μητσοτάκης αποκάλεσε «σκάνδαλο» την υπόθεση των παρακολουθήσεων, ενώ το απέφευγε το προηγούμενο διάστημα και ο ίδιος όπως και αλλά και τα μέλη της κυβέρνησης. «Οι εξηγήσεις που δόθηκαν για τις παρακολουθήσεις δεν ήταν επαρκείς. Ποτέ δεν θα έπρεπε να αποτελεί αντικείμενο παρακολούθησης ο κ. Ανδρουλάκης, δεν είναι κίνδυνος για την εθνική ασφάλεια της χώρας», παραδέχτηκε ο πρωθυπουργός.
Η Ράνια Τζίμα πρωταγωνίστησε με τις ερωτήσεις της στο debate πολιτικών αρχηγών στο Ραδιομέγαρο της ΕΡΤ.
Ο Κυριάκος Βελόπουλος τα πήγε πολύ καλά για το κοινό στο οποίο απευθύνεται και κατάφερε να συνδεθεί με το εκλογικό σώμα όσων ακροδεξιών «κόπηκαν», πχ.: Χρυσή Αυγή, Κασιδιάρης, Εμφιετζόγλου-Μπογδάνος, Λατινοπούλου, χύνοντας ακροδεξιό δηλητήριο. «Δεν κάνατε το εμβόλιο γιατί κανένας δεν μπορεί να παρεμβαίνει στο σώμα, αλλά γιατί όχι στην αλλαγή φύλου και στους γάμους ομόφυλων. Γιατί αυτοί δεν μπορούν να ορίζουν το σώμα τους;» ρώτησε ο δημοσιογράφος του Alpha, Αντώνης Σρόιτερ. Ο πρόεδρος της Ελληνικής Λύσης απήντησε: «τις προσωπικές και πολιτικές θέσεις τις υπαγορεύουν οι παραδόσεις μας. Ο ψευτοπροοδευτισμός με βρίσκει απέναντι. Έχετε μπερδέψει την πρόοδο με το παρα φύσιν ζην». Στη συνέχεια, φανερώνοντας εικόνες της Παναγίας, όπως απεικονίζεται από άλλες θρησκείες και πολιτισμούς, οι οποίες σκοπό έχουν να προάγουν τη συμπεριληπτικότητα, είπε το απαράδεκτο: «Είναι σε βιβλία τρίτης Δημοτικού. Δεν είναι πρόστυχο; Δεν είναι χριστιανοφοβία; Γιατί δεν το καταγγέλλει κανείς; Σε παιδάκια δημοτικού αυτά. Γκέισα, πόρνη – συγγνώμη για τη φράση – Παναγιά».
Δεν παρέλειψε ακόμη να αναφερθεί και στις αμβλώσεις λέγοντας ότι «εμπιστεύομαι την Ελληνίδα μάνα να κάνει ό,τι θεωρεί αυτή καλύτερο αλλά να είμαστε και προσεκτικοί λόγο του δημογραφικού, η Ελλάδα πεθαίνει». Ήταν επίσης ανησυχητική και η πρότασή του «να ενώσουμε τα συνθήματα Πατρίδα-Ορθοδοξία-Οικογένεια και Ψωμί-Παιδεία-Ελευθερία».
Ο Κυριάκος Βελόπουλος είναι καλός στα σόου, όμως κι άλλοι έχουν το χάρισμα της προώθησης αφηγημάτων υπέρ πατρίδας και έθνους.
Συγκεκριμένα, ο Αλέξης Τσίπρας στην θεματική για τα εθνικά ζητήματα ξεκαθάρισε ότι δεν θα γκρεμιστεί ο φράχτης στον Έβρο και τόνισε ότι πρέπει να υπάρχει έλεγχος στα σύνορα. «Η φύλαξη των συνόρων είναι κάτι που είναι αυτονόητο. Και πρέπει να σας πω ότι όταν εμείς ήμασταν κυβέρνηση και υπήρχε φράχτης, δεν τον γκρεμίσαμε, ούτε θα πάμε αντίθετα με τις εισηγήσεις των ανθρώπων που γνωρίζουν. Πρέπει να υπάρχει έλεγχος στα σύνορα. Όμως δεν θα κοροϊδέψουμε τους πολίτες. Το μεταναστευτικό και το προσφυγικό δεν θα λυθούν με τους φράχτες. Όπου υπάρχουν, ας υπάρχουν, καλώς υπάρχουν. Αλλά θα λυθεί το πρόβλημα, με μία διεκδίκηση διαφορετική σε ευρωπαϊκό επίπεδο, με ένα νέο σύμφωνο μετανάστευσης και ασύλου που θα δίνει τη δυνατότητα η Ευρώπη να παίρνει μέρος του βάρους της πρώτης χώρας υποδοχής». Αποτελεί αυτή η δήλωση μέρος αριστερής και προοδευτικής ατζέντας;
Έξοδος των πολιτικών αρχηγών μετά το τηλεοπτικό debate.
Ένα από τα σενάρια για την επόμενη μέρα των εκλογών σχεδόν κατέρρευσε χθές. Το ενδεχόμενο «προοδευτικής κυβέρνησης» δεν βρήκε αποδοχή από κανέναν από όσους περιλαμβάνει στην πρότασή του ο Αλέξης Τσίπρας. Οι Ανδρουλάκης, Βαρουφάκης και Κουτσούμπας δεν φάνηκαν θετικοί. Μετά τις εκλογές, ωστόσο, δεν θα ήταν απίθανο να αλλάξουν γνώμη μερικοί.
Ο ΓΓ του ΚΚΕ μάλιστα έκανε επίθεση προς τον Αλέξη Τσίπρα, απαντώντας σε ερώτηση της Μάρας Ζαχαρέα για την ενέργεια. Ο Δημήτρης Κουτσούμπας ανέφερε συγκεκριμένα ότι ο κ. Τσίπρας «ξύνεται πολύ στην γκλίτσα του τσοπάνη όλη την προεκλογική περίοδο μιλώντας για προοδευτική διακυβέρνηση απευθυνόμενος στο ΚΚΕ», υπογραμμίζοντας πως τα δύο κόμματα έχουν πολλές διαφορές.
Όταν ερωτήθηκε ο κ. Κουτσούμπας τι εννοεί το ΚΚΕ ότι «είναι όλοι ίδιοι», απάντησε: «Δεν είπαμε ποτέ ότι ο κ. Μητσοτάκης με τον κ. Τσίπρα είναι ίδιοι, η ΝΔ με τον ΣΥΡΙΖΑ και όλα τα υπόλοιπα κόμματα. Λέμε ότι έχουν κοινά προγράμματα, ίδιες στρατηγικές στοχεύσεις και αυτά έχουν να κάνουν με το Ταμείο Ανάκαμψης και τα προαπαιτούμενά του, με την ενεργειακή πολιτική της χώρας και την ονομαζόμενη «πράσινη μετάβαση», με τις επιλογές των διεθνών συμμάχων, ΝΑΤΟ, ΕΕ, που κατά την άποψή μας βάζουν εμπόδια στην ανάπτυξη της χώρας και του ελληνικού λαού υπέρ των συμφερόντων του».
Εντός του ραδιομεγάρου…
Πολιτικοί και δημοσιογράφοι που έκαναν δηλώσεις έξω από το Ραδιομέγαρο της ΕΡΤ είπαν ότι δεν συμφωνούσαν με τους όρους του debate. Άρα τι; Και την επόμενη φορά δεν θα συμφωνούμε και θα κάνουμε τα ίδια;
«Σιγά μην το θέλουν (σ.σ. το λιγότερο ασφυκτικό πλαίσιο)! Καλά, αστειευόμαστε; Τι δεν καταλαβαίνουμε, παιδιά;», σχολίασε η Ράνια Τζίμα στον μετέπειτα απολογισμό του debate. «Αυτό που έγινε απόψε ήταν ακριβώς αυτό που ήθελαν τα κόμματα. Αν τα κόμματα ήθελαν κάτι άλλο, θα είχαμε ένα άλλο debate. Δεν ήθελαν οι πολιτικοί αρχηγοί έναν πιο ανοιχτό διάλογο. Αν τον ήθελαν, θα τον είχαμε.».
Από το τρίωρο debate, έλειπε σαφώς η πεμπτουσία της πολιτικής συζήτησης, ο διάλογος και μάλλον δεν βγήκαμε ούτε πιο αποφασισμένες/οι, ούτε πιο ενημερωμένες/οι πολίτες μετά από τη χθεσινή τηλεμαχία.
To Vouliwatch βέβαια δημοσίευσε σήμερα την έρευνα με τίτλο: «Βουλή 2019-2023: Τελικά, πόσο συμφωνούν τα κόμματα στις ψηφοφορίες;», όπου μέσα από τα γραφήματα διακρίνουμε πόσο συναινούν πολιτικά τα κόμματα στην πραγματικότητα.
Ίσως το πιο σωστό που ακούστηκε σε όλο αυτόν τον ξεθυμασμένο μαραθώνιο ήταν η έκκληση να ψηφίσει η νεολαία. Ακόμη κι αν ακούστηκε υποκριτική, ακόμη κι αν επιχειρήθηκε να επιρριφθεί όλο το βάρος της ευθύνης για το το τι μέλλει γενέσθαι στη νέα γενιά, το μόνο σίγουρο είναι ότι δεν μπορούμε να αφήσουμε το μέλλον της χώρας στην τύχη του.