Την περασμένη Κυριακή διεξήχθη στη Θεσσαλονίκη ο τελικός του Παγκόσμιου Πανεπιστημιακού Πρωταθλήματος Debate, σε μια διοργάνωση που συμμετείχαν πάνω από 1200 φοιτητές από 70 χώρες και περισσότερα από 350 πανεπιστημιακά ιδρύματα. Σε δημόσιο διάλογο, σύμφωνα με τους σχετικούς κανόνες που διέπουν το «άθλημα», τέθηκαν ζητήματα όπως η χρήση μισθοφορικών δυνάμεων για στρατιωτικές επιχειρήσεις, η απαγόρευση προσωπικής ιδιοκτησίας έργων τέχνης που θεωρούνται ιδιαίτερης πολιτισμικής ή ιστορικής σημασίας, η δίκαιη διανομή των κερδών από τον παγκόσμιο ορυκτό πλούτο, η υποχρέωση του Δ.Ν.Τ. και της Κεντρικής Τράπεζας να πληρώσουν αποζημιώσεις σε χώρες που έχουν επηρεαστεί από τις πολιτικές τους.
Το φινάλε του WWDC έφερε και μια πρωτόγνωρη πρωτιά για την ελληνική ρητορική κοινότητα. Δύο Έλληνες φοιτητές του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου κατάφεραν να αντικρούσουν με επιτυχία τα επιχειρήματα των υπολοίπων ομιλητών από τη Γερμανία, την Ινδονησία και την ΠΓΔΜ που έφτασαν στον τελικό της κατηγορίας EFL (όπου χρησιμοποιούνται τα αγγλικά ως ξένη γλώσσα) και να αναδειχθούν σε παγκόσμιοι πρωταθλητές συζητώντας για το αν τελικά είναι ορθή ή όχι, η χρήση εικόνων δυστυχίας των προσφύγων, σε καμπάνιες ευαισθητοποίησης για την προστασία τους.
Ο Θοδωρής Ντουνιάς και η Μαρία Ρούσση
Η Μαρία Ρούσση αντιμετώπιζε από όταν ήταν ακόμη μαθήτρια Λυκείου το debate σαν ένα παιχνίδι, ενώ αυτό που κατάλαβε μεγαλώνοντας και συζητώντας είτε πάνω στο βήμα είτε κάτω από αυτό με άλλους debaters είναι ότι κατάφερε να αποκτήσει γνώσεις πάνω σε ζητήματα που συνήθως δεν συζητιούνται στα σχολικά θρανία ή ακόμα και στα φοιτητικά έδρανα. «Στο debate με κέρδισε το γεγονός πως λειτουργεί ως ένας ουσιαστικός και διαδραστικός τρόπος μάθησης που σε παρακινεί να εμπλουτίσεις τις γνώσεις σου χωρίς να βαριέσαι ή να τις ξεχνάς, αφού, αν περίμενα να διδαχθώ την ιστορία των διεθνών σχέσεων μέσω ενός σχολικού μαθήματος μάλλον δε θα γινόταν ποτέ. Πέρα από αυτό όμως, σε μια διοργάνωση όπως αυτή της Θεσσαλονίκης γνωρίζεις και συμβιώνεις με διαφορετικούς πολιτισμούς, θρησκείες και κουλτούρες αποκτώντας μια πολυεπίπεδη εμπειρία για την οποία συμμετείχαμε και στο πρωτάθλημα της Θεσσαλονίκης χωρίς να έχουμε μεγάλες προσδοκίες. Όσο όμως οι μέρες περνούσαν είχαμε κάποιους καλούς αγώνες που τους χαρήκαμε δίχως να έχουμε επιφυλάξεις».
Τα επιχειρήματα των αντιπάλων της είχαν ως βασικό άξονα το κατά πόσο είναι ηθικά ορθή η προβολή ενός τραγικού συμβάντος όπως συνέβη με τη διάδοση της φωτογραφίας του τρίχρονου πρόσφυγα Αϊλάν που βρέθηκε πριν από λίγους μήνες πνιγμένος στα τουρκικά παράλια. Υποστήριξαν πως τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης συχνά χρησιμοποιούν τον θάνατο και τον ανθρώπινο πόνο προς όφελός τους και πως αναλόγου είδους αναδημοσιεύσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μοιάζουν υποκριτικές από τη στιγμή που εξαντλείται εκεί η πολιτική δράση των χρηστών τους. Στον αντίποδα, η ίδια ταυτίζεται με τα όσα υποστήριξε η ομάδα της προκειμένου να κερδίσει στην τελική αναμέτρηση, παρότι δεν είναι κάτι που ένας debater οφείλει να κάνει όταν δομεί την επιχειρηματολογία του. «Το βασικό μας επιχείρημα ήταν πως ο μέσος πολίτης δεν είναι απαραίτητα αδιάφορος ή ρατσιστής, αλλά ίσως δεν κινητοποιείται όταν ένα γεγονός δεν τον αγγίζει άμεσα. Συνεπώς, μια φωτογραφία ή ένα βίντεο -που προκαλώντας του συναισθήματα όπως σοκ, θυμό, συμπόνια- θα του υπενθυμίσουν πως η προσφυγική κρίση χρειάζεται και τη δική του συμβολή για να επιλυθεί και ενδεχομένως θα οδηγήσουν σε μια έμπρακτη αντίδραση από τη μεριά του είτε με τη μορφή του εθελοντισμού είτε με την άσκηση πολιτικής πίεσης».
Ο Θοδωρής Ντουνιάς στο βήμα του ομιλητή (© Thessaloniki WUDC 2016 // Henrik Maedler)
Ο επίσης μόλις δεκαεννέα ετών φοιτητής του ΕΜΠ, Θοδωρής Ντουνιάς, αντιμετωπίζει το debate ως το σπορ με το οποίο μπορεί να καταπιαστεί κάποιος που δεν είναι ιδιαιτέρως αθλητικός, διδάσκει πλέον στο παλιό του σχολείο άλλους επίδοξους ρήτορες την τέχνη του διαλόγου ενώ μέχρι πρότινος δεν συνήθιζε να προπονείται με την συμπαίκτρια του, αντιθέτως, είχαν συνυπάρξει μόνο ως αντίπαλοι στο παρελθόν. Αυτό όμως που από κοινού πιστεύουν πως τους οδήγησε στη νίκη είναι το γεγονός πως κλήθηκαν να επιχειρηματολογήσουν για ένα θέμα όπως η προσφυγική κρίση που απασχολεί περισσότερο από ποτέ τη σημερινή ελληνική κοινωνία. «Το γεγονός πως κληθήκαμε να συζητήσουμε για ένα ζήτημα που σχετίζεται με την ελληνική πραγματικότητα και αποτελεί για εμάς καθημερινή είδηση σε συνάρτηση με το ότι αναπτύξαμε μια καλή στρατηγική κατανοώντας από την αρχή τι πρέπει να αποδείξουμε εμείς και τι οι αντίπαλοί μας είναι τα στοιχεία εκείνα που σίγουρα μας βοήθησαν να τα καταφέρουμε. Όπως σε όλους όμως τους αγώνες, έτσι και στον συγκεκριμένο και οι δυο θέσεις παρότι είναι αντικρουόμενες εμπεριέχουν μια αλήθεια, αφού ούτε στον πραγματικό κόσμο δεν μπορείς να ξεχωρίσεις πάντα ποια είναι η σωστή και ποια η λάθος. Αν αυτό συνέβαινε δεν θα υπήρχε λόγος να ασχολούμαστε με το debate».
Ποιο είναι το πανεπιστήμιο που ο έτερος νικητής θεωρεί πως που παρότι έμοιαζε αουτσάιντερ είχε μια εντυπωσιακή πορεία και αναδείχθηκε στο συγκεκριμένο παγκόσμιο πρωτάθλημα; Μα φυσικά το δικό του. Καθώς ο δρόμος προς τη νίκη δεν είναι στρωμένος με ροδοπέταλα, οι δύο Έλληνες φοιτητές τα βρήκαν κάπως σκούρα πριν αναδειχθούν στους καλύτερους δημόσιους ομιλητές για το 2016. «Το πρόβλημα που αντιμετωπίσαμε κατά τη διάρκεια του πρωταθλήματος οφείλεται κυρίως στην ελληνική εκπαίδευση και τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και σχετιζόταν με το ότι συχνά δεν έχουμε μια σφαιρική γνώση για πολλά από τα γεγονότα μείζονος σημασίας που συμβαίνουν εκτός των συνόρων μας. Όταν δηλαδή βρεθήκαμε αντιμέτωποι με ένα θέμα σχετικό με την γεωπολιτική κατάσταση στην Ανατολική Ασία εμείς είχαμε αισθητά λιγότερες γνώσεις από τις υπόλοιπες ομάδες στο βήμα και αυτός ήταν και ο λόγος που στην συγκεκριμένη αναμέτρηση πήραμε την τελευταία θέση. Το κομβικό σημείο που κάνει ένα πανεπιστήμιο να αναδειχθεί είναι ναι μεν η προετοιμασία που έχει κάνει πριν το πρωτάθλημα αλλά και το να βελτιώνεται εντός αυτού κρατώντας αυτό που αντιλαμβάνεται σαν feedback από τους κριτές στους επιμέρους αγώνες προκειμένου να το χρησιμοποιήσει υπέρ του στον επόμενο γύρο. Εμείς πιστεύω πως αυτό το κάναμε αρκετά καλά και κάπως έτσι οδηγηθήκαμε στην πρωτιά της κατηγορίας».
Μπορεί η διοργάνωση της Θεσσαλονίκης να έφτασε στο τέλος της, ωστόσο η Ρητορική Εταιρεία Ελλάδος δεν θα σταματήσει μέχρι το επόμενο Παγκόσμιο Πανεπιστημιακό Πρωτάθλημα να ασχολείται με τη διδασκαλία της κριτικής σκέψης και της επίλυσης διαφορών μέσω της επιχειρηματολογίας και γι΄αυτό οι δύο debaters μας προτείνουν να δοκιμάσουμε και εμείς την τύχη μας σαν άλλα πνεύματα αντιλογίας. «Το debate έχει ένταση, αγωνία και οι άνθρωποι που γνωρίζεις όταν ασχοληθείς συστηματικά με αυτό είναι εξαιρετικά ενδιαφέροντες. Αυτό που θέλουμε να αναδείξουμε είναι πως το debate δεν είναι ένα κλειστό ελιτίστικο σπορ, πρόκειται για έναν αγώνα που εμπνέεται από την καθημερινότητα, για μια εις βάθος συζήτηση συχνά πάνω σε θέματα τα οποία εκ πρώτης όψεως μπορεί να μη σου μοιάζουν πρωτεύοντα παρότι είναι. Αναπτύσσεις δεξιότητες δίχως να βαριέσαι χωρίς να είσαι αναγκασμένος να μάθεις κάτι παπαγαλία, μπορείς να ξεκινήσεις να ασχολείσαι σε οποιαδήποτε ηλικία με το αυτό αρκεί να μην έχεις τόσο ισχυρό εγωισμό που θα σε εμποδίζει να παρατηρείς τον συνομιλητή σου και προσπαθήσεις να κατανοήσεις τι ακριβώς είναι αυτό θέλει να υποστηρίξει. Και φυσικά είναι μια πολύ διασκεδαστική ενασχόληση».