Η ανακύκλωση αποτελεί αρχαία πρακτική. H επαναχρησιμοποίηση υλικών είναι μέρος της ανθρώπινης ιστορίας ήδη από τον 4ο αιώνα π.Χ. Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, η οικονομική λιτότητα και οι ελλείψεις υλικών κατέστησαν απαραίτητη την επαναχρησιμοποίηση αγαθών και την ανακύκλωση υλικών.
Στα 70s έγινε μια σημαντική επένδυση στην ανακύκλωση, λόγω του αυξανόμενου ενεργειακού κόστους. Η ανακύκλωση αλουμινίου χρησιμοποιεί μόνο το 5% της ενέργειας της παρθένας παραγωγής. Το γυαλί, το χαρτί και άλλα μέταλλα έχουν λιγότερο δραματική αλλά σημαντική εξοικονόμηση ενέργειας όταν ανακυκλώνονται. Όσον αφορά στις ηλεκτρικές συσκευές, η ανακύκλωσή τους ήταν σχεδόν ανήκουστη μέχρι τις αρχές των 90s, όταν το πρώτο πρόγραμμα ανακύκλωσης ηλεκτρικών-ηλεκτρονικών απορριμμάτων εφαρμόστηκε στην Ελβετία, ξεκινώντας με τη συλλογή παλαιών ψυγείων και στη συνέχεια όλων των συσκευών.
Από το 2014, η Ευρωπαϊκή Ένωση είχε μερίδιο περίπου 50% στην παγκόσμια βιομηχανία απορριμμάτων και ανακύκλωσης, με περισσότερες από 60.000 εταιρείες που απασχολούσαν 500.000 άτομα και τζίρο 24 δισεκατομμυρίων ευρώ. Οι χώρες της ΕΕ είχαν εντολή να επιτύχουν ποσοστά ανακύκλωσης τουλάχιστον 50%.
Το 2015, στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών όπου τέθηκαν οι 17 Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης, κάτω από τον στόχο 12 για Υπεύθυνη Κατανάλωση και Παραγωγή καθορίζεται μεταξύ άλλων ο στόχος για ουσιαστική μείωση της παραγωγής απορριμμάτων έως το 2030.
Η αλήθεια είναι ότι έχουμε περισσότερα απορρίμματα από όσα μπορούμε να επεξεργαστούμε και να διαχειριστούμε, όχι μόνο ως χώρα, αλλά και ως πλανήτης. Το γεγονός αυτό θέτει θεμελιώδη ερωτήματα σχετικά με τη μεταφορά απορριμμάτων από ανεπτυγμένες χώρες σε χώρες με ισχνούς περιβαλλοντικούς κανονισμούς, καθώς και για το πόσο αποτελεσματική είναι η πρακτική της ανακύκλωσης από μόνη της, αν δεν ακολουθείται από μια γενικότερη φιλοσοφία μείωσης της δημιουργίας απορριμμάτων.
Ως απάντηση, τα κινήματα low waste και zero waste πρεσβεύουν έναν άλλο τρόπο ζωής, όπου προτιμούμε να μειώσουμε την ποσότητα νέων προϊόντων που προμηθευόμαστε, να αγοράζουμε χύμα προϊόντα χωρίς έξτρα πλαστικές ή άλλες συσκευασίες, να επαναχρησιμοποιούμε προϊόντα, να επισκευάζουμε ό,τι χαλάει. Οι βασικές αρχές των κινημάτων αυτών συνοψίζονται στο οικολογικό mantra:
Refuse – Reduce – Reuse – Recycle – Repair – Recover
Μειώνοντας την ποσότητα των απορριμμάτων που δημιουργούμε, μειώνουμε το συνολικό περιβαλλοντικό μας αποτύπωμα, αλλά και ωφελούμε το πορτοφόλι μας. Σε κάθε περίπτωση, το λιγότερο που μπορούμε να κάνουμε, εν έτει 2023, είναι να συμμετέχουμε όλες και όλοι στην ανακύκλωση και να το κάνουμε σωστά.
Προσέχουμε:
Στους μπλε κάδους ανακύκλωσης ΔΕΝ πετάμε:
Το κλαδάκι, τα ξερά φύλλα, ο καφές, οι φλούδες φρούτων, τα τσόφλια του αυγού, ακόμα και το φακελάκι από το τσάι, είναι μερικά μόνο από τα οργανικά απορρίμματα της κουζίνας ή/και του κήπου μας, που καθημερινά πετώνται, ανεκμετάλλευτα, καταλήγοντας σε χώρους υγειονομικής ταφής ή σε ανεξέλεγκτες χωματερές, ενώ μπορούν, ξεκινώντας από τη χρήση των καφέ κάδων στη γειτονιά μας, να γίνουν φυσικό λίπασμα, γεμάτο θρεπτικές ουσίες και επί της ουσίας να δώσουν νέα ζωή.
Με λίγα λόγια, αυτά που θεωρούμε ως τώρα «σκουπίδια», αποτελούν πρώτες ύλες για μια νέα ζωή, για κάτι καινούριο. Γι’ αυτό και επιλέγουμε να πούμε ναι στο χώμα, και όχι στη χωματερή.
Με σκοπό την κομποστοποίηση και τη φυσική μετατροπή τους σε χρήσιμο λίπασμα, εδαφοβελτιωτικό ή αλλιώς κομπόστ. Αυτή η φυσική διαδικασία ανακύκλωσης μετατρέπει ένα υλικό σε χρήσιμο λίπασμα χωρίς καμία επιιβάρυνση για το περιβάλλον.
Στους καφέ κάδους τοποθετούμε μόνο βιοαποδομήσιμες σακούλες, γιατί μετατρέπονται κι αυτές σε κόμποστ, ακολουθώντας την ίδια διαδικασία κομποστοποίησης όπως ακριβώς και τα υπολείμματα τροφών, επειδή η πρώτη τους ύλη είναι και αυτή τρόφιμο (οι βιοαποδομήσιμες σακούλες κατασκευάζονται από άμυλο καλαμποκιού ή πατάτας).
Το μαγειρικό λάδι πάει ανακύκλωση σε εταιρείες συλλογής όπως η Revive με μηχανικούς και τεχνικούς εξειδικευμένους στην τεχνολογία των βιοκαυσίμων και βιολιπαντικών, όπου για παράδειγμα το 2011 από τα λάδια που συλλέχθηκαν για ανακύκλωση από την REVIVE A.E., παράχθηκαν 1.600 τόνοι biodiesel από την GF Energy. Αυτό σημαίνει την ποσότητα καυσίμων που χρειάζονται 320 αυτοκίνητα για να πηγαινοέρχονται κάθε μέρα, για 365 μέρες το χρόνο, από την Αθήνα στην Πάτρα και επιστροφή.
Οι ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές, οι μπαταρίες, ελαστικά, λιπαντικά, παλιά οχήματα, απόβλητα συσκευών μπορείτε να δείτε αναλυτικά τι συμβαίνει με την κάθε κατηγορία εδώ.
Τα προϊόντα περιόδου, όπως σερβιέτες και ταμπόν, εκτός από το γεγονός ότι κοστίζουν μια περιουσία κάθε μήνα, αποτελούν και ένα επιπλέον προϊόν μίας χρήσης, το οποίο μπορεί εύκολα να αντικατασταθεί με την οικολογική εναλλακτική του: τις υφασμάτινες σερβιέτες και τα κύπελλα περιόδου. Μπορείς να βρεις χειροποίητες σερβιέτες, σε ωραία σχέδια και χρώματα, τα οποία είναι και φιλικά στην ευαίσθητη περιοχή (σε αντίθεση με τις συμβατικές σερβιέτες με τις χρωστικές και χημικές ουσίες) σε μέρη όπως το Wasteless Design, το EcoLiving Greece ή το Sapontina.
Ίσως ένα από τα χειρότερα υλικά στον πλανήτη να είναι το πλαστικό μιας χρήσης. Ποια είναι η συχνότερη χρήση του; Σε πλαστικά μπουκάλια νερού. Η πρόταση εδώ είναι πολύ απλή: ένα παγούρι, θερμός ή κούπα που μπορείς να έχεις μαζί σου, στην τσάντα σου και να γεμίζεις νερό, καφέ ή όποιο άλλο ρόφημα όπου κι αν βρίσκεσαι. Μπορείς να βρεις το αγαπημένο σου σχέδιο και υλικό σε zero waste shops, όπως το Etico, το Πλαστικουργείο και το Sillage.
Αντίστοιχα, τα σαπούνια, τα σαμπουάν και τα απορρυπαντικά κυκλοφορούν χωρίς συσκευασίες και plastic-free. Μπορείς να κάνεις refill στα σαμπουάν σου και τα απορρυπαντικά σου στα μαγαζιά zero waste της γειτονιάς σου, όπως το Kyklo.
Τέλος, στους κάδους ανακύκλωσης δεν ρίχνουμε τα προς ανακύκλωση υλικά με δεμένες σακούλες, μόνο χύμα.