epa09942618 Civil society activists of Sohni Dharti Youth Council attend a candle light vigil in remembrance of the journalist Shireen Abu Akleh a longtime TV correspondent for Al Jazeera Arabic, in Hyderabad, Pakistan, 12 May 2022. According? to the Palestinian Ministry of Health, Al Jazeera journalist Shireen Abu Akleh was shot dead by Israeli forces on 11 May morning during an Israeli? raid in the West Bank city of Jenin. EPA/NADEEM KHAWAR
Την περασμένη Τετάρτη, η Shireen Abu Akleh, Παλαιστινιο-Αμερικανή ανταποκρίτρια του Al Jazeera Arabic και μία από τους βετεράνους δημοσιογράφους του πρακτορείου στα γεγονότα της Δυτικής Όχθης, βρήκε τραγικό θάνατο αφότου πυροβολήθηκε, ενώ κάλυπτε μια επιδρομή του ισραηλινού στρατού και των δυνάμεων ασφαλείας σε παλαιστινιακό καταυλισμό προσφύγων της κατεχόμενης περιοχής. Λίγες ώρες μετά την είδηση του θανάτου της, το τηλεοπτικό δίκτυο Al Jazeera κατηγόρησε τις ισραηλινές δυνάμεις για τη δολοφονία της, χαρακτηρίζοντας το συμβάν ως «κατάφωρη δολοφονία» και «ειδεχθές έγκλημα που αποσκοπεί στο να εμποδίσει τα μέσα ενημέρωσης να ασκήσουν ελεύθερα το καθήκον τους». Το παλαιστινιακό υπουργείο Υγείας κατηγόρησε επίσης τον ισραηλινό στρατό.
Η Abu Akleh, σκοτώθηκε κάνοντας τη δουλειά της, μέσα σε έναν κόσμο που επιμένει να φιμώνει τους δημοσιογράφους – ακόμη και να τους δολοφονεί. Εάν δε κάτι τέτοιο επιβεβαιωθεί, η δολοφονία της Abu Akleh θα αποτελέσει κομμάτι ενός ευρύτερου σχεδίου επιθέσεων κατά του Τύπου στην Παλαιστίνη, αλλά και της συστημικής βίας κατά των Παλαιστινίων γενικότερα.
Ο θάνατός της, έχει προκαλέσει παγκόσμια κατακραυγή και θλίψη σε μια περίοδο αυξανόμενων εντάσεων και κλιμάκωσης της βίας στη Δυτική Όχθη – ερχόμενος μόλις λίγες μέρες μετά τη δημοσίευση του Παγκόσμιου Δείκτη Ελευθερίας του Τύπου 2022, ο οποίος κατήγγειλε ότι η δημοσιογραφία φιμώνεται και απειλείται σε περισσότερα από τα δύο τρίτα του κόσμου. Μάλιστα, την Παγκόσμια Ημέρα Ελευθερίας του Τύπου στις 3 Μαΐου, οι Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα προειδοποίησαν ότι η παγκόσμια πόλωση των μέσων ενημέρωσης έχει διπλασιαστεί σε σχέση με τον περασμένο χρονο.
Ταυτόχρονα, σύμφωνα με το Διεθνές Ινστιτούτο Τύπου, ο θάνατος της Abu Akleh ανεβάζει τον αριθμό των δημοσιογράφων που έχουν σκοτωθεί στο Ισραήλ και στα Κατεχόμενα Παλαιστινιακά Εδάφη, από το 1992 μέχρι σήμερα, στους 19.
Η Abu Akleh και τέσσερις περίπου ακόμη δημοσιογράφοι, έφτασαν στην Τζενίν νωρίς το πρωί της Τετάρτης, όπου αναφέρονταν συγκρούσεις μεταξύ Ισραηλινών Στρατιωτικών και Παλαιστινίων ενόπλων. Συγκεντρωμένοι αρκετές δεκάδες μέτρα μακριά από τις ισραηλινές δυνάμεις, οι δημοσιογράφοι παρακολουθούσαν από απόσταση την ισραηλινή επιδρομή. Κατά τη διάρκεια των πυροβολισμών, η ομάδα έσπευσε να καλυφθεί, αλλά η Abu Akleh φάνηκε πως είχε ήδη πυροβοληθεί. Σύμφωνα με το Associated Press και το Al Jazeera, μεταφέρθηκε άμεσα στο νοσοκομείο έχοντας πυροβοληθεί στο κεφάλι, όπου λίγο αργότερα άφησε την τελευταία της πνοή.
Ο παραγωγός, της Ali al-Samoudi, ο οποίος πυροβολήθηκε στην πλάτη, φέρεται να έχει υποβληθεί σε επέμβαση. Αν και το Al Jazeera ισχυρίστηκε ότι «δολοφονήθηκε εν ψυχρώ» από τις ισραηλινές δυνάμεις κατοχής, οι οποίες «την στόχευσαν με πραγματικά πυρά», ο ισραηλινός στρατός αρνήθηκε τις κατηγορίες. Την επομένη του πυροβολισμού της, ένα δημοσίευμα της Washington Post επικαλέστηκε τις δηλώσεις ενός αξιωματούχου, ο οποίος ισχυρίστηκε ότι το Ισραήλ ερευνούσε εάν ο θανατηφόρος πυροβολισμός προήλθε από τους στρατιώτες του.
Επίσης, η Διεθνής Ομοσπονδία Δημοσιογράφων (ΔΟΔ) καταδίκασε σθεναρά τη δολοφονία της και έχει δεσμευτεί ότι θα προσθέσει τη δολοφονία στην καταγγελία που κατατέθηκε στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ΔΠΔ), η οποία περιγράφει λεπτομερώς τη συστηματική στοχοποίηση Παλαιστινίων δημοσιογράφων.
Παράλληλα, ο υπουργός Άμυνας του Ισραήλ, Μπένι Γκαντζ, διέταξε έρευνα και έδωσε στη δημοσιότητα μαγνητοσκοπημένο υλικό από κάμερα προερχόμενη από τον ισραηλινό στρατό, αφήνοντας να εννοηθεί ότι Παλαιστίνιοι μαχητές ήταν υπεύθυνοι για τον θάνατό της. Πιο συγκεκριμένα, ανέφερε ότι τα στρατεύματα αμύνονταν από τα ισχυρά πυρά στη Τζενίν και ότι «υπάρχει μια πιθανότητα που εξετάζεται, να χτυπήθηκαν δημοσιογράφοι από πυροβολισμούς Παλαιστινίων ενόπλων». Σύμφωνα όμως με το Al Jazeera, δημοσιογράφοι που βρίσκονταν στο πεδίο είπαν ότι δεν υπήρχαν Παλαιστίνιοι μαχητές τη στιγμή της δολοφονίας της Abu Akleh.
«Ετοιμαζόμασταν να καλύψουμε την επιχείρηση του ισραηλινού στρατού και ξαφνικά μας πυροβόλησαν χωρίς να μας ζητήσουν να φύγουμε ή να διακόψουμε τα γυρίσματα», είπε ο συνάδελφος της Abu Akleh που τραυματίστηκε. Κατά τη διάρκεια της αυτοψίας της επίσης, ένα θραύσμα της σφαίρας αφαιρέθηκε από το κεφάλι της. Ο διευθυντής του παλαιστινιακού Ιατροδικαστικού Ινστιτούτου είπε ότι δεν ήταν ακόμη σε θέση να αναγνωρίσει ποιος πυροβόλησε, ενώ τα αποτελέσματα της νεκροψίας δεν έχουν ακόμη δημοσιευτεί.
Και αν – όπως είπαν Ισραηλινοί αξιωματούχοι στους New York Times – και οι δύο πλευρές εκτόξευαν με M16 την Τετάρτη, καθίσταται ακόμη πιο δύσκολο να προσδιοριστεί ποιος μπορεί να πυροβόλησε. Στο μεταξύ, οι παλαιστινιακές αρχές αρνήθηκαν να συμμετάσχουν στην έρευνα και να μοιραστούν τη σφαίρα που διαπέρασε το κεφάλι της δημοσιογράφου με τις ισραηλινές αρχές, λόγω ανησυχιών ότι οι Ισραηλινοί αξιωματούχοι δεν θα είναι αντικειμενικοί.
Η Shatha Hanaysha με τη σειρά της, δημοσιογράφος του Quds News Network που ήταν παρούσα τη στιγμή του πυροβολισμού, τόνισε στην Guardian ότι η Abu Akleh πυροβολήθηκε στο κεφάλι, παρόλο που φορούσε κράνος. «Είναι προφανές ότι αυτός που την πυροβόλησε σκόπευε να χτυπήσει ένα ακάλυπτο μέρος του σώματός της», είπε η Hanaysha. «Μιλάμε για μια δολοφονία».
Η Abu Akleh ήταν γνωστή στον αραβικό κόσμο για τα ρεπορτάζ της σχετικά με την ισραηλινο-παλαιστινιακή σύγκρουση, η οποία πλέον μετρά περισσότερες από τρεις δεκαετίες. Έχοντας ενταχθεί στο δίκτυο το 1997, μόλις ένα χρόνο μετά την έναρξή της, κάλυψε πολλά από τα ιστορικά και κομβικά γεγονότα της εξέλιξής της. Μεταξύ άλλων, κάλυψε την πενταετή εξέγερση των Παλαιστινίων κατά του Ισραήλ που ξεκίνησε το 2000 στην Ιντιφαντέχ, τη μάχη της Τζενίν το 2002, αλλά και τον θάνατο του Γιάσερ Αραφάτ, Προέδρου της Παλαιστινιακής Εθνικής Αρχής, το 2004.
Τιμήθηκε ως μία από τις κορυφαίες φιγούρες στο πεδίο των εξελίξεων και επαινέθηκε για τη δέσμευσή της στη ανάδειξη ιστοριών, τόσο των Παλαιστινίων όσο και των Ισραηλινών – με όποιος κόστος. Η Ταμάρα Αλριφάι, ανώτερη εκπρόσωπος της Υπηρεσίας Αρωγής και Έργων των Ηνωμένων Εθνών είπε στον Guardian ότι η Akleh αποτελεί πλεόν κομμάτι της παλαιστινιακής ιστορίας. «Το γεγονός ότι έχει καλύψει τόσα πολλά ταραχώδη γεγονότα, δίχως να λυγίσει, κάνει τον θάνατό της σήμερα ακόμη πιο οδυνηρό».
Αξίζει επίσης να σημειωθεί, ότι η Abu Akleh ήταν μια από τις λίγες γυναίκες που μετέφεραν τις ειδήσεις στο αραβόφωνο κοινό σε όλο τον κόσμο. «Τόσα πολλά κορίτσια ήθελαν να είναι εκείνη. Τόσοι πολλοί επίδοξοι δημοσιογράφοι μου είπαν ότι θα στέκονταν μπροστά σε έναν καθρέφτη και θα χρησιμοποιούσαν μια βούρτσα μαλλιών ως μικρόφωνο, παριστάνοντας συγκεκριμένα τη Shireen», δήλωσε η Dalia Hatuqa, δημοσιογράφος και φίλη της Abu Akleh.
Την Παρασκευή στην Ιερουσαλήμ, χιλιάδες πενθούντες συγκεντρώθηκαν για την κηδεία της Abu Akleh, σε μια από τις μεγαλύτερες δημόσιες συναθροίσεις ύστερα από εκείνη για τον θάνατο του ηγέτη της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης, Yasser Arafat, το 2004. Καθώς το φέρετρο έβγαινε από την είσοδο του νοσοκομείου της Ιερουσαλήμ, η ισραηλινή αστυνομία φέρεται να επιτέθηκε στους πενθούντες με ρόπαλα και εκτόξευσε χειροβομβίδες και κρότου-λάμψης . Χιλιάδες άνθρωποι, είχαν υψώσει παλαιστινιακές σημαίες και φώναζαν «Παλαιστίνη, Παλαιστίνη», «Πεθαίνουμε για να ζήσει η Παλαιστίνη». «Αυτή είναι το σπίτι μας», έλεγαν, ενώ έψαλλαν και τον παλαιστινιακό εθνικό ύμνο.
Η αστυνομία, που προσπάθησε να διαλύσει το πλήθος, υποστηρίζει ότι οι συγκεντρωμένοι φώναζαν «εθνικιστικά συνθήματα», αγνοούσαν τις προειδοποιήσεις τους και πετούσαν πέτρες στους αστυνομικούς. «Οι αστυνομικοί αναγκάστηκαν να δράσουν», ισχυρίστηκε το αστυνομικό σώμα. Μετά τα επεισόδια, η αστυνομία απαγόρευσε στην οικογένεια της δημοσιογράφου να οδηγήσει το φέρετρο σε μια καθολική εκκλησία στην Παλιά Πόλη, που ήταν γεμάτη από κόσμο, ενώ λίγο αργότερα επιτέθηκε ξανά με δακρυγόνα στους διαδηλωτές που βρίσκονταν έξω από το νοσοκομείο όπου η Abu Akleh άφησε την τελευταία της πνοή.
Μετά την είδηση του θανάτου της την Τετάρτη, ο πρόεδρος της Παλαιστινιακής Αρχής, Μαχμούντ Αμπάς, έσπευσε να κατηγορήσει το Ισραήλ. Είπε χαρακτηριστικά ότι η δολοφονία της ήταν «μέρος της κατοχικής πολιτικής να στοχεύει δημοσιογράφους για να συσκοτίσει την αλήθεια και να διαπράξει εγκλήματα σιωπηλά».
Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Ναφτάλι Μπένετ αρχικά αρνήθηκε τους ισχυρισμούς του Αμπάς. «Σύμφωνα με τις πληροφορίες που έχουμε συγκεντρώσει, φαίνεται πιθανό ότι ένοπλοι Παλαιστίνιοι – οι οποίοι πυροβολούσαν αδιακρίτως εκείνη τη στιγμή – ήταν υπεύθυνοι για τον ατυχή θάνατο του δημοσιογράφου», είπε σε δήλωσή του μετά το σχετικό δημοσίευμα για τον θάνατό της την Τετάρτη.
Τόσο ο Λευκός Οίκος, όσο και η πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων, Nancy Pelosi, καταδίκασαν τη δολοφονία της Abu Akleh και ζήτησαν να διαταχθεί λεπτομερής έρευνα. «Το Κογκρέσο είναι αφοσιωμένο στην υπεράσπιση των ελευθεριών του Τύπου παγκοσμίως και στην προστασία κάθε δημοσιογράφου, ιδιαίτερα εκείνων που βρίσκονται σε ζώνες συγκρούσεων», ανέφερε η Pelosi σε δήλωσή της, ενώ το προσωπικό του Al Jazeera με έδρα τις ΗΠΑ, τήρησε ενός λεπτού σιγή έξω από το γραφείο του οργανισμού στην Ουάσινγκτον.
Παράλληλα με την τραγική είδηση του θανάτου της Abu Akleh , οι ισραηλινές δυνάμεις έχουν εντείνει τον αριθμό των επιδρομών στην περιοχή τις τελευταίες εβδομάδες, μετά από ένα κύμα επιθέσεων που είχαν ως στόχο Εβραίους του Ισραήλ, οι οποίοι σκότωσαν 19 ανθρώπους. Οι στρατιωτικές επιχειρήσεις έχουν κλιμακώσει τη βία στη Τζενίν, όπου 28 Παλαιστίνιοι και τρεις Αραβο-Ισραηλινοί έχουν χάσει τη ζωή τους.
Αυτή τη στιγμή, οι εντάσεις βρίσκονται σε κορύφωση και σε άλλες περιοχές του Ισραήλ και των παλαιστινιακών εδαφών. Οι συνεχιζόμενες συγκρούσεις στο συγκρότημα του τζαμιού Αλ Άκσα στην Ιερουσαλήμ, το οποίο θεωρείται ιερό τόσο από τους Μουσουλμάνους όσο και από τους Εβραίους, είχαν ως συνέπεια τον τραυματισμό δεκάδων Παλαιστινίων, ενώ το περασμένο έτος, οι αναταραχές στο συγκρότημα οδήγησαν σε έναν πόλεμο διάρκειας 11 ημερών μεταξύ των ισραηλινών δυνάμεων και της Χαμάς.