Αν σε διακατέχει η ενσυναίσθηση, δυσκολεύεσαι πολύ να συγκρατήσεις τα δάκρυά σου όταν μιλάς με πέντε γυναίκες που εμπνέουν με τη δύναμη τους και την αποφασιστικότητα τους να νικήσουν στον αγώνα που λέγεται ζωή. Δεν ζήτησαν να γίνουν ηρωίδες, όπως δεν το ζητά καμία γυναίκα άλλωστε, αλλά η ζωή τις έκανε ούτως ή άλλως. Όπως είναι κάθε γυναίκα που δίνει μάχες στην καθημερινότητα και τις κερδίζει. Η αφοπλιστική ειλικρίνεια τους, καθώς περιγράφουν τη ζωή τους και πώς επηρεάστηκε από το βίωμα μιας νόσου όπως ο καρκίνος του μαστού, δεν αφήνει πολύ χώρο για να κάνει κανείς σχόλια παρά μόνο να τις ακούσει με προσοχή και σεβασμό.
Και για σήμερα που είναι η Παγκόσμια Ημέρα Πρόληψης κατά του Καρκίνου του Μαστού, δεν υπάρχει κάποιος καλύτερος να μιλήσει στον κόσμο για τη σημασία του να εξετάζεται και να ασχολείται με την πρόληψη από τις ίδιες τις γυναίκες που βρέθηκαν αντιμέτωπες με τη νόσο και την κέρδισαν. Όχι χωρίς απώλειες, όχι χωρίς πόνο, αλλά με έπαθλο τη ζωή.
Διαβάστε τις ιστορίες τους και όσα έζησαν μέσα από τα δικά τους λόγια. Και εξεταστείτε, γιατί η πρόληψη είναι ίαση.
Λόγω του ότι ήμουν 22 χρόνων όταν νόσησα, δεν είχα μπει ποτέ στην διαδικασία να κάνω κάποιον έλεγχο στο στήθος μου. Όλα ξεκίνησαν όταν βρέθηκα στον γυναικολόγο μου για μια εξέταση ρουτίνας. Εξέτασε προληπτικά το στήθος μου και αντιλήφθηκε μια ύποπτη μάζα. Ακολούθησαν αρκετές εξετάσεις και μετά από λίγο καιρό είχα την διάγνωση μου.
Το σοκ εκείνης της στιγμής ήταν τόσο μεγάλο που, ακόμα και τώρα, υπάρχουν μερικά πράγματα που δεν τα θυμάμαι καθαρά. Αν και μέσα μου είχα την ιδέα ότι κάτι δεν πάει καλά, δεν περίμενα ποτέ να μου ανακοινώσει κάτι τέτοιο ο γιατρός. Στην αρχή ήρθε ένα εσωτερικό μούδιασμα, δεν μπορούσα να αντιληφθώ και δεν άκουγα τα λόγια του γιατρού. Θλίψη και θυμός είναι τα συναισθήματα που κυριάρχησαν όταν άρχισα πια να αντιλαμβάνομαι τι συμβαίνει, αλλά και τι με περίμενε στο μέλλον.
Η πιο δύσκολη στιγμή ήταν φτάνοντας στις τελευταίες χημειοθεραπείες. Η εσωτερική κούραση ήταν πολλή μεγάλη, με αποτέλεσμα να μην με βοηθάει ούτε το σώμα μου να συνεχίσω. Μάλιστα, δεν ήταν λίγες οι φορές που είπα στην γιατρό μου ότι δεν θέλω να συνεχίσω τις θεραπείες. Η δύναμη μου ήταν οι άνθρωποι μου όλο αυτόν τον καιρό, η οικογένεια μου και οι φίλοι μου. Με φρόντιζαν, με άκουγαν, με στήριζαν και με ανέβαζαν με τόση αγάπη, που τα ξεπερνούσα όλα.
Περνώντας όλα αυτά τα δύσκολα στάδια της θεραπείας μου ένιωσα ότι αυτό που θα με βοηθούσε πραγματικά ήταν το να μην αλλάξει τίποτα στην ζωή μου. Έτσι συνέχισα τις σπουδές μου και όλες τις δραστηριότητες μου, όσο μπορούσα και όσο μου επέτρεπε το σώμα μου. Με βοηθούσε παρά πολύ συναισθηματικά και ψυχολογικά να βγαίνω από το σπίτι και ιδιαίτερα να κάνω βόλτες και εκδρομές στη φύση. Θυμάμαι το μοναδικό πράγμα που με εξόργιζε ήταν να βλέπω τους γύρω μου να με αντιμετωπίζουν με λύπηση, κάποιες φορές μάλιστα γίνονταν υπερπροστατευτικοί και τότε ήταν που δυσκολευόμουν και εγώ αρκετά, νιώθοντας όλη αυτή την πίεση.
Το πιο σημαντικό πράγμα για μια γυναίκα που έχει διαγνωστεί με καρκίνο του μαστού είναι η δύναμη. Μπαίνοντας σε αυτή την περιπέτεια ανακαλύπτεις τόσα καινούργια πράγματα για τον εαυτό σου, μια πηγαία δύναμη που μόνο μπροστά μπορεί να σε πάει. Και όσο πιστεύεις στο σώμα σου και στον εαυτό σου, όλα μπορείς να τα ξεπεράσεις.
Είχε τύχει πριν νοσήσω να δω φωτογραφίες από γυναίκες που είχαν χειρουργηθεί και ίσως αυτό κάπως μέσα μου με προετοίμασε για την μαστεκτομή. Όμως όσο και να το έχεις δει να συμβαίνει, όταν έρχεται η σειρά σου είναι τρομακτικό. Μπαίνεις στο χειρουργείο και βγαίνεις τόσο διαφορετική. Η μαστεκτομή είναι μια τεράστια και σκληρή αλλαγή για το σώμα. Νιώθεις ότι χάνεις τη θηλυκότητα σου, μερικές φορές φτάνεις στο σημείο καν να μην αγαπάς το σώμα σου. Και έρχεται η στιγμή που πρέπει να προσπαθήσεις από την αρχή να το αγκαλιάσεις, να το αποδεχτείς και να το ξαναγαπήσεις.
Εννοείται πως και η σεξουαλική σου ζωή επηρεάζεται, πόσο μάλλον όταν είσαι σε μια κατάσταση χημειοθεραπειών, χάνεις τα μαλλιά σου και νιώθεις ότι πλήττεται λίγο ακόμα η θηλυκότητα σου από αυτό. Όταν τόσα πολλά αλλάζουν εξωτερικά αλλά και εσωτερικά στο σώμα σου, αλλάζουν και όλα γύρω σου. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι αλλαγές αυτές είναι πάντα αρνητικές, μπορούν να σου μάθουν τόσα πολλά πράγματα για εσένα και στον άνθρωπο που έχεις κοντά σου.
Στις γυναίκες που ίσως μόλις διαγνώστηκαν με καρκίνο του μαστού έχω να πω: να πιστέψουν πολύ στον εαυτό τους, να μην σκύψουν ούτε μια στιγμή το κεφάλι. Να μην ντρέπονται για αυτό που περνάνε, να μιλάνε, να μοιράζονται. Να φροντίσουν το σώμα τους, αλλά και την ψυχή τους. Να ζητάνε βοήθεια όταν νιώθουν πως τη χρειάζονται, είτε από τον άνθρωπο τους είτε από κάποιον ειδικό. Θα περάσουν από συμπληγάδες πέτρες, σύντομα όμως θα είναι απλά μια κακή ανάμνηση.
Αντιλήφθηκα έναν όγκο την περίοδο που θήλαζα την κόρη μου. Αμέσως το έψαξα, έκανα μαγνητική και παρακεντήσεις από δύο διαφορετικούς γιατρούς. Πήρα αντιβιώσεις και δεν υποχώρησε, οπότε αποφάσισα να το αφαιρέσω και, πάνω στο χειρουργείο, η βιοψία έδειξε κακοήθεια τρίτου βαθμού επιθετικότητας που με οδήγησε σε αφαίρεση μαστού και προληπτικά λεμφαδένων.
Αυτό που θυμάμαι είναι ότι μόλις μου το ανακοίνωσε ο γιατρός με έπιασαν τα κλάματα. Αν και μου έφεραν ψυχολόγο, δε δέχτηκα να μιλήσω. Έκλαψα λίγο μπροστά του, τον ευχαρίστησα και του είπα ότι είμαι καλά και ότι θα το αντιμετωπίσω μονή μου. Αμέσως δέχτηκα την κατάσταση, το πέρασα στο μυαλό μου ότι θα περάσει, ότι δεν είναι κάτι, ότι συνέβη σε μένα όπως και σε πολλές γυναίκες και θα το αντιμετωπίσω.
Δεν θυμάμαι να αντιμετώπισα κάποια δυσκολία. Αυτό που μου στοίχισε κατά τη διάρκεια των χειρουργείων -γιατί έκανα και αφαίρεση μέρος του πνεύμονα τον ίδιο μήνα λόγω όζου, που ευτυχώς δεν ήταν κακοήθης- και των θεραπειών είναι ότι δεν μπορούσα τον πρώτο καιρό να πάρω αγκαλιά και να φροντίσω την κόρη μου που ήταν πέντε μηνών.
Συναισθηματικά με βοηθούσε ότι έκανα πράγματα που με ευχαριστούσαν με ανθρώπους διπλά μου που με αγαπούσαν. Με βοήθησε επίσης πολύ ότι μετά από κάθε θεραπεία έπαιρνα τα παιδιά μου και πήγαινα στο μέρος όπου γεννήθηκα.
Σε μια γυναίκα που έχει μόλις διαγνωστεί με καρκίνο θα έλεγα να έχει ανθρώπους διπλά της, στήριγμα, και φυσικά, το πιο σημαντικό, να μην αρκεστεί στη γνώμη μονό ενός γιατρού. Βοηθάει να συνεργαστεί με γιατρούς που είναι πάνω απ’ όλα άνθρωποι.
Τα συναισθήματα μου για τη μαστεκτομή είναι ανάμεικτα. Άλλα αρνητικά, άλλα θετικά. Σαφώς χάνεις ένα κομμάτι του σώματος σου, όμως μέσα από όλη τη διαδικασία βγαίνεις πιο δυνατή, αλλάζεις, κερδίζεις και συνειδητοποιείς πράγματα στα οποία πριν δεν έδινες σημασία. Πριν τον καρκίνο, μου φαινόταν ότι θα χάσω τη γη κάτω από τα ποδιά αν συμβεί σε μένα. Είναι σκληρή και επίπονη για μια γυναικά η μαστεκτομή, δεν είναι εύκολη για να είμαστε ειλικρινείς, όμως με τους κατάλληλους γιατρούς και την πιστή στη ζωή όλα γίνονται πιο ανώδυνα.
Φυσικά και τον πρώτο καιρό αλλάζει η σεξουαλική ζωή, ειδικά κατά τη διάρκεια των θεραπειών. Οι θεραπείες σε ρίχνουν σωματικά, την περίοδο εκείνη το τελευταίο πράγμα που σκέφτεσαι και σε ενδιαφέρει είναι αυτό.
Να είναι δυνατές. Αυτό θέλω να πω σε όσες διαγνώστηκαν μόλις με καρκίνο. Να εστιάζουν στην ίαση και όχι στην ασθένεια, να δίνουν σημασία στη ζωή. Να ζουν για τον εαυτό τους και να ικανοποιούν τις δικές τους ανάγκες. Να κοιτάζουν τις ουλές τους και να παίρνουν δύναμη.
Ήταν Ιούλιος του 2015, στον γάμο της κολλητής μου, φορούσα ένα καλοκαιρινό φόρεμα με λεπτές τιράντες, ώσπου σε κάποια στιγμή που φύσηξε δυνατά, μετακινήθηκε η μια τιράντα μου και στην προσπάθεια μου να την τακτοποιήσω διαπίστωσα ότι έχω ένα μπαλάκι ψηλά πάνω στο στήθος, κοντά στην μασχάλη. Πάγωσα και κατάλαβα ότι δεν ήταν κάτι καλό. Επειδή όμως ήξερα ότι θα με πήγαινε πολύ πίσω και δεδομένου ότι ήθελα να τρέξω τον Μαραθώνιο της Αθήνας τον Νοέμβριο της ίδιας χρονιάς, αποφάσισα παίρνοντας το ρίσκο, να μην πάω άμεσα στον γιατρό αλλά να τον επισκεφτώ μετά τα μέσα Νοεμβρίου. Όταν λοιπόν πήγα όλες οι εξετάσεις έβγαιναν αρνητικές, ωστόσο αποφάσισα να βγάλω τον όγκο άμεσα. Στην τελική και αναλυτική πια βιοψία διαπιστώθηκε ότι ήταν καρκίνος.
Ήμουν στην κουζίνα του σπιτιού μου όταν έμαθα τα νέα. Λόγω περιόδου Χριστουγέννων καθυστέρησαν τα αποτελέσματα της βιοψίας από το πρώτο χειρουργείο και δεδομένου ότι είχαν βγει όλα αρνητικά στην ταχεία βιοψία, ήμουν καθησυχασμένη ότι δεν υπάρχει κάτι κακό. Έτσι όταν με πήρε τηλέφωνο ο γιατρός εκείνο το απόγευμα και τον άκουσα να επαναλαμβάνει συνέχεια την πρόταση «όλα θα πάνε καλά» κατάλαβα ότι δεν ήταν τελικά αρνητικό. Μόλις έμαθα τα αποτελέσματα της βιοψίας λιποθύμησα. Ήρθε το παιδί μου τρομαγμένο, συνήλθα και ύστερα του ζήτησα να με αφήσει για λίγο μόνη. Έκλαψα πολύ και αυτή ήταν η τελευταία φορά που το έκανα. Μετά, το μόνο που αισθανόμουν ήταν θυμός και ύστερα η πρώτη σκέψη ήταν να μην το μάθει η μητέρα μου γιατί δεν θα το άντεχε. Ακόμη δεν το ξέρει.
Και φυσικά αποφάσισα να ζήσω, δεν θα το έβαζα κάτω.
Η θεραπεία που ακολούθησα ήταν ορμονοθεραπεία και είχε διάρκεια πέντε έτη. Η μεγαλύτερη δυσκολία ήταν οι παρενέργειες που ήταν πολλές και είχαν και μεγάλη διάρκεια. Ταχυπαλμίες, απίστευτο πρήξιμο στους αστραγάλους, πόνο στον θώρακα, πρόβλημα στην έμμηνο ρύση καθώς και πολύ χαμηλά λευκά αιμοσφαίρια, ήταν μερικές από αυτές. Μια πενταετής περίοδος ανοσοκαταστολής. Μέσα σε αυτά ήταν και η μόνιμη προδιάθεση αύξησης βάρους, που ευτυχώς λόγω της αθλητικής μου δραστηριότητας κατάφερα και την έλεγξα.
Η μεγαλύτερη μου ανακούφιση ήταν η ενασχόληση μου με τον αθλητισμό και συγκεκριμένα το τρέξιμο. Έτρεχα με πολλές δυσκολίες, βέβαια, διότι τα πρόσθετα επιθέματα δεν με διευκόλυναν καθόλου στις ανάσες μου. Όμως, πάρα τον μεγάλο αριθμό επεμβάσεων στον οποίο έπρεπε να υποβληθώ για την ολοκλήρωση της πλαστικής αποκατάστασης μου, έβγαινα να τρέξω στις 14 μέρες μετά από κάθε χειρουργείο. Το μεγαλύτερο χειρουργείο, το δεύτερο, που κράτησε 6 ώρες και στο οποίο έγινε η ολική μαστεκτομή και αφαίρεση λεμφαδένων, έγινε Ιανουάριο του 2016. Είχα 14 μέρες σωληνάκια (παροχετεύσεις), απίστευτο πόνο και μόνιμα μουδιασμένα χέρια, όμως περίμενα πώς και πώς να τα βγάλω για να βγω για τρέξιμο. Όταν είπα στον γιατρό μου ότι θέλω να βγω για προπόνηση, γέλασε και μου είπε ότι δεν θα μπορέσω, θα πονάω πολύ. Του ζήτησα να μου δώσει το πράσινο φως και από κει και πέρα τα υπόλοιπα θα τα χειριστώ εγώ. Τελικά, την πρώτη φορά που έτρεξα 500 μέτρα έκλαιγα από τον πόνο, τσίριζα, όμως που ήμουν έξω για προπόνηση. Κάθε μέρα έτρεχα όλο και πιο πολύ, δύο μήνες μετά το μεγάλο χειρουργείο έτρεξα τον ημιμαραθώνιο της Αθηνάς, πήγα στον γιατρό την επομένη και μου είπε ότι θα το αναφέρει στον ιατρικό σύλλογο γιατί δεν έχει ξανασυμβεί. Έκτοτε τρέχω συνέχεια. Σε όλα αυτά υπήρχε η αδερφή μου και ένας πολύ καλός μου φίλος που με στήριξαν πολύ συναισθηματικά, αλλά και ο γιος μου που ήταν τότε 10 ετών και ήταν εκείνος που μου άλλαζε τα σωληνάκια κάθε μέρα μετά από κάθε επέμβαση.
Δεν άντεχα να ακούω τα καθιερωμένα λόγια συμπαράστασης. Ήταν μια δοκιμασία για μένα και έπρεπε απλά να ακολουθήσω τις οδηγίες των γιατρών για να τελειώνω άμεσα με όλο αυτό. Δεν άντεχα τα μάτια των άλλων να με κοιτάνε με οίκτο. Δεν άντεχα να το συζητάω, ήθελα απλά να τελειώσει γρήγορα. Είχα πολλά να κάνω και αυτό με καθυστερούσε.
Το πιο σημαντικό πράγμα για μια γυναικά που έχει διαγνωστεί με καρκίνο πιστεύω ότι είναι να μην σκεφτεί να μπει στο ίντερνετ, να μην διαβάσει τίποτα σχετικό, να μην σκεφτεί ούτε στιγμή ότι θα χάσει τη θηλυκότητα της και ότι οπωσδήποτε θα βγει νικήτρια από αυτό όλο.
Η απόφαση για την μαστεκτομή ήταν ζήτημα μισής ώρας. Το αποφάσισα με τη μία, χωρίς δεύτερη σκέψη. Δεν ήθελα να ζω με την αγωνία μήπως και τυχόν προχωρήσει σε άλλα όργανα στο σώμα μου. Πριν συμβεί σε έμενα ένιωθα απίστευτη θλίψη και οίκτο για τις γυναίκες που μάθαινα ότι είχαν υποβληθεί σε μαστεκτομή. Γι’ αυτό και όταν συνέβη σε έμενα δεν ήθελα ποτέ κανείς δικός μου να νιώσει οίκτο για μένα, έτσι και ήμουν πάντα ευδιάθετη και χαρούμενη. Υπήρξαν άνθρωποι που δεν το έμαθαν ποτέ και δεν το κατάλαβαν ποτέ γιατί φρόντισα εγώ για αυτό, να μην μαθευτεί για να μην με λυπούνται.
Ναι, η σεξουαλική μου ζωή άλλαξε γιατί πλέον δεν υπάρχει καθόλου αίσθηση εφόσον έχει ουσιαστικά αφαιρεθεί το κυριότερο μέρος του σώματος που χαρακτηρίζει τη γυναικεία μας φύση. Από κει και πέρα, η ψυχική δύναμη έρχεται και σε βοηθά να ξεπεράσεις τελικά όλες αυτές τις δυσκολίες.
Σε όλες αυτές τις γυναίκες που μόλις διαγνώστηκαν με καρκίνο του μαστού θα έλεγα να μην αισθάνονται φόβο, να είναι δυνατές, διότι πλέον, με τη σωστή πρόληψη, ο καρκίνος αντιμετωπίζεται σε ένα μεγάλο ποσοστό. Και αν τυχόν υποβληθούν σε μαστεκτομή, να ξέρουν ότι οι τομές τους θα είναι μονό σημάδια στο σώμα τους που θα τους θυμίζουν ότι κάποια στιγμή νόσησαν από μία ασθένεια που όμως έφυγε και άφησε πίσω τους μια νικήτρια ζωής, μια απίστευτα δυνατή και αλώβητη γυναίκα. Ας μην έχουμε πια ταμπού να πούμε τον καρκίνο με το όνομα του, να πούμε «Ναι, είχα καρκίνο και τον αντιμετώπισα, δεν είναι πιο δυνατός από εμένα».
Είχα αμελήσει να κάνω να μαστογραφία τρία χρόνια. Δεν είχα καθόλου άγχος γι’ αυτό το θέμα. Είχα κάποιες αποτιτανώσεις, όμως με είχαν διαβεβαιώσει τρεις γιατροί ότι δεν πρόκειται να εξελιχθούν σε καρκίνο. Έτσι λοιπόν χωρίς άγχος, σκέφτηκα να χρησιμοποιήσω τον Οκτώβριο του 2016, που είναι ο μήνας καρκίνου μαστού, το βανάκι του δήμου που παρείχε δωρεάν μαστογραφίες. Ρώτησα πότε θα πάρω τα αποτελέσματα. Μου είπαν ότι η απάντηση θα μου έρθει ταχυδρομικώς. Αφού λοιπόν δεν είχα άγχος για την απάντηση, η οποία δεν έφτασε ποτέ ταχυδρομικώς, αποφάσισα τον Ιανουάριο του 2017 να πάω η ίδια να ρωτήσω τι έχει γίνει. Στις κοινωνικές υπηρεσίες του δήμου υπήρχε ο φάκελος με την απάντηση, η οποία έγραφε ότι χρειάζομαι άμεσα εξέταση με υπέρηχο και περαιτέρω έλεγχο.
Πήγα στον γυναικολόγο που με παρακολουθούσε για να μου γράψει τον υπέρηχο, αλλά ο ίδιος είχε μετακομίσει στη Σουηδία και είχε αφήσει αντικαταστάτη. Του είπα ότι χρειάζεται να κάνω υπέρηχο, το συνταγογράφησε, δεν κοίταξε καν τον φάκελο που είχα, ούτε καν με εξέτασε. Εισέπραξε το ποσό που έπρεπε. Στη συνέχεια έκλεισα ραντεβού σε διαγνωστικό κέντρο. Στον υπέρηχο φάνηκε αμέσως το πρόβλημα. Είδα στα μάτια του ακτινοδιαγνώστη το σοκ, προσπάθησε να το κρύψει και μου συνέστησε να κάνω μαστογραφία με παρακολούθηση γιατρού συγχρόνως, χωρίς να μου δώσει διευκρινίσεις. Ο ίδιος μου έκλεισε το ραντεβού, ήταν Παρασκευή και τη Δευτέρα το μεσημέρι θα γινόταν στο ίδιο διαγνωστικό κέντρο. Θορυβήθηκα, προσπαθούσα να μην έχω αγωνία.
Τη Δευτέρα το μεσημέρι με άφησε ο σύζυγος μου στο διαγνωστικό κέντρο να κάνω την εξέταση, γιατί εκείνη την ώρα σχολούσε η μικρή απ’ το σχολείο. Μέχρι να επιστρέψει ο σύζυγος μου, είχα μάθει τα νέα. Η γιατρός μου ανακοίνωσε το τελικό αποτέλεσμα, αφού έκανα εντοπιστικές μαστογραφίες. Ο σύζυγος μου, μου τηλεφώνησε να κατέβω επειδή υπέθεσε ότι θα είχα τελειώσει. Δεν μπορούσα να μιλήσω από το κλάμα. Ήμουν στο σαλόνι και έκλαιγα ασταμάτητα μέχρι να πάρω σε έγγραφο το αποτέλεσμα. Ευτυχώς που ήταν δίπλα μου εκείνος και ένιωσα ασφάλεια. Μου είπαν λοιπόν ότι έπρεπε να είχα χειρουργηθεί χθες, επίσης ότι είμαι πολύ νέα και ότι είναι κρίμα γιατί έχω ένα μικρό παιδί να μεγαλώσω. Μου έδωσαν το τηλέφωνο ενός χειρουργού. Δεν είχα καταλάβει το μέγεθος της αρρώστιας που είχα, αλλά ένιωσα ότι δεν θέλω να πεθάνω και θέλω να ζήσω και να καταφέρω να μεγαλώσω την μικρή μου, να δω και τα αγόρια μου να προοδεύουν και να δω εγγόνια. Δεν ήμουν έτοιμη να πεθάνω.
Τηλεφώνησα στη φίλη μου που άντρας της είναι γιατρός και μου συνέστησε να πάω σε έναν ξάδερφό του ακτινοδιαγνώστη μαστού, που θεωρείται ο καλύτερος στην Ελλάδα. Σε δύο ώρες ήμασταν στο ιατρείο του. Ο χρόνος της αναμονής για να μου επιβεβαιώσει το γεγονός μου φάνηκε αιώνας. Εννοείται έκλαιγα ασταμάτητα. Είπα να πάω στο εξωτερικό. Μου σύστησε μία ομάδα γιατρών και μου είπε ότι το εξωτερικό έχει έρθει εδώ. Ευγνωμονώ αυτόν τον άνθρωπο που μου σύστησε όλη αυτή την ομάδα, μου συμπεριφέρθηκαν ζεστά και ανθρώπινα, σε εμένα και σε όλη μου την οικογένεια. Ο καρκίνος ήταν και στους δύο μαστούς, είχε κάνει μετάσταση στους λεμφαδένες και ήταν διαφορετικό είδος στον κάθε μαστό. Εκτός από τους τρεις μεγάλους όγκους, ήταν διάσπαρτος παντού σε όλο το μέγεθος των μαστών. Μικροί όγκοι σαν καρφίτσες.
Η θεραπεία ξεκίνησε από το χειρουργείο, όταν αφαίρεσα το πρόβλημα. Αντιμετώπισα πάρα πολλές δυσκολίες, όμως κάθε μία προσπαθούσα να την ξεπεράσω. Στις χημειοθεραπείες το ίδιο. Στις ακτινοβολίες είχα τις λιγότερες δυσκολίες. Ειδικά το προηγούμενο βράδυ πριν τη χημειοθεραπεία, έπαιρνα ηρεμιστικό για να είμαι ήρεμη την άλλη μέρα να μου βρουν φλέβα. Υπήρξε πάρα πολλές φορές ταλαιπωρία. Μετά το χειρουργείο με τα σωληνάκια, τους πόνους, τα ψυχολογικά, να προσπαθώ να σταθώ στα πόδια μου και το εννοώ – δεν μπορούσα ούτε την κάλτσα μου να φορέσω, ούτε να φάω, ούτε να πιω νερό. Δεν θέλω να μπω σε λεπτομέρειες γιατί θα έγραφα σελίδες. Κατά τη διάρκεια των χημειοθεραπειών, ήμουν μία βδομάδα στο κρεβάτι και μία βδομάδα σερνόμουν όρθια. Αντιμετώπισα δυσκολίες εκτός από την απώλεια μαλλιών. Καταστροφή φλέβας και μόλυνση, μύκητες στο στόμα, πλήρη αδυναμία. Τα υπέφερα όλα στωικά και υπομονετικά. Ευχόμουν να τα καταφέρω και περίμενα να τελειώσουν όλα αυτά για να συνεχίσω τη ζωή μου. Πίστευα ότι ήταν παροδικά. Προσευχόμουν κάθε φορά που έβαζαν το φάρμακο στις φλέβες. Προσευχόμουν κάθε φορά που ήταν να κάνω τις εξετάσεις μου, όποια στιγμή ένιωθα αδύναμη και ανήμπορη. Είχα την ανάγκη ψυχολογικής στήριξης.
Πολύ σημαντικό για μένα ήταν ότι είχα την οικογένεια μου κοντά μου, τον σύζυγο και τα παιδιά μου, τις φίλες μου και οικογενειακούς φίλους. Ένα άλλο πολύ σημαντικό και δύσκολο σημείο για τις ασθενείς με καρκίνο μαστού είναι η συνάντηση με την επιτροπή για το επίδομα αναπηρίας, ΚΕΠΑ. Η αντιμετώπιση της επιτροπής σε αυτή την πολύ δύσκολη στιγμή της γυναίκας είναι απαράδεκτη. Κάθε φορά που έπρεπε να περάσω επιτροπή ήταν από τις χειρότερες μου ημέρες. Φεύγοντας αισθανόμουν ντροπή, αγανάκτηση, έκλαιγα. Αναγκάστηκα και έκανα καταγγελία μέσω του συλλόγου ΚΕΦΙ και τον συνήγορο του πολίτη. Μετά από αυτό, τελειώνει το επίδομα και η αναπηρία, γιατί οι ανύπαρκτοι πλέον μαστοί φυτρώνουν ξανά.
Προσωπικά, θεωρώ ότι το πιο σημαντικό πράγμα για μία γυναίκα που έχει διαγνωστεί με καρκίνο του μαστού είναι η ψυχολογική στήριξη. Είναι απαραίτητη από την ώρα που ανακοινώνεται η ασθένεια. Έπειτα είναι οι συνθήκες του νοσοκομείου και οι νοσηλευτές, αλλά τον μεγαλύτερο ρόλο τον έχουν οι γιατροί.
Σε ένα νοσοκομείο που είχε νοσηλευτεί κάποτε η μητέρα μου, έτυχε στο ίδιο δωμάτιο να νοσηλεύεται μία γυναίκα χειρουργημένη από καρκίνο του μαστού. Μου ζητούσε να της αγοράσω τσιγάρα. Κουβαλώντας τα σωληνάκια της έβγαινε έξω να καπνίσει. Σκεφτόμουν ότι μπορεί να της απομένει λίγος χρόνος ζωής και έτσι ας καπνίσει όσο θέλει. Όταν έφτασε όμως και η δική μου η στιγμή να περάσω από το χειρουργείο αυτό, δεν σταμάτησα να ελπίζω ότι θα ζήσω μέχρι τα βαθιά γεράματα. Έχω πάντα την ανησυχία και για οποιοδήποτε σωματικό πόνο νιώσω, νομίζω ότι ξαναχτύπησε η αρρώστια. Όταν μαθαίνω για κάποιον γνωστό ότι πάσχει από καρκίνο ή ότι κάποιος από το γνώριμο περιβάλλον πέθανε, επηρεάζομαι και ανησυχώ. Η πρώτη μου σκέψη είναι τι θα γίνει με εμένα, τι θα μου συμβεί στο μέλλον. Πριν τον καρκίνο δεν ανησυχούσα. Τώρα προσπαθώ και απολαμβάνω την κάθε στιγμή. Απολαμβάνω τα πουλιά, τα δέντρα, τον αέρα, τον ήχο της θάλασσας, τον ήλιο, τη φύση. Απολαμβάνω τον χώρο μου, απολαμβάνω τις διασκεδάσεις, την παρέα των φίλων και, το σημαντικότερο, απολαμβάνω την κάθε στιγμή με τα παιδιά μου και τον σύντροφο της ζωής μου.
Το σεξ είναι ένα θέμα το οποίο δεν συζητιέται ευθέως και ξεκάθαρα. Είναι ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της ζωής που θίγει άμεσα την εικόνα και τη γυναικεία σεξουαλικότητα. Κατά τη διάρκεια των θεραπειών και μετά το χειρουργείο είναι πολύ δύσκολο να επανέλθει ο οργανισμός. Σαν ολοκλήρωση όλων των διαδικασιών έρχεται η αποκατάσταση μαστών, η οποία για μένα έχει μεγάλη σημασία στην ψυχολογία. Υπάρχουν όμως πολλές γυναίκες που δεν προχώρησαν στην αποκατάσταση και είναι ικανοποιημένες με αυτήν την απόφαση. Ο πλαστικός χειρουργός μαστού που με ανέλαβε από το πρώτο χειρουργείο μου εξήγησε όλη τη διαδικασία που θα έπρεπε να ακολουθήσω και υπομονετικά έφτασα στο τελικό αποτέλεσμα για το οποίο είμαι πολύ ευχαριστημένη. Επίσης, το πρωτόκολλο θεραπείας που ισχύει είναι ορμονοθεραπεία για δέκα χρόνια, με παρενέργειες φυσικά. Μερικές από αυτές είναι η οστεοπενία, ξηρότητα κόλπου, αύξηση κιλών και διαταραχή της λίμπιντο. Ο ειδικός γυναικολόγος-ογκολόγος και ο ογκολόγος γιατρός που με παρακολουθούν πλέον, μου δίνουν τις λύσεις που υπάρχουν. Την εικόνα έρχεται να συμπληρώσει και το λεμφοίδημα. Φουσκώνει και πονάει το χέρι από όπου λείπουν οι λεμφαδένες από τη μη σωστή παροχέτευση της λέμφου και συνεχίζει μια άλλη επώδυνη θεραπεία, με ειδικές φυσικοθεραπείες και ειδικά ελαστικά ενδύματα τα οποία έχουν κόστος και δεν τα δικαιολογεί το κράτος (επανέρχομαι στο θέμα ΚΕΠΑ, όπου σταματάει το επίδομα αναπηρίας). Σημασία έχει ότι είμαι ζωντανή ακόμα και όλα αντιμετωπίζονται.
Έχω να πω κουράγιο, δύναμη, υπομονή και ελπίδα σε όσες γυναίκες διαγνώστηκαν πρόσφατα με καρκίνο. Είμαστε πολλές!
Με κινητοποίησε η αλλαγή στο στήθος μου, η παραμόρφωση του, και έτσι άρχισα να έχω υποψίες ότι μπορεί κάτι να πηγαίνει λάθος – άλλαξε η υφή του δέρματος και μια εσοχή στη θηλή.
Τα συναισθήματα μου την ώρα της ανακοίνωσης του αποτελέσματος της εξέτασης ήταν προφανώς ανάμεικτα. Πότε στεναχώρια και λύπη για ό,τι έχει συμβεί και θα συμβεί, πότε αγωνία για την εξέλιξη της νόσου και μια συνεχής αβεβαιότητα.
Η μεγαλύτερη δυσκολία που αντιμετώπισα κατά τη διάρκεια της θεραπείας ήταν η άσχημη αίσθηση που μου προκαλούσαν τα ενδοφλέβια φάρμακα.
Τη δύναμη για να συνεχίσεις την αντλείς πρώτα από τον ίδιο σου τον εαυτό – να είσαι δυνατή, ψύχραιμη, υπομονετική για να τα βγάλεις πέρα σε αυτή τη δοκιμασία, να γίνεις καλά. Δύναμη αντλείς και από τους δικούς σου ανθρώπους που τους έχεις πάντα δίπλα σου. Δύναμη παίρνεις κάθε φορά που πιστεύεις πως όλα θα πάνε καλά στο τέλος.
Η ανακούφιση έρχεται απ’ την αγάπη και τη φροντίδα που σου προσφέρουν οι δικοί σου άνθρωποι, το γέλιο που σου χαρίζουν για να νιώσεις καλύτερα κατά τη διάρκεια της θεραπείας. Δεν θες να ακούς αρνητικές σκέψεις, να βλέπεις θλίψη και λύπηση για εμάς τις παθούσες, ούτε κοινότοπα λόγια παρηγοριάς. Θες ειλικρινή στήριξη και νοιάξιμο.
Το πιο σημαντικό πράγμα για μια γυναίκα που έχει διαγνωστεί με καρκίνο του μαστού θεωρώ πως είναι η υποστήριξη από τους γύρω της – οικογένεια και φίλους. Εξ ίσου σημαντική είναι και η δύναμη που κρύβει μέσα της και, για το δικό της καλό, πρέπει να τη φέρει στο φως.
Φάκελος μαστεκτομή: Πριν από την επέμβαση κυριαρχούσε ο φόβος – φόβος γενικώς, αλλά και πιο ειδικά, ο φόβος για τον ενδεχόμενο σωματικό πόνο. Και λύπη ένιωσα, και αγωνία πριν και μετά την επέμβαση, κι ας φαίνεται πως όλα δείχνουν να πηγαίνουν καλύτερα. Αλλά μετά την επέμβαση αρχίζεις να νιώθεις κι άλλα συναισθήματα.
Η σεξουαλική ζωή αλλάζει με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, όπως αλλάζει κι αυτό το «σημείο» μετά τη μαστεκτομή. Ο χρόνος κι η αγάπη οδηγούν σταδιακά στην καλυτέρευση και σε αυτή την πτυχή της καθημερινότητας μας.
Στις γυναίκες που διαγνώστηκαν με καρκίνο του μαστού έχω να πω να σταθούν θαρραλέες και δυνατές απέναντι στη νόσο, να μη χάσουν την ελπίδα πως θα βγουν νικήτριες από αυτή τη μάχη – γιατί η ελπίδα κι η πίστη χρειάζονται. Σιγά-σιγά άσχημες στιγμές ξεχνιούνται και μοιάζουν σαν κακό όνειρο που πάει και πέρασε. Ας θυμούνται πως τα απλά και καθημερινά πράγματα θα τους γεμίζουν τη ζωή – αυτά είναι που και στο μέλλον θα τις κάνουν χαρούμενες, αυτά θα τις κάνουν πιο αισιόδοξες.