COP26: Γιατί όλος ο πλανήτης έχει στρέψει το βλέμμα του στη Γλασκώβη;

Τρία γράμματα μπροστά από δύο ψηφία. COP26. Φρενήρεις ρυθμοί. Ποτέ πριν δεν έχει υπάρξει μια προσπάθεια τόσο συλλογική και φιλόδοξη για την σταθεροποίηση του κλίματος, όσο σήμερα. Όλοι μιλούν για τη Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική κρίση, η οποία ξεκινάει 31 Οκτωβρίου και θα διαρκέσει μέχρι 12 Νοεμβρίου. Ο στόχος είναι η διάσκεψη COP26 να αποτελέσει την καταληκτική ημερομηνία για τις κυβερνήσεις ώστε να δεσμευθούν σε πιο αυστηρούς όρους για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και των επιπτώσεών της.

Δεκάδες περιβαλλοντολόγοι, οικονομολόγοι και πολιτικοί θα συναντηθούν στις επόμενες ημέρες στην Σκωτία, ώστε να σφυρηλατήσουν –ελπίζουμε- ένα σχέδιο για τη δραστική μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, να μπει ένα τέλος στα ορυκτά καύσιμα και να ληφθούν σοβαρά, πρακτικά και άμεσα μέτρα για μια δίκαιη κλιματική μετάβαση. Αν δεν τα καταφέρουν, πρέπει να ετοιμαστούμε για μακροχρόνιους καύσωνες, πιο έντονες πλημμύρες, την αύξηση του αριθμού των κλιματικών προσφύγων και άλλες ζωές που θα χαθούν, όπως η 15χρονη Ρόζα που την παρέσυρε το ποτάμι στο Βέλγιο. «Αυτό που επιζητούμε από τη Γλασκώβη δεν είναι περισσότερες δηλώσεις και δεσμεύσεις, αλλά αξιόπιστα σχέδια που μπορούμε να μελετήσουμε ενδελεχώς», σχολίασε ο Chris Rapley, καθηγητής κλιματικής επιστήμης στο University College London.

Μπορεί ο αέρας πάνω από τη Γλασκώβη –και τον κόσμο- να ζεσταίνεται, ωστόσο δεν υπάρχει αισιοδοξία στον αέρα για την έκβαση και τα αποτελέσματα της Διάσκεψης. Οι διαμαρτυρίες έχουν ήδη ξεκινήσει, με βαθύ πορτοκαλί και κόκκινα πανό που φλέγονται και κάνουν την εξής έκκληση: “COP26: End the climate emergency”. Ακτιβιστές των Extinction Rebellion και άλλων ομάδων έχουν ήδη ξεκινήσει high-impact δράσεις για να ασκήσουν πιέσεις στους παγκόσμιους ηγέτες που θα καταφθάνουν στη Σκωτία για τις ομιλίες. Το COP26 είναι στην καρδιά των διαμαρτυριών, ακόμη και η Greta Thunberg δήλωσε ότι θα συμμετάσχει σε μια κλιματική πορεία στις 5 Νοεμβρίου. Στην Αθήνα έχει προγραμματιστεί η «Παγκόσμια Ημέρα Δράσης Ενάντια στην Σύνοδο του ΟΗΕ».

Πολύ μικρή μερίδα του κόσμου έχει συνειδητοποιήσει τις διαστάσεις και το μέγεθος της κλιματικής κρίσης. Οι απανταχού πολιτικοί ηγέτες σφυρίζουν αδιάφορα, επιμένοντας μόνο σε λόγια, ενώ ο πλανήτης στέκεται μόνος του απέναντι σε 7 δισεκατομμύρια ανθρώπους, ζητώντας απλά να σταματήσουμε να τον κακοποιούμε και να αρχίσουμε να αλλάζουμε τον τρόπο ζωής και τις συνήθειές μας, ώστε να περιοριστεί η αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας στον 1,5 βαθμό Κελσίου. Με τις τρέχουσες δεσμεύσεις, η θερμοκρασία της Γης αναμένεται να αυξηθεί 3 βαθμούς Κελσίου αυτό τον αιώνα. Ο António Guterres, Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, κάνει λόγο για «κόκκινο συναγερμό», σχολιάζοντας πως είμαστε στο «χείλος της αβύσσου».

Κάτι πρέπει να αλλάξει στη Γλασκώβη, γιατί είμαστε έτη φωτός μακριά από το να πετύχουμε τους στόχους κλιματικής δράσης που έχουν τεθεί. Στην πραγματικότητα, κατευθυνόμαστε προς την αντίθετη κατεύθυνση. Σύμφωνα με το Διεθνές Γραφείο Ενέργειας, μόλις το 2% των κυβερνήσεων «δουλεύουν καλύτερα, επενδύοντας στην καθαρή ενέργεια». Η παραγωγή ορυκτών καυσίμων παγκοσμίως μέχρι το 2030 θα είναι διπλάσια από όσο πρέπει για να φτάσουμε τον στόχο του 1,5 βαθμού.

Είμαστε έτη φωτός μακριά από το να πετύχουμε τους στόχους κλιματικής δράσης που έχουν τεθεί.

Το 2020 ήταν η πιο ζεστή χρονιά που είχαμε ποτέ. Το καλοκαίρι που μας πέρασε, σπάσαμε τα ρεκόρ παγκοσμίως όσον αφορά τη θερμοκρασία, τις πυρκαγιές, τις πλημμύρες, τους θανάτους εκατοντάδων ανθρώπων, αλλά και ζώων, από τέτοιου είδους καταστροφές. Πλέον, δεν χρειάζεται να διαβάσουμε μελέτες που αναλύουν την κλιματική αλλαγή, μπορούμε απλά να κοιτάξουμε έξω από το παράθυρο. Η αναγκαιότητα η «οικοκτονία» να αποτελεί έγκλημα κατά της ανθρωπότητας, με τη βούλα της δικαιοσύνης, συζητιέται σήμερα περισσότερο από ποτέ.

Η επιστήμη έχει αποφανθεί. Δεν μπορούμε να φτάσουμε τους στόχους –και μάλιστα, τους ανεπαρκείς στόχους που έχουν τεθεί, χωρίς συστημική αλλαγή. Η νέα γενιά το είχε καταλάβει πρώτη. Γι’ αυτό και είναι στους δρόμους, κρατώντας πολύχρωμα πλακάτ, και φωνάζοντας “There is no Planet B”, “Make love, not CO2”, “Planet before profit” και “Change the system, not the climate”.

Χρειάζονται πρωτοφανή μέτρα κι αυτοί που πρέπει να πάρουν τα ηνία και να αναλάβουν το μερίδιο των ευθυνών που τους αντιστοιχεί, δείχνοντας το κλιματικό, δίκαιο μονοπάτι είναι οι πιο πλούσιες χώρες του κόσμου. Σύμφωνα με το Παγκόσμιο Ινστιτούτο Πόρων, η δράση μόνο των χωρών που είναι μέρος του G20 μπορεί να μειώσει την κλιματική αλλαγή στον 1,7 βαθμό Κελσίου.

«Είχαν 30 χρόνια για μπλα, μπλα, μπλα και πού μας οδήγησε αυτό; Μπορούμε ακόμα να το ανατρέψουμε – είναι απολύτως δυνατό. Θα χρειαστούν άμεσες, δραστικές ετήσιες μειώσεις των εκπομπών ρύπων. Αλλά όχι αν τα πράγματα εξελίσσονται όπως σήμερα. Η σκόπιμη έλλειψη δράσης των ηγετών μας είναι προδοσία προς όλες τις σημερινές και μελλοντικές γενιές» είχε σχολιάσει πρόσφατα η Greta Thunberg. «Προσκαλούν νεαρά άτομα σε τέτοιες συναντήσεις για να προσποιηθούν ότι μας ακούνε. Αλλά σαφώς δεν μας ακούνε. Οι εκπομπές ρύπων εξακολουθούν να αυξάνονται. Η επιστήμη δεν λέει ψέματα» είπε η νεαρή ακτιβίστρια.

Από την ατζέντα του COP26 απουσιάζει η κτηνοτροφία και το αμείλικτο αντίκτυπό της στο περιβάλλον. Έτσι, ακτιβιστές από τους Animal Rebellion και άλλες πρωτοβουλίες καλούν τους πολιτικούς να το προσθέσουν στην ατζέντα τους και φιλοδοξούν να μεταδώσουν το μήνυμα της αλλαγής που ξεκινάει από το πιάτο μας, για τη βιωσιμότητα του φαγητού, υπογράφοντας petitions. Στις 4 και 5 Νοεμβρίου θα γίνουν πάνελ και συζητήσεις για το Plate Up for the Planet, stand-up comedy και συναυλίες. 

To “Beyond the Green Festival” θα λάβει χώρα από τις 5 μέχρι τις 7 Νοεμβρίου και θα είναι μια τριήμερη γιορτή γεμάτη μουσική, live DJ sets, τέχνες και καλεσμένους ομιλητές, οι οποίοι θα προβάλλουν λύσεις για έναν πιο πράσινο, καθαρό και υγιή πλανήτη. Κεντρική καλλιτέχνης θα είναι και η Aurora από τη Νορβηγία, την οποία θα πλαισιώσουν οι Sam Fischer και BEMZ (DJ set), Andy Cato, Groove Armada, Sarra Wild και Darwin.

Η 8η Νοεμβρίου θα είναι αφιερωμένη στην κλιματική προσαρμογή και τις «απώλειες και φθορές». Θα πραγματοποιηθούν συζητήσεις για το πως χρειάζονται πρακτικές λύσεις για να προσαρμοστούν στις κλιματικές επιπτώσεις. Η οικονομία είναι ένας σημαντικός παράγοντας και ένας μεγάλος στόχος του COP είναι να βρει χρηματοδότηση για το κλίμα από τον ανεπτυγμένο Βορρά, από την οποία λείπουν κάθε χρόνο 20 εκατ. δολάρια. Άπαξ και εξασφαλίσει τα απατούμενα 100 δις δολάρια θα μπορούν και οι αναπτυσσόμενες χώρες να μεταβούν σε πιο καθαρές μορφές ενέργειας και να «κλειδώσουν» μια βιώσιμη ανάπτυξη.

Πολλές ομιλίες, επίσης, βρίσκονται στη διασταύρωση του φύλου και της κλιματικής κρίσης και θα συζητούν πως μπορεί να γίνει εφικτή μια κλιματική μετάβαση, χωρίς να εκτοπιστεί η έμφυλη οπτική. Για παράδειγμα, από την πρώτη κιόλας μέρα του COP26, θα γίνει εργαστήριο για τα κεντρικά σημεία εθνικών πολιτικών όσον αφορά το φύλο και το κλίμα.

Είναι η 26^η χρονιά που γίνεται το COP, ωστόσο είναι η πρώτη φορά που όλες οι χώρες έχουν συμφωνήσει να συνεργαστούν για να πετύχουν τους στόχους. Δεν θέλουμε από το COP26 να παράξει κι άλλες τεχνικές ορολογίες, κι άλλες υποσχέσεις και μεγάλους λογαριασμούς. Αυτό που χρειάζεται είναι η συστημική αλλαγή. Για να δούμε…

Αν είναι αυτή η τελευταία καλή ευκαιρία που έχουμε να σώσουμε τον πλανήτη, με ποια πλευρά θα είμαστε;