Η εικόνα του διανομέα στα Εξάρχεια το πρωί της Τρίτης, να σηκώνει με τα χέρια το μηχανάκι του προκειμένου να καταφέρει να διασχίσει την παγωμένη Εμμανουήλ Μπενάκη, με αφήνει ανεφοδίαστη από ελπίδα. Αρκούσε μία σύντομη βόλτα, ή μία ματιά από το μπαλκόνι, για να διαπιστώσει κανείς πως οι εργαζόμενοι στο delivery αναγκάστηκαν να διακυβεύσουν την σωματική τους ακεραιότητα και να δουλέψουν κανονικά, ακόμη και μέσα στον χιονιά της «Μήδειας». Τα τροχαία ατυχήματα που σημειώθηκαν λόγω της ολισθηρότητας του οδοστρώματος κάνουν το «ποτήρι» της ανοχής να ξεχειλίζει και την απαίτηση των εργαζομένων για προστασία σε περιπτώσεις έντονων καιρικών συνθηκών, πιο ηχηρή από κάθε άλλη φορά.
Η σύσταση του Υπουργείου Εργασίας στους εργοδότες διανομέων να «μην τους θέτουν σε κίνδυνο», εφοδιάζοντάς τους με κατάλληλο εξοπλισμό, σίγουρα δεν είναι αρκετή μπροστά στην αξία της ανθρώπινης ζωής. Το αίτημα του Συνδικάτου Εργατοϋπαλλήλων Επισιτισμού – Τουρισμού και Ξενοδοχείων Ν. Αττικής, είναι σαφές και ζωτικό: «Να απαγορευτεί η διανομή με μηχανάκι για όσο διαρκεί ο χιονιάς». Εξίσου σαφές είναι και το αίτημα του Φάνη, του Κωνσταντίνου και του Γιάννη, των τριών διανομέων, που μίλησαν στην Popaganda για όσα έχουν ζήσει στον κλάδο τους, αναζητώντας την χαμένη ενσυναίσθηση των ανθρώπων και τοποθετώντας την ευθύνη του εργοδότη, πάνω από τη «στρεβλή», μη συναισθητική νοοτροπία του Έλληνα πελάτη.
Ξεκίνησα να ασχολούμαι με τη διανομή φαγητού όταν ήμουν περίπου 16 ετών. Σταμάτησα στην πορεία καθώς εργαζόμουν ως μάγειρας, αλλά στην καραντίνα άρχισα πάλι. Επειδή πια ασφαλιζόμαστε και πληρωνόμαστε σταθερά με τέσσερα ευρώ την ώρα, «βρέξει χιονίσει» πρέπει να δουλέψουμε. Έχει τύχει να ρίχνει καρεκλοπόδαρα και αντί ο υπεύθυνος να διακόψει τις παραγγελίες, έχει την απαίτηση να εργαστείς κανονικά. Και να χτυπήσεις δηλαδή, δεν υπάρχει πρόβλημα… Το λάθος ξεκινάει από τον μαγαζάτορα, γιατί υπάρχει η νοοτροπία του ‘80- ‘90, ότι ο πελάτης έχει πάντα δίκιο κι ότι αφού πληρώνει, θα πρέπει να δουλέψεις υπό τις όποιες συνθήκες. Η σωματική σου ακεραιότητα τοποθετείται σε δεύτερη μοίρα. Όταν ήμουν 16, δούλευα σε ένα café στα Πατήσια. Μου «μένει» λοιπόν μια μέρα το μηχανάκι και παίρνω τον πατέρα μου τηλέφωνο που είναι συνάδελφος, έπρεπε κι αυτός να δουλέψει, οπότε λέω στο αφεντικό, δεν ξέρω τι να κάνω, δεν έχω μηχανάκι. Ο τύπος τα έβαλε με τον πατέρα μου, επειδή δούλευε ο ίδιος αντί να αφήσει το παιδί του να δουλέψει. Πιαστήκαμε στα χέρια. Εκεί εννοείται πως πληρωνόμουν «μαύρα» και ένα ποσοστό απ’ τα tips τα έβαζε στην τσέπη του.
Μου έχει φύγει η κούτα πόσες φορές πίσω απ’ τη μηχανή. Αν χαλάσει, οι υπεύθυνοι, δεν δίνουν σημασία. Σου λένε απλά πρόσεχε μην χτυπήσεις κάποιον. Πηγαίνει καλά πάντως το «μπουρμπούρι», αφήνει από κάτι ο περισσότερος κόσμος. Και δέκα λεπτά να σου δώσει πια, «του φιλάς τα χέρια». Προχθές, μόλις είχε ξεκινήσει ο χιονιάς, ένας φίλος από ένα café πήγε κανονικά μία παραγγελία και ετοιμαζόταν να πάει και την επόμενη. Από έναν άλλον συνάδελφο έμαθα ότι έγινε τροχαίο στην Παπάγου, ο διανομέας πήγαινε με 30 χλμ, έπεσε κάτω, έσπασε το μηχανάκι του. Ευτυχώς εκείνος ήταν καλά. Την ευθύνη όμως για να επισκευαστεί το μηχανάκι την έχει ο ίδιος. Για ‘μένα πάνω απ’ όλα πρέπει να είσαι άνθρωπος, ως επιχειρηματίας να προσέχεις το προσωπικό σου. Τώρα έχουμε τον covid, σου απαγορεύουν το ένα και το άλλο, ναι ρε φίλε, απαγόρευσε όμως και το delivery όταν βλέπεις ότι γίνεται χαμός έξω, ή πες στον επιχειρηματία να δώσει αυτοκίνητο στα παιδιά αν θέλει να συνεχίσει να διανέμει. Όλα γίνονται για τα λεφτά. Δεν πρέπει να μας θεωρούν σκουπίδια της κοινωνίας. Καλό θα ήταν όπως συνέβη με τις καταγγελίες στον χώρο της υποκριτικής, να αρχίσουν να μιλούν οι άνθρωποι και στον δικό μας κλάδο.
Εργάζομαι ως διανομέας εδώ και πέντε χρόνια, έχοντας αλλάξει δύο μόνο μαγαζιά. Στο πρώτο, δούλευα για τρία ευρώ την ώρα, με τέσσερα μισά ένσημα ανά βδομάδα. Τότε, είχα πέσει από τη μηχανή τρεις φορές λόγω βροχής, το μηχανάκι μου έσπασε και το αφεντικό δεν έδωσε ευρώ, ενώ έτρεχα καθημερινά επί 12 ώρες ως ο μόνος υπάλληλος. Μια μέρα, δεν φορούσα κράνος και με σταμάτησε η αστυνομία, μου πήρε την άδεια, το δίπλωμα και την πινακίδα με αποτέλεσμα για δύο μήνες να μείνω χωρίς μεροκάματο, ενώ είχε μηχανάκι να μου δώσει το αφεντικό. Στο δεύτερο μαγαζί έπαιρνα τρία ευρώ ανά ώρα, με μισά ένσημα 6 ή 7 μέρες την εβδομάδα, δώρα, επιδόματα. Βέβαια, δούλευα 13 ώρες καθημερινά. Οι περισσότεροι πελάτες, δεν κατανοούν ότι τρέχεις πανικόβλητος επειδή το αφεντικό τσιγκουνεύεται να προσλάβει έναν ακόμη διανομέα και τα ακούς κιόλας αν αργήσεις. Ακόμη κι αν τους πεις να τηλεφωνήσουν στο μαγαζί για να παραπονεθούν, σου απαντάνε πως εσένα βλέπουν, οπότε εσύ θα τα ακούσεις. Ευτυχώς υπάρχουν και πελάτες που σέβονται το ότι η δουλειά σου είναι δύσκολη. Ο πελάτης δύσκολα αλλάζει νοοτροπία, την πρωταρχική ευθύνη φέρει ο μαγαζάτορας, που φυσικά τον νοιάζει να τα οικονομήσει. Είμαι πολύ υπέρ του να βγει ένας νόμος που θα υποχρεώνει τους εργοδότες σε ακραίες καιρικές συνθήκες να μην γίνεται διανομή, ή αν θέλουν τόσο πολύ να συνεχίσει το delivery, να υποχρεούνται να παραχωρούν αυτοκίνητο στους διανομείς.
Δουλεύω από την ηλικία των 20 περίπου ετών στη διανομή φαγητού. Είναι συχνή η καταπάτηση των δικαιωμάτων μας στο επάγγελμα, ακόμη και το να σε φέρνει σκόπιμα σε ρήξη το αφεντικό μαζί του ώστε να παραιτηθείς και να μην αναγκαστεί να σε διώξει. Έχω ζήσει να πηγαίνω παραγγελίες με βροχή γιατί το αφεντικό δεν περίμενε ωσότου φτιάξει ο καιρός. Βέβαια γι’ αυτό στο μαγαζί όπου εργάζομαι τώρα στην Πετρούπολη, δίνει κάτι παραπάνω ο μαγαζάτορας, υπάρχει μια κατανόηση (5 ευρώ την ώρα). Το να βγω μέσα στη βροχή όταν δεν περπατάει ψυχή στον δρόμο, δε μπορώ να στο περιγράψω πώς είναι. Συνάδελφοι, μου έχουν αναφέρει ακόμη και στημένες παραγγελίες με σκοπό να κλέψουν τα τσαντάκια των διανομέων, μέχρι και το μηχανάκι τους. Είναι πρόβλημα και το ότι δεν υπάρχει όριο στα χιλιόμετρα… Έχω κάνει ακόμη και διαδρομές οκτώ χιλιομέτρων σε επικίνδυνους δρόμους. Τα tips κυμαίνονται ανάλογα τον άνθρωπο, φαίνεται κι απ’ το πρόσωπό του, απ’ το πώς θα σε υποδεχτεί. Απ’ το αν θα σου πει ένα καλημέρα, ένα καλησπέρα, δίνω αξία σε αυτό.
Προχθές που ξεκινούσαν οι χιονοπτώσεις, κλείναμε στη μία το βράδυ, είχα κλείσει ταμείο και μία παρά πέντε μου χτυπάει παραγγελία… πανσετάκια! Ευτυχώς εγώ έκανα τη διανομή με το αμάξι μου και για τα παιδιά που δε διαθέτουν αμάξι το αφεντικό διέκοψε τη διανομή. Ήταν να δουλέψουν άλλοι επτά ντελιβεράδες και δε δούλεψαν λόγω συνθηκών. Όταν μπαίνουν στη μέση τα συμβόλαια με τις υπηρεσίες delivery, δεν είναι βέβαια στο χέρι σου το πότε θα διακόψεις τη διανομή.