Δανία: Η Ελλάδα του Βορρά.

Ο θάνατος του Ρίτσαρντ Μέλερ Νίλσεν τον περασμένο μήνα θύμισε ξανά το «Θαύμα του Γκέτεμποργκ» του 1992, που προηγήθηκε κατά 12 χρόνια εκείνου της Λισαβόνας, στις δύο μέχρι σήμερα περιπτώσεις της ποδοσφαιρικής ιστορίας όπου το απόλυτο αουτσάιντερ μιας μεγάλης διοργάνωσης έφτασε μέχρι την κατάκτηση του τροπαίου. Αν το ψάξει κανείς λίγο μέσω μπάλας, μπορεί να βρει αρκετούς παραλληλισμούς στην πρόσφατη ιστορία Ελλάδας και Δανίας –κι αυτός μάλλον είναι ο μόνος τομέας που μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο.

-Αναζητώντας έναν Γερμανό

Ύστερα από τη θητεία-ορόσημο (1979-1990) του Σεπ Πιόντεκ, του Γερμανού προπονητή που ουσιαστικά δημιούργησε την ομάδα που αποκλήθηκε «Δυναμίτης» κατά τη δεκαετία του ΄80, η Δανέζικη Ομοσπονδία ήθελε ο αντικαταστάτης του να προέρχεται επίσης από τη Γερμανία. Μάλιστα όχι μόνο διάλεξαν αλλά και προσέλαβαν τον Χορστ Φέλερς, που τότε προπονούσε την Μπάγερν του Ίρντιγκεν. Ωστόσο λίγο μετά την επίσημη παρουσίασή του, ο Φέλερς αποκάλυψε ότι δεν είχε καταφέρει να λύσει το συμβόλαιό του με την ομάδα –τότε- της Μπουντεσλίγκα, με αποτέλεσμα οι Δανοί να τον χαιρετήσουν και να στραφούν στον ντόπιο «Ρικάρντο» Μέλερ Νίλσεν, για χρόνια κόουτς της Εθνικής Ελπίδων και βοηθό του Πιόντεκ στην Ανδρών.

-Τσακωμένοι με τις βεντέτες

Όλοι έχουμε ακούσει για το –επιεικώς- μπλαζέ ύφος των Γεωργάτου και Ελευθερόπουλου πριν και μετά τη συντριβή (1-5) από τη Φινλανδία στο Ελσίνκι τον Σεπτέμβριο του 2001. Ήταν η πρεμιέρα του Ρεχάγκελ στον ελληνικό πάγκο, σ’ ένα ματς που μπορεί να θεωρηθεί και το κύκνειο άσμα του παλιού καθεστώτος για την Εθνική Ελλάδας. «Μ’ εμένα αυτοί δεν ξαναπαίζουν», φέρεται να είπε ο Γερμανός, ενώ η μπάλα πήρε πιθανότατα από τότε και τον Άκη Ζήκο, που αγωνίστηκε μόνο ένα ημίχρονο στο συγκεκριμένο αγώνα κι έκτοτε δεν ξανακλήθηκε. Με αντίστοιχες εκκαθαρίσεις συνδέθηκε και ο Μέλερ Νίλσεν πολύ γρήγορα αφότου ανέλαβε καθήκοντα, οδηγώντας σε αποχώρηση από την ομάδα τούς σταρ, για τα δεδομένα της εποχής, αδελφούς Λάουντρουπ, αλλά και παλιοσειρές όπως οι Γιαν Χάιντσε και Γιαν Μέλμπι.

-Σύννεφα πριν από την έκρηξη

Το ξεκίνημα στα προκριματικά του Euro 1992 ήταν πολύ προβληματικό για τους Δανούς. Ύστερα από τη δεδομένη νίκη κόντρα στα νησιά Φερόε ακολούθησε μια ισοπαλία (1-1) στο Μπέλφαστ με τη Βόρεια Ιρλανδία και ένα εντός έδρας 0-2 από την πανίσχυρη πάντως Γιουγκοσλαβία του Όσιμ. Η εντελώς αναιμική απόδοση των Δανών παικτών στα δύο αυτά ματς το φθινόπωρο του 1990, ήταν αρκετή για τον γενικά μετριοπαθή Τύπο της χώρας ώστε να αρχίσει καλεί τον «Ρικάρντο» σε παραίτηση, θεωρώντας τον ανεπαρκή διάδοχο του Πιόντεκ. Τότε ήταν που οι Λάουντρουπ δήλωσαν από κοινού ότι δεν ξαναπαίζουν στην Εθνική με αυτόν τον αμυντικογενή προπονητή, πιέζοντας ακόμα περισσότερο τα πράγματα. Στη ρεβάνς ωστόσο με τους Πλάβι την Πρωτομαγιά του 1991 στο Βελιγράδι, η Δανία έδειξε φρεσκαρισμένο πρόσωπο επικρατώντας ανέλπιστα με 2-1, με σκόρερ και των δύο γκολ τον αγαπητό στους φίλους του Ολυμπιακού, Μπεντ Κρίστενσεν. Ήταν τότε που ο Χάιντσε πήρε άμεσα το αεροπλάνο της επιστροφής για το Αϊντχόφεν, όταν έμαθε πως δεν θα ήταν στην εντεκάδα. Από εκεί και μετά, η Δανία συνέχισε με νίκες ως το τέλος των προκριματικών. Όλα αυτά δένουν πάρα πολύ με τις δύο ελληνικές ήττες το φθινόπωρο του 2002, από Ουκρανούς και Ισπανούς (0-2), το κράξιμο που έφαγε ο επίσης σχεδόν τελειωμένος τότε Ρεχάγκελ, αλλά και το τουμπάρισμα που ήρθε την άνοιξη του 2003 με την εκτός έδρας νίκη (1-0) μέσα στην Ισπανία. 

    

-Η ευτυχής συγκυρία ενός πολέμου

Παρά το εντυπωσιακό τους ξεπέταγμα, οι Δανοί έμειναν τελικά έναν βαθμό πίσω από τους Γιουγκοσλάβους στη βαθμολογία του ομίλου τους, με αποτέλεσμα να μείνουν έξω από την τελική φάση του Euro της Σουηδίας, του τελευταίου που διοργανώθηκε με 8 ομάδες, από 10-26 Ιουνίου του 1992. Αν θυμηθεί κανείς ότι η αποβολή της Γιουγκοσλαβίας από τη διοργάνωση ανακοινώθηκε στις 30 Μαΐου, αμέσως μετά την απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του Ο.Η.Ε. για την επιβολή κυρώσεων στη χώρα που διαλυόταν από τον εμφύλιο, δεν είναι μύθος ότι ο Μέλερ Νίλσεν έψαχνε να εντοπίσει τους ροδοκοκκινισμένους παίκτες του στο Μπαλί, τις Σεϋχέλλες και τη Μύκονο καλώντας τους άμεσα να επιστρέψουν στα βόρεια κλίματα για να προλάβουν το αεροπλάνο για το Μάλμο. Μέσα στο κλίμα αυτής της άρπα –κόλλα εκστρατείας πρέπει να εντάχτηκε και η φημολογούμενη δίαιτα, τίγκα σε junk food, που έδωσε το προσωνύμιο “Big Macs” στη συγκεκριμένη ομάδα κατά την παραμονή της στη Σουηδία. Ο Γιουγκοσλαβικός Εμφύλιος λειτούργησε ευνοϊκά και για την Εθνική Ελλάδας, αφού η Γιουγκοσλαβία είχε κληρωθεί στον όμιλό μας για τα προκριματικά του Μουντιάλ του 1994, από τον οποίο επίσης αποκλείστηκε δίχως να αγωνιστεί. Με δύο διαθέσιμες θέσεις πρόκρισης και μοναδικό ουσιαστικά αντίπαλο, πέρα από τη Ρωσία, μια πολύ αδύναμη Ουγγαρία, η Ελλάδα κέρδισε με άνεση την πρώτη της παρουσία σε μεγάλη διοργάνωση. Κι αν πολλοί ακόμα θεωρούν τραυματική την εμπειρία του USA 1994, ίσως χωρίς αυτή το Euro 2004 να μη συνέβαινε ποτέ: δεν ήταν άραγε χρήσιμο ένα τέτοιο, ολοκληρωτικά αρνητικό υπόδειγμα ώστε να τα σχεδιάσουμε όλα αντίθετα, δέκα χρόνια αργότερα;

-Κούπα με την πρώτη

Τόσο ο Μέλερ Νίλσεν όσο και ο Ρεχάγκελ πήραν το Κύπελλο στην πρώτη μεγάλη διοργάνωση που συμμετείχαν ως προπονητές εθνικών ομάδων. Από τη φάση των ομίλων τόσο οι Δανοί (1992) όσο και οι Έλληνες (2004) βγήκαν με τα ίδια αποτελέσματα, από μια νίκη, ισοπαλία και ήττα, ενώ πέρασαν στους τέσσερις ύστερα από νίκη κόντρα στη Γαλλία. Και οι δύο ημιτελικοί τους χρειάστηκαν την παράταση (οι Δανοί πέρασαν στα πέναλτι τους Ολλανδούς, θα μπορούσε κι εμείς το ίδιο με τους Τσέχους αν δεν υπήρχε το σίλβερ γκολ). Οι Δανοί βέβαια δεν ήταν ομάδα του 1-0, κι όσο και αν ο Μέλερ Νίλσεν θεωρούταν συντηρητικός, είχε στη διάθεσή του εξαιρετικούς επιθετικούς, όπως τον φαντεζί Μπρίαν Λάουντρουπ (που επανέκαμψε, σε αντίθεση με τον Μίκαελ) και τον εκρηκτικό Φλέμινγκ Πόουλσεν, που τότε έπαιζαν σε Μπάγερν Μονάχου και Μπορούσια Ντόρτμουντ αντίστοιχα, δίνοντας μάλιστα μια εκπληκτική παράσταση στον τελικό της 26^ης Ιουνίου του 1992 στο Γκέτεμποργκ κόντρα στη Γερμανία (2-0) . Τότε ακόμα δεν υπήρχε ατομικός τίτλος για τον MVP του τουρνουά για να τον συγκρίνουμε με τον Ζαγοράκη, αν όμως δινόταν το πιο πιθανό ήταν να πήγαινε στον Λάουντρουπ, που μαζί με τον Σμάιχελ ήταν οι μόνοι της Δανίας που συμπεριλήφθηκαν στην κορυφαία εντεκάδα του Euro 1992.

-Αποκλεισμός από το Μουντιάλ που ακολούθησε

Το πρώτο επίσημο ματς των πρωταθλητών Ευρώπης του ΄92 μετά το Euro ήταν τέλη Αυγούστου της ίδιας χρονιάς, στη Ρίγα κόντρα στην αδύναμη Λετονία. Αποτέλεσμα ένα άχρωμο 0-0, το οποίο διαδέχτηκαν άλλα δύο, εξίσου απογοητευτικά «κουλουράκια», εκτός έδρας με τη Λιθουανία και εντός με την Ιρλανδία. Έτσι χλόμιασε η πρόκριση για το Μουντιάλ των Η.Π.Α., παρόλο που η επιστροφή και του Μίκαελ Λάουντρουπ στην ομάδα συντέλεσε στο κυνηγητό για να καλυφτεί το χαμένο έδαφος. Τελικά η Δανία έμεινε οριακά 3^η στον όμιλο, στη διαφορά τερμάτων από τους Ιρλανδούς, ύστερα από μια μοιραία ήττα την τελευταία αγωνιστική στη Σεβίλλη από την Ισπανία (0-1). Λίγο-πολύ παρόμοια πορεία με την αμέσως μετά το 2004 Εθνική Ελλάδας, έστω κι αν το Χ των Δανών στη Ρίγα αντιμετωπίστηκε με προφανώς λιγότερη υστερία σε σύγκριση με την ήττα του «Πειρατικού» στα Τίρανα (1-2, αρχές Σεπτεμβρίου του 2004), που τότε είχε θεωρηθεί ως κάτι τόσο αφύσικο, ενώ μάλλον ήταν αρκετά φυσιολογικό.

-Πρόκριση στο επόμενο Euro, αποκλεισμός στη φάση των ομίλων στα τελικά

Η αύρα του Ρικάρντο από το ‘92 κρατούσε ακόμα, όπως και η αντίστοιχη του Ότο από το ‘04, έτσι ώστε να δοθεί παράταση στη θητεία τους με την προοπτική «να το ξαναζήσουμε» τέσσερα χρόνια αργότερα. Και πράγματι τόσο η Δανία όσο και η Ελλάδα πέρασαν με άνεση στα Ευρωπαϊκά Πρωταθλήματα του 1996 και του 2008 αντίστοιχα. Ο Νίλσεν πήρε μαζί του στο Euro της Αγγλίας 7 από τους 20 θριαμβευτές του ‘92, λίγο μικρότερο ποσοστό από τον Ρεχάγκελ, που πήρε 10 από τους 23 της Πορτογαλίας στην Αυστρία. Και οι δύο αποκλείστηκαν στη φάση των ομίλων, παρόλο που οι Δανοί τα πήγαν πολύ καλύτερα, απλά εκείνη τη φορά το σύστημα με τους 4 βαθμούς (από μία νίκη-ισοπαλία-ήττα) δεν ήταν αρκετό για την πρόκριση στους 8. Αντίθετα η Ελλάδα το 2008 ξαναγύρισε στις 3 ήττες, όπως στο Μουντιάλ του ΄94, με μικρότερες πάντως διαφορές, πιάνοντας και πάλι μια ακραία θέση στην τέταρτη παρουσία της σε μεγάλη διοργάνωση (τρεις φορές τελευταία και μία πρώτη). Ελλάδα και Δανία πέρασαν και στα μεθεπόμενα Μουντιάλ (1998 και 2010 αντίστοιχα), ωστόσο κάπου εδώ οι ομοιότητες σιγά-σιγά τελειώνουν: έτσι κι αλλιώς η εποχή του αγαπημένου κόουτς των Δανών έληξε με τον αποκλεισμό της εθνικής από τα προημιτελικά του Euro 1996, ενώ και οι ομάδες άρχισαν σιγά-σιγά ν’ αλλάζουν μέλη. Μια σημαντική διαφορά που αξίζει να σημειωθεί ήταν ότι ο Νίλσεν κατέκτησε και το Κονφεντερέισονς, έστω σε πειραματική ακόμα μορφή το 1995 (2-0 την Αργεντινή στον τελικό του Ριάντ της Σαουδικής Αραβίας), ενώ η ελληνική παρουσία στη διοργάνωση το 2005 ήταν επίσης αρκετά χλομή.

Στην επόμενη σελίδα : Η “Ομάδα Δυναμίτης” και πώς αντιμετώπισαν Δανοί και Έλληνες τους θριάμβους τους στο Euro, σύμφωνα με το Ευροβαρόμετρο