«Δε μπορεί, θα περάσει ένας άνθρωπος». Αυτή τη σκέψη έκανα κάθε φορά που κοίταζα από το παράθυρό μου την Ερμού. «Ο πιο εμπορικός δρόμος της πόλης είναι.» Μάταια. Δεν είναι τυχαίο που η άδεια Ερμού και το κέντρο ήταν από τα πιο φωτογραφημένα σημεία στα κοινωνικά δίκτυα.
Μέχρι την προηγούμενη Δευτέρα που τελείωσε το sms στο 13033 και πήρε μπρος πάλι ο δρόμος.
Η πρώτη φουρνιά καταστημάτων άνοιξε, επέστρεψαν οι πλανόδιοι μουσικοί, μετά ήρθε και η τροφοδοσία, και από εκεί που οι πεζόδρομοι είχαν γίνει ένα μεγάλο πάρκινγκ, επέστρεψαν το Σαββατοκύριακο στην κατάσταση που ήταν πριν από την καραντίνα.
«Βγήκατε να ψωνίσετε»: Ουρά, πελάτισσα, ρεπόρτερ, κάμερα. Το σκηνικό που θα πρέπει να συνηθίσετε στις μεγάλες εμπορικές πιάτσες.
Τα φορτηγά συνέχισαν και το πρωί της Δευτέρας να φέρνουν εμπορεύματα.
Μαζεύτηκε κόσμος.
Επέστρεψαν και τα κουλορτζίδικα.
Γνώριμες εικόνες στην Πλατεία Συντάγματος.
Ένας φαρμακοποιός θα μας παρακολουθεί παντού.
Κίνηση μετά από μήνες στη Μητροπόλεως. Αξιοθέατο.
61.000 επιχειρήσεις άνοιξαν τη Δευτέρα 11 Μαΐου. Κλειστή παραμένει η εστίαση και τα εμπορικά κέντρα. Οι κανόνες είναι πια γνωστοί. Πελάτες στα μαγαζιά ανάλογα με τα τετραγωνικά μέτρα. Υποχρεωτική η μάσκα και τα γάντια για τους πελάτες και συστήνεται να φοράνε και οι επισκέπτες.
Οι μαγαζάτορες έξω από τα μαγαζιά συζητούσαν μεταξύ τους σαν να γνωρίζονται για πρώτη φορά. «Καλά περάσαμε. Ξεκούραση. Τώρα τι θα γίνει, όμως». Μερικές από τις κουβέντες που κρυφακούμε.
Ο κόσμος αρκετός. Πιτσιρίκια που δεν έχουν ακόμα σχολείο, όσοι και όσες έψαχναν προϊόντα που δεν είναι online, όσοι δεν ξέρουν να ψωνίζουν online, οι περίεργοι που βγήκαν για κοινωνικό ρεπορτάζ και τέλος πάντων όλος αυτός ο κόσμος που θα είχε συνήθως το κέντρο και δε θα μας έκανε καμία εντύπωση αν δεν είχαμε περάσει αυτή την ιστορία. Σε κάποια στιγμή είδαμε κίνηση και ήταν σαν να βρεθήκαμε μπροστά από κάποιο μοναδικό αξιοθέατο.
Πώς βίωσαν όμως οι καταστηματάρχες αυτές τις πρώτες μέρες επιστροφής στη νέα καθημερινότητα.
Τους ρωτήσαμε για να μάθουμε.
Μάσκα, γάντι.
Οι ουρές δεν είναι πια μόνο στις τράπεζες. Θα μπουν γερά στην καθημερινότητά μας.
Όπως και οι ερωτήσεις έξω από τα μαγαζιά.
Όπως και η χρήση της μάσκας.
O Πάνος Τζάκος έχει ανοίξει ήδη εδώ και μια εβδομάδα το κομμωτήριο του, το Osaka HairDesing. Από τότε δεν έχει σταματήσει να τρέχει. «Όλοι έρχονται μέσα στη χαρά», μας λέει. «Φοράμε μάσκα μέσα υποχρεωτικά οι εργαζόμενοι και για τον πελάτη είναι “προαιρετικό”. Μας ενοχλεί είναι αλήθεια λίγο η μάσκα, όταν θέλουμε ν’ ασχοληθούμε με συγκεκριμένα στοιχεία στο κεφάλι του, ειδικά πίσω από το αυτί».
Τι συζητά όμως με την πελατεία του; «Υπάρχει ανασφάλεια στον κόσμο μην ξαναμπούμε μέσα. Βοηθάει όμως ο καλός καιρός. Ανεβάζει την ψυχολογία. Όπως και όταν ακούνε λίγα κρούσματα. Τους φεύγει ο φόβος.»
Είναι όλο το μήνα κλεισμένος και στα δύο κομμωτήρια. Στο μαγαζί της Πατρώου χωράνε πια με τα νέα μέτρα 4 πελάτες και 3 το προσωπικό 7 άτομα. «Έχουμε προσαρμόσει και το ωράριο μας από 9 με 17.00 σε 08.00-20.00. Έτσι θα βολευτούν όλες και όλοι και μπορεί και να ισοφαρίσει τη χασούρα. Νομίζω στα μέσα Ιουνίου θα ξαναγίνουν όλα φυσιολογικά. Πολλές πελάτισσες μάλιστα θέλουν τότε το ραντεβού τους, επειδή θα έχει ηρεμήσει η κατάσταση.»
Ο Πάνος Τζάκος με τη μάσκα του έξω από το Osaka HairDesign στην οδό Πατρώου 8.
Ακριβώς δίπλα η Ξένια Νεφέλη Βλάχου έχει ανοίξει το Alenia, ένα κατάστημα με κοσμήματα τον τελευταίο ένα χρόνο. Μαζί έχει και ένα παράρτημα στην Πάρο. Μαζί με το συνεργάτη της έβαλαν όλες τις οικονομίες τους στη λιανική πώληση. Αυτό προκάλεσε και ένα παραπάνω στρες τους τελευταίος δύο μήνες. «Πέρασα δύσκολα μέσα στην καραντίνα εξαιτίας του άγχους. Το κόσμημα δεν είναι σαν τον καφέ ή το φαγητό, δεν καλύπτει τις βασικές ανάγκες και δεν το ψωνίζουν τόσο πολύ οι Έλληνες. Γι’ αυτό το λόγο οι τουρίστες, ειδικά από την Αμερική, καταναλώνουν πιο πολύ, έχουν μεγαλύτερη αγοραστική ικανότητα από εμάς.
Τι θα κάνει; Θα ρίξει τιμές; Θ’ αλλάξει το υλικό; «Ο χρυσός είναι πάρα πολύ ψηλά και είναι δύσκολο ν’ αλλάξουμε τιμές. Ήδη είναι καλές. Επίσης δεν έχει νόημα να ρίξεις την ποιότητα και να χαλάσεις το καλό όνομα που έχεις.»
Συναισθήματα; «Ανασφάλεια, αβεβαιότητα και αυτό το παράπονο για τις απανωτές αναποδιές που έχει φάει η γενιά μας. Βρισκόμαστε πάλι σε παύση. Τι να κάνουμε ελπίζουμε ότι το 2021 θα είναι μια εξαιρετική χρονιά.»
Ξένια Νεφέλη Βλάχου αριστερά και Βάλια Χαλάτση δεξιά μέσα στο Alenia.
Η Όλγα από την ομάδα Akira Mushi κάθεται έξω από το μαγαζί της και κοιτάει τη βιτρίνα. Η Άννα ήταν μέσα. «Περίεργα ήταν στην καραντίνα.», μας λέει. «Πιο πολλή ανησυχία για τους δικούς μας ανθρώπους και μετά για τη δουλειά.» Είδαν πάντως ότι ανέβηκαν οι online πωλήσεις, σε ένα κομμάτι που πίστευαν πολύ και πριν τον κορωνοϊό. Αλλά το ρούχο θέλει και την «παρουσία του ανθρώπου. Ειδικά τα δικά μας κομμάτια που είναι ιδιαίτερα.»
Το κατάστημα βρίσκεται στην οδό Φωκίωνος. Ο δρόμος γνωρίζει ιδιαίτερη κίνηση την άνοιξη και το καλοκαίρι κάτι που προφανές είναι ότι θα περιοριστεί. Δεν τους ενοχλούν όμως τα μέτρα, φορούν τις μάσκες που έχουν φτιάξει οι ίδιες. «Πάντα είχαμε ηρεμία μέσα στο μαγαζί, δεν είμαστε καμιά πολυεθνική. Είμαστε ευέλικτες, παράγουμε τα ρούχα μας και έτσι έχουμε τον απόλυτο έλεγχο. Όχι, ακόμα δεν σκεφτόμαστε να ρίξουμε τις τιμές γιατί τα πουλάμε και χονδρική και είναι κάτι που θα πρέπει να το συνεννοηθούμε με το πελατολόγιο μας.»
H Όλγα και η Άννα από την ομάδα των Akira Mushi, έξω από το μαγαζί τους, στο νούμερο 2 της Οδού Φωκίωνος.
«Ακόμα νιώθω σαν να είναι όλα κλειστά. Που είναι ο κόσμος; Τον ψάχνω. Νομίζω ότι σ’ ένα μήνα θα είμαστε πολύ καλύτερα. Δε γίνεται αλλιώς. Νιώθω κάπως τυχερός που πουλάω βινύλια γιατί ενώ δεν είναι απαραίτητο σαν αντικείμενο, υπάρχει πολύς κόσμος που το χρειάζεται. Παίρνει ένα δίσκο όταν δεν αισθάνεται καλά ή όταν χαίρεται. Αυτοί οι φανατικοί όμως νομίζω ότι μπορεί να αρχίσουν να ψωνίζουν λιγότερο.»
Αυτά μας λέει ο Λεωνίδας Σέγκας που έχει το δισκάδικο Homecore στην Οδό Βουλής. Πρώτη μέρα και γι’ αυτόν.
Όσον αφορά το μέλλον στην πώληση βινυλίων. «Χρειάζεται ένας συνδυασμός φυσικού χώρου με μια διαφορετική digital επικοινωνία.»
Στη γειτονιά; «Κυριαρχεί όμως η ανασφάλεια στη γειτονιά. Τι θα γίνει αν δεν έρθουν οι τουρίστες; Τι θα κάνω αν αυτό το πράγμα συνεχιστεί;»
Ο Λεωνίδας Σέγκας, στο δισκάδικο του Homecore, στην οδό Βουλής 38.
«Χωρίς τουρίστες τι θα κάνουμε; Θα καθόμαστε εδώ και θα μιλάμε αγωνιώντας», μας λέει ο Φίλιππος Χούρι από το Forget Me Not. Στην καραντίνα μέσα άλλαξε το σπίτι του. έφτιαξε το πατάρι του, τελείωσε τα παζλ του και τσακώθηκε με τους πάντες. «Θα έμοιαζαν διακοπές αν ξέραμε ότι κάποια στιγμή έχει ημερομηνία λήξης.»
Πλάκα σημαίνει τουρισμός. Τι θα γίνει αν δεν έρθει κανείς; Πολλά καταστήματα μπορεί να κλείσουν προσωρινά. «Θεωρώ ό,τι μπορεί να έρθει λίγος κόσμος. Ευτυχώς εμείς έχουμε και Έλληνες πελάτες. Άλλοι στη γειτονιά δεν έχουν εγχώριο πελατολόγιο. Η Ερμού για παράδειγμα θα δουλέψει, στην Πλάκα χωρίς ξενοδοχεία και αεροπλάνα θα υπάρξει πρόβλημα.»
O Φίλιππος Χούρι, έξω από το Forget Me Not, στο 100 της Αδριανού στην Πλάκα.
Μετά από δύο μήνες άνοιξε το μαγαζί του και Ανδρέας Κιλτσικσής. Το γνωστό Feyrouz σ’ έναν παράδρομο της Αιόλου.
«Στενάχωρη η φάση. Δεν άνοιξα γιατί δεν μπορούσα να υποστηρίξω την ποιότητά μου. Αποφάσισα ν’ αξιοποιήσω τη συνθήκη και να επισπεύσω ορισμένα σχέδια μου.»Ένα από αυτά είναι να δημιουργήσει ένα παντοπωλείο μέσα στο ζαχαροπλαστείο που έχει απέναντι με δικά τους προϊόντα, ψωμί και βότανα. Ήδη έχει ξεκινήσει delivery με τη Wolt.
Όποτε περνάω από το μαγαζί κάνουν ουρά διάφορες μούρες του κέντρου για να φάνε. Υποθέτω ότι δεν θα του λείψουν οι τουρίστες. «Κάνεις λάθος, Ιούλιο και Αύγουστο δουλεύω αποκλειστικά με τουρίστες αν αναλογιστείς πόσο ψηλά είναι το μαγαζί στο Trip Advisor. Μερικοί κατεβαίνουν από το αεροπλάνο και έρχονται κατευθείαν εδώ.»
Ο Ανδρέας Κιλτσικσής, έξω από το Feyruz, Καρόρη 23.
Ο Στάθης Ανδριανάκης έξω από την επιχείρησή του στην οδό Νικίου 16.
Μερικές εκατοντάδες μέτρα από εκεί που μαζεύτηκαν 1200 άνθρωποι για να πάνε στη ΔΕΗ, βρίσκεται η οικογενειακή επιχείρηση του Στάθη Ανδριανάκη. Όπως πολλές στην περιοχή ασχολείται με υφάσματα και μαξιλάρια.
«Οι περισσότεροι που ήρθαν σήμερα με είχαν πάρει τηλέφωνο από το πρωί. Θα είναι ζόρικα φέτος. Τώρα να φανταστείς ήταν η καλύτερη εποχή για μας γιατί πουλάγαμε σε όσους ασχολούνται με τον τουρισμό. Με όσους έχω μιλήσει λένε ότι θα κρατήσουν τα περσινά. Εδώ δεν ξέρουν καν αν θ’ ανοίξουν. Διάφοροι στο χώρο το γυρίσανε στις μάσκες. Ένας χονδρέμπορος έδωσε μέσα στην καραντίνα 150 χλμ λάστιχο.»
Τον ρωτάω πώς πέρασε στην καραντίνα. «Δεκατρία μηνύματα έστειλα όλα κι όλα. Τερμάτισα Netflix, Amazon, Hbo, ό,τι υπάρχει.» Όπως κάναμε οι περισσότεροι, δηλαδή.