Άνθρωποι #1

Ήμουνα στην Ομόνοια. Πηγαίνω και πίνω καφέ εκεί που κάθονται οι πρόσφυγες και μετανάστες. Συνήθως –όχι πάντα- είμαι ο μόνος Έλληνας ανάμεσα τους. Παίρνω ένα καφέ από τον «Γρηγόρη» της πλατείας και αράζω δίπλα σε ανθρώπους από την Αλγερία, την Συρία και το Αφγανιστάν. Μια φορά είχα δει στο αναψυκτήριο της γνωστής αλυσίδας τέτοιων μαγαζιών την Πάολα Ρεβενιώτη μαζί με το σκυλάκι της. Η αλήθεια είναι πως ήθελα να την ρωτήσω κάποια πράγματα. Ντράπηκα και έμεινα τελικά στην θέση μου ανάμεσα στους ξένους. Ας επιστρέψω στην μέρα για την οποία θέλω να μιλήσω. Είχε έρθει ένας Έλληνας ευειδής και κάθισε δίπλα μου. Πιάσαμε να μιλάμε πολύ εύκολα. Δυστυχώς δεν πρόλαβα να μάθω το όνομά του. Το κρύο διαπερνούσε το σχεδόν άυλο σώμα του. Ήταν πολύ κομψός, μ’ έναν τρόπο πηγαίο. Καθόλου επιτηδευμένο. Τόσο πολύ ευγενής στις κινήσεις του κεφαλιού και των ποδιών του, τις αιωρήσεις των χεριών του, όσο να ενσταλάζει στους άλλους γύρω του την πεποίθηση πως δεν είχε σάρκα. Οι πάντες τον έβλεπαν με δέος. Ήταν φτιαγμένος από ηρεμία, εχεφροσύνη και μειλιχιότητα. Στα μάτια του είχε εμφωλεύσει η λυγμική κατανόηση της σκοτεινής πλευράς των ανθρώπων. Την φωτεινή τους πλευρά την κατέχουμε όλοι σαν αυτονόητη. Αρνιόμαστε με ευθυνοφοβία να ανοίξουμε διάλογο με τον σκιώδη εαυτό μας. Τον απωθούμε τόσο βαθιά στο ασυνείδητό μας, που μόνο ανεπαίσθητα νιώθουμε την όχληση της ύπαρξης του. Ο κομψός τύπος για τον οποίο γράφω ήξερε για τον άνθρωπο ότι ήταν άνθρωπος. Ήτανε τόσο μακριά απ’ τον κόσμο, κατανοούσε τα πράγματα πέρα απ’ το καλό και το κακό (είναι μια παρατήρηση που κάνω πολύ συχνά για τους δημιουργούς και τους διανοούμενους. Πιστεύω πως πρόκειται για κοινό γνώρισμα σε όλους τους) . Έβλεπε μόνο ενέργεια. Ήτανε καλλιτέχνης. Ασχολιόταν με τη ζωγραφική, την γλυπτική και τον κινηματογράφο. Φουλάρι στο λαιμό και παράξενα δερμάτινα μυτερά παπούτσια. Δεν ξέρω αν έχουν κάποια ειδική ονομασία. Είχε ένα ολόκληρο πακέτο από χειρόγραφες σελίδες στην τσάντα του. Ήτανε το σενάριο και οι οδηγίες για την ταινία που ετοίμαζε. Μια ταινία για τους ζητιάνους της Αθήνας και τα τεχνάσματα που χρησιμοποιούν για να κερδίσουν τη συμπόνια και το ευρώ του άλλου.

Μετά από λίγες μέρες συναντήθηκα με την Μαρία Καρακίτσου, τον Νίκο Αρμάο και τον Πάνο Φαμέλη. Η Μαρία είναι ηθοποιός, ο Νίκος σκηνοθέτης και ο Πάνος εικαστικός και σκηνογράφος. Βρεθήκαμε για να μιλήσουμε για ένα όνειρο μας. Έπρεπε να απομακρύνουμε την ήρα από το σιτάρι. Εγώ πιο πολύ άκουγα. Οι κουβέντες των ανθρώπων της ομήγυρης μου με μεθάγανε σε μια νοσταλγία του ιδανικού της αγάπης. Της απαράμιλλης αίσθησης ότι ανήκεις σε μια παρέα και βυθίζεσαι στα αναπεπταμένα χέρια που περιμένουν ακριβώς το σώμα σου για να γίνουν αγκαλιές. Η Μαρία είναι ιδιαίτερα δοτική και κάποιες στιγμές αισθάνθηκα θερμότητα να ταξιδεύει απ’ την καρδιά της στη δική μου ψυχρότερη. Ύστερα οι εστιάσεις μας εξέπεσαν του συγκεκριμένου στόχου. Ανένηψαν σε ιδέες για την ποίηση και τη δημιουργία. Αυτό το σουρεαλιστικό μας σχέδιο έμοιαζε με αδιευκρίνιστη καφκική παρόρμηση που πάντα πλησιάζεις την εκπλήρωση της κι εκείνη (η εκπλήρωση) διαρκώς απομακρύνεται (της παρόρμησης) . Ο Πάνος είπε πως ένας μονόλογος μπορεί να ανήκει σε πολλά πρόσωπα. Με την έννοια ότι ο άνθρωπος είναι πολυσχιδής και συνηχούν μες στη φωνή του και οι πολλές φωνές απ’ τις ισάριθμες πτυχές του εαυτού του. Ύστερα μίλησε ο Αρμάος για την σχετικότητα των διαστάσεων. Πώς ένα μαχαίρι είναι απλό μαχαίρι σαν εργαλείο της κουζίνας και πώς αποκτά μια μεταφυσική ανυπέρβλητη βαρύτητα ως φονικό όπλο. Οι τρεις τους συνέχισαν να μιλάνε κι εγώ απλώς χαριζόμουν στα μαξιλαράκια των όμορφων λέξεων τους. Είπανε λίγα πράγματα για τους περίκλειστους σφαιρικούς κόσμους ενός συγγραφέα. Τους κόσμους εκείνους που το κέντρο τους είναι οπουδήποτε και η περιφέρεια τους πουθενά. Γιατί ακόμη και το περίκλειστο έχει τόσες λεπτομέρειες όσες και το διάπλατα ανοιχτό. Το είπα και πιο πάνω πως πέρα απ’ τους δυισμούς καλό-κακό, κλειστό-ανοιχτό, υπάρχει η κατανόηση της διεπίδρασης των πάντων.

Ο Θεμιστοκλής Καρποδίνης είναι ένας απ’ τους πιο ενδιαφέροντες ανθρώπους που έχω γνωρίσει. Είναι ηθοποιός και αυτή την περίοδο πρωταγωνιστεί στο Αμάρτημα της Μητρός μου του Γιώργου Βιζυηνού σε σκηνοθεσία Δήμου Αβδελιώδη. Πόσο χαίρομαι να τον ακούω με την βυζαντινού ψαλμωδού σχεδόν φωνή του. Πόσο υποβλητική η μορφή του. Σαν αγιογραφία του Φώτη Κόντογλου. Για τον Θεμιστοκλή θα μπορούσα να γράψω σελίδες. Και μόνο για την μορφή του. Όταν τα μάτια μου τον αντικρίζουν φυλάσσουν στον αμφιβληστροειδή τους χιτώνα το απείκασμα ενός συναισθήματος συγκίνησης και όχι μιας απλής οπτικής επαφής μ’ ένα πρόσωπο. Μιλήσαμε πριν λίγο στο διαδίκτυο. Λείπει σε περιοδεία στη Θεσσαλονίκη με το έργο του Βιζυηνού. Ανυπομονώ να επιστρέψει στην Αθήνα , να ξεκινήσουμε τις συναντήσεις μας και να δω κι εγώ κάποια στιγμή αυτή την παράσταση. Ξέρω ότι αυτή τη στιγμή διαβάζει το κείμενο μου και θα του απευθύνω τις υποχρεώσεις του. Θεμιστοκλή , πρέπει την επόμενη φορά να μου τραγουδήσεις ένα αγαπημένο σου τραγούδι και έστω να μου παίξεις λίγο απ’ το Αμάρτημα της Μητρός μου. Θέλω πολύ να σε δω να ενσαρκώνεις εκείνη την μνημειώδη περιγραφή του συγγραφέα κατά την πρώτη του διανυκτέρευση σε εκκλησία. Να σε μπερδέψω με τα εικονίσματα γιατί καθώς αυτά θα ζωντανεύουν εσύ θα γίνεσαι ένα από ‘κείνα. Αναμένω, φίλε μου!

Χθες το βράδυ είδα τον Μανόλη Παπακωνσταντίνου. Πάντα ευπροσήγορος, γεμάτος κατανόηση για τον κάθε διαφορετικό άλλο. Απελευθερωμένος από τις αγκυλώσεις της σύγχρονής κοινωνίας είναι ένα ζωντανό απάγκιο για κάθε άνθρωπο της παρέας του. Δεν λοιδορεί ποτέ, δεν χλευάζει, δεν υποτιμά. Σέβεται τους άλλους και πιστεύει ότι όλοι άνθρωποι έχουν κάτι να δώσουν σ’ αυτό τον κόσμο. Ακόμη και οι κακοί μας μαθαίνουν τι πρέπει να αποφεύγουμε. Για τον Μανόλη είναι δεδομένη η χαρά της ζωής, την έχει κατακτήσει. Μπορεί να του δόθηκε απρόσκοπτα αλλά μπορεί και μέσα από αγώνες. Έχει έναν ενθουσιασμό αυτός ο φίλος μου. Έχει μια γλυκύτητα και μια διάθεση να εμπνεύσει στον συνάνθρωπο του παρόμοια συναισθήματα. Εκείνο που είναι όμως το πιο σαφές γνώρισμα του είναι το ευφυέστατο χιούμορ του. Ο Μανόλης χρησιμοποιεί το πνευματώδες για να έρθει σε ρήξη με τους σύγχρονους ελληνικούς μύθους. Δεν ασπάζεται τα άρθρα που θεωρούν σημαντικό να πίνεις τον καφέ σου εκεί που τον έπινε και ο κάθε τυχάρπαστος διανοούμενος. Έχει απορρίψει όλη την γνωστή βιβλιογραφία των κειμενογράφων που αφηγούνται ναρκισσιστικά την ζωή τους. Για τον Μανόλη αυτοί οι συγγραφείς συνεργάζονται με την αγορά, φτιάνουν κανόνες, λίστες σπουδαίων ανθρώπων, δημιουργούν μαγαζάκια στο χρηματιστήριο των πολιτισμικών αξιών. Δεν είναι μόνο η οικονομική επιφάνεια που έχει και ποιοτικές προεκτάσεις αλλά και η ποιότητα που ομότροπα έχει και το υλιστικό της έρμα. Από τα αστεία του προτιμώ πιο πολύ εκείνα που έχουν να κάνουν με την αποδόμηση της γλώσσας. Η εξάρθρωση των γλωσσικών δομών και η ανανέωση τους θα οδηγήσουν κάποτε στην πολυπόθητη ειρήνη. Μαθητεύοντας δίπλα στον Μανόλη, έμαθα σπουδαίες λέξεις και φράσεις που αγνοούσα. Τηλεκομάντορ είναι το τηλεκοντρόλ, εξ απ’ ανέκαθεν είναι το ανέκαθεν, οι ανθρώποι είναι το σωστό και όχι οι άνθρωποι, δεν λέμε «άναψε το φως» αλλά «άνοιξε το φως», δεν λέμε το σινεμά αλλά ο σινεμάς. Ο φίλος μου αναπλάθει την γλώσσα υπερτονίζοντας πως ότι βγήκε από κόκκαλα ιερά πρέπει και επιτέλους να τελευτήσει. Ρηξικέλευθος ο λόγος του Μανόλη, ελευθερώνει τον δρόμο για μια μετα-γλώσσα απ’ την οποία θα έχουν αποσκορακιστεί τα λεκτικά γεννήματα των πεδίων των μαχών.

*Η Μαρία Καρακίτσου πρωταγωνιστεί στην θεατρική παράσταση του Τένεσση Ουίλλιαμς Μια Υπέροχη Κυριακή για Εκδρομή, Θέατρο Φούρνος, Δευτέρα και Τρίτη στις 21.00

*Ο Πάνος Φαμέλης εκθέτει έργα του στην γκαλερί Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Ιλεάνα Τούντα μέχρι τις 12/3/2016

*Ο Θέμης Καρποδίνης θα πρωταγωνιστήσει σε δύο έργα του Παπαδιαμάντη στις 26, 27 και 28 Φεβρουαρίου στην Πάτρα, στο θέατρο Γραμμές Τέχνης.