Ο 30χρονος πλέον θεσμός της πολιτισμικής πρωτεύουσας ξεκίνησε το 1985 με πρωτοβουλία της τότε Υπουργού Πολιτισμού Μελίνας Μερκούρη, με στόχο την ισχυροποίηση της Ευρωπαϊκής κοινότητας. Κάθε χρόνο δύο πόλεις κερδίζουν τον τίτλο της Πολιτιστικής πρωτεύουσας της Ευρώπης. Για τις επόμενες 365 μέρες παρουσιάζουν το πλούσιο πολιτιστικό πρόγραμμα που έχουν σχεδιάσει. Για το 2021 τα δύο Ευρωπαϊκά κράτη που θα φιλοξενήσουν τον θεσμό θα είναι η Ελλάδα και η Ρουμανία, καθώς και μια πόλη από μια υπό ένταξη χώρα (Αλβανία, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, FYROM, Ισλανδία, Σερβία και Μαυροβούνιο).
Η Καλαμάτα είναι μια πόλη που έχει ένα πολύ πλούσιο πολιτιστικό υπόβαθρο, που τα τελευταία χρόνια μένει στάσιμο και ανεκμετάλλευτο. Πηγαίνοντας κόντρα στις δυσοίωνες προσταγές της οικονομικής κατάστασης της χώρας, η Καλαμάτα σχεδιάζει και συνθέτει ένα μεγάλο όραμα, που βασίζεται τόσο στο φυσικό της κάλλος, όσο και στην πολιτισμική της ταυτότητα.
Το βασικό επιχείρημα της υποψηφιότητας της Καλαμάτας είναι να αποτελέσει ένα Περιφερειακό κέντρο Πολιτισμού για να επιτύχει μια πολιτιστική αποκέντρωση που αφορά πρωτίστως στην Πελοπόννησο αλλά και αντίστοιχες πόλεις στην Ελλάδα και σε όλη την Ευρώπη. Γι΄αυτό, αντίθετα με το σύνηθες, το πλάνο του KALAMATA:21 – αν και επενδύει στην έννοια της επανάχρησης κτηρίων – δεν στηρίζεται στη δημιουργία νέων υποδομών αλλά εστιάζει σε ένα μακροσκελές πρόγραμμα επιμόρφωσης, στην ουσία τη διάδραση με την Ευρώπη και στην δημιουργία μιας πολιτιστικής παρακαταθήκης για την ευρύτερη περιοχή.
Ένα από τα τρία βασικά προγράμματα– ομπρέλες του KALAMATA:21 είναι το DigiKa – που προέρχεται από τις λέξεις, digital και Καλαμάτα – και σκοπό έχει την καλλιέργεια και εγκαθίδρυση μιας ψηφιακής κουλτούρας. Workshops, κύκλοι σεμιναρίων, παιχνίδια, τέχνες, εφαρμογές και ένα σωρό άλλαproject, που συνοψίζονται σ’ ένα εύχρηστο μοντέλο τεσσάρων φάσεων (See―Learn―Build―Use) θα εισάγουν για τα καλά τους ενδιαφερόμενους, και μάλιστα ανεξαρτήτως ηλικίας, στον ψηφιακό κόσμο.
Το μεγάλο στοίχημα του DigiKa, όμως, είναι η δημιουργία ενός Κόμβου Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας, τοCreativeHubIncubator, που θα στεγαστεί πιθανότατα στο κέντρο της πόλης, στις παλιές αποθήκες του ΟΣΕ. Θα είναι ένας χώρος δικτύωσης, συνεργασίας, ανάπτυξης πρότζεκτ, πληροφόρησης. Οι κάτοικοι, και όχι μόνο, θα έχουν την ευκαιρία να έρθουν σε επαφή με επαγγελματίες από το εξωτερικό σε επίπεδο διεθνών workshops, να συζητήσουν την επιχειρηματική τους πορεία. Με άλλα λόγια, «το Hub»θα γίνει ο χώρος συνάντησης μιας διεθνούς κοινότητας και εξευρωπαϊσμένης καινοτομίας, όπου θα διευκολύνει τις επαφές και τις συμπράξεις ανάπτυξης μεταξύ ιδρυμάτων, οργανισμών και επιχειρήσεων. Το KALAMATA:21 υπογραμμίζοντας το επιχείρημα του περί αποκέντρωσης, φιλοδοξεί να δημιουργήσει ένα συντονιστικό περιβάλλον επιχειρηματικής άνθισης για την επαναφορά των νέων στην πόλη και την προσέλκυση START ups και οργανισμών με καινοτόμο προσανατολισμό καθιερώνοντας ταυτόχρονα ένα μοντέλο το οποίο θα προσφέρει αντίστοιχες υπηρεσίες και θα εισάγει την πόλη στην καινοτομία.
Από την άλλη, στο κλίμα της γενικότερης φιλοσοφίας και τάσης του workation που συνδυάζει δουλειά και διακοπές, ο χώρος του Hub- Incubator θα είναι ένα co-working space με πολύ σύγχρονο εξοπλισμό όπως 3DPRINTERS, εγκαταστάσεις και υποδομές όπου θα έχουν πρόσβαση όσοι θέλουν να «μετακομίσουν» την επιχείρησή τους κατά τους θερινούς (ή και όχι) μήνες συνδυάζοντας την με τους τουριστικούς προορισμούς και τις εναλλακτικές που προσφέρονται στην περιοχή. Με τον τρόπο αυτόν δίνεται η δυνατότητα στους επαγγελματίες να δουλέψουν σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους κάνοντας παράλληλα διακοπές και θα ενδυναμωθεί και η οικονομία της περιοχής δίνοντας ευκαιρίες για νέες θέσεις εργασίας. Το στοίχημα της δημιουργίας του «Κόμβου» και τα προγνωστικά του, όμως, άρεσαν στους υπεύθυνους της πόλης , και θα παιχτεί ανεξάρτητα από το αν η Καλαμάτα κερδίσει τον Τίτλο για το 2021
Το KALAMATA:21 φαίνεται να έχει αγκαλιαστεί τόσο από τους κατοίκους όσο και από την τοπική κοινότητα. Πολύς κόσμος ήδη συμμετέχει εθελοντικά στις προετοιμασίες για την παρουσίαση στην Ευρωπαϊκή επιτροπή στις 9 Νοεμβρίου. Από την άλλη πλευρά, ο δήμαρχος Τριπόλεως – που ήταν επίσης υποψήφια στην πρώτη φάση του διαγωνισμού έχει δηλώσει την έμπρακτη υποστήριξή του, όπως και άλλοι δήμοι.
Το μότο του KALAMATA:21 είναι «Στο Άκρο» και χρωστάει την ονομασία και την ύπαρξή του στον Poka-Yio , κατά κόσμον Πολύδωρο Καρυοφύλλη εικαστικό, ζωγράφο και ιδρυτή της Biennale της Αθήνας, που έχει αναλάβει χρέη καλλιτεχνικού διευθυντή για το KALAMATA:21. Η έμπνευση του, το αφήγημα όπως ο ίδιος το χαρακτηρίζει προήλθε από το γεγονός πως η Καλαμάτα βρίσκεται στο άκρο της ηπειρωτικής Ελλάδας και στο άκρο της ηπειρωτικής Ευρώπης.
Η ομάδα του KALAMATA:21 έχει δημιουργήσει ένα πολλά υποσχόμενο πολιτιστικό πρόγραμμα και ασχέτως από την έκβαση του διαγωνισμού, φαίνεται να έχει μακροπρόθεσμα στόχο την αναβάθμιση τόσο της Καλαμάτας όσο και όλης της Πελοποννήσου. Στο site του προγράμματος υπάρχει αναρτημένο το Plan B, που αφορά την εξέλιξη του KALAMATA:21 σε περίπτωση που δεν κερδίσει τον τίτλο. Η πρόβλεψη αυτή κάνει ακόμα πιο ηχηρή την απόφαση για αναμόρφωση της περιοχής ανεξαρτήτως του αποτελέσματος. Μέχρι το 2021 η εικόνα της πόλης αλλά και όλης της Πελοποννήσου προμηνύεται να είναι πολύ διαφορετική.
