Αναζητώντας τον χαμένο ψηφοφόρο στα κιόσκια των κομμάτων

Τι μουσική ακούει άραγε ο οπαδός κόμματος που αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε εκλογικό πυρετό; Δεν είναι δύσκολο να το ανακαλύψεις. Μια βόλτα στους κέντρο της Αθήνας, φτάνει.  Στο περίπτερο της ΛΑΕ στη Βερανζέρου έπαιζαν τα άπαντα του Βασίλη Παπακωνσταντίνου, ενώ διασχίζοντας την Πανεπιστημίου περνάει κανείς στο σύμπαν του ΠΑΣΟΚ. Το περίπτερο εδρεύει στην Πλατεία Κοραή και «χορεύει» σε λάτιν ρυθμούς που μοιάζουν να προέρχονται από κάποια θρυλική συλλογή του Compact Disc Club. Θα τους έχετε παρατηρήσει και εσείς. Τα μέλη των κομμάτων κάθονται σε πλαστικές καρέκλες, μπροστά από πάκους flyers και κούτες με αυτοκόλλητα, χαζεύοντας τα κινητά τους ή τηλεόραση που είναι συνήθως κάπου μέσα στο πρόχειρα στημένο λυόμενο. Μοιάζει με την πιο βαρετή «δουλειά» του κόσμου, να κάνεις τον «περιπτερούχο» σε εκλογές που, απ’ ότι δείχνουν τα στοιχεία μέχρι τώρα, ο κόσμος  δυσανασχετεί με τα κόμματα. Μοιάζει, αλλά μήπως δεν είναι; Στη βόλτα που ακολούθησε στα κεντρικά εκλογικά περίπτερα του ΣΥΡΙΖΑ, του ΠΑΣΟΚ, της ΛΑΕ, του ΚΚΕ και της ΝΔ διαπιστώνεις ότι οι άνθρωποι που κάθονται στα εκλογικά περίπτερα είναι μια «μεγάλη παρέα», περνούν ευχάριστα την ώρα τους και συνδιαλέγονται με τον κόσμο που – ω, τι έκπληξη – τους πλησιάζει για να εκφράσει απορίες, να δηλώσει τη στήρξή του ή ακόμα και για να τους επιτεθεί φραστικά.

Πρώτη στάση το εκλογικό περίπτερο του ΣΥΡΙΖΑ στην πλατεία Κλαυθμώνος όπου η ελπίδα ήρθε και έφυγε αστραπιαία. Εκεί, στέκεται όρθιος πίσω από τα info points ο  24χρονος Γιώργος. Mέλος της νεολαίας από τα 15 του, κάθεται στο περίπτερο τουλάχιστον τέσσερις ώρες την ημέρα και ισχυρίζεται πως αυτό δεν τον κουράζει καθόλου. «Δεν είναι και χειρωνακτική εργασία. Είναι ευχάριστα για εμάς εδώ στο περίπτερο. Συναντιόμαστε όλα τα παιδιά της νεολαίας, συζητάμε, είδαμε εδώ το debate, ακόμα και το Eurobasket μαζευόμαστε και βλέπουμε». Το κεντρικό περίπτερο στηρίζεται πολύ στα μέλη της νεολαίας του, καθώς δε βλέπω καθόλου μεγάλους ανθρώπους στα σημεία πληροφόρησης. Ποια είναι τα επιχειρήματα του Γιώργου προς έναν πιθανό αναποφάσιστο ψηφοφόρο που απογοητεύτηκε από την πολιτική του Αλέξη Τσίπρα; «Θα του εξηγούσα όσα καταφέραμε. Όσο για την ανατροπή του αποτελέσματος του δημοψηφίσματος κάποια πράγματα δυστυχώς δεν ξεγίνονται. Η υπογραφή του μνημονίου ήταν το μικρότερο κακό.» Η κουβέντα περνά στο Plan B. «Δεν υπήρξε σοβαρή συζήτηση για ένα σχέδιο Β σε επίπεδο κοινωνίας, αλλά όταν από πριν προβοκάρεις ένα κόμμα ότι ήδη έχει σχέδιο για δραχμή, έχει μικρά περιθώρια να μιλήσει για αυτό με το που αναλάβει την εξουσία», μου λέει ο Γιώργος σίγουρος για την υπεροχή του ΣΥΡΙΖΑ την ερχόμενη Κυριακή.

Όχι πολλά χρόνια πριν, τα μεγάλα κόμματα έστηναν κάτι γιγάντια περίπτερα. Τηλεοράσεις παντού, αμέτρητα μέλη, η δυναμική νεολαία σε φαραωνικά συμπλέγματα που κάλυπταν ολόκληρες πλατείες. Το ΠΑΣΟΚ καταλάμβανε ολάκερη την πλατεία Κλαυθμώνος . Δεν μπορούσες να περάσεις. Ο καιρός πέρασε, άλλαξαν τα κόζια και τα λεφτά πέταξαν. Στην Κοραή ένα λυόμενο με πλέξι γκλας στεγάζει τα όνειρα της Δημοκρατικής Συμπαράταξης ν’ ανέβει στο τρίτο σκαλί του βάθρου.  Γι’ αυτό το λόγο η  Φώφη Γεννηματά ποζάρει με σιγουριά στις αφίσες που φιγουράρουν στους εξωτερικούς τοίχους.Έξω από αυτό βρίσκεται ένα μεγάλο τραπέζι ντυμένο με πράσινο χαρτόνι, όπου κάθονται σε παράταξη τύπου «τραπέζι συγγενών ζεύγους σε γάμο», μέλη του πάλαι ποτέ κραταιού κόμματος. Όλοι τους είναι ευδιάθετοι και με προσκαλούν να καθίσω σε μια από τις γκρι πλαστικές καρέκλες. Η ατμόσφαιρα μυρίζει late 80’s. Από στιγμή σε στιγμή αναμένεται ένας μετρ για ν’ αφήσει ένα Johnny Red και ξυροκάρπια στο τραπέζι (μακάρι, αλλά που;). Ένα πορτρέτο του Αντρέα στο εσωτερικό του περιπτέρου, επιβεβαιώνει την ανάγκη του Πανελλήνιου Σοσιαλιστικού Κινήματος να κρατηθεί με νύχια και με δόντια στην παλιά του αίγλη. Ο Γιώργος – που οι «συνδαιτυμόνες» του αποκαλούν “chief”, η Βάνια και ο Νίκος μου μιλούν με ζήλο για την «εθελοντική εργασία» τους. «Καθόμαστε περίπου 5 με 6 ώρες στο περίπτερο. Έχουμε βάρδιες καθώς έχουμε και πρωινές δουλειές. Δε βαριόμαστε, περνάμε όμορφα γιατί είμαστε μια παρέα. Συζητάμε μεταξύ μας, επικοινωνούμε με τον κόσμο και χαζεύουμε καθώς εδώ είναι πέρασμα. Μας ενδιαφέρει η προσωπική επαφή με τον κόσμο. Θα μάθουμε την κατάσταση του καθενός ξεχωριστά θα τη συζητήσουμε και θα του εξηγήσουμε γιατί πρέπει να ψηφίσει ΠΑΣΟΚ – ΔΗΜΑΡ σύμφωνα με την περίπτωση του».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ 

«Ο κόσμος επιστρέφει στο ΠΑΣΟΚ», λέει η Βάνια παραφράζοντας την ατάκα της Φώφης από το debate των πολιτικών αρχηγών. «Υπάρχει επανασυσπείρωση, επιστροφή στον ορθολογισμό, μια σταθερή στρατηγική του ΠΑΣΟΚ την οποία και πλήρωσε με ποσοστά. Ευτυχώς όμως ο λαϊκισμός της αριστεράς πέθανε. Είναι η μόνη φορά μετά από χρόνια που το ΠΑΣΟΚ πάει επιτέλους με το κεφάλι έξω από το νερό. Η προσωπικότητα της Γεννηματά, που είναι συμπαθέστατη σε σχέση με τους δυο προηγούμενους αρχηγούς, συμβάλει στην επιστροφή του κόσμου στο κόμμα». Ξαφνικά ακούγονται φωνές. «Καμουφλαρισμένος ασφαλίτης είσαι!», ένας κύριος από το τραπέζι φωνάζει σε έναν νεαρό που έχει στον ώμο μια κιθάρα και φαίνεται πως πριν λίγο προκάλεσε το μέλος του ΠΑΣΟΚ φραστικά. «Συμβαίνουν κι αυτά βλέπεις», πετάγεται ο Γιώργος, «αλλά τα αντιμετωπίζουμε με ηρεμία». Παραβλέποντας το οξύμωρο, σηκώνομαι από το τραπέζι. «Φιλίππα, να τα σκεφτείς αυτά που είπαμε», μου φωνάζει η Βάνια από μακριά, «και βάλε και κανένα σταυρό έτσι για το καλό!».

Στο στέκι της ΛΑΕ, όλα κυλούν ήρεμα. Οι μουσική έχει μπει στο mute. Τέσσερα άτομα χαλαρώνουν σ’ ένα ξύλινο τραπέζι. Ο Βαγγέλης και ο Θοδωρής είναι τα πιο σκληροπυρηνικά μέλη της γειτονιάς καθώς κάθονται στο περίπτερο μέχρι και 15 ώρες τη μέρα. «Δεν αισθανθήκαμε κούραση ούτε στιγμή. Το αγαπάμε αυτό που κάνουμε. Είμαστε εδώ εθελοντικά. Φαντάσου κλείσαμε της εταιρείες μας για να είμαστε εδώ όσο περισσότερο μπορούμε», κομπάζει ο Θοδωρής με απαξίωση για τη φύρα της επιχείρησής του, αλλά πάθος για τον σκοπό που υπηρετεί. Στο ερώτημα αν το Γενάρη ήταν «απέναντι» οι δύο κύριοι ανασκουμπώνονται στα καθίσματά τους και βγάζουν επιφωνήματα. Επισημαίνουν πως όλη η προεκλογική καμπάνια της ΛΑΕ έγινε με προσωπικά έξοδα μελών και στελεχών και πως ακόμα κι αν η παραμονή τους μισή μέρα στο περίπτερο τους κοστίζει, δεν είναι τίποτα μπροστά στο να δώσουν συνέχεια στο μεγάλο ΟΧΙ του δημοψηφίσματος της 5ης Ιουλίου.

Θέλοντας και μη η συζήτηση πάει στο εθνικό νόμισμα και στο αν τελικά ο κόσμος έχει καταλάβει τι συνέπειες έχει αυτή η πρόταση. «Πως ήταν όταν ο Σημίτης έφερε το ευρώ, ε, σκέψου το αντίστροφα! Κανένας δεν έχασε τα λεφτά του. Πριν 13 χρόνια δε ζούσαμε στα δέντρα ούτε στη λίθινη εποχή. Η έξοδος από την ευρωζώνη είναι το εργαλείο για την λαϊκή κυριαρχία», μου λέει ο Βαγγέλης με το παχύ του μουστάκι (Ουπς! Σε ποιο περίπτερο είμαι ρε παιδιά;!). Έχουν ήδη αρχίσει να μαζεύονται νέοι που κουβαλούν κούτες με αυτοκόλλητα και φυλλάδια. Κατά την αποχώρηση με επόμενο σταθμό την Ομόνοια, ένας κύριος από το περίπτερο συνομιλεί με ένα περαστικό και αναπαράγοντας τη συζήτηση στο δίδυμο με το οποίο μιλάω λέει «Είχε πολεμήσει στην Κορέα αυτός που βλέπεις, στρατιωτικός και τώρα ήρθε εδώ και μου μιλάει για αριστερά! Τρομερό δεν είναι;».

Στο περίπτερο του ΚΚΕ τα πράγματα έγιναν ζόρικα καθώς αντιμετωπίστηκα με καχυποψία και δεν άκουσα κάτι πέρα από τα γνωστά μονολιθικά συνθήματα «Λαϊκή Κυριαρχία» «Έξοδος από ΕΕ και ευρώ». Επίσης οι άνθρωποι που βρίσκονταν στο περίπτερο θεώρησαν προσβλητικό να φωτογραφηθούν για το θέμα, οπότε αποχώρησα πριν ανάψουν τα αίματα, με κατεύθυνση το περίπτερο της Νέας Δημοκρατίας. Τον τελευταίο σταθμό αυτής της βόλτας.

Στο Σύνταγμα τα πράγματα είναι πιο posh. Το γαλάζιο και το πορτοκαλί, τα χρώματα τις προεκλογικής καμπάνιας, κατακλύζουν το περίπτερο. Ένα μεγάλο video wall παίζει βίντεο με όλους τους ηγέτες του κεντροδεξιού κόμματος ανά τα χρόνια και καταλήγει στην ομιλία του κ. Μεϊμαράκη στη φετινή ΔΕΘ. Από μια μεγάλη παρέα που κάθεται σε ένα πλαστικό τραπέζι, ο Χρήστος, μια ευγενική φυσιογνωμία με προσκαλεί να κάτσω δίπλα του. Η προσωπική επαφή με τον πολίτη, η σωστή ενημέρωση και η διαλακτικότητα, παίζουν και εδώ, όπως και στο περίπτερο ΠΑΣΟΚ – ΔΗΜΑΡ, πρωταγωνιστικό ρόλο. Ο  Χρήστος δίνει όμως μια ακόμη πληροφορία. «Ο λαός μας έστειλε ένα ισχυρό μήνυμα, το οποίο η ΝΔ το πήρε. Κάναμε λάθη, αλλά πια έχουμε διαφορετική προσέγγιση από ότι πριν από 7 μήνες. Η ειλικρίνεια του Μεϊμαράκη είναι ίσως ένας από τους λόγους που ο κόσμος επιστρέφει στη ΝΔ. Η μείωση της ψαλίδας επιβεβαιώνεται από τα θετικά μηνύματα που παίρνουμε καθημερινά από τον κόσμο εδώ».

Η κρίση των πολιτικών κομμάτων μετράει περίπου μια δεκαετία και πλέον έχει βαθύνει περισσότερο από ποτέ. Κανένας δεν έδωσε μια ξεκάθαρη απάντηση για τις επιδιώξεις του κόμματός του. Ενοχικές δηλώσεις περί λαθών ανάμικτες με περηφάνια για της «πάγιες στρατηγικές» τους, συναισθηματισμός και παρεϊστικη διάθεση, είναι η επιφανειακή ανάγνωση του προφίλ του κόσμου των εκλογικών περιπτέρων. Αυτό που νιώθεις, όμως έντονα είναι η απόγνωση και η ανασφάλειά τους, έκδηλη σε κάθε βλεφάρισμα του ματιού τους. Η θέση τους – τουλάχιστον για εκείνους – δεν είναι τελικά η πιο βαρετή στον κόσμο, αυτές οι εκλογές όμως είναι, για όλους μας.

Υ.Γ. Αν είχατε κι εσείς την απορία αν τα εκλογικά περίπτερα διαθέτουν χημικές τουαλέτες, τελικά όχι. Όσοι κάθονται εκεί εξυπηρετούνται στις παραπλήσιες καφετέριες.