Παρηκμασμένη κοινωνία: αυτή η οποία καταστρέφει το μέλλον της, έχοντας πλήρη επίγνωση των συνεπειών. Αν ο παραπάνω ορισμός είναι σωστός, τότε η ελληνική κοινωνία είναι πέρα για πέρα παρηκασμένη.
Όμως τα πράγματα είναι χειρότερα. Η Ελλάδα ανήκει σε μία ευρύτερη ευρωπαϊκή κοινωνία, που βρίσκεται σε περίοδο παρακμής σε κάθε επίπεδο, πολιτικό, κοινωνικό, οικονομικό.
Για να δούμε πόσο προβληματική είναι η κατάσταση για την Ευρώπη, τον «Μεγάλο Ασθενή» του 21ου αιώνα, δεν χρειάζεται να στρέψουμε τα μάτια μας στην Ελλάδα της κρίσης. Μπορούμε να δούμε τη Μεγάλη Βρετανία, το Βασίλειο που απολαμβάνει της τρίτης πλουσιότερης κοινωνίας στον κόσμο. Παρά το οικονομικό και πολιτικό εκτόπισμα της, η Βρετανία έχει περιέλθει στη δύνη των πολιτικών λιτότητας, με τους νέους – όπως και στην Ελλάδα – να καλούνται να σηκώσουν τα μεγαλύτερα βάρη.
Η Καγκελάριος της Γερμανίας, Άνγκελα Μέρκελ, και ο Πρωθυπουργός της Μεγάλης Βρετανίας, Ντέιβιντ Κάμερον: δύο από τους αρχιτέκτονες των πολιτικών λιτότητας σε Ευρώπη και Μεγάλη Βρετανία.
Μία ομάδα ακαδημαϊκών με επικεφαλής τον Τζον Χιλς, καθηγητή του London School of Economics, εκπόνησε στις αρχές του χρόνου μία έρευνα για τις κοινωνικές επιπτώσεις των πολιτικών λιτότητας του Ντέιβιντ Κάμερον. Η ερευνητική ομάδα ανακάλυψε πως τα μεγαλύτερα θύματα από τις περικοπές που έγιναν από το 2010 ήταν τα παιδιά και οι γονείς τους: «Οι μεταρρυθμίσεις γύρω από τα φορολογικά προνόμια έπληξαν τις οικογένειες με παιδιά κάτω των πέντε ετών περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο τύπο νοικοκυριού. Εκείνες [οι οικογένειες] με νεογέννητα παιδιά επηρεάστηκαν ιδιαίτερα αρνητικά».
Είναι πολύ δύσκολο να θεωρήσει κανείς πως αυτό ήταν ένα μία λανθασμένη πολιτική που εφαρμόστηκε «καταλάθος». Οι επικεφαλής του βρετανικού οικονομικού επιτελείου ελέγχουν λεπτομερώς κάθε πιθανή συνέπεια από αλλαγές στη φορολογία και τις φορολογικές απαλλαγές. Όταν ο Ντέιβιντ Κάμερον και ο Βρετανός Υπουργός Οικονομικών, Τζορτζ Όζμπορν, έκαναν τις περικοπές, γνώριζαν ότι αυτοί που θα υποφέρουν περισσότερο θα ήταν τα παιδιά.
Η Ελλάδα έγινε το μεγαλύτερο θύμα αυτής της συντηρητικής ιδεοληψίας, που κάνει πιο έντονο από ποτέ το μεγαλύτερο πρόβλημα των καιρών μας: την ανισότητα μεταξύ πλούσιων και φτωχών. Αυτή είναι ίσως να είναι η πυριτιδαποθήκη του 21ου αιώνα.
Το 2009, ο Κάμερον, λίγο πριν γίνει ένοικος της Ντάουνινγκ Στριτ 10, εμφάνισε δημόσια τη ζωγραφιά ενός μικρού παιδιού, όπου διάβαζε κανείς: «Η μύτη του μπαμπάκα, τα μάτια της μανούλας και το χρέος του Γκόρντον Μπράουν(σ.σ.: του απερχόμενου πρωθυπουργού με τους Εργατικούς)». Οι περικοπές έγιναν, σύμφωνα με τον Κάμερον, «γιατί πιστεύουμε ότι τα παιδιά αξίζουν ένα καλύτερο μέλλον». Πέντε περίπου χρόνια αργότερα, η οργάνωση Trussell Trust αναφέρει ότι, από το ένα εκατομμύριο γεύματα που δόθηκαν πέρυσι στη Μεγάλη Βρετανία, περισσότερο από το 1/3 δόθηκε σε παιδιά.
Το Institute for Fiscal Studies προβλέπει ότι επίκειται έκρηξη του αριθμού των παιδιών που ζουν σε συνθήκες φτώχειας στη Μεγάλη Βρετανία μέχρι το 2020. Και αυτό θα έχει συμβεί κατά τη θητεία ενός πρωθυπουργού που ήρθε στην εξουσία με εξαγγελίες όπως: «Πιστεύω ότι η φτώχεια είναι μία οικονομική απώλεια, μία ηθική ατίμωση».
Σε αντίθεση με τις παραπάνω υποσχέσεις, η ερευνητική ομάδα LSE ανέφερε για την πολιτική των Συντηρητικών: «Σχεδόν όσα χρήματα εξοικονομήθηκαν από τις περικοπές σε κοινωνικές παροχές ήταν τα κέρδη για των πλουσίων». Γιατί οι φτωχοί πρέπει πάντα να πληρώνουν για τους πλούσιους.
Λίγο μετά την νίκη των Συντηρητικών της 7η Μαΐου, ο Υπουργός Οικονομικών της Βρετανίας, Τζορτζ Όζμπορν, ανακοίνωσε περικοπές που ξεπερνούν τα 13 εκατομμύρια λίρες. Προεκλογικά οι Συντηρητικοί είχαν αναφέρει πως θα προχωρήσουν σε περικοπές 20 εκατομμυρίων λιρών.
Αν κοιτάξουμε το πρόγραμμα των Κάμερον και Όζμπορν, θα δούμε ότι δεν απέχει πολύ από τις πολιτικές που εφαρμόστηκαν στην Ελλάδα την περίοδο 2009-2015, πολιτικές που ενδέχεται να συνεχιστούν. Και οι πολιτικές αυτές εφαρμόζονται στο μεγάλο νησί, πράγμα οξύμωρο, παρότι η Μεγάλη Βρετανία είναι μία από τις μεγαλύτερες βιομηχανικές χώρες του κόσμου, παρότι το έλλειμμα της Βρετανίας είναι πολύ κάτω του 3%, παρότι η χώρα δεν έχει υπερδιογκωμένο δημόσιο τομέα, παρότι οι πολιτικοί θεσμοί λειτουργούν καλύτερα και από αυτούς των ΗΠΑ.
Οι πολιτικές λιτότητας βασίζονται σε μία πραγματικότητα: το υψηλό δημόσιο χρέος των κρατών. Όμως η έκταση και η ένταση με την οποία εφαρμόστηκαν τα τελευταία χρόνια στην Ευρώπη ξεπερνούν αυτή τη βάση. Η Ελλάδα έγινε το μεγαλύτερο θύμα αυτής της συντηρητικής ιδεοληψίας, που κάνει πιο έντονο από ποτέ το μεγαλύτερο πρόβλημα των καιρών μας: την ανισότητα μεταξύ πλούσιων και φτωχών. Αυτή είναι ίσως να είναι η πυριτιδαποθήκη του 21ου αιώνα.