Κώστας Ελευθερίου: «Οι πολιτικές ελίτ έχουν μάθει πλέον να λειτουργούν υπό καθεστώς κρίσης και έχουν προσαρμοστεί στην ανάγκη διαχείρισης των πολλαπλών επιπτώσεών της».
1. Το νόημα έγκειται στη σύνθεση του κυβερνητικού σχήματος που θα αναλάβει τη διαχείριση του τρίτου Μνημονίου, η οποία πρέπει να λαμβάνει υπόψιν τους νέους συσχετισμούς στον κομματικό ανταγωνισμό. Εν προκειμένω, βέβαια, κύριο επίδικο είναι η επίλυση των αντιφάσεων του ιδίου του ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος υποχρεώθηκε σε μία πολύ μεγάλη πολιτική στροφή. Έτσι κι αλλιώς σε οικονομική επιτήρηση βρισκόμαστε από το 2010· εάν καταλήξουμε σε μία λογική ότι ο πολιτικός ανταγωνισμός πρέπει να καταπιεστεί από το μονόδρομο του Μνημονίου, τότε αποδεχόμαστε ότι η δημοκρατία είναι ασύμβατη με την οικονομική αποτελεσματικότητα – μία καθ’ όλα επικίνδυνη λογική.
2. Εκ των πραγμάτων το διακύβευμα των προσεχών εκλογών είναι αμιγώς διαχειριστικό. Το Μνημόνιο, εκ των πραγμάτων, θέτει το πλαίσιο των πολιτικών παρεμβάσεων (για να είμαι ειλικρινής οι δυνατότητες για ένα «παράλληλο πρόγραμμα» που ευαγγελίζεται ο ΣΥΡΙΖΑ μου φαίνονται περιορισμένες). Επιπρόσθετα η πόλωση που επιχειρείται είναι περισσότερο τεχνητή παρά πραγματική. Ως εκ τούτου, πρόκειται για «βουβές» εκλογές οι οποίες ευνοούν τόσο την ενίσχυση των τάσεων αποχής όσο και τη διάχυτη κατανομή των ψήφων με σκοπό τη συγκρότηση συμμαχικής κυβέρνησης. Βέβαια υπάρχει και η πιθανότητα κάποιας «αρνητικής» ψήφου υπέρ κάποιου κόμματος η οποία θα αποφασιστεί την τελευταία στιγμή.
3. Ως προς το πρώτο πιστεύω ότι οι παλαιοί δίαυλοι νομιμοποίησης των κρατικών πολιτικών έχουν υπονομευθεί και πλέον το πολιτικό προσωπικό είναι περισσότερο έκθετο στην κριτική του εκλογικού σώματος. Οι πολιτικές ελίτ έχουν μάθει πλέον να λειτουργούν υπό καθεστώς κρίσης και έχουν προσαρμοστεί στην ανάγκη διαχείρισης των πολλαπλών επιπτώσεών της – ακόμα και στο επίπεδο της λειτουργίας του πολιτικού συστήματος. Θεωρώ ότι είναι δύσκολο πια να δημιουργηθούν τέτοιου είδους ρήξεις εντός κοινοβουλίου αφού υπάρχει η κοινή αναφορά του Μνημονίου – στα κόμματα κυβερνητικής φιλοδοξίας τουλάχιστον. Θα πρέπει, ωστόσο, να δούμε πως θα αντιδράσει η κοινωνία στα νέα μέτρα που θα επιβληθούν από τους εφαρμοστικούς νόμους του Μνημονίου.
4. Υπενθυμίζω ότι και το 1989-90 έλαβαν χώρα τρεις εκλογές σε περίπου 10 μήνες. Το βασικό που επηρεάζεται είναι η στάση των ψηφοφόρων απέναντι στο ζήτημα της πολιτικής σταθερότητας, η οποία θεωρείται ότι έχει διαλυθεί. Από την άλλη πλευρά, βέβαια, για πολλούς η επαναλαμβανόμενη προσφυγή στις κάλπες γίνεται αντιληπτό και ως στοιχείο υψηλής δημοκρατικότητας. Είναι νωρίς για να διαπιστώσουμε κάποιο συγκεκριμένο μοτίβο πολιτικής συμπεριφοράς. Νομίζω ότι το κρίσιμο δεν είναι η συχνότητα κάποιων εκλογικών αναμετρήσεων αλλά το διακύβευμα επί του οποίου οι εκλογείς καλούνται να ψηφίσουν. Εάν αυτό δεν είναι ισχυρό, τότε σίγουρα απαξιώνεται η εκλογική διαδικασία.
Ο Κώστας Ελευθερίου είναι υποψήφιος διδάκτορας στο τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του Πανεπιστημίου Αθηνών.