Θα περιμένουμε να πέσει το φως», λέει ο Andrew. Στεκόμαστε στο νότιο τμήμα της Προκυμαίας, μπροστά στην παράλια Τζουμχουριέτ Μεϊντανί, με τον ανδριάντα του Ατατούρκ να δείχνει προς την δύση. Αριστερά μας, η προβλήτα με το κτίριο των διαβατηρίων, γνωστό και σήμερα ως Πασαπόρ. Περιμένουμε λίγα λεπτά, εισπνέοντας το αεράκι που έρχεται από την δύση. Από τα ελληνικά νησιά. Κουβαλά τη μυρωδιά της άρμης.
Το περίφημο Και (η Προκυμαία), παρέλαση πολυώροφων πολυκατοικιών στην σημερινή εκδοχή του, απλώνεται στις δύο πλευρές ως την άκρη του ορίζοντα. Τις κορυφογραμμές πάνω από το Κορδελιό, στην απέναντι όχθη, έχουν ισοπεδώσει σειρές στοιχισμένων πολυκατοικιών. «Τώρα!» ο Andrew δείχνει νότια. Τα τζάμια των παραθύρων αντανακλούν το φως του ήλιου που βυθίζεται στο Αιγαίο. Πράγματι, μοιάζουν με φωτιές. Σιγά σιγά, οι «φωτιές» εξαπλώνονται. Σε μια έκταση χιλιομέτρων τα τζάμια μοιάζουν να φλέγονται. «Η Σμύρνη ξανακαίγεται κάθε ηλιοβασίλεμα» γελά ο Andrew. Είναι καλοκαίρι του 2009 και η δεύτερη επίσκεψή μου στην Σμύρνη.
Αναπόφευκτα, το μυαλό μου στοιχειώνουν εικόνες μιας άλλης φωτιάς, πραγματικής και αδηφάγου, που σφράγισε για πάντα την όψη και την ταυτότητα της Σμύρνης. Δυσκολεύεσαι να φανταστείς ότι το σημείο όπου στεκόμαστε κάποτε προσέφερε το πανόραμα μιας κοσμοπολίτικης και ευημερούσας πόλης της Μπελ Επόκ. Η σημερινή Σμύρνη μόνο ελκυστική δεν είναι. Για όποιον όμως κυνηγά μνήμες και φαντάσματα, μες στο μπετόν της κρύβονται εκπλήξεις. Οι τρεις συνοδοί μου το γνωρίζουν καλά.
Όσο και αν τα ονόματά τους δεν σε προϊδεάζουν, ο Andrew Simes, o Pierre Corsini και ο Enis Tezcan είναι ξαδέλφια. Είναι μέλη μιας κοινότητας που σφράγισε την φυσιογνωμία, τις παραδόσεις και τους τρόπους της παλιάς Σμύρνης όσο και η ελληνική. Ο Andrew έχει αγγλικό όνομα, αγγλικό διαβατήριο, αγγλικά χαρακτηριστικά και πρώτη γλώσσα την αγγλική, που για ανεξήγητο λόγο μιλά με αμερικάνικη προφορά. Χορεύει ζεϊμπέκικο, έχει μεγαλώσει με τουρκικά φαγητά και ξέρει κάποιες ελληνικές φράσεις. Στην Αγγλία πέρασε μόνο τα τρία χρόνια των σπουδών του….