Παλαιστίνιοι αναζητούν νεκρούς και επιζώντες ανάμεσα στα ερείπια μετά από ισραηλινές αεροπορικές επιδρομές στην πόλη Jabalia, βόρεια Γάζα, 01 Νοεμβρίου 2023 © EPA/MOHAMMED SABER
«Περίμενα στην ουρά για να αγοράσω ψωμί όταν ξαφνικά και χωρίς καμία προειδοποίηση έπεσαν επτά με οκτώ βλήματα», είπε στο CNN ένας αυτόπτης μάρτυρας, ο Μοχάμεντ Ιμπραήμ, ο οποίος βρισκόταν κοντά στον προσφυγικό καταυλισμό Jabalia στη Γάζα, όταν πραγματοποιήθηκε σφοδρή ισραηλινή αεροπορική επιδρομή. Ακολούθησαν δύο ακόμη, την Τετάρτη και την Πέμπτη.
«Υπήρχαν επτά με οκτώ τεράστιες τρύπες στο έδαφος, γεμάτες σκοτωμένους ανθρώπους, μέρη σωμάτων παντού», ανέφερε για όσα είδε αφότου επέστρεψε στο στρατόπεδο. «Ένιωσα σαν να ήρθε το τέλος του κόσμου».
Μετά την πρώτη επίθεση, το απόγευμα της Τρίτης, οι διασώστες σκάλιζαν με τα χέρια τους τα επιφανειακά στρώματα μιας μάζας από σκυρόδεμα και χάλυβα, που μερικές ώρες νωρίτερα αποτελούσε τα σπίτια των ανθρώπων που διέμεναν στον προσφυγικό καταυλισμό. Έψαχναν για επιζώντες και επιζώσες ή σορούς θυμάτων, τα οποία η φονική επίθεση είχε αφήσει να κείτονται κοντά στην επιφάνεια. Για όσα σώματα βρίσκονται παγιδευμένα πιο βαθιά, ο ενταφιασμός μπορεί να διαρκέσει μέχρι και μήνες.
Μετά από περισσότερες από τρεις εβδομάδες αδιάκοπων βομβαρδισμών της Γάζας, τα μεγάλα μηχανήματα δεν μπορούν πλέον να προσεγγίσουν βομβαρδισμένες τοποθεσίες καθώς οι δρόμοι είναι κατεστραμμένοι, ενώ, σύμφωνα με μαρτυρίες εθελοντών, τα καύσιμα για τη λειτουργία των μηχανών τελειώνουν, με αποτέλεσμα οι άνθρωποι να προσπαθούν με τα χέρια να ψάχνουν ζωντανούς και νεκρούς ανάμεσα στα συντρίμμια.
Ακόμα και υπό αυτές τις συνθήκες, σακούλες με σορούς συσσωρεύονται με απόκοσμους ρυθμούς στο νεκροτομείο του κοντινού Ινδονησιακού Νοσοκομείου στην Beit Lahia, και στη συνέχεια μεταφέρονται σε δεκάδες έξω από το κτίριο. Οι τραυματίες έχουν γεμίσει τα κρεβάτια του νοσοκομείου ή έχουν οδηγηθεί στο νοσοκομείο Νταρ αλ-Σίφα στην πόλη της Γάζας, όπου οι γιατροί από την ομάδα βοήθειας των Γιατρών Χωρίς Σύνορα παλεύουν να βρουν χώρο ακόμα και για βαριά τραυματισμένα παιδιά που βρίσκονται σε κρίσιμη κατάσταση.
«Μικρά παιδιά έφτασαν στο νοσοκομείο με βαριά τραύματα και σοβαρά εγκαύματα. Ήρθαν χωρίς τις οικογένειές τους», δήλωσε ο Μοχάμεντ Χαουάτζρε, νοσοκόμος των Γιατρών Χωρίς Σύνορα. «Πολλά παιδιά ούρλιαζαν και ζητούσαν τους γονείς τους. Έμεινα μαζί τους μέχρι να βρούμε ένα μέρος να μεταφερθούν, καθώς το νοσοκομείο ήταν γεμάτο ασθενείς».
Το βράδυ της Τετάρτης, η Χαμάς ανέφερε ότι τουλάχιστον 195 Παλαιστίνιοι σκοτώθηκαν στους δύο γύρους ισραηλινών αεροπορικών επιδρομών στον προσφυγικό καταυλισμό Jabalia της Γάζας την Τρίτη και την Τετάρτη. Νωρίτερα, ο χειρουργικός διευθυντής του Ινδονησιακού Νοσοκομείου, Μοχάμεντ ελ-Ρον, δήλωσε στο BBC ότι δέχτηκε 400 θύματα, μεταξύ των οποίων 120 νεκρούς, και η πλειοψηφία ήταν γυναίκες και παιδιά. Αρκετοί από τους πιο βαριά τραυματισμένους μεταφέρθηκαν στο νοσοκομείο Al-Shifa εν μέσω πυρών, όπως πρόσθεσε ο ίδιος.
Η κονιορτοποιητική επίθεση στην Jabalia έγινε καθώς ισραηλινά στρατεύματα χερσαίων δυνάμεων εξαπλώθηκαν στη Γάζα από τουλάχιστον τρεις κατευθύνσεις. Εκπρόσωπος του ισραηλινού στρατού, είπε πως η επίθεση είχε στόχο τη δολοφονία ενός ανώτερου διοικητή της Χαμάς και την καταστροφή της βάσης του.
Ο εκπρόσωπος του IDF (Israel Defense Forces), Ντανιέλ Χαγκάρι, κατονόμασε τον στόχο: Ιμπραήμ Μπιάρι, διοικητής του Κεντρικού Τάγματος Τζαμπαλίγια. Όπως είπε, ο Μπιάρι ηγείτο των μαχών στη βόρεια Γάζα από ένα δίκτυο σηράγγων κάτω από το στρατόπεδο στο οποίο διέμεναν χιλιάδες άνθρωποι.
Ο ίδιος ισχυρίστηκε επίσης ότι ο Μπιάρι διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στον σχεδιασμό των επιθέσεων της 7ης Οκτωβρίου στο Ισραήλ, κατά τις οποίες περισσότεροι από 1.400 άνθρωποι σφαγιάστηκαν, στην πλειονότητά τους άμαχοι, και πάνω από 200 άνθρωποι κρατήθηκαν όμηροι. Μέχρι σήμερα, ο συνολικός αριθμός των νεκρών στη Γάζα ξεπερνά τους 9.000. Ακόμα, όπως είπε ο Χαγκάρι, δεκάδες μαχητές της Χαμάς σκοτώθηκαν στην επίθεση μαζί με τον Μπιάρι, ωστόσο αρνήθηκε να δώσει τον ακριβή αριθμό ή να καταφύγει σε κάποιο σχόλιο για τις απώλειες αμάχων, λέγοντας ότι ο ισραηλινός στρατός έπρεπε πρώτα να καθορίσει πόσοι μαχητές της Χαμάς σκοτώθηκαν και στη συνέχεια να αξιολογήσει -τυχόν- θανάτους αμάχων.
Ο Χαγκάρι είπε επίσης ότι ορισμένες κοιλότητες που φαίνονται σε εικόνες κατεστραμμένων κτιρίων του καταυλισμού, σχηματίστηκαν από την κατάρρευση των σηράγγων που είχε σκάψει η Χαμάς, η οποία, όπως είπε, επιλέγει να θέσει βασικές στρατιωτικές υποδομές κάτω από περιοχές όπου συγκεντρώνονται πολλοί άμαχοι. Οι σήραγγες αποτελούν μέρος του συστήματος που οι Ισραηλινοί αξιωματούχοι έχουν ονομάσει «μετρό» και χρησιμοποιείται από τους μαχητές για να μετακινούνται στη Γάζα χωρίς να μπορούν να εντοπιστούν, για να αποθηκεύουν προμήθειες, να εκκινούν μάχες και να κρατούν ομήρους αιχμάλωτους. Η ένοπλη πτέρυγα της Χαμάς, οι ταξιαρχίες al-Qassam, είπε ότι επτά άμαχοι όμηροι σκοτώθηκαν κατά τις επιθέσεις στη Jabalia, μεταξύ των οποίων και τρεις κάτοχοι ξένων διαβατηρίων.
«Έχουμε να κάνουμε με τρομοκράτες που χτίζουν το σύστημα υποδομής του τρόμου κάτω από τον προσφυγικό καταυλισμό Jabalia για έναν μεγάλο λόγο. Θέλουν αυτή την εικόνα καταστροφής», είπε σε ενημέρωση που πραγματοποίησε ο Χαγκάρι. Ο ίδιος αρνήθηκε να σχολιάσει πόσα πυρομαχικά ή ποιοι τύποι χρησιμοποιήθηκαν για να στοχεύσουν το στρατόπεδο και αρκέστηκε στη δήλωση ότι το Ισραήλ θα παράσχει ορισμένες από αυτές τις λεπτομέρειες «αργότερα».
Ωστόσο, μια οπτική ανάλυση από τον Guardian ανέδειξε τουλάχιστον πέντε κρατήρες στον πυκνοκατοικημένο προσφυγικό καταυλισμό, οι οποίοι σύμφωνα με ειδικούς έχουν προκύψει από τη χρήση πολλαπλών JDAM -κοινών πυρομαχικών άμεσης επίθεσης- κατά την αεροπορική επιδρομή.
Ο Marc Garlasco, πρώην επικεφαλής της στόχευσης υψηλής αξίας του Πενταγώνου κατά τη διάρκεια του πολέμου στο Ιράκ το 2003, είπε στον Guardian ότι ο μεγαλύτερος κρατήρας (εκτιμώμενης διαμέτρου 12 μέτρων) στην τοποθεσία έμοιαζε με χτύπημα από GBU-31.
Το GBU (Guided Bomb Unit) είναι οπλικό σύστημα ακριβείας αέρος-εδάφους. Αποτελεί μέρος του ισραηλινού οπλοστασίου που παρέχεται από τις ΗΠΑ ή κατασκευάζεται από το Ισραήλ βάσει σύμβασης.
Τα συγκεκριμένα GBU κατασκευάζονται από την Boeing και χρησιμοποιούν ένα εκρηκτικό μείγμα TNT και σκόνης αλουμινίου, το οποίο χρησιμοποιείται συνήθως σε βόμβες που πέφτουν από αέρος. Η ισραηλινή αεροπορία δημοσίευσε πρόσφατα εικόνες με δεκάδες GBU-31 να φορτώνονται σε αεροπλάνα. «Αυτό ταιριάζει στην ανάλυσή μας. Μπορείτε να δείτε το μέγεθος της βόμβας και των ιμάντων καθοδήγησης, που είναι χαρακτηριστικά του GBU-31», πρόσθεσε ο Garlasco.
Οι πρώτες διαδικτυακές αναφορές για την επίθεση της Τρίτης ήρθαν περίπου στις 14:30 τοπική ώρα. Μια ζωντανή ροή του Reuters απαθανάτισε τη στιγμή της πρόσκρουσης λίγα λεπτά νωρίτερα. Ο Guardian μπόρεσε να συνδυάσει τα πλάνα του Reuters και τα βίντεο που εμφανίστηκαν στη συνέχεια για να εντοπίσει την ακριβή τοποθεσία της επίθεσης σε κτίρια στη συμβολή των οδών Al Mouhawel και Al Almey.
Η επίθεση της Τρίτης προκάλεσε ζημιές σε τουλάχιστον οκτώ κτίρια, σύμφωνα με την οπτική έρευνα του Guardian. Η περιοχή είχε ήδη υποστεί ζημιές από τέσσερις προηγούμενους βομβαρδισμούς τον περασμένο μήνα, ο πρώτος από τους οποίους έπληξε τζαμί και αγορά. Περισσότεροι από 150 άνθρωποι σκοτώθηκαν σε εκείνες τις προηγούμενες επιθέσεις.
Επιπλέον, Garlasco εξηγεί σχετικά με τη λειτουργία αυτών των πυρομαχικών: «Τα JDAM τρυπώνουν στο έδαφος και κάνουν καθυστερημένη έκρηξη, προκαλώντας την κατάρρευση του κτιρίου μέσα στην περίμετρό του. Έτσι εξηγείται το μέγεθος της καταστροφής».
Πριν από τον πόλεμο, ο προσφυγικός καταυλισμός της Jabalia αποτελούσε μια από τις πιο πολυσύχναστες γωνιές της Γάζας και ένα από τα πιο πυκνοκατοικημένα μέρη στη Γη. Καλύπτει 1,4 τετραγωνικά χιλιόμετρα και, σύμφωνα με τον ΟΗΕ, φιλοξενούσε έναν πληθυσμό άνω των 110.000 ανθρώπων. Ιδρύθηκε το 1948 για να στεγάσει οικογένειες που είχαν εγκαταλείψει τη σημερινή ισραηλινή επικράτεια και ήταν ο μεγαλύτερος καταυλισμός του είδους στη Γάζα. Περιέχει επίσης τρία σχολεία που διευθύνονται από την Υπηρεσία Αρωγής και Έργων του ΟΗΕ για τους Παλαιστίνιους Πρόσφυγες στην Εγγύς Ανατολή, τα οποία έχουν χρησιμοποιηθεί ως καταφύγια για εκτοπισμένους αμάχους από την έναρξη της πολιορκίας.
Ο ισραηλινός στρατός καλεί τους πολίτες να εγκαταλείψουν τη βόρεια Γάζα από τότε που άρχισαν οι αεροπορικές επιδρομές. Ωστόσο, μερικοί είναι πολύ μεγάλοι ή άρρωστοι για να ταξιδέψουν. Εμπειρογνώμονες στο διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο είπαν πως το ότι ζητήθηκε από τους αμάχους να φύγουν, δεν απαλλάσσει το Ισραήλ από την ευθύνη να προστατεύει όσους επέλεξαν να μείνουν, όταν εξαπολύει επιθέσεις.
«Οι άμαχοι που δεν μπορούν να φύγουν, είναι ακόμα άμαχοι. Και έτσι ισχύουν οι ίδιοι κανόνες γι’ αυτούς», δήλωσε η Helen Duffy, καθηγήτρια διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου και ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Πανεπιστήμιο του Leiden στην Ολλανδία. «Δεν μπορείς να στοχεύεις αμάχους. Δεν μπορείς να πραγματοποιείς επιθέσεις αδιακρίτως και δεν μπορείς να πραγματοποιείς επιθέσεις που έχουν δυσανάλογο αντίκτυπο σε πολίτες και πολιτικά αντικείμενα. Εδώ μιλάμε για εγκλήματα πολέμου», κατέληξε.