Στην Κέρκυρα, ένα άλογο τουριστικής άμαξας ή αλλιώς «ζώο εργασίας» ξεψυχάει μέσα στη μέση του δρόμου. Η εικόνα του νεκρού αλόγου κάνει τον γύρο του διαδικτύου. Προσωπικά, ίσα που μπορώ να την αντικρίσω, και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης οι αναρτήσεις για το περιστατικό συνεχίζουν να διαδέχονται επίπονα η μία την άλλη.
Το ζώο κατέρρευσε χθες από ανακοπή, στις 14.15 το μεσημέρι, παρότι η οδηγία που έχει δοθεί στους αμαξηλάτες για την εφαρμογή της νομοθεσίας περί ευζωίας των ζώων, αναφέρει πως δεν επιτρέπεται να κινούνται οι άμαξες από τις 13:00 έως τις 17:00 τις θερμές ημέρες του καλοκαιριού και, σε καμία περίπτωση, με θερμοκρασίες από 35 βαθμούς Κελσίου. Το άλογο βρισκόταν σε μία πολύ δύσκολη ανηφόρα λίγο προτού καταρρεύσει, ενώ σύμφωνα με καταγγελία αυτόπτη μάρτυρα δεχόταν μαστιγώματα καθόλη τη διάρκεια της διαδρομής από τον αμαξά. Αυτό όμως που καθιστά ακόμα πιο αποτρόπαιη την κακοποιητική συμπεριφορά του αμαξηλάτη είναι ότι, σύμφωνα με το περιβάλλον του, χθες ήταν η πρώτη μέρα που το αλογάκι επέστρεφε «στη δουλειά» μετά από ασθένεια.
Φιλοζωικές οργανώσεις του νησιού καταγγέλλουν το συμβάν υποστηρίζοντας πως το άλογο αναγκαζόταν να μεταφέρει τουρίστες σε βόλτες αναψυχής μέρα μεσημέρι με αφόρητη ζέστη. Και η ντροπή δεν σταματά εδώ: Σε βίντεο που κυκλοφόρησε στα social media λίγο αφότου το ζώο άφησε την τελευταία του πνοή, ο «νταής» ιδιοκτήτης του παρουσιάζεται να φωνάζει σε περαστικό ο οποίος σταμάτησε με το ποδήλατό του στον δρόμο για να μάθει τι συνέβη και να εκφράσει την αγανάκτησή του για τις απάνθρωπες συνθήκες κάτω από τις οποίες το άλογο εργαζόταν. «Φεύγα που το λυπάσαι το άλογο. Έχεις το παλιοποδήλατο εδώ. Έχω 10 άλογα εγώ», φαίνεται να λέει ο αμαξάς, επιτιθέμενος φραστικά στον περαστικό και κινούμενος εναντίον του. Ένας άλλος «ομοϊδεάτης» παρουσιάζεται έτοιμος να ξυλοκοπήσει τον περαστικό, σε μια επίδειξη ματσίλας.
Ας μην περιμένουμε άλλα αποκαρδιωτικά συμβάντα για να ανοίξει -επιτέλους- ένας σοβαρός διάλογος για την κακοποίηση των ιπποειδών στην Ελλάδα και συγκεκριμένα για τη βάρβαρη χρήση αλόγων και γαϊδουριών για λόγους αναψυχής, σε νησιά και άλλους τουριστικούς προορισμούς. Το να εκμεταλλεύεσαι ένα ζώο εν μέσω ακραίων καιρικών συνθηκών δίχως να σκεφτείς τις συνέπειες για την υγεία του, καταπατά το αναφαίρετο δικαίωμά του να ζει ασφαλές και αποδεικνύει πόσο λίγο μετράει η ζωή μπροστά στο κέρδος.
«Τα καημένα τα ζώα στις τουριστικές περιοχές υφίστανται άσχημη εκμετάλλευση. Εδώ εκμεταλλευόμαστε ανθρώπους για λίγα ευρώ παραπάνω, δεν θα το κάνουμε στο άλογο ή στο γαϊδουράκι;», αναρωτήθηκε εύστοχα μια χρήστρια του Instagram για τον θάνατο του αλόγου, αναφερόμενη και στο περιστατικό με τον εργαζόμενο σε beach bar της Ρόδου, ο οποίος σέρβιρε τους λουόμενους σε ξαπλώστρες που είχαν τοποθετηθεί σε παράνομη ξύλινη κατασκευή μέσα στη θάλασσα, με το νερό να φτάνει μέχρι τον λαιμό του.
«Τουλάχιστον βγάζει καλά tips», έσπευσαν να πουν ορισμένοι αφότου ο εργαζόμενος δήλωσε πως δεν έχει υποστεί πίεση ή εξαναγκασμό για να σερβίρει στο νερό και πως τα χρήματα που παίρνει από τον ιδιοκτήτη και τους πελάτες είναι πολύ καλά.
Ακόμα και κυριολεκτικά αν το δούμε, «ο άνθρωπος έβγαζε καλά tips» (χωρίς αυτό φυσικά να σημαίνει πως δεν είναι αυτονόητο ότι πρέπει πρωτίστως να διασφαλίζονται οι αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας, και ένας «καλός μισθός» να μην εξαρτάται από την ακολούθηση ή μη των αναξιοπρεπών ορέξεων του κάθε αφεντικού). Στην περίπτωση του αλόγου όμως, τι όφελος είχε ένα άβουλο πλάσμα από την εργασία στην οποία το εξανάγκασαν;
Γι’ αυτό και όταν πρόκειται για «ζώα εργασίας» οφείλουμε να σκεφτούμε πού αρχίζει και πού τελειώνει η δική μας ευθύνη. Το ότι το κράτος δεν έχει απαγορεύσει τη χρήση τους για λόγους αναψυχής, δεν σημαίνει ότι εμείς πρέπει να συνεχίζουμε να στηρίζουμε τον τουρισμό του εκάστοτε νησιού και να ψυχαγωγούμαστε κανονικοποιώντας απάνθρωπες προς τα ζώα πρακτικές. Εάν κάθε ένας και κάθε μία από εμάς, αρνείτο να ανέβει στις άμαξες, η πίεση που θα μπορούσε να ασκηθεί θα ήταν πολύ μεγαλύτερη, και, εν τέλει, αυτή η μορφή «εργασίας» δεν θα είχε λόγο ύπαρξης. Ταυτόχρονα, είναι χρέος μας να μιλάμε, να καταγγέλουμε και να μην μένουμε απλοί θεατές όταν βρισκόμαστε μπροστά σε βάναυσες για τα ζώα πρακτικές.
Με αφορμή τον θάνατο του αλόγου, η οργάνωση Ιππόθεσης – Πανελλήνιος Σύλλογος Προστασίας Ιπποειδών, επεσήμανε σε ανάρτησή της ότι δεν υπάρχει επαρκές νομικό πλαίσιο προστασίας για τα ιπποειδή. Έως τώρα, το μεγαλύτερο βήμα που έχει γίνει για την εξάλειψη του φαινομένου κακομεταχείρισης των ιπποειδών – μετά την απαγόρευση σφαγής ιπποειδών στην Ελλάδα με τον Ν 4711/2020 – είναι η εισαγωγή της διαδικασίας ηλεκτρονικής καταγραφής των ιπποειδών στην Ενιαία Ψηφιακή Πύλη του Δημοσίου – www.gov.gr, με πρωτοβουλία του ΥπΑΑΤ.
Πρόκειται για την τήρηση στο ΥπΑΑΤ ηλεκτρονικής βάσης δεδομένων με την ονομασία «Κεντρική Ηλεκτρονική Βάση Δεδομένων των Ιπποειδών» (ΚΗΒΔΙ) στην οποία οι κτηνιατρικές υπηρεσίες των Περιφερειών καταχωρίζουν τα στοιχεία ταυτοποίησης των ιπποειδών, τις εγκαταστάσεις και τα στοιχεία ταυτοποίησης των υπεύθυνων επιχειρήσεων ιπποειδών. Βάσει αυτής, οι ιδιοκτήτες των ιπποειδών υποχρεούνται να διατηρούν διαρκώς ενημερωμένο αρχείο στις Κτηνιατρικές υπηρεσίες των Περιφερειών στις οποίες ανήκουν, όπου θα περιλαμβάνονται πληροφορίες σχετικές με μια σειρά απαραίτητων υποχρεώσεων που θα διασφαλίζουν την ευημερία των ζώων.
Η ίδια μάλιστα οργάνωση, εξέδωσε πρόσφατα δελτίο τύπου για την κακοποίηση των γαϊδουριών στη Σαντορίνη, την Ύδρα και άλλα νησιά, κάνοντας λόγο για σοβαρές παραβιάσεις της ευημερίας των ζώων. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά, «Η κακομεταχείριση των γαϊδουριών στη Σαντορίνη συνεχίζεται ακόμα καθώς χρησιμοποιούνται ως «τουριστικά ταξί»: Τα γαϊδουράκια και τα μουλάρια στο Ελληνικό νησί διακοπών της Σαντορίνης συνεχίζουν ακόμα να υποφέρουν με σκληρό τρόπο. Τα ζώα ανεβάζουν ακόμα τους τουρίστες μέσα στο λιοπύρι στα απότομα σκαλοπάτια, από το λιμάνι στη χώρα και μετά τους κατεβάζουν πάλι. Για το λόγο αυτό η PETA κατήγγειλε τις γνωστές από το 2018 αδικίες μαζί με την ελληνική οργάνωση Ιππόθεσις – Πανελλήνιος Σύλλογος Προστασίας Ιπποειδών στις υπεύθυνες ελληνικές αρχές. Οι δυσμενείς για την προστασία των ζώων συνθήκες τεκμηριώθηκαν εκ νέου το καλοκαίρι του 2022 και επιβεβαιώθηκαν με πραγματογνωμοσύνη.
Η τωρινή απαγγελία κατηγοριών απευθύνεται στους ιδιοκτήτες ζώων και τους οδηγούς των γαϊδουριών αλλά και στις τοπικές αρχές. Παρότι οι αρχές γνωρίζουν τις δυσμενείς για τα ζώα συνθήκες, είτε δεν είναι σε θέση είτε δεν έχουν τη θέληση να σταματήσουν την εκμετάλλευση των ζώων στο νησί. Καταγγελίες απαγγέλθηκαν μεταξύ άλλων στον εν ενεργεία δήμαρχο της Σαντορίνης, Αντώνιο Σιγάλα, σε κάποια συνεργαζόμενα άτομα με την κοινότητα καθώς και σε εν ενεργεία και πρώην διευθυντές της αστυνομίας σε εθνικό και τοπικό επίπεδο. Εκτός αυτού η PETA καλεί τον Έλληνα πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη να τερματίσει τη δυστυχία των ζώων στην Σαντορίνη και να απαγορεύσει την ίππευση των τουριστικών γαϊδουριών. Τέλος αξίζει να αναφερθεί ότι η οργάνωση προστασίας των δικαιωμάτων των ζώων παρακαλεί όσους κάνουν διακοπές να αποφεύγουν προσφορές στις οποίες υφίσταται εκμετάλλευση των ζώων».
Σήμερα, Παρασκευή, πραγματοποιείται συγκέντρωση διαμαρτυρίας μπροστά στο παλαιό φρούριο της Κέρκυρας με σύνθημα «η Κέρκυρα να μην γίνει Σαντορίνη» και βασικό αίτημα την επέκταση απαγόρευσης κυκλοφορίας για τις άμαξες με άλογα από τις 11 το πρωί έως τις 7 το απόγευμα. Για το περιστατικό έχει ξεκινήσει προανάκριση από την Αστυνομία μετά τη σύλληψη του 80χρονου ιδιοκτήτη του άτυχου αλόγου.