«Οι Κινέζοι διαβάζουν την ώρα μέσα στα μάτια των γάτων». Με αυτή τη φράση ξεκινάει το διήγημα Η ώρα του Σαρλ Μπωντλαίρ. Κι εμείς που ζούμε εσώκλειστοι στα σπίτια μας χάνοντας την αίσθηση του χρόνου, εξ αιτίας ενός φονικού ιού που πρωτοεμφανίστηκε στην Κίνα αναζητούμε στα μάτια των γατιών μας αν είναι πρωί (οπότε οι κόρες τους είναι μια σχισμή) ή βράδυ (οπότε είναι ολοστρόγυλλες).
Και πιο πολύ από ποτέ οι κάτοχοι κατοικίδιων αντελήφθησαν την αξία της συντροφικότητας χάρη στις γάτες τους και τους σκύλους τους. Το να έχεις δίπλα σου έναν ζωντανό οργανισμό που σκαρφαλώνει πάνω σου για να παίξετε, που αποζητά τα χάδια και την αγκαλιά σου στις ημέρες του social distancing είναι μια ακόμη ανακούφιση είτε περνάς αυτές τις μέρες μόνος σου στο σπίτι είτε όχι.
Παρ’ όλα αυτά, ειδικά το πρώτο διάστημα, όταν επικρατούσε σε μεγάλο βαθμό η παραπληροφόρηση και ο φόβος για το άγνωστο, δημοσιεύματα που έκαναν λόγο για γάτα και σκύλο που βρέθηκαν θετικά στον Sars-cov-2 έφεραν αναστάτωση στους ιδιοκτήτες κατοικίδιων και δυσκόλεψαν τη σίτιση των αδέσποτων που είχε διαταραχτεί και λόγω των περιοριστικών μέτρων στις μετακινήσεις.
Αρχές Απριλίου ο καθηγητής Σωτήρης Τσιόδρας στο τέλος της ενημέρωσης για κρούσματα και θύματα είχε ξεκαθαρίσει το τοπίο αναφέροντας: «Υπάρχει μια υπό δημοσίευση μελέτη ότι και οι γάτες μπορούν να μολυνθούν με ήπια λοίμωξη από τον ιό, όχι όμως τα σκυλιά, τα κοτόπουλα, το γουρούνια και οι πάπιες. Νομίζω ότι όσοι έχουν γάτες δεν πρέπει να ανησυχούν, καθώς ακόμη και αυτός ο πειραματικός τρόπος μόλυνσής τους δεν φαίνεται να σχετίζεται με την μετάδοση του ιού στον άνθρωπο», προσθέτοντας ότι σε καμία περίπτωση «δεν πρέπει αυτά τα στοιχεία (στα ξένα δημοσιεύματα) να οδηγούν σε εγκατάλειψη των κατοικίδιων, γιατί με τα μέχρι τώρα επιστημονικά δεδομένα δεν προκύπτει να έχουν κάποιον σοβαρό ρόλο στη μετάδοση του κορωνοϊού σε ανθρώπους».
Παρ’όλα αυτά ο μη κερδοσκοπικός οργανισμός Dogs’ Voice διευκρινίζει «Στην αρχή της πανδημίας διαπιστώθηκαν εγκαταλείψεις με αφορμή τον ιό. Δόθηκε μεγάλος αγώνας από όλες τις φιλοζωικές οργανώσεις για να ενημερωθεί ο κόσμος ότι τα ζώα δεν μεταδίδουν τον ιό. Στη συνέχεια διευκρινίστηκε και επίσημα από το Υπουργείο Υγείας. Είναι σημαντικό να καταλάβουμε ότι στη χώρα μας οι εγκαταλείψεις ζώων είναι ένα τακτικό φαινόμενο το οποίο συνέβαινε και πριν τον ιό οπότε το να βρίσκουμε ζώα παρατημένα είναι κάτι που συμβαίνει συχνά σε όλη την Ελλάδα. Θα πρέπει να παραδεχθούμε πάντως ότι οι εγκαταλείψεις με αφορμή τον ιο στη χώρα μας δεν ήταν τόσο μαζικές όσο σε άλλες χώρες.»
Από τον επίσης μη κερδοσκοπικό οργανισμό Nine Lives-Οι εφτάψυχες καταθέτουν τη δική τους εμπειρία. «Το φαινόμενο των εγκαταλείψεων είναι συνεχές και συχνό στην Ελλάδα. Δεν παρατηρήσαμε εγκαταλείψεις γατών, παραπάνω απ’ότι συνήθως, για να το αποδώσουμε στον ιό. Η αλήθεια είναι πως τα ερωτήματα που απευθύνθηκαν σε εμάς σχετικά με την μετάδοση του ιού στα κατοικίδια, αφορούσε κυρίως τον φόβο μήπως οι άνθρωποι μεταδίδουμε τον ιό στα κατοικίδιά μας, και ερωτήσεις σχετικά με μέτρα πρόληψης ως προς αυτό.
Τη σίτιση αδέσποτων ζώων με τη βοήθεια εθελοντών έχει ξεκινήσει ο δήμος Θεσσαλονίκης, οποίος εξασφάλισε χορηγία από δύο εταιρείες, οι οποίες προσέφεραν τροφές για σκύλους και γάτες. ΑΠΕ-ΜΠΕ/ΑΠΕ-ΜΠΕ/ΝΙΚΟΣ ΑΡΒΑΝΙΤΙΔΗΣ
Αυτό που μετά λύπης μας διαπιστώσαμε όμως είναι η έντονη επιθετικότητα προς τους εθελοντές μας που πήγαιναν να σιτίσουν τις γατοαποικίες μας. Επίσης αρκετές από τις γάτες μας “εξαφανίσθηκαν” κατά τη διάρκεια της καραντίνας ενώ στην υπόλοιπη Ελλάδα παρατηρήθηκαν πολλά περιστατικά μαζικών δηλητηριάσεων, παραπάνω από το σύνηθες».
Στον αντίποδα των εγκαταλείψεων βρίσκονται οι υιοθεσίες, που αυξήθηκαν κι αυτό σίγουρα είναι ένα θετικό μήνυμα παρά τον σκεπτικισμό για το αν όσοι υιοθέτησαν σκύλο ή γάτα αυτή την περίοδο πήραν μια συνειδητή απόφαση, και όχι υπό πίεση λόγω συνθηκών εγκλεισμού. Από το Dogs’ Voice τονίζουν ότι «το “Μένουμε Σπίτι” έκανε πολλούς ανθρώπους που παλαιότερα απλά σκεφτόντουσαν να υιοθετήσουν ένα ζωάκι να το σκεφτούν ξανά και να το προσπαθήσουν. Λαμβάνουμε πολλά μηνύματα από ανθρώπους που ψάχνουν σκύλο αυτό το διάστημα. Τα μέτρα μετακίνησης δεν ευνοούν τις συναντήσεις για να διαπιστωθεί αν οι ενδιαφερόμενοι είναι όντως κατάλληλοι για να αποκτήσουν κάποιο ζωάκι ή για να δουν το ζωάκι που τους ενδιαφέρει και να μάθουν όλες τις πληροφορίες για εκείνο. Πρέπει να θυμόμαστε πως η απόφαση να υιοθετήσουμε είναι μια απόφαση ζωής που κρατάει πολλά χρόνια και θα μας συνοδεύει και μετά την καραντίνα και φροντίζουμε όσοι ενδιαφέρονται να είναι απολύτως σίγουροι. Κάποιες λοιπόν υιοθεσίες έχουν ολοκληρωθεί κάποιες παραμένουν σε εκκρεμότητα για το τέλος της καραντίνας».
Στο ίδιο μήκος κύματος και η Nines Lives-Οι εφτάψυχες «Ναι, πράγματι παρατηρούμε αύξηση των υιοθεσιών κατά τη διάρκεια της καραντίνας. Παρότι καλωσορίζουμε το φαινόμενο, παραμένουμε ιδιαίτερα επιφυλακτικοί για το πώς θα επηρεάσει η επιστροφή στους φυσιολογικούς ρυθμούς τις υιοθεσίες που έγιναν εν καιρώ καραντίνας».
«Από την αρχή της καραντίνας και μετά διαπίστωσα όντως πως πολλοί άνθρωποι και κυρίως αυτοί που το είχαν ήδη στο πίσω μέρος του μυαλού τους, επικοινώνησαν μαζί μου είτε για να βρουν ζωάκι για υιοθεσία είτε για να φέρουν το κατοικίδιο που μόλις απέκτησαν για τον πρώτο του ιατρικό έλεγχο. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει πως κάθε κηδεμόνας σκύλου ή γάτας που έρχεται στο ιατρείο ή επικοινωνεί μαζί μας μέσω τηλεφώνου ή μέσω της σελίδας στο facebook, μας τονίζει το πόσο τυχερός είναι που ζει την φορτισμένη και δύσκολη αυτή κατάσταση με το κατοικίδιό του και πόσο αυτό του δίνει ενέργεια καθώς και ένα νόημα στο να οργανώνει την ημέρα του γύρω από τη συμβίωσή του με το κατοικίδιο», καταθέτει τη δική της εμπειρία η κτηνίατρος Νάνσυ Μπλέτσα.
Ένας από τους ανθρώπους που υιοθέτησαν σκύλο τις ημέρες του lockdown είναι και δημοσιογράφος Δήμητρα Βγενοπούλου: «Η απόφαση να αποκτήσουμε σκυλάκι δεν ήρθε λόγω της υποχρεωτικής καραντίνας. Ήταν μια σκέψη που συζητούσαμε με τον Ηλία εδώ και καιρό. Απλά, έτυχε να ανακαλύψουμε και να υιοθετήσουμε τη Νεφέλη στη αρχή του υποχρεωτικού μας εγκλεισμού.
Όπως αποδείχτηκε, ήταν μια σοφή επιλογή και μάλιστα σ’ ένα εξαιρετικά σωστό τάιμινγκ. Και όχι, γιατί το είδαμε ως “διαβατήριο” για τη μετακίνηση 6 (κίνηση με κατοικίδιο ζώο). Εξάλλου, είναι ακόμα αρκετά μικρή και πριν ολοκληρώσει τα εμβόλια της, δεν επιτρέπεται να βγει στους δρόμους.
Ήταν μια καλή στιγμή αναφορικά με τις ανάγκες, τη φροντίδα και την εκπαίδευση που επιβάλλουν οι πρώτοι μήνες ζωής ενός κουταβιού. Η υποχρεωτική παραμονή μου στον σπίτι μου εξασφάλισε τον χρόνο να αφοσιωθώ στο κουτάβι: να το παρατηρήσω, να καταγράψω τις συμπεριφορές τους και να προλάβω ατυχήματα, να μάθουμε κάποιες βασικές εντολές, να φτιάξουμε σιγά σιγά τη ρουτίνα του, να πάμε στον γιατρό χωρίς άγχος, να ακολουθήσουμε με συνέπεια κάποιες οδηγίες, να αρχίσω να το μαθαίνω και να με μαθαίνει.
Για έναν άνθρωπο, μάλιστα, σαν και εμένα, που δεν είχε ξαναμεγαλώσει κουτάβι, δεν θα μπορούσε παρά η παραμονή στο σπίτι λόγω καραντίνας να είναι ιδανική συνθήκη για να καταλάβω και τη δική μου ψυχολογία σε μια καινούργια κατάσταση: την συνύπαρξη μ’ ένα κατοικίδιο και το μέγεθος της ευθύνης. Κοντολογίς, δεν μαθαίνει μόνο η Νεφέλη εμάς, αλλά κι εγώ τον εαυτό μου (δεν συμπεριλαμβάνω τον άντρα μου σ’ αυτή τη διαδικασία, γιατί είχε ξανά κουτάβι στο σπίτι του).
Διαπιστώσαμε για μια ακόμη φορά πως η καλύτερη παρέα για την καραντίνα είναι τα ζωάκια μας, αδέσποτα και μη . ΑΠΕ-ΜΠΕ/ΑΠΕ-ΜΠΕ/ΝΙΚΟΣ ΑΡΒΑΝΙΤΙΔΗΣ
Μέσα σ’ αυτό, θα συνυπολογίσω και το γεγονός ότι εκεί που είχε αρχίσει να γίνεται εξαιρετικά βαρετή η συνθήκη της καραντίνας ξαφνικά βρέθηκε ένας σκοπός και εκεί που οι ώρες έμοιαζαν δύσκολο να γεμίσουν, τώρα απλά έρχεται μια στιγμή που λες “πώς πέρασε η ώρα;” και πέφτουμε, συχνά παρέα, ψόφιες για ύπνο το βράδυ».
Όμως εκτός από αυτή την ιστορία που όπως φαίνεται έχει αίσια κατάληξη για τη Δήμητρα, τον Ηλία και τη μικρή Νεφέλη υπάρχουν και χιλιάδες άλλες ιστορίες αδέσποτων που φυσικά εξακολουθούσαν να χρειάζονται την ανθρώπινη φροντίδα ανεξαρτήτως lockdown.
«Στην αρχή επικράτησε έντονη αναστάτωση καθώς δεν είχε ακόμη προβλεφθεί σαφώς η σίτιση των αδέσποτων από τις αρχές. Οφείλουμε να πούμε ότι ο Δήμος Αθηναίων μέσω της Σεραφίνας Αβραμίδου, στην περιφέρεια του οποίου κυρίως δρούμε, έδρασε γρήγορα και μας στήριξε.
Η μεγαλύτερη πρόκληση ήταν ωστόσο η εύρεση νέων εθελοντών πολύ απλά γιατί ο αριθμός που χρειάζεται να σιτίζουμε τώρα είναι 1000 γάτες καθημερινά. Ο διπλάσιος από τον όγκο που διαχειριζόμαστε συνήθως. Και φυσικά η οικονομική δυσκολία να ανταποκριθούμε σε αυτές τις ανάγκες», δίνει το στίγμα η Nine Lives-Οι εφτάψυχες ενώ από το Dogs’ Voice συμπληρώνουν «Ήταν πολύ δύσκολο να συντονιστούν οι προσπάθειες για σίτιση αδέσποτων κατά τη διάρκεια των περιοριστικών μέτρων. Οι περιορισμοί που τέθηκαν για τη σίτιση εκτός Δήμου κατοικίας δημιούργησαν μεγάλα προβλήματα σε αδέσποτα και ζώα κλεισμένα σε εξοχικές κατοικίες. Οι προσπάθειες συντονισμού για τη σίτιση των αδέσποτων απέδωσαν πολύ περισσότερο χάρη στον εθελοντισμό και στους φιλόζωους πολίτες που πάντα είναι εκεί να βοηθήσουν. Όμως, πολλά ζώα σε εξοχικά εγκλωβίστηκαν αβοήθητα χωρίς τροφή και νερό και θεωρώ πως μέχρι να τελειώσει η καραντίνα δεν θα μπορέσουμε να κάνουμε πλήρη απολογισμό. Αρκετοί ήταν και εκείνοι που παρανόμησαν για να τα σώσουν. Η ανταπόκριση του κόσμου στη δική μας πρωτοβουλία συντονισμού εθελοντών που υποστηρίχθηκε μέσω του https://covid19.dogsvoice.gr ήταν συγκινητική. Πάνω από 600 εθελοντές εγγράφησαν τις πρώτες πέντε ημέρες και περισσότεροι από 170 άνθρωποι έλαβαν βοήθεια για τη σίτιση αδέσποτων ζώων. Ως φιλοζωική κοινότητα ζητούσαμε τροποποίηση της φόρμας Β4 προκειμένου να καλύπτονται αυτές οι περιπτώσεις με πολύ αυστηρές προϋποθέσεις αλλά δεν έγιναν δεκτές οι προτάσεις μας λόγω της συνεχούς αυστηροποίησης των μέτρων που κορυφώθηκαν την περίοδο του Πάσχα».
Οι εγκαταλείψεις με αφορμή τον ιο στη χώρα μας δεν ήταν τόσο μαζικές όσο σε άλλες χώρες. ΑΠΕ-ΜΠΕ/ΑΠΕ-ΜΠΕ/ΝΙΚΟΣ ΑΡΒΑΝΙΤΙΔΗΣ
Από την ερχόμενη Δευτέρα 4 Μαΐου αίρονται τα μέτρα για τις μετακινήσεις εντός νομού. Η πρώτη φάση αντιμετώπισης εξάπλωσης της covid19 φτάνει στο τέλος της. Όμως συμπόρευση μας με τα ζώα -αδέσποτα ή μη- συνεχίζεται. Ίσως βρεθούμε ξανά αντιμέτωποι με μια νέα κρίση. Το ερώτημα είναι τι μάθαμε ως προς την αντιμετώπιση κρίσεων και τα ζώα συντροφιάς (αδέσποτα ή μη) με αφορμή την κρίση που βιώνουμε τώρα;
«Η εμπειρία μας στις πλημμύρες της Μάνδρας, στις πυρκαγιές στο Μάτι και στην παρούσα υγειονομική κρίση μας επιβεβαιώνει ότι σε σχέση με την αντιμετώπιση των ζώων σε περιόδους κρίσης χρειαζόμαστε μια ειδική ομάδα στη Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας με αποκλειστική αρμοδιότητα το συντονισμό δράσεων για τα ζώα. Ένα δεύτερο μάθημα είναι ότι σε περιόδους κρίσης οι εθελοντές είναι πάντα στην πρώτη γραμμή για να γίνουν παράδειγμα ανθρωπιάς. Η προσφορά, η ενότητα, η συνεργασία έχουν κάνει θαύματα και έχουν παίξει καταλυτικό ρόλο για να σωθούν άνθρωποι και ζώα σε κάθε κρίση. Είναι συγκινητικό πόσο ξεπερνάμε τον εαυτό μας και γινόμαστε μια ομάδα σε δύσκολες στιγμές. Ένα τρίτο και τελικό συμπέρασμα είναι ότι κάθε δήμος θα πρέπει στη χώρα μας να οργανωθεί με πρωτόκολλα αντιμετώπισης κρίσεων που αφορούν και στα ζώα. Κάθε πόλη πρέπει να ξέρει τι θα κάνει, με ποιους θα συνεργαστεί, ποιες είναι οι ανάγκες που αφορούν στα ζώα και πώς θα τις καλύψει σε περίπτωση μιας φυσικής καταστροφής ή μιας άλλης κρίσης» εξηγούν από το Dogs’ Voice και τη σπουδαιότητα του ρόλου των εθελοντών τονίζουν και από το Nine Lives-Οι εφτάψυχες «Μάθαμε πως υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που ως ιδιώτες, χωρίς να ανήκουν σε κάποιο σωματείο απαραίτητα, νοιάζονται και αγωνιούν για τα αδέσποτα. Πως ειδικά για τις γάτες, ο αριθμός τους παραμένει ανεξέλεγκτος καθώς ο πληθυσμός που αποκαλύφθηκε με τις ταβέρνες κλειστές είναι σοκαριστικός. Ο συντονισμός με τον εκάστοτε Δήμο και η ορθή του παρέμβαση, κρίνεται απαραίτητη αν θέλουμε να έχουμε κάποτε υγιείς, ελεγχόμενους αδέσποτους πληθυσμούς. Και κάτι τέτοιο απαιτεί μακρά συζήτηση, σχεδιασμό και συνεργασία με τα φιλοζωικά σωματεία. Δυστυχώς πολλές πρωτοβουλίες των αρχών αν και θετικές, έγιναν βιαστικά λόγω του επείγοντος της κατάστασης χωρίς να παρέχουν μακροπρόθεσμες και βιώσιμες λύσεις.
Πάνω απ’όλα, διαπιστώσαμε για μια ακόμη φορά πως η καλύτερη παρέα για την καραντίνα είναι τα ζωάκια μας, αδέσποτα και μη».