120 χρόνια, 30 Ολυμπιάδες, 19 χώρες. Λίγες ημέρες πριν ξεκινήσουν οι 31οι Ολυμπιακοί Αγώνες στο Ρίο της Βραζιλίας, βρήκαμε 10 και ένα γεγονότα που αξίζει να θυμηθούμε από την ιστορία των σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων:
1. Παρίσι, 1900: Πρώτη συμμετοχή για τις γυναίκες
Οι γυναίκες ήταν αποκλεισμένες από τους Ολυμπιακούς Αγώνες μέχρι την Ολυμπιάδα του 1900 στο Παρίσι, όπου και έλαβαν μέρος στα αθλήματα του τένις και του γκολφ. Είναι εντυπωσιακό πως μόλις στην Ολυμπιάδα του 2012 στο Λονδίνο συμμετείχαν για πρώτη φορά γυναίκες από όλες τις εκπροσωπούμενες χώρες.
Σάρλοτ Κούπερ. Η πρώτη γυναίκα που κέρδισε χρυσό μετάλλιο στους Ολυμπιακούς Αγώνες, το 1900 στο Παρίσι.
2. Βερολίνο, 1936: Τζέσε Όουενς vs Χίτλερ
Ο Αφροαμερικανός αθλητής Τζέσε Όουενς λαμβάνει μέρος στην Ολυμπιάδα του 1936, που γίνεται στη Ναζιστική Γερμανία. Κερδίζει το χρυσό μετάλλιο στα 100 μέτρα, τα 200 μέτρα, τη σκυταλοδρομία 4×100 και το άλμα εις μήκος και κάνει τον Χίτλερ να αφρίζει που ήθελε να προπαγανδίσει την ανωτερότητα της «Αρίας Φυλής» μέσω των Αγώνων. Ο Όουενς γίνεται φίλος με το γερμανό αθλητή, Λουτς Λονγκ, ο οποίος αργότερα θα πληρώσει ακριβά τη φιλία του με τον Αφροαμερικανό. Το ναζιστικό κόμμα θα τον στείλει να πολεμήσει στο ανατολικό μέτωπο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, όπου και χάνει τη ζωή του.
Ο Τζέσε Όουενς στην τερματική γραμμή των 200 μέτρων που θα του χαρίσει το χρυσό μετάλλιο.
3. Ρώμη, 1960: Για πρώτη φορά οι Αγώνες στην τηλεόραση
Η Ολυμπιάδα της Ρώμης είναι η πρώτη που μεταδίδεται μαζικά μέσω της τηλεόρασης, αφού οι Αγώνες μεταδίδονται ζωντανά σε ολόκληρη την Ευρώπη. Τέσσερα χρόνια αργότερα, στην Ολυμπιάδα του Ρίο, οι Αγώνες μεταδίδονται για πρώτη φορά σε όλο τον κόσμο, με τις μεταδόσεις να γίνονται έγχρωμες στη Ολυμπιάδα της Πόλης του Μεξικό, το 1968. Η Ολυμπιάδα της Ρώμης έμεινε στην ιστορία και για το θάνατο του δανού ποδηλάτη, Κνουντ Ένεμαρκ Γιένσεν, ο οποίος κατά τη διάρκεια αγώνα έπεσε από το ποδήλατό του και τραυματίστηκε σοβαρά στο κεφάλι του. Η ιατροδικαστική έρευνα αποκάλυψε πως ο αθλητής βρισκόταν υπό την επήρεια αμφεταμίνης, εξαιτίας της οποίας έχασε τις αισθήσεις του. Ο θάνατός του ήταν το πρώτο μεγάλο σκάνδαλο ντόπινγκ στην ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων.
Η ολυμπιάδα της Ρώμης μεταδόθηκε ζωντανά για πρώτη φορά στην τηλεόραση σε 18 Ευρωπαικές πόλεις.
4. Πόλη του Μεξικό, 1968: Αφροαμερικανική διαμαρτυρία
Είναι η εποχή που το κίνημα υπέρ των δικαιωμάτων των Αφροαμερικανών στις ΗΠΑ απλώνεται σε όλες τις αμερικανικές πόλεις μετά τη δολοφονία του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ. Την ώρα που πολλοί ζητούν από τους αφροαμερικανούς αθλητές να μην συμμετάσχουν στους Αγώνες με τα χρώματα της Αμερικής, οι σπρίντερ Τζον Κάρλος και Τόμι Σμιθ προχωρούν σε ειρηνική διαμαρτυρία κατά την απονομή των μεταλλίων τους. Στο άκουσμα του εθνικού ύμνου των ΗΠΑ, οι δύο Αφροαμερικανοί, φορώντας μαύρες κάλτσες και γάντια, σηκώνουν τις γροθιές τους σε χαιρετισμό του αφροαμερικανικού κινήματος της Μαύρης Δύναμης. Την επόμενη ημέρα η Ολυμπιακή Επιτροπή των ΗΠΑ τους ανακαλεί. Οι δύο αθλητές λαμβάνουν γράμματα μίσους, απειλούνται για τη ζωή τους και κατηγορούνται για συμμετοχή τους στους Μαύρους Πάνθηρες. Αμφότεροι θα εγκαταλείψουν τον στίβο και την καριέρα τους και θα ασχοληθούν με τον επαγγελματικό αθλητισμό και το αμερικανικό ποδόσφαιρο.
Ο Σμιθ, κληθείς να σχολιάσει πολλά χρόνια μετά ότι ο χαιρετισμός αυτός χαρακτηρίστηκε «χαιρετισμός της μαύρης δύναμης», απάντησε ότι για τον ίδιο ήταν απλώς «χαιρετισμός στα αυτονόητα ανθρώπινα δικαιώματα».
5. Μόναχο, 1972: Ο Μαύρος Σεπτέμβρης
Στους Αγώνες του Μονάχου 11 ισραηλινοί αθλητές πιάνονται όμηροι και δολοφονούνται από Παλαιστίνιους που ανήκουν στην τρομοκρατική οργάνωση Μαύρος Σεπτέμβρης. Μετά από διακοπή μίας ημέρας, οι Αγώνες συνεχίζονται κατά την επιθυμία της Ολυμπιακής Επιτροπής και του Ισραήλ.
Συνολικά, η τρομοκρατική ενέργεια του Μονάχου κόστισε 17 ανθρώπινες ζωές.
6. Μόναχο, 1972: Το μπασκετικό θρίλερ
Η Ολυμπιάδα του Μονάχου προσέφερε την πιο χιτσκοκική μπασκετική μάχη μεταξύ των δύο υπερδυνάμεων του Ψυχρού Πολέμου. Στον τελικό μεταξύ ΗΠΑ και ΕΣΣΔ, οι Σοβιετικοί επικρατούν μετά την επαναφορά του αντίστροφου χρονόμετρου στην τελευταία φάση από 0:01 σε 0:03 (μετά από παρέμβαση του Γουίλιαμ Τζόουνς, γραμματέα της FIBA, κάτι που δεν είχε δικαίωμα να κάνει σύμφωνα με τους Αμερικανούς) και μετά την επανάληψη της τελευταίας φάσης, όπου τελικά ο Αλεξάντερ Μπέλοφ σκοράρει από το ζωγραφιστό και διαμορφώνει το τελικό 51-50 υπέρ της ΕΣΣΔ. Μέχρι τότε ΗΠΑ δεν είχαν χάσει ποτέ σε αγώνα μπάσκετ Ολυμπιάδας, διατηρώντας το εντυπωσιακό ρεκόρ 63-0. Σε ένδειξη διαμαρτυρίας, οι Αμερικανοί δεν πήραν ποτέ το αργυρό μετάλλιο.
Τα «αιώνια» 3 δευτερόλεπτα του Μονάχου…(ΕΣΣΔ-ΗΠΑ). Τα ασημένια μετάλλια της ομάδας των ΗΠΑ παραμένουν έως σήμερα στο Μόναχο.
7. Μόντρεαλ, 1976: Τα αφρικανικά κράτη σαμποτάρουν τους Αγώνες
Το 1976, η Νέα Ζηλανδία αποφασίζει να στείλει την εθνική ομάδα ράγκμπι σε αγώνες που γίνονται στην Νότια Αφρική, η οποία βρίσκεται υπό το καθεστώς του Απαρτχάιντ. Η κίνηση προκαλεί αντιδράσεις στα αφρικανικά κράτη, τα οποία δεν συμμετέχουν στην Ολυμπιάδα του Μόντρεαλ λόγω της επικείμενης συμμετοχής της Νέας Ζηλανδίας.
Οι Αγώνες του Μόντρεαλ σημείωσαν επίσης μεγάλη οικονομική αποτυχία καθώς ο προϋπολογισμός τους εκτινάχθηκε στα ύψη από κακή εκτίμηση των εξόδων, αυξημένων μέτρων ασφαλείας, διαφθοράς και πετρελαϊκής κρίσης.
8. Μόσχα, 1980: Οι ΗΠΑ διαμαρτύρονται για την εισβολή στο Αφγανιστάν
Με τον Ψυχρό Πόλεμο να κρατεί καλά μεταξύ ΗΠΑ και ΕΣΣΔ, ο αμερικανός πρόεδρος Τζίμι Κάρτερ ζητά από τους συμμάχους της Αμερικής να απέχουν από την Ολυμπιάδα της Μόσχας, προς ένδειξη διαμαρτυρίας για τη σοβιετική εισβολή στο Αφγανιστάν. Οι ΗΠΑ δεν συμμετείχαν στους Αγώνες, διοργανώνοντας ένα παράλληλο αθλητικό γεγονός στη Φιλαδέλφεια, το Liberty Bell Classic, για όσους αθλητές μποϊκοτάρουν την Ολυμπιάδα.
Τέσσερα χρόνια αργότερα, η Σοβιετική Ένωση απαντά και εκείνη με μποϊκοτάζ στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1984 στο Λος Άντζελες. Μαζί της ακολούθησαν παραπάνω από 10 χώρες.
9. Ατλάντα, 1996: Ένας αιώνας Ολυμπιακών Αγώνων με τον Μοχάμεντ Άλι
Κι ενώ δίνει τη μάχη με το Πάρκινσον, ο πρώην πρωταθλητής και ολυμπιονίκης μποξέρ Μοχάμεντ Άλι ανάβει την ολυμπιακή φλόγα στην τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων στην Ατλάντα, σε μία από τις πιο συμβολικές στιγμές στην ιστορία των Αγώνων. Όπως είπε ο Ντεκ Έμπερσολ, πρώην στέλεχος του NBC, «ο Μοχάμεντ Άλι, ίσως μετά τον Πάπα, το πιο αγαπητό πρόσωπο στον κόσμο. Είναι ένας ήρωας για τις χώρες του τρίτου κόσμου. Είναι ένας ήρωας και “συνταξιδιώτης” για τους μουσουλμάνους. Για κάθε νέο στις ΗΠΑ, είναι ένας άνθρωπος με ηθικές αρχές».
Η πιο συγκινητική στιγμή της τελετής ενάρξεως είναι η Ολυμπιακή Φλόγα που άναψε ο χτυπημένος με Πάρκινσον Μοχάμετ Άλι.
10. Σίδνεϊ, 2000: «Σύμπραξη» Νότιας και Βόρειας Κορέας
Στην τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων του Σίδνεϊ, Βόρεια και Νότια Κορέα παρελαύνουν για πρώτη και τελευταία φορά μαζί. Αντί να φέρουν τις εθνικές τους σημαίες, οι ομάδες των δύο χωρών, φορώντας την ίδια αθλητική ενδυμασία, ενώνουν τα χέρια τους και σηκώνουν μία κοινή σημαία με έναν μπλε χάρτη της Κορέας.
Μισός αιώνας έχθρας. Βόρειοι και Νότιοι παρελαύνουν μαζί στους Ολυμπιακούς αγώνες του Σίδνεϊ παρά την αντιπαλότητα των καθεστώτων στους. Το ίδιο θα πράξουν και στην Ολυμπιάδα της Αθήνας το 2004.
11. Αθήνα, 2004: Η διόρθωση των μεταλλίων
Οι ολυμπιονίκες των Αγώνων της Αθήνας πήραν έναν νέο, «διορθωμένο», μετάλλιο. Μέχρι τότε τα μετάλλια έφεραν πάνω τους την όψη του Κολοσσαίου και όχι κάποιο ελληνικό μνημείο. Αυτό οφειλόταν στον ιταλό γλύπτη και σχεδιαστή των μεταλλίων, Τζουζέπε Κασιόλι, που ήθελε να δώσει στον τόπο του λίγη από τη δόξα των Αγώνων. Από τους Αγώνες του 2004 τα μετάλλια φέρουν την όψη του Παναθηναϊκού Στάδιου, όπου και έλαβαν χώρα οι πρώτοι σύγχρονοι Ολυμπιακοί Αγώνες το 1896.
Όλα τα μετάλλια που απονέμονται στους Ολυμπιακούς Αγώνες απεικονίζουν από τη μία πλευρά τους τη Θεά Νίκη στο Καλλιμάρμαρο Στάδιο, με την Ακρόπολη στο βάθος.