Τα καλοκαίρια μου στο ΤΑΙΠΕΔ

Τα παιδικά μου καλοκαίρια τα πέρασα στην Κέρκυρα, την Κεφαλλονιά και την Ηλεία. Οι γονείς μου προτιμούσαν πάντα την Πελοπόννησο και τα νησιά του Ιονίου για διακοπές. Στην Κασιώπη, τη Λευκίμμη, τη Ράγια, τη Ζαχάρω. Εκεί έκανα αγώνες σε μακροβούτια προσέχοντας κλεφτά αν κοιτάζει τα κατορθώματα μου το αγοράκι που μου γυάλιζε, εκεί έμαθα τον αδερφό μου να κολυμπάει και με την αυθάδεια της μεγάλης του βούταγα το κεφάλι στο νερό, εκεί ανακάλυψα τη μαγεία της ξαφνικής καλοκαιρινής μπόρας στη θάλασσα. Σ’ αυτές τις παραλίες προχωρώντας στην εφηβεία μου έψαχνα καβάτζες για να καπνίσω κρυφά απ’ τους γονείς μου. Μεγαλώνοντας άλλαξα προορισμούς. Με έβρισκε το ξημέρωμα στις πρώτες ζωηρές πολιτικές συζητήσεις της νεανικής μου ζωής στην παραλία του Σίμου στην Ελαφόνησσο, μάζευα τους μεθυσμένους φίλους μου στα φοιτητικά κάμπινγκ της Χαλκιδικής, πέρασα τους πιο επικούς ερωτικούς καβγάδες στο Καψάλι και το Παλαιοχόρι στα Κύθηρα. Ερωτεύτηκα όμως το Αιγαίο και κάθε καλοκαίρι προσπαθούσα να κάνω ένα πέρασμα από τη Σύρο. Εκεί είδα τα ωραιότερα ηλιοβασιλέματα, στο Γαλησσά πάταγα απόρριψη κάθε φορά που το κινητό έδειχνε το νούμερο της δουλειάς και ξανάπαιρνα το κανό. Κι όσο οι χειμώνες μου γίνονταν πιο δύσκολοι, γεμάτοι πίεση, άγχος και τρέξιμο, τόσο τα καλοκαίρια μου γίνονταν μια υπόσχεση χαράς. «Μια παραλία κι ένα βιβλίο» αυτό λέω κάθε Ιούνη, όταν η μέρα μεγαλώνει αφόρητα και η Αθήνα στενεύει τόσο που δε σε χωράει.

Αυτά είναι τα καλοκαίρια μου. Πρόσφατα πληροφορήθηκα από τα δελτία ειδήσεων και το ΦΕΚ ότι δεν είναι πια δικά μου. Ανήκουν στο ΤΑΙΠΕΔ. Μεταβιβάστηκαν για λόγους εμπορικής αξιοποίησης – αυτή είναι η σωστή διατύπωση – στα πλαίσια του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων, ώστε να συμβάλλουν στην εξυγίανση της ελληνικής οικονομίας, την αποπληρωμή του δημόσιου χρέους, την παραγωγή πρωτογενών πλεονασμάτων και την προσέλκυση επενδύσεων. Ποτέ μέχρι τώρα δεν είχα καταλάβει ότι τα καλοκαίρια μου είχαν τόσο μεγάλη σημασία για την ελληνική οικονομία. Εντάξει για μένα ήταν πολύτιμα, ήταν η ανάμνηση που με έκανε να χαζεύω αφηρημένα μπροστά σ’ ένα λάπτοπ όταν εμφανίζονταν τα πρώτα σύννεφα στον αθηναϊκό ουρανό και μια νευρική προσμονή την Άνοιξη που η μπαταρία μου άρχιζε να βγάζει έναν προειδοποιητικό ήχο εξάντλησης. Τόσο πολύτιμα που έγιναν αυτονόητα. Αλλά ότι αποτελούσαν κρίσιμο μακροοικονομικό μέγεθος δεν το χα πάρει χαμπάρι. Είχα ξανακούσει αυτά τα επιχειρήματα όταν μου καταργούσαν τη συλλογική σύμβαση, όταν μου έβαζαν χαράτσι στη ΔΕΗ, όταν πουλούσαν τον ΟΠΑΠ και τον Αστέρα. Οκ, δε συμφώνησα ούτε τότε. Πέρασε ο καιρός. Το κατάπια. Αλλά και τα καλοκαίρια μου ρε γαμώτο. Αυτά που έζησα και αυτά που σχεδίαζα; Τα καλοκαίρια των γονιών μου, της γενιάς μου και των επόμενων γενιών;

Είναι άτοπο να γίνεται διαγωνισμός στον παραλογισμό. Αν υπήρχε όμως ένας τέτοιος διαγωνισμός, τότε η επιτομή του παραλογισμού της μνημονιακής πολιτικής είναι αυτή με τις παραλίες που εξελίσσεται μπροστά στα έκπληκτα μάτια μας αυτές τις μέρες. Ήδη έχουν μεταβιβαστεί στο ΤΑΙΠΕΔ πάνω από 90 παραλιακές εκτάσεις σε όλες τις χώρες. Μεταξύ αυτών και μια έκταση 175 στρεμμάτων λευκής άμμου στις παραλίες «Σίμος» και «Σαρακίνικο» στην προστατευόμενη και χαρακτηρισμένη ως Natura Ελαφόνησο. Η εφημερίδα Guardian κατέταξε για το 2013 το «Σίμο» στην 1^η θέση των ομορφότερων παραλιών της Ελλάδας. Δεν ξέρω σε ποια θέση θα την κατατάξει , όταν οι αμμόλοφοι θα αντικατασταθούν με ξενοδοχειακές μονάδες all inclusive και το κεδρόδασος με τραπεζοκαθίσματα. Ξέρω όμως ότι σ’ αυτή την παραλία που ονειρεύονται οι ιθύνοντες του ΤΑΙΠΕΔ χωράνε ίσως τα πάντα εκτός από τα ανέμελα ξημερώματα μας.

Παράλληλα η κυβέρνηση ετοιμάζεται να επαναφέρει – έστω και τμηματικά – το νομοσχέδιο για τους αιγιαλούς και να καταργήσει στα θερινά τμήματα της Βουλής το άφθονο και απέραντο γαλάζιο που έγινε σήμα κατατεθέν του τόπου μας και η βασική μας απάντηση στο ερώτημα «Γιατί δε φεύγω από την Ελλάδα». Πάνω από 180 επιστημονικοί, κοινωνικοί και περιβαλλοντικοί φορείς υπογράφουν το ψήφισμα – έκκληση που εκδόθηκε από το δίκτυο «Ακτές Ώρα Μηδέν». Το επίμαχο νομοσχέδιο παραχωρεί τμήματα του αιγιαλού και της παραλίας στους επιχειρηματίες που θέλουν να επενδύσουν και επιτρέπει σ’ αυτούς χρήσεις γης και κατασκευές, πλήττοντας υδρότοπους, ευπαθή οικοσυστήματα , ενάλιες και παράκτιες αρχαιότητες. Παραβιάζεται το άρθρο 24 του Συντάγματος και όλες οι διεθνείς συμβάσεις για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος. Κυρίως όμως καταργείται το δικαίωμα στην ελεύθερη πρόσβαση των πολιτών στις παραλίες. Μετά την πίεση που ασκήθηκε, η κυβέρνηση έκανε μισό βήμα πίσω. Θα ενσωματώσει ορισμένες μόνο πτυχές του νομοσχεδίου τώρα και τις υπόλοιπες σε δεύτερο χρόνο. Ίσως αυτό μας δίνει μια μικρή παράταση… ένα ακόμα καλοκαίρι. Μετά κανείς δεν ξέρει. Η κοινωνική κατασκευή της παραλίας ως χώρου κοινωνικοποίησης και ανάπαυλας που κρατάει από το 19^ο αιώνα μπορεί να πάψει να υπάρχει. Θα γίνει μια παλιά φωτογραφία στο facebook και μια διήγηση γεμάτη θυμό και νοσταλγία μπροστά σε περιφραγμένες κατοικίες.

Οι περιπτώσεις της Ισπανίας και της Τουρκίας αντί να γίνουν παραδείγματα προς αποφυγή, έγιναν προς μίμηση. Αυτή τη στιγμή το 75% των ισπανικών ακτών έχει οικοδομηθεί ή βρίσκεται σε στάδιο οικοδόμησης. Ο διευθυντής της WWF Ισπανίας τονίζει σε επιστολή του ότι η κατάληψη περισσότερου από το 70% του αιγιαλού προκάλεσε απώλεια ανταγωνιστικότητας, ελκυστικότητας και περιβαλλοντικής ποιότητας με τον τουρισμό της χώρας να παρουσιάζει πτώση τα τελευταία χρόνια. Στην Τουρκία αντίστοιχα από τη δεκαετία του 1970 εξελίσσεται με άναρχους ρυθμούς ένα project εντατικής παράκτιας αστικής ανάπτυξης αλλοιώνοντας την πολιτισμική και φυσική κληρονομιά της χώρας. Έτσι κι εδώ το κράτος μεθοδεύει σταδιακά την απόσυρση του από κάθε αγαθό, προς όφελος μεμονωμένων ιδιωτών καταστρέφοντας μακροπρόθεσμα την ικανότητα αυτής της χώρας να παράγει εισοδήματα. Κι αυτό που φοβάμαι είναι ότι εκείνο το σύνθημα του Μάη – «κάτω από την άσφαλτο υπάρχει η παραλία» που τότε συμβόλιζε την απελευθέρωση της φαντασίας , εμείς θα το φωνάζουμε κυριολεκτικά. Η παραλία, ο κρυμμένος θησαυρός των παιδικών μας παιχνιδιών και των νεανικών μας φλερτ, θα βρίσκεται κάτω από το τσιμέντο.

Είναι το ανώτερο στάδιο της ιδεοληψίας του ακραίου νεοφιλελευθερισμού, η αποστροφή σε οποιαδήποτε έννοια δημόσιου χώρου και η αποθέωση του ιδιωτικού. Το πωλητήριο στα καλοκαίρια μας και τη συλλογική μας μνήμη. Ο βραβευμένος με Νόμπελ Λογοτεχνίας συγγραφέας Ζοζέ Σαραμάγκου το χλεύασε με τον απόλυτα κοφτό και κυνικό του τρόπο: «Aς ιδιωτικοποιηθούν τα πάντα, ας ιδιωτικοποιηθεί η θάλασσα και ο ουρανός, ας ιδιωτικοποιηθεί το νερό και ο αέρας, ας ιδιωτικοποιηθεί η Δικαιοσύνη και ο Νόμος, ας ιδιωτικοποιηθεί και το περαστικό σύννεφο, ας ιδιωτικοποιηθεί το όνειρο, ειδικά στην περίπτωση που γίνεται την ημέρα και με τα μάτια ανοιχτά. Και σαν κορωνίδα όλων των ιδιωτικοποιήσεων, ιδιωτικοποιήστε τα Κράτη, παραδώστε επιτέλους την εκμετάλλευση υμών των ιδίων σε εταιρίες του ιδιωτικού τομέα με διεθνή διαγωνισμό. Διότι εκεί ακριβώς βρίσκεται η σωτηρία του κόσμου… Και μια και μπήκατε στον κόπο, ιδιωτικοποιήστε στο φινάλε και την πουτάνα την μάνα που σας γέννησε.»