Όσα πρωινά ξυπνώ στο πατρικό μου και κάποιος είναι στο σπίτι, το ράδιο παίζει την αυτοδιαχειριζόμενη ΕΡΑ Πάτρας. Φτιάχνω πρωινό και ακούω τον κόσμο να διαμαρτύρεται, να συζητά, να λέει αστεία, ακούς πολλά και διάφορα, λαϊκά κυρίως πράγματα που δεν ακούς ούτε σε καφενεία -εκεί συνήθως ακούς το τάβλι και γέρους να βήχουν. Σκέφτομαι το θέμα της ΕΡΤ και δεν μπορώ να αποφασίσω αν το κλείσιμο της ήταν το καλύτερο πράγμα που της συνέβη λόγω του ERT OPEN και αναρωτιέμαι γιατί το πρωτοφανές τσουνάμι αλληλεγγύης δεν μπόρεσε τότε να ρίξει την κυβέρνηση. Το δεύτερο θέλει πολύ κουβέντα, το πρώτο θα μπορούσαν να μου το απαντήσουν οι ίδιοι οι εργαζόμενοι της ΕΡΤ. Απο το βράδυ της 11ης Ιουνίου του 2013 μέχρι το βράδυ της 11ης Ιούνη του 2014 έχουν αλλάξει πολλά. Το “μαύρο” που έπεσε έφερε μια ΕΡΤ πιο πολύχρωμη και φυσικά με μεγαλύτερη ακροαματικότητα. Στο Δασύλλιο της Πάτρας όπως και σε όλη την περιφέρεια δεν ήρθαν ποτέ ΜΑΤ όπως στην Αγία Παρασκευή, οι άνθρωποι της περιφέρειας έχουν άλλη σχέση με την ΕΡΑ, εκεί η δημόσια ραδιοφωνία έχει σταθερές βάσεις με την κοινωνία ίσως και γιαυτό να μην έχουν ακόμα τολμήσει κάποια αστυνομική επέμβαση. Πάντα η Αθήνα μπορεί να είναι η μεγάλη μάχη όμως πάντα η επαρχία κρύβει την έκβαση του αγώνα. Η ΕΡΑ Πατρών είναι μια από τις 15 περιφερειακές ΕΡΑ που συνεχίζουν το πρόγραμμα εδώ και ένα χρόνο. “Ίσως η πιο δυναμική” όπως μας είπαν οι ίδιοι οι εργαζόμενοι που μίλησαν στην Popaganda. Επιλέξαμε να πάμε λίγο πριν την συνέλευση των εργαζόμενων και των αλληλέγγυων για να μιλήσουμε με όσους περισσότερους γίνονταν. Όμως δεν ήταν λίγοι ηρωϊκά εναπομείναντες όπως φανταζόμασταν, είναι πολύς ο κόσμος εκεί, μακάρι να είχαμε χρόνο και χώρο να μιλήσουμε με όλους.
Έχω την αίσθηση πως το κλείσιμο της ΕΡΤ μπορεί να ήταν λυτρωτικό για την αποστολή της ΕΡΤ όμως ήταν εφιαλτικό για την επιβίωση των εργαζόμενων. Ο κ. Θεόδωρος Φραδέλος, τεχνικός, μου λέει για την αποζημίωση που πήραν, το επίδομα ανεργίας που τελειώνει σε δύο μήνες, για το πόσο δύσκολο είναι να βρεις δουλειά και για το «χαρτζιλίκι» από τα πεθερικά. Πως από το καλό μισθολόγιο είσαι στον αέρα. Από τους 37 του προσωπικού κάποιοι κατάφεραν και πήραν σύνταξη άλλοι όμως παρακολουθούν τον αγώνα της ΕΡΤ από μακριά αμέτοχοι. Δεν τον ενοχλεί. «Υπάρχει κόσμος που επιβιώνει πολύ δύσκολα. Ένας συνάδελφος με σοβαρό οικονομικό πρόβλημα μπορεί να είναι τώρα στη ΝΕΡΙΤ αλλά συνέχεια έρχεται στην κατάληψη και βοηθάει. Αυτό μετράει, η αλληλεγγύη μπορεί να χαλάρωσε λίγο αλλά δεν ξέφτισε». Οι εργαζόμενοι και οι αλληλέγγυοι μετά το αρχικό σοκ κατάλαβαν πως ο αγώνας αυτός δεν θα είναι ένας αγώνας ταχύτητας αλλά θα ένας μαραθώνιος, αγώνας αντοχής. Γιαυτό και κρατούν δυνάμεις. Τα λειτουργικά έξοδα του σταθμού καλύπτονται πια από το απεργιακό ταμείο που έχει δημιουργηθεί από αλληλέγγυους και από το πρωϊνό-απογευματινό πρόγραμμα τώρα θα παίζει μόνο πρωινό, «να κάνουμε και κανα μπάνιο τώρα που είμαστε άνεργοι και έχουμε χρόνο» μου λέει κάποιος αλληλέγγυος και άνεργος από άλλο κλάδο γελώντας.
Λίγο πιο πέρα, γνωρίζω έναν αλληλέγγυο γνωστό πατρινό συγγραφέα, αλλά κατά βάση μηχανικό τον Βασίλη Χριστόπουλο. «Από την πρώτη στιγμή ήμασταν εδώ, αυτό που έγινε δεν μας άρεσε καθόλου γιατί δεν είναι μόνο οι δυόμιση χιλιάδες εργαζόμενοι που απολύονταν, ήταν πως έκλεισε ένας σταθμός που παρά τα μειονεκτήματα που παρουσίαζε όπως όλη η δημόσια ραδιοτηλεόραση ήταν ένα βήμα ανοιχτό και στις ειδήσεις και στην ενημέρωση, και στους πολίτες και τους εργαζόμενους, στις ομάδες αλληλεγγύης που έχουν δημιουργηθεί στην Πάτρα». Τον ρωτάω πιο είναι μυστικό για να κρατηθεί ανοιχτός ο σταθμός ένα χρόνο. «Ενθαρρύναμε τους εργαζόμενους να παραμείνουν, πιστεύω με την δική μας υποστήριξη κρατήσανε ανοιχτή την ΕΡΑ Πάτρας, μπήκαμε και εμείς μέσα στα στούντιο, κάνουμε εκπομπές. Διαμορφώθηκε ένα βήμα ελευθερίας που έδωσε φωνή σε πολλούς ανθρώπους που είναι έξω από τα πολιτικά συστήματα. Τόσοι οι εργαζόμενοι όσο και οι αλληλέγγυοι παραμένουμε εδώ δραστήριοι και αποφασισμένοι να συνεχίσουμε. Και πιστεύω θα το συνεχίσουμε, θα το κρατήσουμε γιατί έχουμε βρει κάποιες ισορροπίες, κυρίως οι εργαζόμενοι που πρέπει να βρουν και λύσεις να ζήσουν τις οικογένειες τους αλλά συνεχίζουμε. Εμένα προσωπικά με ενέπνευσε αυτό το ελεύθερο βήμα που δημιουργήθηκε. Και ταυτόχρονα η συνέλευση που δημιουργήθηκε έδωσε βήμα σε ανθρώπους που είναι έξω από πολιτικές δομές. Συμμετέχουν βέβαια και άνθρωποι οργανωμένοι σε κόμματα, αλλά δημιουργήθηκε μια συλλογικότητα που παίρνει τις δικές της πρωτοβουλίες και παίζει ένα σημαντικό ρόλο στην πολιτική ζωή της Πάτρας. Ένα χρόνο μετά έχουμε γίνει φίλοι και σύντροφοι, ανεξάρτητα από κομματικές και πολιτικές αφετηρίες έχουμε αναπτύξει μια συντροφικότητα που είναι δυνατή και θα κρατήσει». Μας παροτρύνει να μη ντραπούμε και να πάμε προς το στούντιο, να μιλήσουμε και με άλλους πριν ξεκινήσει η συνέλευση. Είναι ωραία αίσθηση να μπορείς να κυκλοφορείς άνετα σε ένα χώρο που διεξάγεται ένας αγώνας, από τις αφίσες στους τοίχους και τις ανακοινώσεις μέχρι την καλοσύνη των ανθρώπων τα πάντα σε κάνουν να αισθάνεσαι και εσύ κομμάτι της μάχης αυτής, έστω και για λίγο, σε ένα πραγματικά δημόσιο κτίριο.
Στο στούντιο συναντώ τον Ανδρεά Μπάφη, αλληλέγγυο, να κάνει εκπομπή μαζί με τον Γιάννη Παντελόπουλο, εργαζόμενο στην ΕΡΑ, φοβερό πιανίστα και μια από τις «φωνές» του σταθμού. «Ήμουν στο καφενείο και είδα στην τηλεόραση τον Γλέζο να λέει πως έκλεισε η ΕΡΤ. Πήρα την βέσπα μου και ήμουν ο πρώτος που ανέβηκα στον σταθμό του Δασυλλίου. Δικιά μου ιδέα ήταν να παίξει και το απόσπασμα από τον ραδιοφωνικό σταθμό Αθηνών λίγο πριν μπουν οι Γερμανοί !» μας λέει περήφανα ο κύριος Ανδρέας που διψάει να βγει από το στούντιο για να κάνει ένα τσιγάρο. Κάθομαι μαζί με τον Γιάννη Παντελόπουλο λες και είμαι καλεσμένος στην εκπομπή του μόνο που έχουμε κλειστά τα μικρόφωνα. Μου φαίνεται κουρασμένος από την εκπομπή, του το λέω υπονοώντας κάτι πιο γενικό όμως εκείνος είναι κατηγορηματικός. «Κόπωση δεν υπάρχει διότι εμείς είμαστε ορκισμένοι. Δεν έχει συμβεί σε καμία άλλη χώρα του κόσμου να μαθαίνεις την απόλυση σου από την τηλεόραση». Το πείσμα παίζει μεγάλο ρόλο, όμως αυτοί οι άνθρωποι είχαν συναίσθηση του τι έκαναν πριν «το μαύρο». «Οι περιφερειακοί σταθμοί έχουν έναν άλλο ρόλο να ενημερώσουν για τα τοπικά γεγονότα, να κρατήσουν την τοπική παράδοση, για την ψυχαγωγία, να ακουστούν τα προβλήματα που έχουν οι άνθρωποι που ζουν στην περιφέρεια. Οι περιφερειακοί σταθμοί έχουν κοπιάσει για να υπάρχει ένα τεράστιο αρχείο τοπικής παραδοσιακής μουσικής που ούτε στην Αθήνα δεν υπάρχει. Και η Πάτρα έχει καλλιτεχνική άποψη και υψηλό επίπεδο π.χ. είχαμε τον αείμνηστο τον Θανάση Τσιπινάκη με τα νυκτά έγχορδα της Πάτρας. Η περιουσία που έχει η ΕΡΤ είναι τεράστια αλλά δεν την έχουν κάνει οι πολιτικοί την έχουν κάνει οι εργαζόμενοι. Οι πρώτοι που φύγανε βέβαια ήταν οι πολιτικοί. Αν πιστεύεις στο έργο σου δεν φεύγεις. Μπορεί την ακροαματικότητα να μην την είχε, αλλά είχε ποιότητα που δεν την κυνηγούν τα μέσα σήμερα. Άλλωστε το εμπορικό κέρδος δεν το επιδίωκε. Αυτό που έχει δημιουργηθεί πρέπει να κρατηθεί και μετά από την νίκη. Με την ελεύθερη φωνή για την δημοκρατία και για να πάμε στο επόμενο βήμα το εγχείρημα πρέπει να κρατηθεί έτσι όπως το στήριξε η αυτοδιαχείριση της ΕΡΤ. Εμείς επιδιώκουμε τη νίκη και νομίζω αυτό θα το καταφέρουμε, πάντα με την υποστήριξη των ανθρώπων που στηρίζουν τον αγώνα μας».
Όπως βγαίνουμε από το στούντιο μου λέει «εσείς η νέα γενιά πρέπει να πάρετε τα ηνία». Γελάω αμήχανα, σε μια χώρα που όλα καταρρέουν δεν ξέρω αν παίρνεις την σκυτάλη ή αν παίρνεις τον γκασμά να αρχίσεις να γκρεμίζεις. Απλά δεν γίνεται να καταστραφεί αυτό που ζούμε τόσο άμεσα επειδή ζώντας μέσα σε αυτόν θα καταστραφούμε και εμείς μαζί του, και δεν ξέρω πόσοι νέοι και νέες είναι συμβιβασμένοι με αυτή την ιδέα. Στην κονσόλα είναι η τεχνικός της ΕΡΑ, Βάσω Κρεμμύδα και είναι ανήσυχη για το που πάνε τα πράγματα. «Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι πως ο κόσμος δεν αντιδρά». Μαζί μας και ο Τάσος Παπανικολάου, τεχνικός ραδιοφώνου, άνθρωπος που φαίνεται πως έχει το δίκιο με το μέρος του και δεν μπορεί καμία πολιτική απόφαση να του το στερήσει. «Η ΕΡΤ ήταν η δεύτερη μάνα μου και ήρθαν και μου είπαν πως ήμουν ιερή αγελάδα. Τρέχαμε στα βουνά με το συνεργείο να κρατάμε ανοιχτό το δίκτυο της Πελοπονήσσου. Και τώρα με τη κατάληψη κάθε φορά που μας κόβανε τις συχνότητες και πάλι πηγαίναμε στα βουνά και βγάζαμε τους πομπούς στον αέρα. Μετά αισθανόμουν μια φοβερή αγαλλίαση σαν να κάναμε ένα φοβερό κατόρθωμα. Γιατί ήταν και κατόρθωμα που χωρίς βοήθεια και με δικά μας τεχνικά μέσα κρατήσαμε το δίκτυο τέσσερις φορές. Στήσαμε και μια συχνότητα που βγάζει το ERT OPEN σε όλη τη Δυτική Ελλάδα, κάτι που δεν έγινε αλλού σε εθνικό επίπεδο».
Τα κόμματα πήγαν, είδαν, στήριξαν για λίγο και αποσύρθηκαν σιγά-σιγά, η σύγχρονη πολιτική είναι ένα σπορ με ιλιγγιώδεις ταχύτητες και γρήγορες εναλλαγές. Αντίθετα, άτρεπτη εδώ και ένα χρόνο η Χρυσή Κοσμάτου, δημοσιογράφος, μας εξηγεί ποιος είναι ο στόχος: «Η πεμπτουσία αυτή τη στιγμή είναι να λειτουργήσει η ΕΡΤ και να έχουμε τις λιγότερες δυνατές απώλειες γιατί αρκετά έχει πληγεί η δημοκρατία και πρέπει να αποκατασταθεί. Να κατισχύσει η λογική του δικαίου σε σχέση με την ΕΡΤ όπως από την πρώτη στιγμή ανέδειξε το ζήτημα η παγκόσμια ομοσπονδία δημοσιογράφων και τα διεθνή φόρουμ. Δεν μας αρκεί μόνο να είμαστε αντικείμενο μαθήματος σε δύο δημόσια ευρωπαϊκά πανεπιστήμια, μας ενδιαφέρει οι 2.656 ψυχές να μην ταυτιστούν με την απόλυτη κατασπατάληση πόρων, μας ενδιαφέρει να καταδειχθεί στην ελληνική κοινωνία πως η ΝΕΡΙΤ είναι το απόλυτο μόρφωμα, την λένε «η πρότερη ΥΕΝΕΔ» ακόμα και συνεργάτες του Καψή που έστησε το όλο εγχείρημα, είναι η τηλεόραση των ακριβών παραγωγών και γενικότερα η τηλεόραση που έχει αποκλείσει a priori τα περιφερειακά προγράμματα και σταθμούς». Τι σας έμεινε από όλη αυτή την εμπειρία; «Το αγκάλιασμα του κόσμου, η άλλη Ελλάδα που ήρθε ως εδώ που δεν έχει σχέση ούτε με τους μεταπράτες της πολιτικής παρά μόνο με το κομμάτι των Ελλήνων που αγωνίζονται. Το γεγονός που ήταν έκπληξη και για εμάς είναι που δεν ξέραμε πόση απήχηση μπορεί να έχει ο εναλλακτικός τρόπος λειτουργίας για την ραδιοτηλεόραση. Που είναι πολύ δύσκολος βέβαια, αλλά το πιο σημαντικό είναι σε αυτή την προσπάθεια είναι η συλλογικότητα. Ο κόσμος ήταν μια βουκέντρα για να καταφέρουμε». Και θα τα καταφέρετε ή όχι; «Νομίζω ότι μας περισσεύει το πείσμα» μου απαντά.
Ανεξάρτητα από το αν η λύση θα είναι πολιτική η όχι, στον ραδιοσταθμό του Δασυλλίου η χαρά και η αγωνία συνυπάρχουν μαζί με την στεναχώρια και την αισιοδοξία, και το πείσμα κυριαρχεί και περισσεύει. Η νέα αυτοδιαχειριζόμενη ΕΡΤ δεν είναι πια «αποκαλυπτικά» ρεπορτάζ για ιερές αγελάδες και βύσματα, ούτε δακρύβρεχτα άρθρα για την ποιότητα της δημοκρατίας στην Ελλάδα που δείχνουν τους επόμενους σωτήρες, είναι ιστορίες ανθρώπων, αλληλεγγύης, συντροφικότητας, στιγμών που δεν πρόκειται ποτέ να επαναληφθούν. Αν θέλει κανείς να κατανοήσει τον αγώνα της ΕΡΤ ένα χρόνο μετά, δεν θα μοιραστεί την λύπη για τις απολύσεις και τις οικονομικές δυσκολίες, θα μοιραστεί την χαρά μιας άλλης, ελεύθερης και αυτοδιαχειριζόμενης ΕΡΤ ακόμα καλύτερης. Και αυτό είναι το δύσκολο που κάποιοι δεν μπορούν ακόμα να το χωνέψουν.
Η ΕΡΑ Πατρών εκπέμπει στους 92,5, στους 93,9 και στους 89,9 στα FM. Τηλέφωνο επικοινωνίας: 2610 – 240367.
Απόψε το βράδυ (Τετάρτη 11 Ιουνίου) οι Εργαζόμενοι της ΕΡΑ Πάτρας και η Μόνιμη Συνέλευση Αλληλέγγυων ΕΡΤ – ΕΡΑ διοργανώνουν στο Προαύλιο της ΕΡΑ Πάτρας – στο Δασύλλιο, ώρα 9 μμ Πολιτική και Μουσική Γιορτή με ρεφενέ κουζίνα. Θα παίξει η Ρεμπέτικη Ορχήστρα του Πολιτιστικού Κέντρου Εργαζομένων ΟΤΕ “Κώστας Παναγόπουλος” και θα χορέψει Το Μεγάλο Χορευτικό του Παμμικρασιατικού Συνδέσμου Πατρών.