Την αυγή μπορείς να τη φτάσεις μόνο περπατώντας το μονοπάτι της νυχτας

Στον Σωκράτη Λάσδα

Η κίνηση των ποδιών μας είναι πολύ σημαντική και δηλωτική για πολλά πράγματα που συμβαίνουν μέσα μας, στη συνείδηση και την ψυχή μας. Σαφέστατα και χρησιμοποιούμε τα κάτω άκρα μας περισσότερο για να περπατάμε και σ’ αυτή τους τη χρήση θα επικεντρώσω εδώ. Το λάκτισμα, ο χορός, το σεξ, τα αντανακλαστικά τινάγματα και όλα αυτά τα σημαντικά παρόμοια είναι ζητήματα για τα οποία θα γράψω πιθανόν σε μελλοντικά μου κείμενα. Θα ήθελα να μιλήσω για παράδειγμα για το επονομαζόμενο και ως τρίτο πόδι, ήτοι τα γεννητικά όργανα των αντρών. Ή να επισημάνω τη συνάφεια της καλής μουσικής και της αντίδρασης των ποδιών. Όταν ένα τραγούδι, ή ένα ορχηστρικό κομμάτι εμπνέουν στο σώμα μας να ορθοποδήσει για να λικνιστεί, εμφυσούν στο πνεύμα μας την αναγκαία ανάταση για συμμετοχή στο ακρόαμα έστω με ένα ελάχιστο διάτορο ρίγος στο πόδι τότε έχουμε το δικαίωμα να μιλάμε για συγκινητική μουσική.

Οι άνθρωποι στις μεγάλες πόλεις δεν είναι οδοιπόροι. Έχουνε χάσει τη μαγεία του βαδίσματος. Πιο πολύ μετακινούνται ανάμεσα στα πεζοδρόμια για να φέρουν σε πέρας τις δουλειές τους. Και περπατάνε πολύ γρήγορα γιατί συνδέουν το περπάτημα με το χρόνο. Ο χρόνος με τη σειρά του είναι δεσμευτικός γι’ αυτούς τους ανθρωπόμορφους αμνούς σαν τον φόβο τους για το θάνατο. Πρέπει να προλάβουν να φτάσουν κάπου συγκεκριμένα και το μεσοδιάστημα απ’ την αφετηρία τους στον προορισμό είναι μια αγωνία και μια επίμοχθη διαδικασία. Αγωνία και κούραση, λες και όλοι αυτοί έχουν ταχθεί ασυνείδητα να βιώνουν κάποια ήπια συναισθήματα επικείμενου τέλους. Οι οδοιπόροι δεν έχουν συνήθως προορισμό. Κινούνται με βάση τις αισθήσεις τους και τις δυνάμεις ευφορίας μέσα τους. Αισθάνονται έντονα τον χώρο αλλά όχι σαν ποσότητα. Πιο πολύ σαν μια ποιοτική αποθήκη μαγευτικών πραγμάτων. Η σχέση τους μ’ αυτά τα πράγματα βαθαίνει μέχρι να γίνει άρρηκτη.

Η χαρά που νιώθει ένας άνθρωπος που περπατά με τις ώρες πεζός είναι αναντικατάστατη. Μέσα στις ομορφιές αλλά και τις ασχήμιες του τοπίου που διατρέχει, μαθαίνει τί είναι ουσιώδες και τί επουσιώδες. Βλέπει τη ζωή στην αληθινή της διάσταση, θαυμάζει τη φύση για το ξεχωριστό μεγαλείο της και διώχνει από τη ζωή τους τις μάταιες πράξεις. Τις ανώφελες. Ο θεός των μικρών πραγμάτων αποκαλύπτεται μπροστά στα μάτια του πεζοπόρου. Όλες οι σκοτούρες της καθημερινότητας, οι φλυαρίες στη δουλειά, η καταπόνηση απ’ τη μοναξιά, φεύγουν προς την λήθη την ώρα του βαδίσματος. Σε κάθε άκρη του βαδίσματος υπάρχει η έκπληξη του νεοφανούς.

 

Ένας ηθοποιός φίλος μου, ο Αντρέας Μαντάς, έχει μια παρόμοια σχέση με το περπάτημα. Έτσι ψηλός που είναι και με αδύνατα πόδια μοιάζει να έχει διανύσει πολλές αποστάσεις ανάμεσα στις αστικές δομές της Αθήνας. Είναι μια ομορφιά να τον βλέπεις να κόβει βόλτες γύρω απ’ το κέντρο. Παλιότερα τον θυμάμαι να κρατάει παραμάσχαλα το βιβλίο του Ρεμπώ Μια εποχή στην Κόλαση και να κινείται ρίχνοντάς του κλεφτές ματιές. Για τις ανάγκες του άρθρου κάθισα και τον ρώτησα διάφορα πράγματα για το αεικίνητο της παρουσίας του στους δρόμους.

Ο Αντρέας μέσα απ’ τις μακριές πεζοπορίες του αισθάνεται να ανεβαίνουν τα επίπεδα της αδρεναλίνης του. Περπατώντας είναι σαν να παίρνει φόρα. Εφορμά για να κατακτήσει τα όνειρα του. Οι αγέρωχοι διασκελισμοί του είναι η εξωτερίκευση της εσωτερικής του δύναμης. Είναι σε ηλικία αγώνων και μάχεται πάντα ανένδοτος στις επάλξεις για την τελεσφόρηση των φιλοδοξιών του. Μου εκμυστηρεύτηκε ότι το βάδισμα τού δίνει την αίσθηση της αιώρησης μέσα στο περιβάλλον. Ο φίλος μου είναι πάντα σε θέση να εποπτεύει τα πράγματα. Αυτή την θέση κερδίζει οποιοσδήποτε περπατά σαν στρατολάτης και όχι σαν εξαρτημένος άνθρωπος. Εξαρτημένος απ’ τις δουλειές του, το κυνήγι της ευτυχίας, τους ψυχαναγκασμούς της σύγχρονης εποχής. Ο Αντρέας προχωρά και τα πράγματα γύρω του ζωντανεύουν, χορεύουν, γίνονται και αυτά δρώντα υποκείμενα. Όταν παίρνει μαζί του και κάποιο φορητό γκάτζετ αναπαραγωγής ήχων συνοδεύει τις αγαπημένες του βόλτες με καλή μουσική ή σπουδαίους θεατρικούς μονολόγους. Το soundtrack της ζωής του είναι ο πρώτος δίσκος των Velvet Underground, εκείνος με τη μπανάνα στο εξώφυλλο. Αγαπημένη του οδός η Πατησίων. «Πάνω κάτω. Πάνω κάτω, η Πατησίων. Η ζωή μας είναι η Πατησίων» (Κατερίνα Γώγου).

Πιερέττα, συγγραφέας και φιλόλογος, είναι ακόμη μια χαρακτηριστική περίπτωση ανθρώπου που πέρασε σημαντικό μέρος της ζωής του περπατώντας. Και συνεχίζει. Βρεθήκαμε χθες και γιορτάσαμε τα Χριστούγεννα (2015). Της μίλησα για το ρόλο του βαδίσματος στη ζωή μου και άνοιξε έτσι ένας διάλογος ζωηρός και για τις δικές της μακρές πορείες στην Αθήνα. Η Πιερέττα περπατά γιατί νιώθει να κατακλύζεται από ευφορία. Το άγχος της καθημερινότητας υποχωρεί με την έλευση της ανακούφισης, συνέπεια της συγκεκριμένης άσκησης του σώματος. Η Πιερέττα είναι πιο όμορφη όταν περπατάει και ανεμίζουν οι τσιγγάνικες φούστες της. Για εκείνη, η πεζοπορία είναι χαρά. Αυτή η κίνηση, στην οποία αναφέρεται όλο το κείμενο μου με όσο πιο ποιητικό τρόπο γίνεται, είναι μια επιβεβαίωση ότι υπάρχει στη ζωή σαν μέρος αυτής και όχι σαν παροπλισμένη. Η φίλη μου μετράει τη δύναμη της με ζύγι τους δυνατούς βηματισμούς της. Δεν είναι λίγες οι φορές που ξεκινάει πεζή με καθορισμένο προορισμό. Συνήθως ένα εμπορικό κατάστημα, ένα μουσείο, μια θεατρική παράσταση, έναν κινηματογράφο. Όλες αυτές οι δραστηριότητες μπορεί να αναβληθούν, αν οι εκπλήξεις της διαδρομής είναι πιο θελκτικές και πιο πολλά υποσχόμενες. Η Πιερέττα το έσκαγε πολλές φορές από το σπίτι της προκειμένου να συναντήσει τους δρόμους. Άφηνε τη μητέρα της ξημερώματα και ξεστράτιζε από την ακολουθία των νυχτερινών οραμάτων προς τις εικόνες της εγρήγορσης μέσα στην σιωπηλή πόλη. Ένιωθε τα πρώτα καρδιοχτύπια χειραφέτησης μέσα απ’ αυτές τις κρυφές εξόδους από τη μητρική αγκαλιά.

Αυτές οι βόλτες της φίλης μου είχαν μια άλλη αίγλη. Οι βόλτες – τελετές μύησης στην ενηλικίωση. Ένας μοναχικός χορός της γλυκιάς μου μάγισσας, καθώς φτερωνόταν με δύναμη προς το πλέριο ξάνοιγμα στη ζωή. Περνούσε από διάφορα σπίτια, άφηνε πίσω της παράθυρα σφραγισμένα, δυνατά ροχαλητά, ζωές σβησμένες στις ημερήσιες κοπώσεις τους. Την ακολουθούσε και τη συντρόφευε ο αστερόεις ουρανός με τους αστερισμούς του, πιστός συνοδοιπόρος της και τελικά εκείνος ο μεγάλος αγαπημένος. Κάθε βράδυ με τα πόδια από Καλλιθέα προς Κουκάκι. Κάθε βράδυ μια ερωτική επιστολή προς παράδοση σ’ αυτόν.

*Ο τίτλος του άρθρου είναι από το έργο του Χαλίλ Γκιμπράν.