Η Κέλλυ Ηρακλή είναι μια Ελληνίδα που ζει στη Ρουάντα και δουλεύει πάνω στην τουριστική επικοινωνία ανάμεσα στη χώρα που γεννήθηκε και μεγάλωσε και στη χώρα που τώρα, μένει. Ωραία, πόσο περίεργο μπορεί να ακούγεται αυτό; Εκ πρώτης όψεως πολύ. Πάρα πολύ. Ειδικά αν σκεφτεί κανείς, τι σκέψεις έχουμε σφηνωμένες στο μυαλό μας γι’ αυτή την περιοχή, εκεί έξω, στο «σχεδόν» κέντρο της Μαύρης Ηπείρου. Ειδικά αν δεν έχεις πέσει πάνω, έτσι για αντιστάθμισμα, σε κάποια από τις εμφανίσεις της στον ηλεκτρονικό τύπο (που δικαίως την αγαπά) ή ακόμη καλύτερα, αν δεν γνωρίζεις το λογαριασμό της στο Instagram. Εκεί που συστήνει την πολύχρωμη καθημερινότητα της μέσα από φωτογραφίες που σε προσκαλούν κάθε φορά να τις φουντώνεις με δεκάδες καρδιές.
Κλέβω τα απαραίτητα γεωγραφικά από τη Wikipedia. «H Δημοκρατία της Ρουάντα, όπως είναι η επίσημη ονομασία της χώρας, βρίσκεται στην ανατολική κεντρική Αφρική και έχει πρωτεύουσα το Κιγκάλι. Στο επίκεντρο της παγκόσμιας επικαιρότητας ήρθε λόγω των εθνοτικών συγκρούσεων που έγιναν το 1994 με πάνω από 500.000 θύματα. Η συνολική της έκταση είναι 26.338 τ.χλμ και ο πληθυσμός 12.955.736 κάτοικοι, σύμφωνα με επίσημη εκτίμηση για το 2021. Το 2009 έγινε μέλος της Κοινοπολιτείας των Εθνών». Μια πληθυσμιακή, πες, Ελλάδα, μέσα στην Πελοπόννησο. Πάνω – κάτω.
Την πετύχαμε ένα βράδι στο σπίτι της. Εδώ φθινόπωρο, εκεί- μισή ώρα πίσω- για πάντα καλοκαιράκι. Οι εικόνες της Αφρικής εισέβαλαν στο zoom και οι λέξεις άρχισαν γρήγορα να χορεύουν σε άλλους ρυθμούς!
Πως προέκυψε αυτό το concept με τις φωτογραφίες στο Instagram. Kαταλαβαίνω πως απλά τραβάς στιγμές της ζωής σου, αλλά πολλές φορές είναι σαν να βλέπεις editorial μόδας!
Αρχικά ξεκίνησε επειδή ενθουσιάστηκα με τη χώρα, με κέρδισε από την πρώτη στιγμή, και αυτό ήθελα να το μοιραστώ με τον κόσμο. Ήθελα να δείξω τη Ρουάντα μέσα από τα μάτια μου, πώς είναι η καθημερινότητα, οι άνθρωποι, οι δρόμοι, τα μαγαζιά. Ήθελα να αλλάξω και λίγο τα στερεότυπα που έχουμε για τις αφρικανικές χώρες γενικότερα και ειδικότερα τη Ρουάντα. Και χαίρομαι πάρα πολύ που ο κόσμος ανταποκρίνεται τόσο θετικά και ξαφνιάζεται ευχάριστα, και που όπως φαίνεται, κατάφερα να περάσω αυτά που ήθελα μέσα από τις φωτογραφίες μου. Να πω επίσης ότι δεν έχω καμία σχέση με…το σπορ, εντελώς ερασιτεχνικά τις τραβάω, με ένα κινητό, αποθανατίζω αυτά που βλέπω περπατώντας στην πόλη. Απλά έχω αγαπήσει τόσο πολύ αυτό το μέρος και μάλλον βγαίνει προς τα έξω.
Συνήθως τι καιρό κάνει;
Τον ιδανικό. Ποτέ πολύ κρύο, πιο κάτω από 16 βαθμούς, και ποτέ τρομερή ζέστη, δηλαδή πάνω από 28-29 βαθμούς. Είναι ένα μόνιμο καλοκαιράκι με κάποιες μέρες λίγο πιο δροσερές και βροχερές που χρειάζονται μια ζακετούλα, και κάποιες μέρες πιο ζεστές και ηλιόλουστες. Έχουμε μόνο καλοκαιρινά ρούχα, άντε και κανένα φούτερ.
-Πως είναι η ζωή εκεί; Γιατί όλα αυτά τα χρόνια, άλλα έχουμε στο μυαλό μας γι’ αυτή τη χώρα…
Ναι είναι αυτό που έχει μείνει 27 χρόνια πίσω, στον τραγικό εμφύλιο και τη γενοκτονία των Τούτσι το 94. Έκτοτε η χώρα έχει αλλάξει πάρα πολύ, αλλά δεν το έχουμε ακούσει. Υπάρχει σταθερότητα και μεγάλοι ρυθμοί ανάπτυξης, άνθιση της επιχειρηματικότητας και πολύ χαμηλή εγκληματικότητα. Η Ρουάντα, εκτός από την ασφαλέστερη χώρα της Αφρικής, είναι επίσης από τις πιο καθαρές χώρες στον κόσμο. Δεν βλέπεις κάτω ούτε ένα αποτσίγαρο. Αυτά είναι τελείως διαφορετικά από αυτό που φανταζόμαστε όταν ακούμε «Αφρική», και συνήθως έχουμε στο μυαλό μας φτώχεια, βρωμιά, πολέμους. Σαν να είναι ένα ενιαίο πράγμα αυτή η Ήπειρος, μια χώρα, και όχι 54 διαφορετικές μεταξύ τους.
Ακούγεται πολύ ιδανικό. Είναι όμως πράγματι;
Σαφώς και δεν είναι όλα ιδανικά. Η Ρουάντα είναι μια φτωχή, αναπτυσσόμενη χώρα με μεγάλη οικονομική ανισότητα και πολλά προβλήματα. Κάνει όμως τόσο μεγάλα βήματα που από δεκαετία σε δεκαετία είναι αγνώριστη. Χτίζει δρόμους, υποδομές, είναι οργανωμένη. Χρόνο με το χρόνο το ποσοστό φτώχειας μειώνεται, η πρόσβαση σε υποδομές αυξάνεται. Όλος ο πληθυσμός έχει πρόσβαση σε δωρεάν υγεία και παιδεία. Ναι, υπάρχουν πολλές δυσκολίες αλλά δεν έχει καμία σχέση με την ακραία φτώχεια που έχουμε στο μυαλό μας. Και ενώ ακόμα είναι πίσω σε πολλούς τομείς, σε κάποιους άλλους είναι πιο μπροστά και από εμάς, κάτι που με ξάφνιασε κι εμένα, όπως στον τομέα της καθαριότητας, στους αντικαπνιστικούς νόμους, στην ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών. Αυτό που βλέπετε από τις εικόνες είναι η πραγματικότητα. Αυτό που βλέπει κανείς όταν περπατάει στις γειτονιές. Καθαροί δρόμοι, χρώματα, φύση, ήρεμοι ρυθμοί, ασφάλεια. Αυτή είναι η Ρουάντα. Και είναι αξιοθαύμαστο το που έχει φτάσει αυτή τη στιγμή η χώρα από το απόλυτο μηδέν που ήταν, 27 χρόνια πριν. Κάνουν πραγματικά πάρα πολύ μεγάλη και συλλογική προσπάθεια.
Η πόλη στην οποία μένεις έχει ομοιότητα με την υπόλοιπη χώρα;
Έχει και ομοιότητες και διαφορές. Έχει παντού χαμηλή εγκληματικότητα, είναι παντού τόσο καθαρά. Αλλά τα χωριά είναι πολύ μικρά και πιο φτωχά από την πρωτεύουσα, το Κιγκάλι. Τα σπίτια είναι πολύ απλά χτισμένα (αλλά πάντα καθαρά και πολύχρωμα), θυμίζουν λίγο τα χωριά των παππούδων μας περασμένων δεκαετιών. Έχουν ζώα στην αυλή, κήπο με λαχανικά, πλένουν τα ρούχα τους στο χέρι. Η πρόσβαση σε ηλεκτρισμό είναι στο 70% αυτή τη στιγμή (ποσοστό που ανεβαίνει ραγδαία κάθε χρόνο), πόσιμο νερό από πηγάδι ή πηγή. Είναι όλα μέσα στη φύση, πνιγμένα στο πράσινο και τις μπανανιές. Η Ρουάντα είναι ακόμα μια φτωχή, αφρικανική χώρα και το βλέπεις. Βλέπεις επίσης όμως και την μεγάλη αλλαγή από χρόνο σε χρόνο, όπως επίσης και τη μεγάλη προσπάθεια.
Ποια είναι η ιστορία σου πριν βρεθείς εκεί;
Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Ελλάδα όπου σπούδασα και εργαζόμουν ως νοσηλεύτρια. Η μεγάλη μου αγάπη όμως ήταν πάντα τα ταξίδια, και όνειρό μου ήταν να ζήσω στο εξωτερικό. Αυτό όμως ήταν κάτι που το είχα αποκλείσει σαν ενδεχόμενο αφού η δουλειά μου ήταν τέτοια που με κρατούσε στην Ελλάδα. Το 2013 όμως γνώρισα τον άντρα μου που ζούσε στη Γερμανία και το 2015 τον ακολούθησα εκεί. Στο Μόναχο λοιπόν ήταν η πρώτη μου στάση αφού έζησα εκεί, τέσσερα χρόνια. Αφού έφυγα μια φορά από την Ελλάδα και έσπασα τα δεσμά, η δεύτερη ήταν πιο εύκολη.
Πως φτάσατε σε αυτή την επόμενη στάση;
Κάποια στιγμή μας κούρασαν η ζωή, ο καιρός και οι ρυθμοί στη Γερμανία και θέλαμε να ξεκινήσουμε και κάτι δικό μας. Η Ρουάντα ανεβαίνει πολύ επιχειρηματικά, με πολλές ευκαιρίες και ανοίγματα στην αγορά, οπότε ήταν μια καλή επιλογή. Ήρθε πρώτα ο άντρας μου και ακολούθησα κι εγώ τον Μάρτιο του 2020.
Όταν ανακοίνωσες στους δικούς σου πως θα πας να εργαστείς εκεί, ποια ήταν η αντίδραση τους;
Ήξεραν από πριν ότι το σκεφτόμαστε και τους ήρθε πιο απαλά, μέσα από συζητήσεις και αναζητήσεις. Δεν τους το ανακοίνωσα έτσι απότομα μια μέρα. Όμως οι λιγότερο κοντινοί που το έμαθαν ξαφνικά, σοκαρίστηκαν. Άκουσα πάρα πολλά, κυρίως λόγω της άγνοιας που έχουμε για χώρες όπως η Ρουάντα. «που θα πας, θα σε σφάξουν», «θα πεθάνεις από ελονοσία», «δεν έχετε τρεχούμενο νερό εκεί», «είσαι τρελή», «που θα πας εκεί έχουν πόλεμο», ήταν μερικά μόνο από όσα άκουσα. Βέβαια όταν άρχισαν να βλέπουν πώς είναι πραγματικά η ζωή εδώ, αρχικά ξαφνιάστηκαν και τώρα όλοι θέλουν να έρθουν.
Ποια είναι ακριβώς η εργασία σου εκεί ;
Έχω ξεκινήσει μια εταιρία που ενώνει τουριστικά τις δύο χώρες, Ελλάδα και Ρουάντα. Σχεδιάζω custom made ταξίδια για αυτούς που θέλουν να επισκεφτούν τις δύο χώρες, ανάλογα με το budget και τις προτιμήσεις του καθενός. Υπάρχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον από Έλληνες που θέλουν να γνωρίσουν τη Ρουάντα, αλλά αυτό που δεν περίμενα είναι ότι υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον και από Ρουαντέζους που θέλουν να επισκεφτούν την Ελλάδα. Γνωρίζουν πολλά για τη χώρα μας, αλλά δεν ήταν μέσα στις χώρες, στις οποίες συνήθως ταξιδεύουν.
To να ανοίξεις μια επιχείρηση εκεί, φαντάζομαι δεν θα είναι εύκολο;
Κι όμως, από άποψη γραφειοκρατίας είναι πραγματικά πανεύκολο. Τουλάχιστον στο να την ανοίξεις. Η δυσκολία είναι στο να τη στήσεις μετά. Ναι σε δυο μέρες μπορεί να έχεις την άδεια, όμως υπάρχουν άλλα θέματα που έχουν να κάνουν με την κουλτούρα, τη γνώση της αγοράς, την εκπαίδευση προσωπικού και πολλούς άλλους αστάθμητους παράγοντες που δεν είναι εύκολο ένας ξένος να γνωρίζει. Και επειδή με ρωτάνε συχνά, όχι, δεν είναι εύκολο για κάποιον να έρθει να ζήσει εδώ. Πρέπει να έρθει είτε μέσω κάποιας πολυεθνικής ή NGO ή να στήσει δική του επιχείρηση με όλες τις δυσκολίες που προανέφερα.
Κέλλυ Ηρακλή
«Το να είσαι εκεί, αυτή τη στιγμή της ζωής σου». Ποια είναι τα τρία θετικά και τρία αρνητικά που έρχονται πρώτα στο μυαλό σου όταν σκέφτεσαι αυτό.
Τα θετικά είναι τόσα πολλά που μου είναι δύσκολο να διαλέξω ! Πρώτο θα έβαζα τον καιρό που για μένα είναι σημαντικός παράγοντας και θεωρώ μεγάλο προνόμιο να ζεις κάπου που δεν χρειάζεται ούτε θέρμανση ούτε air condition. Έπειτα, μεγάλο θετικό, η ευγένεια και η καλοσύνη των ανθρώπων. Πραγματικά είναι το πρώτο πράγμα που παρατηρείς όταν πατήσεις το πόδι σου εδώ, πόσο ευγενικοί είναι όλοι. Όταν ο κόσμος είναι έτσι ήρεμος και ευγενικός και δεν εκνευρίζεται ποτέ κανείς, σε επηρεάζει κι εσένα θες δεν θες, μπαίνεις στους ρυθμούς της χώρας. Η καλή διάθεση είναι μεταδοτική. Τρίτο μεγάλο θετικό, η ασφάλεια και η χαμηλή εγκληματικότητα. Είναι πολύ σημαντικό για μένα να μπορώ να κυκλοφορήσω όπου θέλω, όποια ώρα της ημέρας θέλω χωρίς να φοβάμαι.
Στα αρνητικά, για μένα που είμαι Ελληνίδα, θα έλεγα ότι το μεγαλύτερο είναι το πόσο μακριά είναι η Ρουάντα από τη χώρα μου. Με στεναχωράει που δεν μπορώ να πηγαινοέρχομαι συχνά, και δεν μπορώ να βλέπω την οικογένειά μου στην Ελλάδα όσο θα ήθελα. Επίσης άλλο ένα αρνητικό είναι ότι δεν υπάρχει μεγάλη ποικιλία σε προϊόντα όπως έχουμε συνηθίσει στην Ευρώπη. Πολλές φορές ψάχνουμε κάποια τρόφιμα και δεν τα βρίσκουμε, όπως κακάο για παράδειγμα που έψαχνα μανιωδώς για μήνες. Κάποια εμφανίζονται και εξαφανίζονται κατά καιρούς. Κάποια επίσης επειδή είναι εισαγόμενα είναι πανάκριβα (φέτα βρίσκεις 30 ευρώ το κιλό!). Δεν υπάρχει μεγάλη ποικιλία σε ρούχα, παπούτσια, ηλεκτρονικά είδη κλπ. Δεν υπάρχουν μεγάλα εμπορικά κέντρα ή μαγαζιά τύπου ΙΚΕΑ, H&M και παρόμοιες πολυεθνικές. Γενικά λοιπόν, η ζωή για έναν Δυτικό είναι ακριβή. Τα ενοίκια για παράδειγμα είναι στα ύψη. Για να ζήσει κάποιος καλά εδώ, με τις ανέσεις που έχει συνηθίσει στην Ευρώπη, θέλει αρκετά χρήματα.
Αν σου ζήταγα να μου περιγράψεις το ωραιότερο ταξίδι που έχεις κάνει στο εσωτερικό της χώρας ποιο θα ήταν αυτό;
Θα έλεγα σίγουρα το Gorilla Trekking στα βουνά Virunga, γιατί είναι μια εμπειρία ζωής. Τα βουνά αυτά είναι το μόνο μέρος στον κόσμο που μπορεί κανείς να δει τους mountain gorillas στο φυσικό τους περιβάλλον. Η όλη εμπειρία είναι μοναδική από την αρχή μέχρι το τέλος. Ξεκινάς με briefing στα κεντρικά και μια μικρή εκπαίδευση για το πώς να συμπεριφέρεσαι κοντά στους γορίλες, και μετά πεζοπορία στο βουνό που είναι απίστευτης ομορφιάς, περνάς μέσα από bamboo forest, ρυάκια, μονοπάτια, λάσπες και άγρια χλωρίδα και σιγά σιγά ανεβαίνεις υψόμετρο ακολουθώντας τους rangers μέχρι που κάποια στιγμή συναντάς τα μεγάλα αυτά θηλαστικά. Είναι απίστευτο το πόσο μοιάζουν στους ανθρώπους σαν συμπεριφορά, τα μικρά παλεύουν μεταξύ τους, οι μαμάδες τα μαλώνουν, κάποιοι κοιμούνται ή τρώνε, το μεγάλο αρσενικό φιλάει τα πατουσάκια των παιδιών κλπ. Είναι μια εμπειρία για όσους αγαπούν την άγρια φύση και τα ζώα, και ξέρεις πως γίνεται με απόλυτο σεβασμό απέναντι στη φύση και χωρίς να διαταράσσεται καθόλου το φυσικό περιβάλλον και η άγρια ζωή.
Και κάτι της εποχής. Βλέπω στις φωτογραφίες που ανεβάζεις πως η μάσκα είναι σταθερό αξεσουάρ. Πως τα πάτε με την πανδημία;
Αυτή τη στιγμή είμαστε σε πολύ καλή περίοδο με πολύ χαμηλά κρούσματα. Γενικά η Ρουάντα κράτησε πολύ σοβαρή στάση, με αυστηρά μέτρα από την πρώτη μέρα. Μάσκες παντού, απαγόρευση κυκλοφορίας από νωρίς, αυστηρά lockdown όταν τα κρούσματα ανεβαίνουν λιγάκι. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα τα κρούσματα και οι θάνατοι γενικά να κρατηθούν σε χαμηλά επίπεδα.